讀取中請稍後...
ཕར་ཕྱིན་སྤྱི་དོན། བསོད་ནམས་གྲགས་པས་མཛད།(藏文原文)《現觀總義》,福稱◎著,佛子◎譯
4 圓滿一切相現觀釋
སྐབས་བཞི་པ།
4 圓滿一切相現觀釋
第四品
題目
མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པ་ཡུམ་དོན་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་རྣམ་པར་བཤད་པ་བཞུགས་སོ།།
題目

般若波羅蜜多教授現觀莊嚴論俱釋解心要莊嚴疏義善說— 顯 明般若義之燈·圓滿一切相現觀釋

4.1 所修加行相
བསྒོམ་བྱའི་རྣམ་པ།
4.1 所修加行相
所修加行相
4.1.1
དེ་ལྟར་གཏན་ལ་དབབ་བྱ་མཁྱེན་གསུམ་བཤད་ནས། ཉམས་ལེན་སྦྱོར་གཉིས་ཏེ། དབང་དུ་བྱ་བ་རྒྱུ་འབྲས་བཤད་པ་དང༌། བརྟན་པ་རྒྱུ་འབྲས་བཤད་པའོ། །བ་བཞི་བཤད་པ་ལ་
4.1.1
如是講述所決擇之三智後,說修行四加行有二:講說自在因 果、講說堅固因果。
4.1.2
དང་པོ་ལའང་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་རྣམ་ཀུན་གྱི་སྦྱོར་བ་དང་། འབྲས་བུ་རྩེ་མོའི་སྦྱོར་བའོ། །
4.1.2
初者又分二:因一切相加行、果頂加行。
4.1.3
དང་པོ་ནི། འོ་ན་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྗེས་སུ་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།
4.1.3
初者,然則,三智後,闡述圓滿加行之理由為何?
4.1.4
དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བས་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བསྡུས་ནས་སྒོམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་བསྒོམ་པའི་དགོས་པའང་ཡོད་དེ། མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ད་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས།ཞེས་དང༌།
4.1.4
答:其理乃因圓滿加行攝三智行相而修,故如是稱。如此修亦 有〔其〕旨趣,乃為於三智行相得自在故,如《二萬頌光明釋》 說:「已說一切智,今當說圓滿一切相現觀。」
4.1.5
འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་གྱུར་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་པོ་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་དང་ལམ་དང་གཞི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་བསྡུ་བའི་སྒོ་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ཞེས་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་དབང་དུ་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་སོགས་གསུངས།
4.1.5
《莊嚴光明釋》云:「依於透徹了知之三智,此復,以收攝一切了 知相、道與基法者之門,而修三智,故為說圓滿一切相現觀。」《 明義釋》亦云:「完全了知三種一切智,乃為得自在故。」
4.1.6
འོ་ན་སྐབས་འདིར་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་དང༌། སྐབས་དང་པོ་གསུམ་དུ་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་ལ་ཟློས་པའི་སྐྱོན་ཡོད་དོ་ཞེ་ན།
4.1.6
問:然則,於此示三智行相,與前三品時所示三智行相有重複 之過否?
4.1.7
སྐྱོན་མེད་དེ། སྐབས་དང་པོ་གསུམ་དུ་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་དང་། འདིར་དེ་བསྟན་པ་གཉིས་བརྗོད་ཚུལ་དང་དགོས་པ་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར།

4.1.7
答:無過,前三品與於此所示之三智行相,二者詮說之理與旨 趣不同故。
4.1.8
བརྗོད་ཚུལ་མི་འདྲ་སྟེ། སྐབས་དང་པོ་གསུམ་དུ་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་སོ་སོར་བསྟན། སྐབས་འདིར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང་། དང་པོ་གསུམ་དུ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བའམ་ཞི་བའི་ལྡོག་པ་ནས་བསྟན། འདིར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ལྡོག་པ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།
4.1.8
詮說之理不同,因於前三品各別顯示三智行相,而今此攝而顯 示故。前三品,以遠離或息滅所治品之返體而顯示;於此,以對治 所治品之返體而顯示。
4.1.9
དགོས་པ་མི་འདྲ་སྟེ། དང་པོ་གསུམ་དུ་མཁྱེན་གསུམ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་བསྟན། འདིར་སྦྱོར་བས་སྒོམ་ཚུལ་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་དང་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གང་ཞིག་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་ནི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པས་རྣམ་པའི་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པ་མ་ལུས་པའི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ།
4.1.9
旨趣不同,因初三品為令了知三智各別之性相而顯示,於此,乃為 令了知如何以加行修習之理而揭示故,如《莊嚴光明釋》云:「 復,三智與圓滿一切相現觀有何差別?有承許:『三智乃如其所述 行相之境各別決定,圓滿一切相現觀是無餘行相之有境。』
4.1.10
།གཞན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་ནི་མཚན་ཉིད་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་བཞག་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །ལ་ལ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་དང་གཉེན་པོར་རྣམ་པར་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ལ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་བའི་རྣམ་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཆད་དོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.10
他云:『三智乃具相之安立,圓滿一切相現觀是加行。』有闡述 云:『圓滿一切相現觀乃建立唯所治品與對治,三智是自性息滅之 行相故,非如是』。」
4.1.11
འོ་ན་མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་སྒོམ་ཀྱི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན།
4.1.11
問:然則,三智攝修之義為何?
4.1.12
ལོ་ཙྪ་བ་ཆེན་པོའི་གསུང་ན་རེ། རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་བདེན་སྟོང་སྤྲོས་བྲལ་དུ་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྦྱོར་བས་རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་དུ་བསྡུས་ནས་སྒོམ་པ་མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་སྒོམ་གྱི་དོན་ཡིན་གསུང༌།
4.1.12
答:大譯師之著述云:「以止觀雙運之加行,將一百七十三行 相諦實空離戲論,攝為三解脫門而修,乃三智攝修之義。」
4.1.13
འོ་ན་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་སོགས་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བས་སྒོམ་མམ་མི་སྒོམ། ཕྱི་མ་ལྟར་ན་འཕགས་སེང་གཉིས་ཀྱིས་ཕུང་པོ་རྟག་འཛིན་སོགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤར་ནས་སྒོམ་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ཞིང༌། བརྒྱ་དང་དོན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་བྱས་པ་དོན་མེད་དུ་འགྱུར།
4.1.13
然則,於近取蘊無常與苦等,圓滿加行修與不修?若如後者,則與 聖、獅二位所說於蘊常執之對治,修顯現蘊無常等行相相違,且作 一百七十三行相分類亦成無義。
4.1.14
དང་པོ་ལྟར་ན། ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་སོགས་བསྒོམ་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་དབྱེ་བ་འདིར་མཛད་རིགས་པས་ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དང་འགལ་ལ། སློབ་དཔོན་གྱིས་གཞི་ཤེས་ཀྱིས་རང་རྒྱལ་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་བསྡུས་པར་བཤད་པ་ལ་དགག་པ་བྱེད་པ་ཡང་མི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ།
4.1.14
若如前者,則可於此分出修習近取蘊無常等之菩薩加行,與前述相違,且〔汝〕破斥阿闍黎闡述基智攝獨覺聖者現觀亦成不合理。
4.1.15
།གཞན་ཡང༌། ཇི་སྐད་སྨྲས་པའི་མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་སྒོམ་གྱི་དོན་མི་འཐད་དེ། བསྡུས་སྒོམ་གྱི་དོན་དེ་དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་ས་བཅུ་པའི་བར་དུ་ཡོད་པ་འདོད་དགོས་པ་ལས། དེ་ནི་དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ནས་ཐོབ་པ་མ་གཏོགས་ཚོགས་ལམ་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.15
復次,如前所述三智攝修之義不應理,因須承許未曾入劣道之大乘資糧道乃至十地有攝修之義,然彼僅自未入劣道之大乘加行道 煖位方得,於資糧道無故。
4.1.16
རང་གི་ལུགས་ནི། མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བསྡུས་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་པ་དེ་མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་སྒོམ་གྱི་དོན་ཡིན་ནོ།
4.1.16
自宗〔承許〕:以三智一百七十三行相,攝為圓滿一切相加行之執式境而修持,即是三智攝修之義。
4.1.17
།མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་སྒོམ་གྱི་དོན་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། སྐབས་འདིར་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་བཤད་པའི་དགོས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན།
4.1.17
問:若三智攝修之義如是,於此宣說一百七十三行相之旨趣為何?
4.1.18
དེ་ཡང་སྒྲོ་འདོགས་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དུ། སྐབས་འདིར་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། བྱེ་བྲག་ནི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གང་གི་གཉེན་པོའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་རྟག་པར་འཛིན་པ་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་བཞིན་ནོ། །གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པས། ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ནི་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། །དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། ཅེས་དང༌།
4.1.18
答:此復,為令了知一百七十三增益之對治性相,於此宣說一 百七十三行相,如《二萬頌光明釋》云:「別乃所治品之對治性, 如:於執常執無常等。能治品亦為三智所攝,故曰:『由三種智 故,許行相為三。』」
4.1.19
འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལ་དེ་དག་གི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་རྣམ་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ནི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་འདི་ལ་གཞི་མེད་པའི་ཉེས་པ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང་
4.1.19
《莊嚴光明釋》云:「於此,彼等之常執等所治品之對治法性— 緣無常等諸別安立為行相,當了知是總性相,是故,於此不犯無基 之過。」
4.1.20
འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་རྣམས་རྣམ་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ནི་མཚན་ཉིད་དེ། ཞེས་གསུངས།
4.1.20
《明義釋》亦云:「常執等所治品之對治法性為體,安立為緣無常 等本智之別〔相〕等乃是性相。[注]
4.1.21
དེས་ན་མཁྱེན་གསུམ་གང་རུང་གི་རྣམ་པ་ལེགས་པར་ཤར་ནས་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་སེམས་དཔའི་རྒྱུད་གྱི་སྒོམ་བྱེད་གཉེན་པོའི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་ན་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ། ས་མཚམས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་རྒྱུན་མཐའི་བར་དུ་ཡོད།
4.1.21
是故「善顯三智隨一行相而後修習之智慧所攝持之菩薩瑜伽」,乃是菩薩相續中能修對治之性相,可分為一百七十三。界限:自大乘資糧道乃至最後流。
4.1.22
རྩ་འགྲེལ་རྣམས་ཀྱི་དོན་མ་རྟོགས་པར་འདིར་བསྟན་རྣམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་སྦྱོར་བར་བཅས་རྣམས་དང༌། །ཞེས་པའི་རྣམ་པ་མཚོན་བྱར་བྱས་ནས་དེའི་མཚན་ཉིད་འབད་ནས་འཇོག་པ་ན། ཁ་ཅིག་གཞིའམ་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་གང་ཞིག རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བའི་བསྒོམ་བྱར་གྱུར་པ་དེ། བསྒོམ་བྱ་རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཞེས་པ་དང༌། ཁ་ཅིག བྱེ་བྲག་རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཞེས་པ་དང༌། ཁ་ཅིག ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཞེས་པ་རྣམས་མི་འཐད་དེ།
4.1.22
未了達本、釋之理者,將此示行相與「行相諸加行」所說之行 相作為名相,且試圖安立其性相時,有云:「基法或了知之別,且是圓滿加行之所修,乃所修行相之性相。」〔又〕有云:「別是行 相之性相。」〔復〕有云:「差別法是行相之性相。」
4.1.23
དེ་རྣམས་རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འཆད་པ་ནི། སྐབས་འདིར་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་འདིས་ཅི་བྱེད་མ་ཤེས་པས་གཞུང་གི་དོན་ལོག་པར་འཆད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
4.1.23
彼等皆不應理,解說彼等為行相之性相,則是未了知於此廣說 行相分類之用意,而顛倒闡述論義,此源於《心要莊嚴疏》。
4.1.24
འོ་ན། གཞི་ཤེས་པ་ཡི་བྱེ་བྲག་རྣམས། །ཞེས་པ་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱི་དོན་གང་ཞེ་ན།
4.1.24
問:然則,「了知基之別⋯⋯[注]」等二句所闡述之義為何?
4.1.25
སྔར་སེམས་དཔའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྒོམ་བྱེད་གཉེན་པོའི་མཚན་ཉིད་བཤད་པས་རྟོགས་ནུས་མོད། དམིགས་ཀྱི་དཀར་ན་གཞིའམ་ཤེས་པའི་བྱེ་བྲག་སྟེ། ཕུང་པོ་མི་རྟག་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སེམས་དཔའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཅན། ཕུང་པོ་རྟག་འཛིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་དེའི་གཉེན་པོ་ཡིན་ཏེ། ཕུང་པོ་མི་རྟག་པའི་རྣམ་པ་ཤར་ནས་ཕུང་པོ་རྟག་འཛིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་མཐའ་དག་ལ་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ།
4.1.25
答:雖由前述「菩薩相續中能修對治之性相」能通達,若就個 別而言,則基或了知之別— 現證蘊為無常之菩薩本智為有法,是 蘊常執增益之對治,乃「顯現蘊無常相,且是違害蘊常執增益之本 智故」所言之義,如是類推一切行相。
4.1.26
།སྐབས་འདིར་མཁས་པ་ཁ་ཅིག དོན་རྣམ་དང་ཤེས་རྣམ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་དོན་རྣམ་བསྒོམ་བྱ་ཡིན་ཤེས་རྣམ་བསྒོམ་བྱ་མིན་ཟེར་བ་དང༌། ཡང་ཤེས་རྣམ་བསྒོམ་བྱ་ཡིན་དོན་རྣམ་བསྒོམ་བྱ་མིན་ཟེར་བ་མི་རིགས་ཏེ།
4.1.26
於此,有智者云:「有分義相與知相二者,然義相是所修,知 相非所修。」復有云:「知相是所修,義相非所修。」
4.1.27
ཕུང་པོ་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་བསྒོམ་བྱར་འདོད་པ་དེས་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་བྱར་ཁས་ལེན་དགོས། ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་བྱར་འདོད་པ་དེས་ཀྱང་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་བསྒོམ་བྱར་འདོད་དགོས་པའི་ཕྱིར།
4.1.27
〔皆〕不合理,因由主張通達蘊是無常之本智為所修,則須主張蘊無常是所修;承許蘊無常是所修,則亦須承許通達蘊為無常之本智是所修故。
4.1.28
རྗེ་བཙུན་རེད་མདའ་བ་ན་རེ། རྣམ་པ་ཡིན་ན་ཤེས་རྣམ་ཡིན་དགོས། དོན་རྣམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རིགས་ཤིང་གཞུང་ལུགས་ཆེན་པོ་རྣམས་སུ་ཐ་སྙད་ཀྱང་མི་འབྱུང་ཞེས་གསུངས།
4.1.28
仁達瓦尊者云:「『相』定是『知相』,所謂『義相』不合 理,於諸大典籍中亦無〔其〕名故。」
4.1.29
དེ་འགོག་པ་ལ་རོང་ཊིཀ་པས་མི་རིགས་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། ཡུལ་རྣམ་ཅན་ནི་ཐ་དད་པས། །བློ་ཡི་རྟོག་པ་ཐ་དད་ཕྱིར། །ཞེས་གསུངས་པས་དོན་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌།
4.1.29
榮澤巴破此說:「不合理,因《釋量論》:『由有境各異,覺證各異故。』表上述所顯之義相故。
4.1.30
མདོ་ལས། རྣམ་པ་གང་དག་དང༌། རྟགས་གང་དག་ཞེས་པའི་རྣམ་པའི་སྒྲས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཀྱང་བཟུང་བའི་ཕྱིར་འོན་ཀྱང་འདིར་བསྟན་པ་ནི་ཤེས་རྣམ་ཁོ་ན་སྟེ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མདོ་ལས། མ་མཆིས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒྲས་གསུངས་པ་དང༌། བསྟན་བཅོས་ལས་མདོར་བསྟན་ཏུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཏུ་གསུངས་ཤིང༌། རྒྱས་བཤད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར།
4.1.30
經云:『何等行相、何等因』中『行相』之聲,亦應取外境故,然 而於此所示,僅是知相,因說是逆品之對治故,與經〔對此〕用『 不具波羅蜜』等之『波羅蜜』之聲故,以及《現觀莊嚴論》略文中 已說本智之別[注],廣文中亦廣大揭示此故。」
4.1.31
ལུགས་སྔ་མ་མི་རིགས་ཏེ། མེད་པའི་རྣམ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཞེས་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་སོགས་རྣམ་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ལུགས་གཉིས་པ་མི་རིགས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྐབས་འདིར་དོན་རྣམ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱིས་དོན་རྣམ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་མ་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །
4.1.31
前宗不合理,因「始從無邊相」文述說近取蘊無常等行相故。 次宗不合理,因無外境,及於此闡述一百七十三義相故,若不成 立,則《現觀莊嚴論》應成非闡述一百七十三義相故。
4.1.32
འོ་ན་འདིར་བསྟན་སྒོམ་བྱེད་གཉེན་པོའི་རྣམ་པ་ལ་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
4.1.32
問:然則,此示能修對治之行相有幾許?
4.1.33
དེ་ཡང་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ནི་རྣམ་གསུམ་ཕྱིར། དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་གསུམ་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་གཞི་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་འཆད་པ་ལ། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྤྱོད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ལེའུར། གཞི་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་གང་ཅེས་ཤཱ་རིའི་བུས་རབ་འབྱོར་ལ་དྲིས་པའི་ལན་དུ། གཞི་ཤེས་དེ་ཉིད་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བའི་བསྒོམ་བྱར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དུ། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི། མ་མཆིས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཞེས་པ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་མི་གཡོ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.33
答:此復,如「由三種智故,許行相為三。」所說有三種,最初闡述基智之行相,以經而言,〈殊勝行品〉云:「何為了知基之般若波羅蜜多?」如是,舍利子問善現之答中,為顯彼基智是圓滿加行之所修,故云:「爾後,具壽善現告曰:『世尊,此般若波羅蜜多,為不具波羅蜜多⋯⋯無動轉波羅蜜多』,世尊告曰:『法界住故。』」
4.1.34
དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། མེད་པའི་རྣམ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཅིག་གསུངས།
4.1.34
為釋彼意趣,論云:「始從無邊相⋯⋯」等一偈頌。
4.1.35
མདོ་བསྟན་བཅོས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་གཞི་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཉེར་བདུན་བསྟན་ཏེ། བདེན་པ་དང་པོ་གསུམ་གྱི་གཞི་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས། ལམ་བདེན་གྱི་གཞི་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ལམ་བདེན་གྱི་གཞི་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་ཡོད་དེ། ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་མཐོང་ལམ་ཟག་མེད་བཞི། གཟུང་བ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་སྒོམ་ལམ་ཟག་བཅས་ལྔ༌། གཟུང་བ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་མཐོང་ལམ་ཟག་མེད་དྲུག་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.35
彼等經論述說基智之二十七行相,因闡述初三諦之基智行相有十二,道諦之基智行相有十五故。道諦之基智行相有十五,因煩惱 障之對治住類之無漏見道有四、所取法我執之對治住類之有漏修道有五、所取法我執之對治住類之無漏見道有六故。
4.1.36
གཞི་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོན་པའི་སྐབས་འདིར་གཟུང་བ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོ་སྟོན་པ་སྐབས་སུ་མ་བབས་སོ་ཞེ་ན།
4.1.36
問:於此揭示基智行相之時,揭示所取法我執之對治乃不合時宜?
4.1.37
སྐྱོན་མེད་དེ། རང་རྒྱལ་སློབ་པ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སྤོང༌། གཞི་ཤེས་ཀྱིས་རང་རྒྱལ་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་བསྡུས་པ་དེའི་ཕྱིར།
4.1.37
答:無過,因諸有學獨覺聖者以所取法我執為主要所斷而斷 除,基智攝獨覺聖者現觀故。
4.1.38
འགྲེལ་པར། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོ་ཉིད་དུ་ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་གཅིག་དང༌། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་བསྡུས་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོ་ཉིད་དུ་སྒོམ་པའི་ལམ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གཉིས་ཡིན་པས་ལམ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.38
《明義釋》云:「煩惱障之對治為一無漏道;一切智亦攝獨覺眾, 故彼等所知障之對治為有漏修道、無漏二者;故為三道〔諦〕行相。[注]
4.1.39
ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་མཐོང་ལམ་ཟག་མེད་བཞི་ཡོད་དེ། བྱེད་པ་པོའི་བདག་དོན་གཞན་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་མཐོང་ལམ་སོགས་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཟུང་བ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་སྒོམ་ལམ་ཟག་བཅས་ལྔ་ཡོད་དེ། གཟུང་བ་དོན་གཞན་མེད་པར་དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་དུ་རྟོགས་པའི་སྒོམ་ལམ་སོགས་ལྔ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.39
煩惱障之對治住類之無漏見道有四[注],因現證作者我為非離蘊之見道等有四故。所取法我執之對治住類之有漏修道有五,因以義總方式通達所取為非離蘊之修道等有五故。
4.1.40
ཡང་གཟུང་བ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་མཐོང་ལམ་ཟག་མེད་དྲུག་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་གཟུང་བ་དོན་གཞན་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་མཐོང་ལམ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.40
復次,所取法我執之對治住類之無漏見道有六,因現證染污所 取為非離蘊之見道等有六故。
4.1.41
དང་པོ་བཞི་ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོར་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། རིམ་པ་བཞིན་དུ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ལམ་རིགས་པ་སྒྲུབ་པ་ངེས་འབྱིན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལྷག་མ་བཅུ་གཅིག་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོར་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོར་ནི་བསྟན་དགོས་ལ་ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོ་སྔར་བསྟན་ཟིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.41
顯示初四者為煩惱障之對治,有其理由,因依次為現證補特伽羅無 我之道、如[注]、行、出之行相故。顯示其餘十一為所知障之對治, 有其理由,因須顯示為障之對治,而煩惱障之對治前已顯示故。
4.1.42
བར་པ་ལྔ་ཟག་བཅས་སུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་དཔེ་ལྔས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བའི་རྗེས་ཐོབ་དག་པ་བའི་རྟོག་པ་མཚོན་པའི་ཕྱིར།
4.1.42
安立中間五者為有漏,有其理由,因夢等五喻,寓實無外境然 顯現之清淨後得之分別故。
4.1.43
ཐ་མ་དྲུག་ཟག་མེད་དུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་སོགས་དྲུག་གིས་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ལམ་མཚོན་པའི་ཕྱིར།
4.1.43
安立後六者為無漏,其理由即無染污等六表徵現證能所異質空之道 故。
4.1.44
ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང་པོ་ལྔ་སྒོམ་ལམ་དང༌། ཐ་མ་དྲུག་མཐོང་ལམ་ལ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། མཐོང་ལམ་མཉམ་གཞག་བར་མ་ཆད་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། སྒོམ་ལམ་དུས་རིང་བས་རྗེས་ཐོབ་མངོན་གྱུར་དང་སྤེལ་ནས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར།
4.1.44
安立所知障之對治前五者為修道,後六者為見道之理由,即見道根 本定無間生,而修道時長,與後得現行交替生起。
4.1.45
ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལ་གཉིས་སུ་མ་ཕྱེ་བར་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལ་གཉིས་སུ་འབྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཤེས་སྒྲིབ་སྤང་དཀའ་ཞིང་ཉོན་སྒྲིབ་ཤེས་སྒྲིབ་ལྟར་སྤང་དཀའ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.45
煩惱障之對治不分二,所知障之對治分二,其理由即所知障難斷, 而煩惱障非如所知障難斷故。
4.1.46
མཁས་པ་ཕལ་ཆེ་བ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཞེས་སོགས་གཞུང་ཚན་དང་པོ་དང༌། ཐ་མའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ལམ་ལ་མཐོང་ལམ་གྱིས་ཁྱབ་པ་དང༌། བར་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ལམ་ལ་སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཁྱབ་པར་བཞེད་པ་ཡོད་ཀྱང་ཅུང་ཟད་མི་འཐད་པར་མངོན་ཏེ།
4.1.46
雖大多智者承許:「『煩惱障』等初文與後文時直接顯示之道 周遍是見道;中文時直接顯示之道周遍是修道。」
4.1.47
གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་དེ་གཞུང་དང་པོའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ལམ་དང༌། གཟུགས་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱིས་སྟོང་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་གཞུང་ཐ་མའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ལམ་དང༌། གཟུགས་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱིས་སྟོང་པར་དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་གཞུང་བར་མའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ལམ་དུ་བཞག་པས་ཆོག་པའི་ཕྱིར།
4.1.47
然略顯不應理,因現證補特伽羅無我之大乘修道,彼可安立為 初文時直接顯示之道;現證色外境空之大乘修道,可安立為後文時 直接顯示之道;以義總方式通達色外境空之大乘見道,可安立為中 文時直接顯示之道故。
4.1.48
གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་གཞུང་དང་པོས་ཤུགས་ལ་བསྟན་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཤུགས་ལ་འཕངས་པའི་ཕྱིར།
4.1.48
以義總方式通達補特伽羅無我之大乘見道,是初文時順帶顯示之 道,因直接顯示現證補特伽羅無我之大乘見道而順帶牽引故。
4.1.49
གཞུང་ཚན་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་བསྟན་པའི་ལམ་ནི་དམན་ལམ་སྔོན་སོང་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་སྐབས་སུ་ཡོད་ཀྱང༌། སྔོན་མ་སོང་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་མེད་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་ཡང་མེད་དེ། སྤང་བྱའི་གཉེན་པོ་སྟོན་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
4.1.49
三文時所揭示之道,就曾入劣道而言,雖於大乘資糧道與加行 道時有,然依未曾入劣道而言則無,佛地亦然,因是揭示所斷之對治時故。
4.1.50
འོ་ན་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན།
4.1.50
問:然則,何謂建立二障?
4.1.51
དེ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། སྒྲིབ་པ་གཞིར་བཅས་ལ་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་གཙོ་བོར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་རིགས་སུ་གནས་པ་ཉོན་སྒྲིབ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་གཙོ་བོར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐོབ་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་སྒྲིབ་པའི་རིགས་སུ་གནས་པ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར།
4.1.51
答:因安立「以障為前提,解脫與一切相智二者中,主要為獲 得解脫之障礙住類」,是煩惱障之體性;「彼二者中,主要為獲得 一切相智之障礙住類」,是所知障之體性故。
4.1.52
དེ་ཡང༌། དབུས་མཐའ་ལས། ཉོན་མོངས་པ་ཡི་སྒྲིབ་པ་དང༌། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དེ་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དེ། །དེ་ཟད་ན་ནི་གྲོལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས།
4.1.52
復次,《辨中邊論》云:「已說諸煩惱,及諸所知障,許此二 盡故,一切障解脫。[注]
4.1.53
རང་ལུགས་ཀྱི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག སྒྲིབ་པ་ལ་དེ་གཉིས་གང་རུང་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། གཟུགས་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་གཉིས་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉོན་སྒྲིབ་མ་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པས་དེ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཤེས་སྒྲིབ་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱིས་སྟོང་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྟོགས་རིགས་སུ་གནས་པར་འགྱུར་རོ་གསུང༌།
4.1.53
有自宗智者云:「障不周遍是彼二隨一,因執色為外境之分別 是障礙,〔然〕非彼二隨一故。彼非煩惱障,因聲聞阿羅漢非斷彼故。彼非所知障,因現證色外境空之本智非所知障之對治住類故, 若不成立,則成屬大乘證類之住類。」
4.1.54
ཡང་ཁ་ཅིག་སྒྲིབ་པ་ལ་ཆགས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་དམན་པའི་སྒྲིབ་པ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་ནས་ཕྱི་མ་དང་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་དོན་གཅིག་ཅིང་དེ་སྒྲིབ་གཉིས་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་སྒྲིབ་པར་བཞེད་དེ།
4.1.54
復次,有主張云:「障分貪障、蓋障、劣障三種,後者與等至 障同義,彼非二障隨一。」
4.1.55
གང་བདེ་བྱའོ།
4.1.55
當擇適宜者。
4.1.56
།དེ་ལྟར་གཞི་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཤད་ནས། གཉིས་པ་ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་འཆད་པ་ལ་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། འདོད་ཆགས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་ནས། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.56
如是述說基智行相已,述說第二道相智行相,以經而言,「善現告曰:『世尊!如是,此般若波羅蜜多即離貪波羅蜜多。』世尊曰:『貪不可得故。』」乃至「善現啟白言:『世尊!如是,此般若波羅蜜多即無事性空性波羅蜜多。』世尊曰:『無事性空性不可得故。』[注]
4.1.57
དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། རྒྱུ་དང་ལམ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཅིག་གསུངས་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་གོ་རིམས་ནི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྟ་བར་བྱའོ། །ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་བརྟེན་པའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དག་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་འགོག་པའི་བདེན་པ་དག་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་ལམ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཞེས་གསུངས།
4.1.57
為釋彼意趣,論云:「於因道及苦⋯⋯」等一偈,因《二萬頌光明釋》說:「當宣說道相智行相,諸諦次第之義,如實應知。依染淨 之集、道諦是因;苦、滅諦為果。何以故?『於因道及苦』。」
4.1.58
འོ་ན་བསྟན་བཅོས་སུ་གཞི་ཤེས་དང་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་སྟོན་པའི་མདོ་མཚམས་ཕྱེ་ནས། འདིར་མདོ་མཚམས་མི་གཅོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།
4.1.58
問:然則,論中分示基智與一切相智行相之經文之界限,而於 此卻未分示之,理由為何?
4.1.59
དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། གོང་འོག་གཉིས་སུ་དེ་ལྟར་ཕྱེ་བས། འདིར་ཡང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བར། ཞེས་པ་གཅིག་དོན་གྱིས་ཐོབ་པ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར།
4.1.59
答:其理由即:如是分上、下二者,故於此慮及亦能領悟「離 貪⋯⋯無事性〔空性〕」〔另〕一者之經文之界限故。
4.1.60
མདོ་བསྟན་བཅོས་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་སོ་དྲུག་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་འབྱུང་ལ་བརྟེན་པ་བརྒྱད། ལམ་ལ་བརྟེན་པ་བདུན། སྡུག་བསྔལ་ལ་བརྟེན་པ་ལྔ༌། འགོག་པ་ལ་བརྟེན་པ་བཅུ་དྲུག་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.60
彼經、論二者顯示道相智三十六行相,因依集者八、道者七、 苦者五、滅者十六故。
4.1.61
དེ་ལྟར་མཁྱེན་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཤད་ནས། གསུམ་པ་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་འཆད་པ་ལ། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ལུས་དང་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་ནས། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.61
如是宣說初二智行相已,宣說第三一切相智行相,以經而言,「善現白曰:『世尊!如是,此般若波羅蜜多是念住波羅蜜多。』世尊言:『身、受、心、法不可得故⋯⋯』[注]」乃至「善現白曰:『世尊!如是,此般若波羅蜜多是佛波羅蜜多。』世尊告曰:『現覺一切法。』[注]
4.1.62
དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནས་བཟུང་སྟེ། ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཉིས་གསུངས། མདོ་བསྟན་བཅོས་དེ་གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱ་དང་བཅུ་དངོས་སུ་བསྟན་ནས་དེ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་བརྒྱ་དང་བཅུ་ཤུགས་ལ་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ།
4.1.62
為釋彼意趣,論云:「始從四念住⋯⋯」等二偈頌。彼經、論二者 直接顯示一切相智之一百一十行相,順帶顯示修持彼之一百一十圓滿加行。
4.1.63
།རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་ལ་ཡང་ཐུན་མོང་བའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་ཀྱི་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད།
4.1.63
復次,一切相智行相有共之一切相智行相,與不共之一切相智 行相二者。
4.1.64
འདིའི་དོན་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག ཐུན་མོང་བའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་ཞེས་པ་མེད་དེ། རྣམ་མཁྱེན་ཡིན་ན་སངས་རྒྱས་འཕགས་པ་ཁོ་ནའི་མཁྱེན་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར།
4.1.64
於此義,有智者云:「無『共之一切相智行相』,因一切相智必是唯佛聖者〔有〕之智故。」
4.1.65
ཞེས་གསུང་པ་མི་ལེགས་ཏེ། ཐུན་མོང་བའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སློབ་མ་ཐུན་མོང་ཆོས་རྣམས་དང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།
4.1.65
此說不善,因有共功德故,因云:「若共弟子法」故。
4.1.64
།ཁ་ཅིག རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་པ་གཞིར་བཅས་ལ། རང་གི་སྡེ་ཚན་མཚན་ཉིད་པ་འཕགས་པ་འོག་མའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དེ་གཉིས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་སྨྲ་བ་ཡང་མི་འཐད་དེ།
4.1.64
有云:「是一切相智行相,以自所屬真實群組於下位聖者相續 中具足與否之門,而主張彼二者之能安立。」
4.1.67
སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིའི་སྡེ་ཚན་མཚན་ཉིད་པ་འཕགས་པ་འོག་མའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.67
不應理,因下位聖者相續有四無礙解之所屬真實群組故。
4.1.68
རང་ལུགས་ནི། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་གཞིར་བཅས་ལ། རང་གི་སྡེ་ཚན་མཚན་ཉིད་པ་འཕགས་པ་འོག་མའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་རིགས་སུ་གནས་པ་དང༌། མེད་པའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་སྒོ་ནས་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་འཇོག་བྱེད་སྨྲའོ།
4.1.68
自宗:「是一切相智行相,以自所屬真實群組於下位聖者相續 中具足之住類與不具足之住類之門,宣說共與不共之一切相智二者 行相之能安立。」
4.1.69
།རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་དེ་ལ་བརྒྱ་དང་བཅུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་ལ་ཡོད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་ཀྱི་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཡོད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི། སངས་རྒྱས་ལ་ཡོད་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་དགུ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.69
一切相智行相有一百一十:隨順於聲聞具足之一切相智行相三 十七,隨順於菩薩具足之一切相智行相三十四,於佛具足之一切相 智行相三十九。
4.1.70
དེའི་དང་པོ་ཉན་ཐོས་ལ་ཡོད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་མཐུན་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཟད་མི་སྐྱེ་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.70
其初者,隨順於聲聞具足之一切相智三十七行相,名「順菩提 分」,因隨順菩提— 盡無生智,故如是稱。
4.1.71
དེ་ཡང་མཛོད་ལས། ཟད་དང་མི་སྐྱེ་ཤེས་པ་ནི། །བྱང་ཆུབ་དེ་དང་མཐུན་ཉིད་ཕྱིར། །སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དེ་ཕྱོགས་མཐུན། །ཞེས་གསུངས། དེ་ཡང་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་འཕགས་པའི་་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་གཤེགས་ཤིང་རྗེས་སུ་གཤེགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེས་གསུངས།
4.1.71
復次,如《俱舍論》云:「覺分三十七,謂四念住等,覺謂盡無生,順此故名分。[注]」復次,於一切所依補特伽羅聖士夫相續中有,因《二萬頌光明釋》云:「一切聖補特伽羅行且隨行。」
4.1.72
འོ་ན་དེ་རྣམས་ལམ་གྱི་ས་མཚམས་གང་ནས་འཇོག་པ་ཡིན་ཞེ་ན།
4.1.72
問:然則,彼等道之界限從何〔地〕安立?
4.1.73
དེ་ཡང་མཛོད་པ་ལྟར་ན། སྡེ་ཚན་དང་པོ་ཚོགས་ལམ་དང༌། དེ་ནས་སྡེ་ཚན་བཞི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་སོགས་བཞིར་དང༌། འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་མཐོང་ལམ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་སྒོམ་ལམ་ནས་འཇོག་པར་བཤད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། སྡེ་ཚན་བདུན་ནི་གོ་རིམས་བཞིན། །ལས་ནི་དང་པོ་པ་དག་དང༌། །ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་རྣམས་དང་ནི། །སྒོམ་དང་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་ཕྱེ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.73
答:此復,若依《俱舍論》師,第一組從資糧道,隨後四組依次從加行道煖等四,聖道支從見道,等覺支從修道而安立,如《俱舍論》云:「初業順決擇,及修見道位,念住等七品,應知次第增。[注]
4.1.74
ཀུན་བཏུས་པ་ལྟར་ན། ཐེག་ཆེན་སྤྱིའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། སྡེ་ཚན་དང་པོ་གསུམ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཚོགས་ལམ་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་ནས་དང༌། བར་པ་གཉིས་སྦྱོར་ལམ་ནས་ཐོབ་པར་བཤད་དེ།
4.1.74
若依《集論》師,就總的大乘而言,前三組依次從資糧道下、 中、上三品,中二組從加行道獲得,
4.1.75
འཇུག་ཊིཀ་ལས། སྡེ་ཚན་དང་པོ་གསུམ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཚོགས་ལམ་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་ནས་དང༌། བར་པ་གཉིས་སྦྱོར་ལམ་ནས་དང༌། ཕྱི་མ་གཉིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་མཐོང་ལམ་དང༌། སྒོམ་ལམ་ནས་ཐོབ་པར་བཤད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་པོ་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ་ལ། གཉིས་པ་ན་ཡང་དག་པར་སྤོང་བའོ། །གསུམ་པ་ན་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.75
如《入中論釋疏》云初三組順次從資糧道下、中、上三品;中二者 從加行道;後二者依次自見道與修道得,如《入中論釋疏》云:「 於此,從最初發心修念住,於第二正斷,於第三神足。」
4.1.76
དེ་ནི་དབུས་མཐར། དབང་པོ་རྣམས་དང་སྟོབས་རྣམས་དང༌། །ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་གཉིས་གཉིས་སོ། །ཞེས་དང༌། རྒྱན་ལས། རྒྱལ་སྲས་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་མཐུན་པ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་མཐོང་བའི་ལམ་དེ་དང༌། །ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནི་ཐོབ་པར་འདོད། །ཞེས་གསུངས་པའི་དགོངས་པའོ།
4.1.76
彼如《辨中邊論》云:「順決擇二二,在五根五力。[注]」《大乘莊 嚴經論》云:「此時所得法,一切菩提分,應知彼菩薩,同得如見道。[注]」乃所說之意趣。
4.1.77
།འོ་ན་དེ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་པའི་ས་གང་དང་གང་གི་སྐབས་སུ་ཡོད་ཅེ་ན།
4.1.77
問:然則,彼等於世間何地、何時有?
4.1.78
དེ་ཡང་མཛོད་ལས། བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ཐམས་ཅད། །མི་ལྕོགས་མེད་ན་དགའ་མ་གཏོགས། །གཉིས་པ་ན་ནི་རྟོག་མ་གཏོགས། །གཉིས་ན་དེ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ། །བསམ་གཏན་བར་ནའང་གཟུགས་མེད་པ། །གསུམ་ནའང་དེ་དང་ཚུལ་ཡན་ལག །བྱང་ཆུབ་དང་ནི་ལམ་ཡན་ལག མ་གཏོགས་འདོད་ཁམས་སྲིད་རྩེ་ན། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི།
4.1.78
答:此復,如《俱舍論》云:「初靜慮一切,未至除喜根,二靜慮除尋,三四中除二,前三無色地,除戒前二種,於欲界有頂,除覺及道支。[注]」所說義即:
4.1.79
བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅིང༌། ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོགས་མེད་པ་ན་དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་མ་གཏོགས་ཐམས་ཅད་དང༌། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ན་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་མ་གཏོགས་ཐམས་ཅད་དང༌།
4.1.79
於初靜慮,三十七菩提分一切具有,且於近分未至定,除喜覺支, 餘皆有;於第二靜慮,除正思惟,餘皆有;
4.1.80
བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་གཉིས་དང་པོའི་དངོས་གཞི་ཁྱད་པར་ཅན་ན་སྔ་མ་གཉིས་མ་གཏོགས་ཐམས་ཅད་དང༌། གཟུགས་མེད་དང་པོ་གསུམ་ན་སྔ་མ་གཉིས་དང་ཡང་དག་པའི་ངག་ལས་ཀྱི་མཐའ་འཚོ་བ་གསུམ་མ་གཏོགས་ཐམས་ཅད་དང༌།
4.1.80
於第三靜慮、第四靜慮二者與根本初靜慮勝進者,除前二者,餘皆有;於前三無色,除前二者與正語、正業、正命三者,餘皆有;
4.1.81
སྲིད་རྩེ་དང་འདོད་ཁམས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་མ་གཏོགས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་སྟེ། ཁྱད་པར་ནི་འདོད་ཁམས་དང་སྲིད་རྩེ་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་མེད་པར་བཤད་པ་ཁས་མི་བླངས་ཏེ།
4.1.81
於有頂與欲界,除菩提分與聖道分,餘皆有。差別即不承許欲界及有頂無菩提分之說,
4.1.82
འགྲེལ་ཆེན་ལས། གང་ཡང་འདོད་པ་ཁམས་དང་སྲིད་རྩེ་ན། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་སྤངས། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཉན་ཐོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན། ཞེས་གསལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
4.1.82
因《莊嚴光明釋》云:「『欲界與有頂,斷菩提道分』,此乃不善 巧方便故,是就聲聞而說。」如是明顯故。
4.1.83
བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་པོ་ཡང་བསྡུ་ན་རྫས་བཅུར་འདུ་བ་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། མིང་གིས་སྒོ་ནས་རྫས་སུ་བཅུ། །དད་དང་བརྩོན་འགྲུས་དྲན་པ་དང༌། །ཤེས་རབ་ཏིང་འཛིན་བཏང་སྙོམས་དགའ། །རྟོག་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། །ཞེས་གསུངས།
4.1.83
三十七菩提分亦攝於十實事,如《俱舍論》云:「此實事唯十,謂慧勤定信,念喜捨輕安,及戒尋為體。[注]
4.1.84
འོ་ན་བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན།
4.1.84
問:然則,三十七菩提分各自體性為何?
4.1.85
ངོ་བོ་བཤད་པ་ལ་བདུན་ཡོད་དེ། སྡེ་ཚན་དང་པོ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཤད་པ། གཉིས་པ་ཡང་དག་སྤོང་བ། གསུམ་པ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ། བཞི་པ་རྣམ་བྱང་དབང་པོ། ལྔ་པ་རྣམ་བྱང་གི་སྟོབས། དྲུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག །བདུན་པ་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.85
答:闡述其體性有七:闡述第一組念住、第二正斷、第三神 足、第四清淨根、第五清淨力、第六菩提分與第七聖道支等。
4.1.86
དང་པོ་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། དམིགས་པ་ངོ་བོ་གྲོགས་བསྒོམ་ཚུལ་བསྒོམས་པའི་དགོས་པ་སྒྲ་དོན་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.86
初者有六:闡述所緣、體性、助伴、觀法[注]、觀之旨趣、釋名 等。
4.1.87
དང་པོ་དམིགས་པ་ཡོད་དེ། ལུས་ཚོར་སེམས་ཆོས་བཞི་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལུས་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། ནང་གི་ལུས་ཕྱིའི་ལུས་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་ལུས་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.87
初者,所緣:身、受、心、法四者是其所緣。身有三:內身、外身、內外二者之身;
4.1.88
ཚོར་བ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཡོད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ཆོས་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། ཚོར་བ་མ་གཏོགས་པའི་སེམས་བྱུང་དང་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.88
受有三:樂、苦、捨;心即與識同義;法有三:除受外之心所、不 相應行與無為法。
4.1.89
ལུས་ཚོར་སེམས་ཆོས་བཞི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་གི་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། བྱིས་པ་རྣམས་ལུས་བདག་གི་གནས་སུ་ཞེན་པ་དང༌། ཚོར་བ་བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་དུ་ཞེན་པ་དང༌། སེམས་བདག་གི་ངོ་བོར་ཞེན་པ་དང༌། ཆོས་བདག་གི་གཞིར་ཞེན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར།
4.1.89
以身、受、心、法四者作為念住之所緣,有其理由,因諸童稚耽著 身為我之處所、耽著受為我之受用、耽著心為我之體性、耽著法為 我之基,而如是闡述故。
4.1.90
གཉིས་པ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞིའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། དམིགས་པ་ལུས་ཚོར་སེམས་ཆོས་བཞི་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་རང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་གཉིས་སུ་བརྟགས་ནས་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་གང་རུང་དུ་གྱུར་པའི་ལམ་ཞུགས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་ཅིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ངོ་བོ་གང་ཞེ་ན་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་བོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.90
第二,安立四念住之體性為:「緣身、受、心、法四所緣後, 各以自共二相觀察修之念、慧隨一之入道智」,因《集論》云:「何謂體性?乃念與慧。[注]」故。
4.1.91
གསུམ་པ་དེའི་གྲོགས་ཡོད་དེ། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས་གྲོགས་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.91
第三,其助伴:即與彼等相應之諸心心所,因《集論》云:「 何謂助伴?與彼等相應之諸心心所。[注]」故。
4.1.92
བཞི་པ་སྒོམ་ཚུལ་ཡོད་དེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོམ་ཚུལ་དང༌། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོམ་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ལུས་མི་གཙང་བ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་སེམས་སྐད་ཅིག་གིས་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ཆོས་སྤང་བྱ་དང་རྣམ་བྱང་གི་ཆོས་བླང་བྱར་ཤེས་ནས་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.92
第四,觀法有二:自相觀法、共相觀法。初者成立,因了知身 是不淨、受是苦、心是剎那生滅、染污法是所斷與清淨法是所取, 後而熏修故。
4.1.93
གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པ། ཟག་བཅས་ཐམས་ཅད་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་ཞིང་དགེ་བའོ་སྙམ་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། ལུས་ཚོར་སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚན་ཉིད་གཉིས་སུ་ཡོངས་བརྟགས་པས། །ཞེས་གསུངས།
4.1.93
第二成立,因諸行無常、有漏皆苦、諸法空而無我、涅槃乃寂靜 善,如是思惟而觀故,如《俱舍論》云:「以自相共相,觀身受心法。[注]
4.1.94
ལྔ་པ་བསྒོམ་པའི་དགོས་པ་ཡོད་དེ། བདེན་བཞིའི་བླང་དོར་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་ལུས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སྡུག་བདེན་ལ་འཇུག་སྟེ། འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ལུས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་འབྲལ་འདོད་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.94
第五、觀之旨趣,乃為趣入四諦取捨。此復,身念住趣入苦 諦,因觀輪迴所攝有漏身為苦之自性後,生起欲離彼故;
4.1.95
ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ལ་འཇུག་སྟེ། འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྲེད་པ་འདྲེན་ནུས་སུ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་སྤོང་འདོད་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར། སེམས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་འགོག་བདེན་ལ་འཇུག་སྟེ། གང་ཟག་གི་བདག་གིས་དབེན་པའི་སེམས་སྐད་ཅིག་གིས་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་པར་མཐོང་ནས། བདག་ཆད་ཀྱིས་དོགས་པའི་འཇིགས་པ་མེད་པས་འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ་ནུས་སུ་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར།
4.1.95
受念住趣入集諦,因觀輪迴所攝有漏受能引愛後,生起欲斷彼故; 心念住趣入滅諦,因觀遠離補特伽羅我之心剎那生滅後,未來無有 自將斷滅之疑懼,而了知滅〔諦〕能證故;
4.1.96
ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ལམ་བདེན་ལ་འཇུག་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དོར་བྱ་དང༌། རྣམ་བྱང་གི་ཆོས་བླང་བྱར་རྟོགས་ནས་ལམ་སྒོམ་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དབུས་མཐའ་ལས། གནས་ངན་ལེན་ཕྱིར་སྲེད་རྒྱུའི་ཕྱིར། །གཞི་ཡི་ཕྱིར་དང་མ་རྨོངས་ཕྱིར། །བདེན་པ་བཞི་ལ་འཇུག་བྱ་བས། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བསྒོམ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.96
法念住趣入道諦,因承許通達染污品法是所捨、清淨法是所取而欲 修道故。《辨中邊論》云:「以麁重愛因,我事無迷故,為入四聖 諦,修念住應知。[注]
4.1.97
དྲུག་པ་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་དྲན་པས་ཉེ་བར་འཇོག་པར་བྱེད་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་དང་པོར་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་སོ་སོར་ཕྱེ་བ་དེ་ཡི་རྗེས་སུ་དྲན་པས་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.97
第六、釋名,念安住於慧所緣境,故如是立名。《集論》云: 「初以慧各別分類所緣境,隨後以念安住。」
4.1.98
གཉིས་པ་ལ། སྔར་ལྟར་དྲུག་ལས།
4.1.98
第二(正斷)亦如前有六。
4.1.99
དང་པོ་དམིགས་པ་ཡོད་དེ། མི་དགེ་བ་སྐྱེས་པ་སྤོང་བ། མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་པ། དགེ་བ་སྐྱེས་པ་སྤེལ་བ། མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་པ་དང་བཞི་་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.99
初者,所緣有四:斷已生不善、令未生不生、善已生增長、未生者令生。
4.1.100
གཉིས་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། སྤང་གཉེན་ལ་བླང་དོར་བྱེད་པར་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་སུ་གྱུར་པའི་ལམ་ཞུགས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ངོ་བོ་གང་ཞེ་ན་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །ཅེས་དང༌། མཛོད་ལས་བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་འཇོག་ཅེས་བྱ། །ཅེས་གསུངས།
4.1.100
第二,體性安立為「屬歡喜取捨所斷、對治之精進入道智」。《集論》云:「何謂體性?謂精進。[注]」如《俱舍論》云:「四念 住正斷,神足隨增上,說為慧勤定。[注]
4.1.101
གསུམ་པ་གྲོགས་ཡོད་དེ། དེ་དག་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། གྲོགས་གང་ཞེ་ན། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.101
第三、助伴乃與彼等相應之諸心心所,《集論》云:「何謂助 伴?謂彼相應心心所等。[注]
4.1.102
བཞི་པ་སྒོམ་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཀུན་བྱང་གི་ཆོས་ལ་བླང་དོར་བྱེད་པ་ལ་དང་པོར་འདུན་པའི་འདུན་པ་བསྐྱེད་ནས་སྒོམ་པ། སྒོམ་ཚུལ་དང་པོ་དང༌། དེར་འདུན་པ་ལ་འབད་པ་གཉིས་པ་དང༌། འབད་པའི་སྒོ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་གསུམ་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པས་བྱིང་བའི་དབང་གིས་དམིགས་པ་མི་གསལ་ན་དང་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་བྱེད་ཀྱིས་སེམས་གཟེངས་བསྟོད་ནས་སྒོམ་པ་བཞི་པ་དང༌། རྒོད་པའི་དབང་གིས་གཡེང་བར་གྱུར་ན་སྐྱོ་བར་འགྱུར་བའི་ཡིད་བྱེད་ཀྱིས་སེམས་རབ་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་པ་སྒོམ་ཚུལ་ལྔ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.102
第四,修法即取捨染淨法,先起欲求而修乃第一修法;精勤於欲求彼即第二;以精勤門發精進是第三;發精進〔時〕,若因沉沒力,所緣不明,以清淨作意令心策舉而修為第四;若因掉舉力散亂,以厭離作意令心善安住謂第五修法。
4.1.103
མདོ་ལས། མི་དགེ་བ་སྐྱེས་པ་སྤོང་བ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་པ། དགེ་བ་སྐྱེས་པ་སྤེལ་བ། མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་ཕྱིར་དུ་འདུན་པ་བསྐྱེད། འབད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན། རབ་ཏུ་འཇོག ཞེས་དང༌།
4.1.103
如經云:「斷已生不善、令未生不生、善已生增長、未生者令生。 為彼,發起欲、勤奮、精進、善持、正安住。[注]
4.1.104
རྒྱན་ལས། སྒོམ་པ་ལ་ནི་རྟེན་ནས་སུ། །རྣལ་འབྱོར་རྒྱུ་མཚན་བཅས་སྒོམ་པ། །ཡང་དག་སྤོང་བ་ཐམས་ཅད་ལ། །གཉེན་པོ་ཞེས་ནི་རབ་ཏུ་བརྗོད། །ཞེས་དང༌།
4.1.104
《大乘莊嚴經論》云:「依修而修習,瑜伽與因相。於一切正斷, 名說是對治。[注]
4.1.105
ཀུན་བཏུས་ལས་ཀྱང༌། སྒོམ་པ་ནི་འདུན་པ་བསྐྱེད། འབད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན། རབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་སྒོམ་པ་གནས་དང་བཅས་པའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.105
《集論》亦云:「修習乃發起欲、勤奮、精進、善持、正安住即修精進具處。[注]
4.1.106
ལྔ་པ་བསྒོམས་པའི་དགོས་པ་ཡོད་དེ། མི་དགེ་བ་སྐྱེས་པ་སྤོང་བ་སོགས་བཞིའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.106
第五、修習之旨趣,即斷已生不善等四種旨趣。
4.1.107
དྲུག་པ་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ན་དགེ་བ་སྐྱེས་པ་སྤེལ་བ་སོགས་ཡོད་ཀྱང་མི་དགེ་བ་སྐྱེས་པ་ཡང་དག་པར་སྤོང་བར་བྱེད་པས་ཡང་དག་སྤོང་བ་ཞེས་ཕྱོགས་གཅིག་གི་སྒོ་ནས་བཤད་པའི་ཕྱིར། ཡང་ན་ཡང་དག་པར་འཇོག་པས་ན་ཡང་དག་སྤོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། ཅིའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་ལ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་རབ་ཏུ་བཤད་ཅེ་ན། དེའི་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ཡང་དག་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.107
第六、釋名,一般有已生善增長等,然因正斷已生之不善,故名正斷,以一方之門而闡述。或因正安住,故名正斷,如《俱舍論 釋》云:「何故善說精進為正安住?彼之身語意正安住故。[注]
4.1.108
གསུམ་པ་ལ་ཡང་སྔར་ལྟར་དྲུག་ལས་དང་པོ་དམིགས་པ་ཡོད་དེ།
4.1.108
第三(神足)亦如前有六。
4.1.109
ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས་འགྲུབ་པར་བྱ་བའི་སྤྲུལ་བསྒྱུར་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.109
依三摩地所成辦之種種神變即彼所緣。
4.1.110
གཉིས་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཉེས་པ་ལྔའི་གཉེན་པོར་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་བསྒོམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གྱུར་པའི་ལམ་ཞུགས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ངོ་བོ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། མཛོད་ལས། རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པ་ཏིང་འཛིན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.110
第二、體性安立為「修對治五過患之八斷行,屬三摩地之入道智」。如《集論》云:「何謂體性?乃三摩地。[注]」《俱舍論》云:「神足隨增上,說為慧勤定。[注]
4.1.111
གསུམ་པ་གྲོགས་ཡོད་དེ། འདུན་པ་བརྩོན་འགྲུས་སེམས་པ་དཔྱོད་པ་བཞི་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་སེམས་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་སོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.111
第三、助伴乃欲、勤、心、觀四者,與諸餘心、心所。《集 論》云:「何謂助伴?謂欲勤心觀及彼相應心心所等。[注]
4.1.112
གྲོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞིའི་ངོ་བོ་ཡང་ཡོད་དེ། གུས་སྦྱོར་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་འདུན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའི་ངོ་བོ་དང༌།
4.1.112
以助伴門分四神足之體性:「依修殷重精進,而得三摩地為主[注]」, 乃欲神足之體性;
4.1.113
རྟག་སྦྱོར་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའི་ངོ་བོ་དང༌།
4.1.113
「依修無間精進,而得三摩地為主」,乃勤神足之體性;
4.1.114
སྔོན་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པའི་སྐྱེས་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་སེམས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའི་ངོ་བོ་དང༌།
4.1.114
「依昔修三摩地俱生得之力,而得三摩地為主」,乃心神足之體性;
4.1.115
གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་དཔྱོད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.115
「依善擇他教法,而得三摩地為主」,乃觀神足之體性。
4.1.116
ཀུན་བཏུས་ལས། འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། གང་གུས་པར་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། གང་རྒྱུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པའོ། །སེམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། གང་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པའོ། །དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། གང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་རེག་པའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.116
《集論》云:「云何欲三摩地?謂由殷重方便觸心一境性。云何勤 三摩地?謂由無間方便觸心一境性。云何心三摩地?謂由先修三摩 地力觸心一境性。云何觀三摩地?謂由聞他教法內自簡擇觸心一境 性。[注]
4.1.117
བཞི་པ་སྒོམ་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། དབུས་མཐའ་ནས་བཤད་ཚུལ་དང༌། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ནས་བཤད་ཚུལ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.117
第四、修法有:《辨中邊論》、《大乘莊嚴經論》二說。
4.1.118
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཉེས་པ་ལྔའི་གཉེན་པོར་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་སྒོམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དབུས་མཐའ་ལས། ཉེས་པ་ལྔ་སྤོང་འདུ་བྱེད་བརྒྱད། །བརྟེན་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.118
初者成立,修對治五過患之八斷行,《辨中邊論》云:「滅除 五過失,勤修八斷行。[注]
4.1.119
ཉེས་པ་ལྔ་ཡོད་དེ། སྦྱོར་བའི་དུས་སུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་ལེ་ལོ་དང༌། གདམས་ངག་བརྗེད་པའི་ཉེས་པ་དང༌། དངོས་གཞིའི་དུས་སུ་བྱིང་རྒོད་འབྱུང་བ་དང༌། བྱིང་རྒོད་བྱུང་བའི་ཚེ་གཉེན་པོ་མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ་དང༌། མ་བྱུང་བའི་ཚེ་གཉེན་པོ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པའི་ཉེས་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.119
五過患即:加行時不悅修三摩地之懈怠、忘卻教授之過患、正行時 出現沉掉、沉掉現時不作功用、沉掉未現時作功用之過。
4.1.120
དེ་ཉིད་ལས། ལེ་ལོ་དང་ནི་གདམས་ངག་རྣམས། །བརྗེད་དང་བྱིང་དང་རྒོད་པ་དང༌། །འདུ་མི་བྱེད་དང་འདུ་བྱེད་དེ། །འདི་དག་ཉེས་པ་ལྔར་འདོད་དོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.120
《辨中邊論》云:「懈怠忘聖言,及沉沒掉舉,不作行作行,是為 五過失。107」
4.1.121
སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་ཡོད་དེ། ལེ་ལོའི་གཉེན་པོ་བཞི་དང༌། ཉེས་པ་ལྷག་མ་བཞིའི་གཉེན་པོ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ལེ་ལོའི་གཉེན་པོ་དངོས་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དེའི་གནས་འདུན་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་དད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཤིན་སྦྱངས་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། གནས་དང་དེ་ལ་གནས་པ་དང༌། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཉིད་དུའོ། །ཅེས་གསུངས།
4.1.121
八斷行,即懈怠之對治四者與餘四過患之四對治。初者成立,因有懈怠之正對治— 精進、其之處— 欲、彼之因— 信、精 進之果— 輕安故,《辨中邊論》云:「即所依能依,及所因能 果。[注]
4.1.122
ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། གདམས་ངག་བརྗེད་པའི་གཉེན་པོར་དམིགས་རྣམ་མི་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་དང༌། བྱིང་རྒོད་ཀྱི་གཉེན་པོར་བྱིང་རྒོད་བྱུང་བ་ལ་བྱུང་བར་ཤེས་པའི་ཤེས་བཞིན་དང༌། ཉེས་པ་བཞི་པའི་གཉེན་པོར་བྱིང་རྒོད་སྤོང་བའི་སེམས་པ་དང༌། ལྔ་པའི་གཉེན་པོར་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འཇུག་པའི་བཏང་སྙོམས་སྒོམ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། དམིགས་པ་བརྗེད་པར་མ་གྱུར་དང༌། །བྱིང་དང་རྒོད་པ་རྟོགས་པ་དང༌། དེ་སྤོང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དང༌། །ཞི་ཚེ་རྣལ་དུ་འཇོག་པའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.122
後者成立,因忘卻教授之對治,須修不忘所緣行相之正念;沉 掉之對治,須修了知沈掉生起之正知;第四過患之對治,須修斷 沉掉之思;第五之對治,須修無勤任運成就之捨故。《辨中邊論》 云:「不忘其所緣,覺了沉與掉,為斷而作行,滅時正直轉。[注]
4.1.123
གཉིས་པ་རྒྱན་ནས་བཤད་པའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། རྒྱན་ལས། རྟེན་དང་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། །ཐབས་དང་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་ཡི། །བརྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི། །རྐང་པ་མཚན་ཉིད་མཆོག་ལྡན་བཞི། །ཞེས་རྟེན་དང༌། རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། ཐབས་དང་འབྲས་བུ་མངོན་པར་འགྲུབ་པ་སྟེ། ཁྱད་ཆོས་བཞིའི་སྒོ་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཤད་པའི་ཕྱིར།
4.1.123
次者,《大乘莊嚴經論》之說,《大乘莊嚴經論》云:「所依 與分類,方便與成辦,諸能依神足,具四殊勝相。[注]」以所依、分類、方便、成辦果,四差別法之門說神足故。
4.1.124
ལྔ་པ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། སྤྲུལ་བསྒྱུར་སྣ་ཚོགས་འཇུག་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.124
第五、旨趣:為趣入種種變化故。
4.1.125
དྲུག་པ་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རབ་འབྱམས་སུ་བགྲོད་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པས་རྐང་པ་གཉིས་པ་དང་འདྲ་བས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.125
第六、釋名:以神足門具足往無邊佛土之能力,似二足,故如是稱。
4.1.126
བཞི་པ་ལ་ཡང་སྔར་ལྟར་དྲུག་ལས། དང་པོ་རྣམ་བྱང་དབང་པོའི་དམིགས་པ་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བ་ལྟར་ན་བདེན་བཞིའི་བླང་དོར་ལ་འཇུག་པ་དེ་དེའི་དམིགས་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལྟར་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་དེ་དད་པའི་དབང་པོའི་དམིགས་པ་དང༌། རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རླབས་ཆེན་པོ་རྣམས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོའི་དམིགས་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་མང་དུ་ཐོས་པ་དེ་དྲན་པའི་དབང་པོའི་དམིགས་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཞི་གནས་དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོའི་དམིགས་པ་དང༌། དེས་བསྡུས་པའི་ལྷག་མཐོང་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོའི་དམིགས་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་དང་ཐོས་མཆོག་དང༌། །ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་དད་སོགས་ཀྱི། །གཞི་ཡིན་ཕྱིར་ནི་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.126
初者,其中清淨根之所緣,若依共乘而言,安立趣入取捨四諦 是其所緣。若依大乘不共而言,安立無上菩提,是信根之所緣;安 立諸偉大佛子行,是精進根之所緣;安立多聞大乘法,是念根之所 緣;安立大乘道攝奢摩他,是定根之所緣;安立彼攝毘鉢舍那,是 慧根之所緣。《大乘莊嚴經論》云:「當知是覺行,勝聞及止觀, 信等之基礎。[注]
4.1.127
གཉིས་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། རང་འབྲས་འཕགས་ལམ་སྐྱེད་པ་ལ་རང་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཡན་ཆད་ཀྱི་དད་སོགས་ལྔ་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར།
4.1.127
第二、體性安立為「自在生起自果聖道之加行道煖位以上之信 等五者」。
4.1.128
གསུམ་པ་གྲོགས་ནི་སྔར་བཞིན།
4.1.128
第三、助伴如前。
4.1.129
བཞི་པ་སྒོམ་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་བདེན་བཞིའི་བླང་དོར་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་དད་པ་སྒོམ་པ་དང༌། བདེན་བཞིའི་བླང་དོར་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང༌། དེའི་བླང་དོར་ལ་སེམས་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་པ་དང༌། དེའི་བླང་དོར་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པ་དང༌། དེའི་བླང་དོར་ལ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔའི་སྒོམ་ཚུལ་ཡིན།
4.1.129
第四、修法,以共乘而言,修取捨四諦之勝解信[注]、歡喜取捨四諦之精進、心不忘取捨四諦、於取捨四諦修心一境性之三摩地、 觀擇取捨四諦,依次為信、精進、念、定、慧五根之修法。
4.1.130
ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལྟར་ན། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་དད་པ་སྒོམ་པ་དང་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ཐོས་པ་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཞི་གནས་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་དང༌། དེའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ལྷག་མཐོང་ལ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དད་སོགས་དབང་པོ་ལྔའི་སྒོམ་ཚུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.130
若以大乘不共而言,於無上菩提修勝解信、作歡喜佛子行之精 進、不忘失所聞之大乘法、一心安住於大乘法所攝之奢摩他、觀擇 彼道所攝之毘鉢舍那,依次為信等五根之修法。
4.1.131
ལྔ་པ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། བདེན་པ་མྱུར་དུ་རྟོགས་པ་དང་སྦྱོར་ལམ་བཞི་རྫོགས་པའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཀུན་བཏུས་ལས། འབྲས་བུ་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་མྱུར་དུ་རྟོགས་པ་དང་དྲོ་བར་གྱུར་པ་དང༌། རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ནི་རྟོགས་པའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.131
第五、旨趣乃為速證〔諸〕諦與圓滿四加行,《集論》云:「 修果者。謂能速發諦現觀及能修治煖頂。引發忍世第一法。[注]
4.1.132
དྲུག་པ་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། རང་འབྲས་འཕགས་ལམ་བསྐྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པས་ན་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར།
4.1.132
第六、釋名:自在生自果聖道,故如是稱。
4.1.133
ལྔ་པ་ལ་ཡང་སྔར་ལྟར་དྲུག་ལས། གཞན་རྣམས་དབང་པོ་དང་འདྲ་ལ། ངོ་བོ་ནི་སྦྱོར་ལམ་བཟོད་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་དད་སོགས་ལྔ་ལ་སྟོབས་ཞེས་བྱ་སྟེ། མ་དད་པ་སོགས་ཀྱིས་ཚུར་བརྫི་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་དོན་ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ། རྒྱན་ལས། མི་མཐུན་ཕྱོགས་རྣམས་ཉམས་ཆུང་བས། །དེ་དག་ཉིད་ལ་སྟོབས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.133
第五(清淨力)亦如前有六,餘者如根。體性,乃「加行道忍位以上之信等五者」,名「力」,因非不信等能屈伏故。釋名亦如是,《大乘莊嚴經論》云:「所治品羸劣,故名之為力。[注]
4.1.134
འོ་ན་དད་སོགས་ལྔ་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་རྩེ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྣམ་བྱང་གི་དབང་པོ་དང༌། བཟོད་མཆོག་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྣམ་བྱང་གི་སྟོབས་སུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།
4.1.134
問:然則,云何安立信等五者於加行道煖、頂二位時為清淨 根,忍、世第一法二位時為清淨力之原因?
4.1.135
དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དྲོད་རྩེ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་མ་དད་པ་སོགས་ཀྱིས་བརྫི་བར་ནུས་ཤིང༌། བཟོད་མཆོག་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བརྫི་བར་མི་ནུས་པའི་ཆ་ནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། ཅིའི་ཕྱིར་དབང་པོ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་སྟོབས་སུ་བཤད་ཅེ་ན། ཆུང་ངུ་དང་ཆེན་པོའི་བྱེ་བྲག་གིས་བརྫི་བ་དང་བརྫི་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཅེས་དང༌།
4.1.135
答:彼理即:煖、頂二位時,不信等能屈伏,然忍、世第一法 二位時,非不信等能屈伏,以此分〔所致〕故,如《俱舍論釋》 云:「何緣信等先說為根。後名為力。由此五法依下上品分先後故。又依可屈伏不可屈伏故。[注]
4.1.136
འགྲེལ་ཆེན་ལས། དབང་པོ་ལྔ་དང་སྟོབས་ལྔ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། མ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉེན་པོ་གཉིས་དང་འདྲེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་དབང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མ་འདྲེས་པར་གཉེན་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བ་ནི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.136
《莊嚴光明釋》云:「若謂五根與五力有何差別?不信等所治品與 信等能治二者雜生,故名根;非與所治品雜生,獨生能治,乃名力。」
4.1.137
སྡེ་ཚན་དྲུག་པ་ལའང་སྔར་ལྟར་དྲུག་ལས།
4.1.137
第六組(菩提分)亦如前有六。
4.1.138
དང་པོ་དམིགས་པ་ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཐོང་ལམ་དུ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་དེས་བདེན་བཞིའི་རྣམ་པ་ལ་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་བདེན་པ་མངོན་རྟོགས་སུ་བཞག་པའི་ཕྱིར།
4.1.138
初者,所緣,四聖諦,乃覺支之所緣故,因於見道所證之菩 提,以緣四諦行相門而安立為諦現觀故。
4.1.139
གཉིས་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ་མཐོང་ལམ་དུ་ཐོབ་པའི་དྲན་པ་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་བརྩོན་འགྲུས་དགའ་བ་ཤིན་སྦྱངས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཏང་སྙོམས་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.139
第二、體性乃「見道所證之念、擇法、精進、喜、輕安、定與 捨」。
4.1.140
གསུམ་པ་གྲོགས་ཡོད་དེ། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.140
第三、助伴乃與彼等相應之諸心、心所。
4.1.141
བཞི་པ་སྒོམ་ཚུལ་ནི། སྡུག་ཀུན་གཉིས་སྤང་བྱ་དང༌། འགོག་ལམ་གཉིས་བླང་བྱར་སྒོམ་པ་སྟེ། མདོ་ལས། དབེན་པ་ལ་གནས་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་གནས་པ། འགོག་པ་ལ་གནས་པ། རྣམ་པར་སྤོང་བས་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་སྒོམ་པའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.141
第四、修法:修習苦集二者是所斷,滅道二者是所取,經云: 「修住遠離、住離貪、住滅、以斷轉變。」
4.1.142
ལྔ་པ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། མཐོང་སྤངས་སྤོང་བ་དང་འགོག་ལམ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པ་སོགས་ཀྱི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.142
第五、旨趣:具有斷見斷與迅速圓滿滅道等旨趣。
4.1.143
དྲུག་པ་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། ཟད་པ་དང་མི་སྐྱེ་བ་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཡིན་ལ། དེ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཆ་ཤས་སམ་ཡན་ལག་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར།
4.1.143
第六、釋名:知盡無生智乃菩提,能證彼之分或支分,故如是 稱。
4.1.144
དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་བདུན་དུ་བཤད་པ་དེ་ཉིད་ལྔར་འདུས་ཏེ། དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང༌། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་རང་བཞིན་གྱི་ཡན་ལག་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་ངེས་འབྱུང་གི་ཡན་ལག་དང༌། དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ནི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་དང༌། ཤིན་སྦྱངས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་མེད་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་འདུས་ཤིང་
4.1.144
如是所言七等覺支攝為五:念等覺支乃安住支,擇法等覺支即 自性支,精進等覺支是出離支,喜等覺支乃利益支,輕安、定、捨 三等覺支即攝於無染支。
4.1.145
གསུམ་པོ་ཡང༌། ཤིན་སྦྱངས་ནི་ཉོན་མོངས་མེད་པའི་གཞིའི་ཡན་ལག ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་དེའི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག བཏང་སྙོམས་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དབུས་མཐའ་ལས། རང་བཞིན་ཡན་ལག་གནས་ཡན་ལག །གསུམ་པ་ངེས་འབྱུང་ཡན་ལག་སྟེ། །བཞི་པ་ཕན་ཡོན་ཡན་ལག་ཡིན། །རྣམ་གསུམ་ཉོན་མོངས་མེད་ཡན་ལག །དི་ལ་གཞི་དང་གནས་དང་ནི། །ངོ་བོ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས།
4.1.145
三者亦〔如此〕安立:輕安乃不染污之事支,定即彼之安住支,捨 是彼之體性支。如《辨中邊論》云:「自性安住支,第三出離支, 第四利益支,三不染污支,於此作揭示,事安住體性。[注]
4.1.146
དེ་ཡང་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བྱང་སེམས་མཐོང་ལམ་པ་དེ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་དང་འདྲ་ཞིང་ཡན་ལག་བདུན་པོ་དེ་རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན་དང་འདྲ་བར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཡོན་ཏན་དེ་ལྡན་བྱང་སེམས་ནི། །འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་འདྲ་བར་བཞེད། །རྟག་ཏུ་རིན་ཆེན་བདུན་ལྟ་བུའི། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར། །ཞེས་གསུངས།
4.1.146
此復,如《大乘莊嚴經論》說見道菩薩與轉輪聖王相似,七支 與七寶相似,如《大乘莊嚴經論》云:「具彼德菩薩,許似轉輪 王,常為似七寶,菩提支所繞。[注]
4.1.147
རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན་དང་འདྲ་ཚུལ་བཤད་ན། དྲན་པ་ནི་འཁོར་ལོ་དང་འདྲ་སྟེ། སྤང་བྱ་མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ནི་གླང་པོ་དང་འདྲ་སྟེ། ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ལྟ་བུའི་སྤང་བྱ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པའི་ཕྱིར། བརྩོན་འགྲུས་ནི་རྟ་མཆོག་དང་འདྲ་སྟེ། བྱ་བ་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དགའ་བ་ནི་ནོར་བུ་དང་འདྲ་སྟེ། ནོར་བུས་དགའ་བར་བྱེད་པ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར།
4.1.147
若論與七寶相似之理,即:念似輪寶,因於所斷未勝而令勝 故;擇法似象寶,因摧滅猶如外敵之所有分別所斷故;精進似駿馬 寶,因令事速疾成辦故;喜似珍寶,因如珍寶令作歡喜般,彼亦令 法喜增廣故;
4.1.148
ཤིན་སྦྱངས་ནི་བཙུན་མོ་དང་འདྲ་སྟེ། ལུས་སེམས་ལ་བདེ་བ་སྟེར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཁྱིམ་བདག་དང་འདྲ་སྟེ། ཇི་ལྟར་བསམ་པ་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལ་དབང་འབྱོར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། བཏང་སྙོམས་ནི་བློན་པོ་དང་འདྲ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཇི་་ལྟར་བཞེད་པ་བཞིན་གནས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་རྒྱན་ལས། མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད། །དམ་པ་དག་ནི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད། །ཅེས་གསུངས་སོ།
4.1.148
輕安似王后寶,因能與身心安樂故;定似長者寶,因能令自在於 如其所思之功德故;捨似大臣寶,因為能令安住於如其菩薩所願 求故。此復如《大乘莊嚴經論》云:「從未勝而勝,正士恆修 持。[注]
4.1.149
།སྡེ་ཚན་བདུན་པ་ལ་ཡང་སྔར་ལྟར་དྲུག་ལས།
4.1.149
第七組(聖道支)亦如前有六。
4.1.150
དང་པོ་དམིགས་པ་ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.150
初者,所緣,四聖諦乃聖道支之所緣故。
4.1.151
གཉིས་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། མཐོང་ལམ་ཡན་ཆད་ཀྱི་མཉམ་གཞག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་དེ་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། མཉམ་གཞག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་དེ་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་གཞན་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་ངག་ཀུན་ནས་སློང་བྱེད་ཀྱི་རྟོག་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ངག་གི་ལས་རྣམ་པར་དག་པའི་མཁྱེན་པ་དེ་ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌།
4.1.151
第二、體性:「於見道以上之根本定時所通達之見,於後得時 以別擇慧作觀擇之擇法」,乃正見;「根本定時所通達之見,於後 得時引發揭示於他之語之思惟」,乃正思惟;「語業清淨智」,乃正語;
4.1.152
ལུས་ཀྱི་ལས་རྣམ་པར་དག་པའི་མཁྱེན་པ་དེ་ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ལུས་ངག་གཉིས་ཀའི་ལས་རྣམ་པར་དག་པའི་མཁྱེན་པ་དེ་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང༌། སྒོམ་སྤངས་སྤོང་བ་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དེ་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང༌། ཞི་གནས་ཀྱི་དམིགས་པ་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་པའི་དྲན་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། དྲན་པས་བཟུང་བའི་ཡུལ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.152
「身業清淨智」乃正業;「身語二業清淨智」乃正命;「欣斷修斷之精進」乃正精進;「不忘失執取奢摩他所緣之念」乃正念;「念於所取境一心等持之定」,乃正定。
4.1.153
གསུམ་པ་གྲོགས་ཡོད་དེ། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.153
第三、助伴乃與彼等相應之心、心所。
4.1.154
བཞི་པ་སྒོམ་ཚུལ་ཡོད་དེ། མཉམ་གཞག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་རབ་སྒོམ་པ་ནས། དྲན་པས་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པའི་བར་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.154
第四、修法:修根本定時所通達之見,於後得時作觀擇之慧, 乃至修習念於所取境一心等持之定。
4.1.155
ལྔ་པ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། མཐོང་སྒོམ་གྱི་ལམ་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་མྱུར་དུ་རྫོགས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.155
第五、旨趣:為令見修道未生者令生、已生速圓滿故。
4.1.156
དྲུག་པ་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། མཐོང་སྤངས་ལས་རིང་དུ་སོང་བས་ན་འཕགས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པས་ན་ལམ། འཕགས་ལམ་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཡིན་པས་ན་ཡན་ལག་ཅེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་བཞིན་ནོ།
4.1.156
第六、釋名:遠離見斷,故名「聖」;往涅槃城,故名「道」; 聖道之一方,故名「支」,例如:身體之支分。
4.1.157
།དེ་དག་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་ཏུ་འགྱུར་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི་མཉམ་གཞག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་ནི་མཉམ་གཞག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་གཞན་ལ་གོ་བར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ངག་ལས་ཀྱི་མཐའ་འཚོ་བ་གསུམ་ནི་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་སོགས་གསུམ་ནི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ཏུ་འདུ་བའི་ཕྱིར།
4.1.157
彼等成為聖道支之理:正見乃根本定時所通達之見,於後得時 為善觀擇之支;正思惟乃根本定時所通達之見,於後得時令他領會 之支;正語、正業、正命三者,乃令他信支;攝正精進等三,為對 治支故。
4.1.158
དེ་ཡང་ཡང་དག་པའི་ངག་སོགས་གསུམ་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། དང་པོས་ལྟ་བ་རྣམ་དག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད། གཉིས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད། གསུམ་པས་འདོད་པ་ཆུང་ཞིང་ཡོ་བྱད་བཉུངས་པར་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་སོགས་གསུམ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ།
4.1.158
此復,正語等三者是令他信支,因初者令相信是清淨見;次者 令相信是清淨戒;三者令相信是少欲少資具故。
4.1.159
ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་སྒོམ་སྤངས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་བྱིང་རྒོད་ཀྱི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དབང་ངམ་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.159
正精進等三者是對治支,因正精進是修斷之對治支;正念即沉掉之 對治支;正定是自在或等至障之對治支故。
4.1.160
དེ་ལྟར་ཡང་དབུས་མཐའ་ལས། ཡོངས་སུ་དཔྱོད་དང་གོ་བྱེད་དང༌། །རྣམ་གསུམ་གཞན་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ནི། །ལམ་གྱི་ཡན་ལག་དེ་བརྒྱད་དོ། །ལྟ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོ་བྱད་བཉུངས། །གཞན་ལ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་འདོད། ། ཉོན་མོངས་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་དབང༌། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོའ ོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.160
如《辨中邊論》云:「分別及誨示,令他信有三,對治障亦 三,故道支成八。表見戒遠離,令他深信受,對治本隨惑,及自在 障故。[注]
4.1.161
གཉིས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཡོད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། གཉེན་པོའི་ལམ་སྤྲུལ་ལམ་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་ཀྱི་ལམ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་སྤོང་བའི་ལམ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་ལམ་དང་སྡེ་ཚན་དྲུག་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.161
第二、講說隨順於菩薩具足之一切相智行相,有六群組:對治道、變化道、現法樂住道、出世道、斷道、唯佛道。
4.1.162
དང་པོ་ཡོད་དེ། ཐུན་མོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.162
初者有二:以共而言、以不共而言。
4.1.163
དང་པོ་ཡོད་དེ། ཐུན་མོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.163
初者,以共而言有三:空解脫門三摩地、無相解脫門三摩地、 無願解脫門三摩地。
4.1.164
དེ་གསུམ་གྱི་དམིགས་པ་ཡོད་དེ། དང་པོས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་ཁྱད་ཆོས་སྟོང་བདག་མེད་གཉིས་ལ་དམིགས། གཉིས་པས་འགོག་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ལ་དམིགས། གསུམ་པས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་ཁྱད་ཆོས་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་གཉིས་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་རྣམ་པ་བཞི་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌།
4.1.164
彼三之所緣,初緣苦諦之空、無我二差別法;中緣滅道之八行相; 後緣苦諦之無常、苦二差別法與集諦之四行相。
4.1.165
མཛོད་ལས་ཀྱང་བདེན་བཞི་དེའི་དམིགས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར། རྒྱན་ལས་ནི། ཆོས་ཀྱི་སྡོམ་བཞི་དེའི་དམིགས་པར་བཤད་དེ། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། ཟག་བཅས་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་གཉིས་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་པ་མེད་པའི་དམིགས་པ་དང༌།
4.1.165
《俱舍論》亦闡述四諦為其所緣,《大乘莊嚴經論》闡述四法 嗢柁南為彼所緣,因宣說諸行無常、有漏皆苦二者,乃無願解脫門 之所緣;
4.1.166
ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བ་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པའི་དམིགས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཏིང་འཛིན་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ། །ཆོས་ཀྱི་སྡོམ་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་བཤད། །ཞེས་གསུངས།
4.1.166
諸法空、無我,即空解脫門之所緣;涅槃寂靜是無相解脫門之所緣故,《大乘莊嚴經論》云:「如前三三昧,四印為依止,菩薩如是說。[注]
4.1.167
མཛོད་ལས་བཤད་ཚུལ་ནི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་བཞིའི་རྣམ་པ་ཅན་དང༌། སྨོན་མེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལམ་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་བཞི། ཀུན་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་བཞི། སྡུག་བདེན་གྱི་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་རྣམ་པ་བཅུ་སྒོམ་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སྡུག་བདེན་གྱི་སྟོང་བདག་མེད་གཉིས་སྒོམ་པར་བཤད་དེ།
4.1.167
《俱舍論》之說法:無相三摩地具滅諦四行相;無願三摩地修 道諦四行相、集〔諦〕四行相、苦諦之無常、苦,共十行相;空三 摩地則修苦諦之空、無我二者,
4.1.168
དེ་ཉིད་ལས། མཚན་མེད་ཞི་བའི་རྣམ་པ་དང༌། སྟོང་ཉིད་བདག་མེད་སྟོང་ཉིད་དུ། །འཇུག་པའོ་སྨོན་པ་མེད་པ་ནི། །དེ་ལས་གཞན་བདེན་རྣམ་པ་དང༌། །ཞེས་གསུངས།
4.1.168
《俱舍論》云:「空謂空非我,無相謂滅四,無願謂餘十。[注]
4.1.169
དེས་ན་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་དང་ཆོས་ཀྱི་སྡོམ་བཞི་དང༌། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འཇུག་ལྡོག་སྒོམ་པ་སོགས་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་དང་ཐུན་མོང་བའི་བསམ་པ་སྦྱོང་བ་ནི། ཐུན་མོང་བའི་རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་སྒོམ་ཚུལ་ལོ།
4.1.169
是故,修無常等十六、四法嗢柁南、與十二緣起順逆觀等共中 士意樂,是共三解脫門之修法。
4.1.170
།འོ་ན་ཐུན་མོང་བའི་རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་བསྒོམས་པ་དེ་དག་གཉེན་པོའི་ལམ་དུ་ཇི་ལྟར་འཇོག་ཅེ་ན།
4.1.170
問:然則,如何安立修彼等共三解脫門為對治道?
4.1.171
དེའི་འཇོག་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཐུན་མོང་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་གཉེན་པོ་བྱེད། ཏིང་ངེ་འཛིན་གཉིས་པས་དེའི་རྒྱུན་གྱི་ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེད། ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་པས་ཁམས་གསུམ་ལ་དོན་དམ་པར་ཐོབ་བྱར་སྨོན་པའི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.171
答:安立彼之理:共空解脫門三摩地對治我見、第二三摩地對 治其續流之非理作意、第三三摩地對治祈願三界為勝義所得。
4.1.172
འོ་ན་མདོ་ལས། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་པ་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཁྱད་པར་གང་ཞེ་ན།
4.1.172
問:然則,經云:「空、無相、無願。」〔又〕云:「空三摩地、無相三摩地、無願三摩地。」復云:「空解脫門、無相解脫 門、無願解脫門。」如是宣說之差別為何?
4.1.173
ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། དང་པོས་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཤེས་རབ་སྤྱིར་བསྟན། གཉིས་པས་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་བསྒོམས་བྱུང་གི་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་བསྟན། གསུམ་པས་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་[注] པའི་བསྒོམས་བྱུང་ཁོ་ན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.173
答:差別乃初總表緣空性之聞、思、修三慧;次明緣空性之 世、出世修所成道;後唯顯緣空性之出世修所成故,
4.1.174
བསྡུ་བ་ལས། གང་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་བྱེ་བྲག་མེད་པར་གསུངས་པ་དེར་ནི་དེ་དག་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཉིད་ཡིན་པར་ལྟ་བར་བྱའོ། །གང་དུ་དེ་དག་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲ་ཁོ་ནར་གསུངས་པ་དེར་ནི་དེ་དག་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ལྟ་བར་བྱའོ། །གང་དུ་དེ་དག་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོའི་སྒྲར་གསུངས་པ་དེ་ནི་དེ་དག་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ལྟ་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.174
因〈攝決擇分〉云:「總說為空無願無相,當知此中通聞思修所 成為性。若唯以三摩地名而宣說者,當知此中唯修所成為性,通 世出世。若唯以解脫門名而宣說者,當知此中唯出世間修所成為 性。[注]
4.1.175
གཉིས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་བདེན་སྟོང་དུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་བདེན་སྟོང་དུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བདེན་སྟོང་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྨོན་མེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.175
第二(以不共而言),安立三不共解脫門:現前通達諸法性諦實空本智,乃空解脫門三摩地;現前通達諸有為法之因諦實空本智,即無相解脫門三摩地;現前通達彼等之果諦實空本智,是無願解脫門三摩地。
4.1.176
སྡེ་ཚན་གཉིས་པ་སྤྲུལ་ལམ་དང་གསུམ་པ་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེར་གནས་ཀྱི་ལམ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། དང་པོ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ། གཉིས་པ་ལ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་ཐར་ལྔ་སྟེ་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.176
講說第二組變化道與第三組現法樂住道。變化道有三具色解 脫,與現法樂住道有五非具色解脫,共八者。
4.1.177
དང་པོ་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཅན་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར། གཟུགས་མེད་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར། སྡུག་པའི་རྣམ་ཐར་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བཞི་འགོག་པའི་རྣམ་ཐར་གཅིག་སྟེ་ལྔ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.177
初者有三:有色觀諸色解脫、內無色想觀外色解脫、淨解脫身作證 具足住。
次者有五:四無色解脫、一滅盡解脫。
4.1.178
སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། གྲངས་ངེས་རྟེན་ངོ་བོ་སྒོམ་ཚུལ་དགོས་པ་སྒྲ་དོན་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.178
今此,辨析有六:講說定數、所依、體性、修法、旨趣、釋 名。
4.1.179
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་ཐར་ལྔ་སྟེ་བརྒྱད་དུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཕྱིར།
4.1.179
初者成立,定數為三具色解脫與五非具色解脫,共八故。
4.1.180
དང་པོ་ལ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་ཏེ། གཟུགས་ཇི་ལྟར་འདོད་འདོད་དུ་སྤྲུལ་མི་ནུས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོར་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་སྒོམ་པ་གང་ཞིག དེའི་གཉེན་པོར་བསྒོམ་པའི་རྣམ་ཐར་ལ་གསུམ་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བཟང་ངན་དང་ཆེ་ཆུང་སོགས་སུ་སྤྲུལ་མི་ནུས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོར་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་སྒོམ་དགོས།
4.1.180
初者(三具色解脫)定數為三,因修具色解脫乃為對治未能隨 其所欲變化〔外〕色之障礙,而修對治彼(障礙)之解脫,定數為 三故,因瑜伽師於己作色想,為對治未能變化外色成好惡、大小等 障礙,須修有色觀諸色解脫;
4.1.181
རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ལ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་མིང་བཞིའི་ཕུང་པོ་ཙམ་གྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བཟང་ངན་དང་ཆེ་ཆུང་སོགས་སུ་སྤྲུལ་མི་ནུས་པའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོར་གཟུགས་མེད་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་སྒོམ་དགོས། དེ་གཉིས་དག་བྱེད་དུ། སྡུག་པའི་རྣམ་ཐར་སྒོམ་དགོས་པའི་ཕྱིར།
4.1.181
瑜伽師於己唯作非色四蘊想,為對治未能變化外色成好惡、大小等 障礙,須修內無色想觀外色解脫;為淨化彼二者,須修淨解脫身作 證具足住故。
4.1.182
དེའི་ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་གཟུགས་སྡུག་པ་སྤྲུལ་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་སྤྲུལ་བ་ལ་མི་དགའ་བ་འབྱུང་བས་དེའི་གཉེན་པོར་གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་སྡུག་པར་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་པའི་སྒོ་ནས། གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྲུལ་འདོད་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་གསུམ་པ་སྒོམ་དགོས་པའི་ཕྱིར།
4.1.182
其後項成立,因前二〔解脫〕時歡喜變化淨色,不喜變化不淨 〔色〕,為對治彼,以勝解一切色之顯現為淨一味門,生起欲變化 一切色之顯現旨趣,須修第三者故。
4.1.183
གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་ཐར་ལ་ལྔར་ངེས་ཏེ། གདུལ་བྱ་ཐུན་མོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཆོས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དུ་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་ཐར་བསྒོམ་པ་གང་ཞིག རང་སའི་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་ཟད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དུ་གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བཞི་སྒོམ་དགོས། ཚོར་འདུ་རགས་པ་ཞི་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་དུ་འགོག་པའི་རྣམ་ཐར་སྒོམ་དགོས་པའི་ཕྱིར།
4.1.183
非具色解脫決定為五,因諸共所化為此現法樂住,修非具色解脫,且為令樂住殊勝「盡自地等至障定」,須修四無色解脫,為樂 住「息滅粗分受想定」,須修滅盡解脫故。
4.1.184
གཉིས་པ་རྟེན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ལུས་རྟེན་དང༌། སེམས་རྟེན་དང༌། རྟེན་གྱི་གང་ཟག་གང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་དཔྱད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.184
第二,講說所依有身所依、心所依、觀擇何所依補特伽羅相續中有。
4.1.185
དང་པོ་ཡོད་དེ། མཛོད་པ་ལྟར་ན། གཟུགས་མེད་ཞེས་བྱ་ཁམས་གསུམ་གྱི། །རྟེན་ཅན་ལྷག་མ་མི་ལས་སྐྱེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བཞི་ཁམས་གསུམ་ཀའི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ་པོ་མི་ཁོ་ནའི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་གསུམ་ལ་སའི་དངོས་གཞིར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་ཀྱང་རང་ལུགས་བྱང་སེམས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིན་པས། འདོད་གཟུགས་ཀྱི་ལྷའི་རྟེན་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ་དང་འགོག་པའི་རྣམ་ཐར་སྐྱེད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.185
初者,如《俱舍論》云:「無色依三界,餘唯人趣起。[注]」四 無色解脫於三界所依生起,三具色解脫唯於人所依生起,〈本地 分〉亦如是闡述後三者。
然自宗〔主張〕因菩薩善巧方便,於欲、色天所依有生起三具 色解脫與滅盡解脫故。
4.1.186
གཉིས་པ་སེམས་རྟེན་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ་ངེས་པར་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བཞི་རང་རང་གི་དངོས་གཞིའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེད་པ་དང༌། འགོག་པའི་རྣམ་ཐར་ནི་སྲིད་རྩེའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.186
第二、心所依,三具色解脫須依根本靜慮生起,四無色解脫則 依各自根本心生起,滅盡解脫乃依有頂心生起。
4.1.187
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ཡོན་ཏན་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཉན་ཐོས་སམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། རབ་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབ་བོ། །ཞེས་གསུངས། ལུང་འདིས་རྣམ་ཐར་སོགས་ཕྱི་རོལ་པའི་རྒྱུད་ལ་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། ཚིག་གི་ནུས་པའོ།
4.1.187
初者成立,如《集論》云:「多分依止邊際第四靜慮。若聲聞若菩 薩若如來等引發所餘功德。[注]」以此文顯示外道相續中無解脫等, 乃文字之勢力。
4.1.188
།འདོད་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་ཐར་བསྐྱེད་པ་མེད་དེ། སློབ་པའི་གང་ཟག་གིས་འདོད་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་རང་སའི་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་ལས་གྲོལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་བསྐྱེད་པ་མེད་དེ། རྣམ་ཐར་དང་པོ་གཉིས་ཡིན་ན་གཟུགས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པས་ཁྱབ་པ་གང་ཞིག སློབ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིས་གཟུགས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.188
無依欲心生起解脫,因有學補特伽羅無依欲心解脫自地等至障故。 三具色解脫無依無色心生起,因前二解脫周遍以色作境,而有學相 續之根本無色無以色作境故。
4.1.189
འོ་ན་ཉི་སྣང་འགྲེལ་ཆེན་གཉིས་དང་རྣམ་བཤད་ལས་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སེམས་གཉིས་གདམ་ང་ཅན་དུ་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན།
4.1.189
問:然則,與《二萬頌光明釋》、《莊嚴光明釋》二本及《心 要莊嚴疏》言靜慮、無色二心可擇一,相違否?
4.1.190
མི་འགལ་ཏེ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་བཤིག་ནས། དེ་མ་ཐག་ཏུ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྣམ་ཐར་གཉིས་པ་བསྒོམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ན་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཤིག་སླ་བའི་ཕྱིར་རོ།
4.1.190
答:不相違,因就菩薩依無色心毀瑜伽師於己作色想,無間依 根本靜慮修第二解脫而言故,因依根本無色易毀色想故。
4.1.191
།མཛོད་པ་ལྟར་ན་རྣམ་ཐར་དང་པོ་གཉིས་བསམ་གཏན་དང་པོ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སྒོམ་སྟེ་འདོད་པའི་ཁ་དོག་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོར་བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་ཐར་དང་པོ་བསྒོམ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཁ་དོག་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོར་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་ཐར་གཉིས་པ་བསྒོམ། དེ་གཉིས་ཀ་ཡང་མི་སྡུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། རྣམ་པར་ཐར་བརྒྱད་དང་པོ་གཉིས། །མི་སྡུག་བསམ་གཏན་གཉིས་ན་ཡོད། །ཞེས་གསུངས།
4.1.191
若如《俱舍論》,前二解脫依前二靜慮修,對治欲界顏色貪, 依初根本靜慮修第一解脫,對治初靜慮顏色貪,依第二根本靜慮修 第二解脫,復安立彼二者為不淨定,因《俱舍論》云:「二二一一定。[注]
4.1.192
གསུམ་པ་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་གང་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་དཔྱད་དུ་ཡོད་དེ། ཐེག་དམན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་ཀྱི་རྒྱུན་ཞུགས་དང་ཕྱིར་འོང་ལ་མེད། ཐེག་ཆེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར།
4.1.192
第三、觀擇何所依補特伽羅相續中有?依小乘而言,於得根本 靜慮之不還與阿羅漢相續中有,然於預流與一來無。以大乘而言, 自菩薩上品資糧道證。
4.1.193
གསུམ་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་དང༌། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་ཐར་ལྔའི་ངོ་བོ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.193
第三、體性有二:三具色解脫之體性與五非具色解脫之體性。
4.1.194
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བཟང་ངན་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་སུ་སྤྲུལ་ཏེ་བལྟ་བའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ནི་རྣམ་ཐར་དང་པོ་དང༌།
4.1.194
初者成立,因安立「依根本靜慮,瑜伽師於己作色想,變化外 色成好惡、大小種種後,觀見之增上緣三摩地及與之相應者」,乃 第一解脫;
4.1.195
ཡང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ལ་གཟུགས་ཅན་མིན་པ་མིང་བཞིའི་ཕུང་པོ་ཙམ་གྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་རྣམས་ལ་བཟང་ངན་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་སུ་སྤྲུལ་ཏེ་བལྟ་བའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ནི་རྣམ་ཐར་གཉིས་པ་དང༌།
4.1.195
復「依彼,瑜伽師於己唯作非具色四蘊想,變化外色成好惡、大小 種種後,觀見之增上緣三摩地及與之相應者」,即第二解脫;
4.1.196
འདུ་ཤེས་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེས་པ་གསུམ་ཁེགས་ཏེ་གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་སྡུག་པར་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་ཤིང༌། གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྲུལ་འདོད་སྐྱེད་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ནི། རྣམ་ཐར་གསུམ་པའི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར།
4.1.196
「依三想遮三過患,勝解一切色之顯現為淨一味,欲變化一切色之 顯現之增上緣三摩地及與之相應者」,是第三解脫之體性故。
4.1.197
འོ་ན་འདུ་ཤེས་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེས་པ་གསུམ་ཁེགས་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན།
4.1.197
問:然則,依三想如何遮三過患之理?
4.1.198
དེ་ཡང་ཉེས་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། སྡུག་མི་སྡུག་ཕན་ཚུན་ལྟོས་མེད་དུ་འཛིན་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་སྤྲུལ་པ་ལ་མི་དགའ་བའི་ཉེས་པ་དང་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.198
答:此復有三過:執淨不淨互不觀待、執彼二者互為自性之 異、執不喜變化不淨之過。
4.1.199
འདུ་ཤེས་གསུམ་ཡོད་དེ། ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་འདུ་ཤེས་དང༌། གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་སྡུག་པར་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་པའི་འདུ་ཤེས་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.199
三想:互觀待想、隨屬想、勝解一切色之顯現為淨一味想。
4.1.200
འདུ་ཤེས་གསུམ་གྱིས་ཉེས་པ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་ཚུལ་ཡོད་དེ། དངུལ་བུམ་ལྟ་བུ་གསེར་བུམ་ལ་ལྟོས་ཏེ་མི་སྡུག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་པས་ཉེས་པ་དང་པོ་བཟློག དངུལ་བུམ་གཅིག་ཉིད་ལ་གསེར་བུམ་ལ་ལྟོས་ཏེ་མི་སྡུག་པ་དང༌། རྫ་བུམ་ལ་ལྟོས་ཏེ་སྡུག་པ་གཉིས་ཀ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བར་བསྒོམས་པས་ཉེས་པ་གཉིས་པ་བཟློག །གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་སྡུག་པར་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་པར་བྱས་པས་ཉེས་པ་གསུམ་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར།
4.1.200
三想對治三過患之理,修銀寶瓶觀待金寶瓶為不淨之想,故遮第一 過;於一銀寶瓶,觀待金寶瓶修不淨,觀待陶寶瓶修淨,隨屬二 者,故遮第二過;勝解一切色之顯現為淨一味,遮第三過。
4.1.201
གཉིས་པ་གཟུགས་ཅན་མིན་པའི་རྣམ་ཐར་ལྔའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ས་རང་རང་གི་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་ལས་གྲོལ་བའི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་བཞི་པོ་གཟུགས་ཅན་མིན་པའི་རྣམ་ཐར་དང་པོ་བཞིའི་ངོ་བོ་དང༌། འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྙོམས་འཇུག་དེ་འགོག་པའི་རྣམ་ཐར་གྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.201
次者,五非具色解脫之體性,「由地各自等至障解脫之四根本 無色」,乃非具色解脫前四者之體性。「入滅盡定之等至」,乃滅 盡解脫之體性故。
4.1.202
ཁ་ཅིག་གསེར་ཕྲེང་ལྟར་ན་འདི་འགོག་སྙོམས་ཡིན་པར་བྱ་དགོས་ན། རྣམ་བཤད་ལྟར་ན་མིན་པར་སེམས་ཏེ། འགོག་པའི་རྣམ་ཐར་ནི་འདས་ལམ་གྱི་ངོ་བོར་བསྐྱེད་ནུས་ཤིང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་དེ་ལྟར་བསྐྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་གསུངས་ཏེ་དཔྱད་དོ།
4.1.202
有云:若念《金鬘疏善說》須主張此為滅盡定,然依《心要莊 嚴疏》則非,因滅盡解脫能轉為出世道之體性,然滅盡定未能如是故。
須觀擇!
4.1.203
།བཞི་པ་རྣམ་ཐར་བརྒྱད་ཀྱི་སྒོམ་ཚུལ་ཡོད་དེ། སོ་སོའི་ངོ་བོ་བཤད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྒོམ་ཚུལ་ཡང་གོ་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ།
4.1.203
第四、八解脫之修法,由闡述各自體性亦可領會修法故。
4.1.204
།ལྔ་པ་དགོས་པའང་ཡོད་དེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་བཤད་པས་གོ་ནུས་པའི་ཕྱིར།
4.1.204
第五亦有旨趣,如前闡述各自體性能理解故。
4.1.205
དྲུག་པ་སྒྲ་དོན་ནི། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསུམ་གྱི་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་ནས་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་ཡིན་པས་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ལ་གཟུགས་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་བཞག་ནས་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་ཡིན་པས་གཟུགས་མེད་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་དང༌། གཟུགས་སྣང་ཐམས་ཅད་སྡུག་པར་རོ་གཅིག་ཏུ་མོས་པའི་རྣམ་ཐར་ཡིན་པས་སྡུག་པའི་རྣམ་ཐར་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.205
第六、釋名:三具色解脫之釋名,因瑜伽師於己作色想而觀色 之解脫,故名有色觀諸色解脫;瑜伽師於己作無色想而觀色之解 脫,故名內無色想觀外色解脫;勝解一切色之顯現為淨一味之解 脫,故名淨解脫身作證具足住。
4.1.206
གཟུགས་ཅན་མིན་པའི་རྣམ་ཐར་ལྔའི་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་ས་རང་རང་གི་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དང༌། ཚོར་འདུ་རགས་པ་འགོག་ཅིང་རགས་པ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པས་འགོག་པའི་རྣམ་ཐར་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.206
五非具色解脫之釋名,〔四〕無色地從各自等至障解脫,故名 無色解脫;滅粗分受想,且從粗分解脫,故名滅盡解脫。
4.1.207
རྣམ་ཐར་དང་པོ་གསུམ་ལ་སྤྲུལ་ལམ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྤྲུལ་བསྒྱུར་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པའི་བྱེད་ལས་དང་ལྡན་པས་དེ་སྐད་བཤད་པའི་ཕྱིར། རྣམ་ཐར་ཕྱི་མ་ལྔ་ལ་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། མཐོང་བའི་ཆོས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བདེ་བར་གནས་པའི་བྱེད་ལས་དང་ལྡན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.207
前三解脫稱為變化道之理由,因具足揭示種種變化之作用,故 如是稱。後五解脫稱為現法樂住道之理由,因於此世現法具足以定 樂住之作用,故如是稱。
4.1.208
སྡེ་ཚན་བཞི་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་སྒྲས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་དགུ་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་བཞི། གཟུགས་མེད་བཞི། འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་དང་དགུར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ལ་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྔ་མ་སྔ་མས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཐར་གྱིས་ཐོབ་པས་ན་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.208
第四組出世間道,堪以聲詮之門可分為九:四靜慮、四無色、滅盡定。彼等稱為次第等至之理由,乃依前前次第證後後,故如是稱。
4.1.209
སྐབས་འདིར་འགོག་སྙོམས་ཀྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། མངོན་པ་ནས་བཤད་ཚུལ། །གཞུང་གཞན་ནས་བཤད་ཚུལ། རང་གི་ལུགས་བཤད་པ་དང་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.209
今此,辨析滅盡定有三:阿毘達磨之說法、餘論之說法、宣說 自宗。
4.1.210
དང་པོ་ལ་བདུན་ཡོད་དེ། གང་ཟག་གང་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ། ས་གང་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། སེམས་རྟེན་གང་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ། ལམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ། འདུ་ཤེས་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ། དགག་བྱ་གང་འགོག་པ། རྟེན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.210
初者有七:由何補特伽羅入〔滅盡定〕、於何地離貪、以何心 所依入〔滅盡定〕、依何道入〔滅盡定〕、以何想與作意入〔滅盡 定〕、滅何所遮、依何所依入〔滅盡定〕。
4.1.211
དང་པོ་ཡོད་དེ། སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་མ་རྟོགས་པས་བདག་ཆད་ཀྱིས་དོགས་པའི་འཇིགས་པའི་དབང་གིས་སྙོམས་འཇུག་འདི་ལ་གཡང་ས་ལྟ་བུར་མཐོང་བས་སྙོམས་པར་མི་འཇུག
4.1.211
初者,諸異生未現前通達補特伽羅無我,由恐我斷滅畏懼之勢力見此等至如懸崖,故不入。
4.1.212
རྒྱུན་ཞུགས་དང་ཕྱིར་འོང་གཉིས་ཀྱིས་སྲིད་རྩེའི་སེམས་མ་ཐོབ་པས་སྙོམས་པར་མི་འཇུག་ཅིང༌། ཐེག་དམན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་དང་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག
4.1.212
預流與一來二者,因未得有頂心,故不入。以小乘而言,不還身 證、俱分解脫聲聞阿羅漢與麟喻獨覺阿羅漢入〔滅盡定〕。
4.1.213
ཐེག་ཆེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ལ་བྱང་སེམས་མཐོང་ལམ་པ་དང་སྒོམ་ལམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་འདིར་བསྟན་འགོག་སྙོམས་མངོན་དུ་མི་འགྱུར་བས་དབང་ལྡན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡོད་དོ།
4.1.213
以大乘而言,見修道菩薩二者入〔滅盡定〕。此示滅盡定佛聖者心 相續中不現行,故以自在方式具有。
4.1.214
།གཉིས་པ་ཡོད་དེ། སྲིད་རྩེ་མ་གཏོགས་ཁམས་གསུམ་ཀ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གང་ཞེ་ན། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལ། ཞེས་གསུངས།
4.1.214
第二(於何地離貪),除有頂外於三界離貪,如《集論》云: 「何等滅盡定。謂已離無所有處欲。[注]
4.1.215
གསུམ་པ་ཡོད་དེ། སྲིད་རྩེའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ལས་གྱེན་དུ་བསྐྱོད་པས། ཞེས་པ་དང༌། མཛོད་ལས། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །ཕྲ་བ་ཕྲ་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ། །ཞེས་གསུངས།
4.1.215
第三(以何心所依入〔滅盡定〕),依有頂心而入定故,如《集論》云:「超過有頂。[注]」《俱舍論》云:「滅受想解脫,微微無間生。[注]
4.1.216
བཞི་པ་ཡོད་དེ། འདས་ལམ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་དགོས་པ་སྲིད་རྩེའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྤང་བྱ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་ལ། དེ་འདས་ལམ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་སྤོང་དགོས་པའི་ཕྱིར།
4.1.216
第四(依何道入〔滅盡定〕),唯依出世間道入,因入定之旨趣,乃為斷有頂地攝所斷,而彼唯依出世間道斷故。
4.1.217
ལྔ་པ་ཡོད་དེ། ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ལྟ་བུ་ཚོར་འདུ་རགས་པས་སྐྱོ་ནས་དེ་ཞི་བར་འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ཞི་བར་གནས་པའི་འདུ་ཤེས་སྔོན་དུ་བཏང་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ། ཞེས་གསུངས།
4.1.217
第五(以何想與作意入〔滅盡定〕),如不還身證厭離粗分 受想,以欲息滅彼想而入,如《集論》云:「暫息想。作意為先 故。[注]
4.1.218
དྲུག་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ཀུན་གཞི་ཉོན་ཡིད་འདོད་པའི་ལུགས་དང༌། མི་འདོད་པའི་ལུགས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.218
第六(滅何所遮)有二:承許阿賴耶染污意宗與不承許之宗。
4.1.219
དང་པོ་ཡོད་དེ། འགོག་སྙོམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་གང་ཟག་ཀུན་གཞི་འདོད་པའི་གནད་ཀྱིས་བརྟན་པ་མིན་པ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་འཁོར་བཅས་དང༌། བརྟན་པ་ཀུན་གཞི་ཉོན་ཡིད་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ཉོན་ཡིད་་འགོག་ཀྱང་ཀུན་གཞི་མི་འགོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.219
初者,由於承許阿賴耶,入滅盡定之補特伽羅,雖遮不堅之六 識身與其眷屬以及堅固之阿賴耶、染污意二者中之染污意,然不遮 阿賴耶,
4.1.220
ཀུན་བཏུས་ལས། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བརྟན་པ་མིན་པ་རྣམས་དང༌། བརྟན་པ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་འགོག་པ་ལ་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཞེས་གདགས་སོ། །ཞེས་གསུངས། གདགས་ཞེས་པས་འགོག་སྙོམས་བཏགས་ཡོད་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། སྔར་བཤད་པའི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་ཕྱིར།
4.1.220
如《集論》云:「於不恆行諸心心所及恆行一分心心所滅。假立滅 盡定。[注]」言「假立」表滅盡定是假有,因依前述之不相應行而假 立故。
4.1.221
གཉིས་པ་ཀུན་གཞི་མི་འདོད་པའི་ལུགས་ཀྱི་དགག་བྱ་གང་འགོག་པ་ཡོད་དེ། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་རགས་པ་འཁོར་བཅས་འགོག་གི་ཚོགས་དྲུག་ཕྲ་མོ་མི་འགོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བཀག་ན་ཀུན་གཞི་ཁས་མི་ལེན་པས་ཡིད་ཤེས་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར།
4.1.221
第二、不承許阿賴耶染污意之宗滅何所遮:乃唯滅粗分六識身 與其眷屬,然不滅細分六識身,因若遮此,〔又〕不承許阿賴耶,意知續流將斷滅故。
4.1.222
ཀུན་གཞི་ཉོན་ཡིད་གཉིས་ནི་ལང་དཀར་གཤེགས་པའི་མདོ་སོགས་ལས་གསུངས་ཤིང༌། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་རྗེ་བཙུན་གྱིས་འབྱེད་རྣམ་གཉིས་དང་རྒྱན་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ། ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱིས་ཀྱང་བཤད།
4.1.222
阿賴耶、染污意二者,《入楞伽經》等中有宣說,至尊追隨彼 後,於《辨中邊論》、《辨法法性論》二者與《大乘莊嚴經論》闡 述之,無著兄弟亦如是言。
4.1.223
དེས་ན་འདི་ལ་གཉིས། ཀུན་གཞི་བཤད་པ་དང༌། ཉོན་ཡིད་བཤད་པའོ།
4.1.223
是故,此有二:講說阿賴耶、講說染污意。
4.1.224
།དང་པོ་ལ་གཉིས་ཀུན་གཞིའི་རང་བཞིན་བཤད་པ་དང༌། དེ་སྒྲུབ་བྱེད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་གཞི་དེ་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་མ་དང་ལྡན་ཏེ། དམིགས་པའི་ཁྱད་པར་ནང་བག་ཆགས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་སྔོ་སེར་སོགས་རིས་སུ་ཆད་པའི་རྣམ་ལྡན་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དང༌།
4.1.224
初者,阿賴耶具多自性差別,所緣差別——緣諸內習氣與六處之外器世間;行相差別——非具青黃等區分行相,乃具非區分境之行相;
4.1.225
ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་མ་སྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་ཡིན་པ་དང༌། གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སེམས་བྱུང་ཀུན་འགྲོ་ལྔ་ཁོ་ན་དང་འགྲོགས་ཀྱི་དེ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་དང་གཏན་མི་འགྲོགས་པ་དང༌། འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་མཉམ་རྗེས་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པ་དང༌།
4.1.225
體性差別——無覆無記;助伴差別— 唯與五遍行心所相伴,絕不與其餘心心所相伴;轉入差別——於輪迴時,轉入一切根本定與後得;
4.1.226
བཟློག་པའི་ཁྱད་པར་ཐེག་ཆེན་པ་ལྟར་ན་ས་བརྒྱད་པ་ནས་དང༌། ཐེག་དམན་པ་ལྟར་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་ཐོབ་ནས་བཟློག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སུམ་ཅུ་པར། ངོ་བོ་མ་སྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །རེག་ལ་སོགས་པའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །དེ་ནི་རྒྱུན་འབབ་ཆུ་བོ་བཞིན། །དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ནས་དེ་བཟློག་གོ །ཞེས་གསུངས།
4.1.226
捨差別——若如大乘,自八地捨,以小乘而言,得二阿羅漢後捨, 《唯識三十論頌》:「是無覆無記,觸等亦如是,恆轉如瀑流,阿羅漢位捨。[注]
4.1.227
མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང༌། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས། རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྣམ་ཤེས། ས་བོན་ཐམས་ཅད་པའི་རྣམ་ཤེས། སྲིད་པའི་རྒྱུའི་རྣམ་ཤེས། ལེན་པའི་རྣམ་ཤེས་སོགས་མཐའ་ཡས།
4.1.227
復有異名:阿賴耶識、根本識、異熟識、一切種子識、有因 識、阿陀那識⋯⋯等無數。
4.1.228
དེ་ཡང་བཟློག་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་སྐབས་སུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ས་བརྒྱད་པ་དང༌། ཐེག་དམན་གྱི་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་ནས་བཟློག་པར་གསུངས་པ་ནི་ཀུན་གཞི་ལ་དམིགས་ནས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཉོན་ཡིད་མངོན་འགྱུར་བ་བཟློག་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི་སྤྱིར་ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་དང༌། ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་ལ་གནས་པའི་དགྲ་བཅོམ་གྱི་སྐབས་སུ་མི་བཟློག་པར་ཡང་སེམས་ཏེ་དཔྱད་པར་བྱའོ།
4.1.228
此復,於捨差別時,言自大乘八地與證小乘阿羅漢後捨,乃慮 及捨緣阿賴耶執為我之染污意現行,然我思惟:一般八地以上與住 有餘涅槃之阿羅漢時不捨,當觀擇。
4.1.229
།གཉིས་པ་ལ་གཉིས། ལུང་དང་རིགས་པའོ།
4.1.229
次者(講說彼之能立)有二:教與理。
4.1.230
།དང་པོ་ནི། ཀུན་གཞི་ལུང་ལས་གསུངས་ཏེ། མངོན་པའི་མདོ་ལས། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་ཁམས། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། འདི་ཡོད་པས་ནི་འགྲོ་ཀུན་རྣམས། །མྱ་ངན་འདས་པའང་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌།
4.1.230
初者,阿賴耶於契經中說,《阿毘達磨大乘經》云:「無始時 來界,一切法等依,由此有諸趣,及涅槃證得。[注]
4.1.231
ལང་གཤེགས་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི། །རྣམ་ཤེས་བདུན་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། །ཞེས་དང༌། རྒྱན་སྟུག་པོ་བཀོད་པ་ལས། ཇི་ལྟར་ཟླ་བ་སྐར་ཚོགས་དང༌། །ལྷན་ཅིག་མཁའ་ལ་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང༌། །རྣམ་ཤེས་བདུན་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། །ཞེས་པ་དང༌།
4.1.231
《入楞伽經》云:「甚深如來藏,與七識俱生。[注]」《大乘密嚴經》云:「猶如淨空月,眾星所環繞,藏識與諸識,住身亦如是。[注]
4.1.232
དགོངས་འགྲེལ་ལས། ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་འབབ། །བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་ནི་དེ་མ་བསྟན། །ཞེས་གསུངས།
4.1.232
《解深密經》云:「阿陀那識甚深細,一切種子如瀑流,我於凡愚 不開演,恐彼分別執為我。[注]
4.1.233
གཉིས་པ་ནི། ཐེག་བསྡུས་ལས། ལེན་པ་དང་པོ་གསལ་བ་དང༌། །སེམས་མེད་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། །ས་བོན་ལས་དང་ལུས་ཚོར་དང༌། །དེ་བཞིན་འཆི་འཕོ་མི་རུང་འགྱུར།
4.1.233
次者(理),《攝大乘論》[注]云:「執受初明了,種子業身 受,無心定命終,無皆不應理。[注]
4.1.234
།ཅེས་རིགས་པ་བརྒྱད་གསུངས་པའི་དང་པོ་ནི། ལེན་པ་མི་རུང་ཞེས་པ་སྟེ་སོ་སྐྱེ་ཐ་མལ་པ་ཡང་སྲིད་དུ་ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བར་ཐལ། དེའི་རྒྱུད་ལ་ཀུན་གཞི་མེད་པ་གང་ཞིག འཇུག་སེམས་ཀྱིས་ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། དང་པོ་ཁས་བླངས།
4.1.234
上述八理中初者,謂「執受不應理」。凡夫異生,其後有理應 不再結生相續,因其相續無阿賴耶識,且不以轉心結生相續故。
4.1.235
ཕྱི་མ་དེར་ཐལ། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་སེམས་ཡིན་ན་རང་གི་རིགས་འདྲ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཡོད་དགོས་པ་གང་ཞིག འཇུག་ཤེས་རྣམས་ཡུལ་དབང་ཕྲད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གསར་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར།
4.1.235
承許前者。理應是後者,因凡是結生心,自之同類須無始而有,然 諸轉識乃依境、根相遇而新發起故。
4.1.236
རིགས་པ་གཉིས་པ་ནི། དང་པོ་མི་རུང་ཞེས་པས་བསྟན་ཏེ། ཁོ་ན་རེ། སོ་སྐྱེ་ཐ་མལ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཀུན་གཞི་ཡོད་ན་དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ་འཇུག་ཤེས་དྲུག་ཡོད་དགོས་པས་གང་ཟག་གཅིག་གི་རྒྱུད་ལ་བློ་རྫས་ཐ་དད་པ་དུ་མ་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། འདོད་པ་ཡིན་ཏེ། སོ་སྐྱེ་ཐ་མལ་པའི་རྒྱུད་ལ་འཇུག་ཤེས་དྲུག་གི་དངོས་རྒྱུ་ཚོགས་པ་ཚང་བ་ན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་གཅིག་པུ་ཁོ་ན་དང་པོར་སྐྱེ་བ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར།
4.1.236
第二理,以「初不應理」顯示,有難云:「異生凡夫,若相續 中有阿賴耶,則須同時有六轉識,故應成一補特伽羅相續中,同 時生起眾多異質覺。」承許,異生凡夫相續中齊備六轉識之親因集 合,故最初唯生起一意識不合理故。
4.1.237
རིགས་པ་གསུམ་པ་ནི། གསལ་བ་མི་རུང་ཞེས་པས་སྟོན་ཏེ། སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ལ་སྔོ་འཛིན་མིག་ཤེས་དང༌། སྔོན་པོ་དྲན་པའི་དྲན་ཤེས་གཉིས་དུས་ཅིག་ཆར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཐལ། དེའི་རྒྱུད་ལ་བློ་དུ་མ་ཅིག་ཆར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.237
第三理,以「明了不應理」顯示,異生相續中理應不同時生起 執青眼知與憶念青色之憶念知二者,因彼相續中不同時生起多覺知 故。
4.1.238
མ་གྲུབ་ན། ཀུན་གཞི་མེད་པ་འགལ་ལོ། །འདོད་ན། མིག་སྔོན་པོ་ལ་བལྟ་བཞིན་པའི་དུས་ཀྱི་སྔོན་པོ་དྲན་པའི་དྲན་ཤེས་དང༌། དེ་མིན་པའི་སྔོན་པོ་དྲན་པའི་དྲན་ཤེས་གཉིས་ལ་སྔོན་པོ་དྲན་ལམ་དུ་གསལ་མི་གསལ་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.238
若不成,則與無阿賴耶相違。若許,眼正觀青色時,憶念青色之憶 念知,與非彼之憶念青色之憶念知,二者於憶念青色道中清晰與 否,理應無差別,因許故。
4.1.239
བཞི་པ་ནི། སེམས་མེད་སྙོམས་འཇུག་མི་རུང་ཞེས་པས་སྟོན་ཏེ། འགོག་པ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་བཞིན་པའི་གང་ཟག་དེའི་སྲོག་དབང་ཆད་པར་ཐལ། དེའི་རྒྱུད་ལ་ཀུན་གཞི་མེད། འཇུག་ཤེས་འགགས་པའི་ཕྱིར།
4.1.239
第四,以「無心等至不應理」顯示,正入滅盡定之補特伽羅之命根理應斷,因彼相續中無阿賴耶,轉識已滅故。
4.1.240
ལྔ་པ་ནི། ས་བོན་མི་རུང་ཞེས་པས་སྟོན་ཏེ། སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ལ་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་དགེ་སེམས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཐལ། དེའི་རྒྱུད་ལ་དགེ་སེམས་ཀྱི་ས་བོན་མེད་པའི་ཕྱིར། དེའི་རྒྱུད་ལ་ཀུན་གཞི་མེད། མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་སེམས་ཀྱི་ས་བོན་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.240
第五,以「種子不應理」顯示,異生相續中不善心無間生起善 心,理應不應理,因彼相續中無善心種子故。因彼相續中無阿賴 耶,不善心不作善心種子故。
4.1.241
དྲུག་པ་ནི། ལས་མི་རུང་ཞེས་པས་སྟོན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ལྷས་བྱིན་ལམ་ལ་འགྲོ་བའི་ཚེ་རྐང་པ་འདེགས་འཇོག་གི་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་སུ་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་དང༌། འགྲོ་བ་པོའི་གང་ཟག་ལ་གང་ཟག་ཏུ་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་དང༌། གང་དུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་གསུམ་ཅིག་ཆར་སྐྱེ་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། སྐྱེས་བུ་ལྷས་བྱིན་གྱི་རྒྱུད་ལ་བློ་དུ་མ་ཅིག་ཆར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་གཞི་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.241
第六,以「業不應理」顯示,天授士夫行走於道時,顯現足舉 落等動作之了別、顯現行者補特伽羅為補特伽羅之了別、顯現為所 行境之了別,三者理應不同時生起,因天授士夫相續中眾多覺知非 同時生起故,因無阿賴耶故。
4.1.242
བདུན་པ་ནི། ལུས་ཚོར་མི་རུང་ཞེས་པས་སྟོན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ལྷས་བྱིན་ལ་ཡིད་ནང་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཚེ་ལུས་ཤེས་འཁོར་གྱི་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་མྱོང་བའི་ཤེས་པ་མེད་པར་ཐལ། ཡིད་ཤེས་ནི་ནང་དུ་མཉམ་པར་བཞག་རྟེན་ཀུན་གཞི་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.242
第七,以「身受不應理」顯示,天授士夫意於內入定時,理應無領納身知眷屬樂、苦受之知覺,因意知於內入定時,無所依阿賴耶故。
4.1.243
བརྒྱད་པ་ནི། དེ་བཞིན་འཆི་འཕོ་མི་རུང་ཅེས་པས་སྟོན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ལྷས་བྱིན་འཆི་འཕོ་བའི་ཚེ་ཀུན་གཞིས་ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པའི་དྲོད་རིམ་གྱིས་བསྡུས་ནས་འཆི་འཕོ་མི་རིགས་པར་ཐལ། རྟེན་ཀུན་གཞི་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.243
第八,以「命終,無皆不應理」顯示,天授士夫命終時,阿賴耶攝持與非阿賴耶攝持之攝煖次第而命終,理應不合理,因無所依阿賴耶故。
4.1.244
དེ་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ནང་བག་ཆགས་དང་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སོགས་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་དེར་རིས་སུ་མ་ཆད་པར་ལྟ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་མ་སྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་གཙོ་བོ་རྣམ་རིག་དེ། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་ཡིན་ཏེ། བསྒྲུབས་ཟིན་པ་དེའི་ཕྱིར།
4.1.244
若如是,「緣內習氣與情器世間等所緣,唯觀行相不區分之屬 無覆無記體性之主要了別」,乃阿賴耶識之能安立,彼已成立故。
4.1.245
གཉིས་པ་ལ་གཉིས། ཉོན་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་བཤད་པ་དང༌། དེ་སྒྲུབ་བྱེད་བཤད་པའོ།
4.1.245
第二(講說染污意)有二:闡述染污意之自性、闡述染污意之 能立。
4.1.246
།དང་པོ་ནི། ཉོན་ཡིད་དེ་ཡང་ཁྱད་པར་དུ་མ་དང་ལྡན་ཏེ། དམིགས་པའི་ཁྱད་པར་ཀུན་གཞི་ལ་དམིགས་པ། རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་དེ་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་ངར་སེམས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་སྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་ཡིན་ལ། གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སེམས་བྱུང་ཀུན་འགྲོ་དང་འདོད་ཆགས་དང་ང་རྒྱལ་མ་རིག་པ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་རྣམས་དང་ལྡན་པ།
4.1.246
初者,此染污意亦具多差別,謂所緣差別——緣阿賴耶;行相差別——具緣彼思為我之行相;體性差別——有覆無記;助伴差別— 具有遍行心所與貪、我慢、無明與我見等;
4.1.247
འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་ཐེག་དམན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་དང་འགོག་པ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་འདས་ལམ་ལ་བརྟེན་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེད་པའི་དུས་མ་གཏོགས་པ་རྣམས་སུ་འཇུག་ཅིང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་མ་དག་ས་བདུན་མན་ཆད་དང༌། རང་རྟེན་གང་དུ་གཏོགས་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.247
轉入差別——以小乘而言,除二阿羅漢、入滅盡定與依出世間道之 無間道生起之時外皆有,以大乘而言,七不淨地以下與自依所屬之一切處皆有,
4.1.248
སུམ་ཅུ་པ་ལས། གང་དུ་སྐྱེ་བ་དེ་ཡི་འོ། །རེག་སོགས་ཀྱང་དེ་དགྲ་བཅོམ་མེད། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་ལའང་མེད། །འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ལམ་ལའང་མེད། །ཞེས་དང༌། ཀུན་བཏུས་ལས། དེ་ཡང་ལམ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང་འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང༌། མི་སློབ་པའི་ས་མ་གཏོགས་པར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཞེས་གསུངས། བཟློག་པའི་ཁྱད་པར་ནི་ཀུན་གཞི་བཞིན་ནོ།
4.1.248
如《唯識三十論頌》云:「隨所生所繫,觸等亦如是,阿羅漢滅 定,出世道皆無。[注]」《集論》云:「此復,除道現行與入滅盡定,以及無學地,遍行一切善、不善與無記。[注]」;捨差別———如阿賴耶。
4.1.249
།གཉིས་པ་ལ་ལུང་རིགས་གཉིས་ལས།
4.1.249
次者(闡述染污意之能立)有二:教與理。
4.1.250
དང་པོ་ནི། ཉོན་ཡིད་ལུང་ལས་གསུངས་ཏེ། ལང་གཤེགས་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་ཉིད་དང༌། །ཆོས་ལྔ་དང་ནི་རང་བཞིན་གསུམ། །བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོར་ནི། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་བཤད། །ཞེས་དང༌། སེམས་ནི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས། །ངར་སེམས་བདག་ཉིད་ཡིད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དབུས་མཐའ་ལས། ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིད་རྟག་ཏུ་ནི། ། ཉོན་མོངས་ཉིད་བཞིན་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
4.1.250
初者,染污意於教言中宣說,如《入楞伽經》云:「以八種識 性,五法三自性,二種無我事,正宣說大乘。[注]」〔又〕云:「心是阿賴耶,思為我是意。[注]」《辨中邊論》云:「具染污之意,恆起如煩惱。」
4.1.251
གཉིས་པ་རིགས་པ་ནི། ཐེག་བསྡུས་སུ། མ་འདྲེས་པ་ཡི་མ་རིག་མེད། །ལྔ་པོ་རྣམས་དང་འདྲ་བ་དང༌། །སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། །དེ་ཡི་ངེས་ཚིག་མི་རུང་འགྱུར། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན། །ངར་འཛིན་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར། ། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད་མེད་ན། །སྡེ་སྣོད་གསུམ་པོ་འགལ་བར་འགྱུར།
4.1.251
次者,理:《攝大乘論》云:「無獨行無明,及相似五識,二 定無差別,訓詞成無義,無想生續流,成無我執過,若無雜染心, 三藏成相違。[注]
4.1.252
།ཞེས་རིགས་པ་དྲུག་གསུངས་པའི་དང་པོ་ནི། མ་འདྲེས་པ་ཡི་མ་རིག་མེད། །ཞེས་པ་སྟེ། ཉོན་ཡིད་འབའ་ཞིག་གི་འཁོར་དུ་བྱུང་བའི་མ་རིག་པ་མེད་པར་ཐལ། ཉོན་ཡིད་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.252
所言六理,其中第一,謂「無獨行無明」,理應無唯出現於染 污意眷屬中之無明,因無染污意故。
4.1.253
གཉིས་པ་ནི། ལྔ་པོ་རྣམས་དང་འདྲ་བ་དང༌། །ཞེས་པ་སྟེ། ཉོན་ཡིད་ཡོད་པར་ཐལ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྒོ་ལྔའི་དབང་ཤེས་དང་འདྲ་བར་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལ་བརྟེན་པ་ཡོད་པ་གང་ཞིག དེ་ཡོད་ན་ཉོན་ཡིད་ཡོད་དགོས་པའི་ཕྱིར།
4.1.253
第二,謂「及相似五識」即:理應有染污意,因意識如五根知 依於增上緣意根,且若如此依,則必有染污意故。
4.1.254
གསུམ་པ་ནི། སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། ཞེས་པ་སྟེ། འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་ཉོན་ཡིད་འགོག འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་མི་འགོག་པའི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པར་ཐལ། ཉོན་ཡིད་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.254
第三,謂「二定無差別」即:滅盡定時遮除染污意,而無想定 時不遮除之差異,理應不應理,因無染污意故。
4.1.255
བཞི་པ་ནི། དེ་ཡི་ངེས་ཚིག་མི་རུང་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྟེ། ཉོན་ཡིད་ཀྱི་ངེས་ཚིག་ལ་ངར་སེམས་པ་ཞེས་བཤད་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.255
第四,謂「訓詞成無義」即:染污意之訓詞釋為「思量為我」 不應理,因無染污意故。
4.1.256
ལྔ་པ་ནི། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནས་མ་ཤི་བར་ལ་རྒྱུད་མ་ཆད་པར་འབྱུང་བའི་ངར་འཛིན་གྱི་བློ་མེད་པར་ཐལ། ཉོན་ཡིད་མེད་པ་གང་ཞིག འཇུག་ཤེས་འགགས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། འཕགས་པར་ཐལ་ལོ།
4.1.256
第五,以「無想⋯⋯」等二句〔解說〕,安住於無想定之補特 伽羅相續中,從生起乃至未死之間,理應無「不間斷生起之我執覺 知」,因無染污意,且轉識已滅故。若許,則應成聖者。
4.1.257
།དྲུག་པ་ནི། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད་མེད་ན། །ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཏེ། སོ་སྐྱེ་ཐ་མལ་པས་ཡིད་དགེ་བ་ལ་གནས་ནས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བའི་ཚེ། བདག་ནི་གཏོང་བ་པོའ ོ་སྙམ་པའི་ངར་འཛིན་མེད་པར་ཐལ། ཉོན་ཡིད་མེད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དགེ་སེམས་དང་ངར་འཛིན་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གཞི་མཐུན་མེད་པར་ཐལ་ལོ།
4.1.257
第六,以「若無雜染心⋯⋯」等二句〔解說〕,即:異生凡夫意處於善而行布施時,理應無思惟「己是布施者」之我執,因無染 污意故。若許,則應成相續具有善心與具有我執無同位。
4.1.258
།དེ་ལྟར་ན་དམིགས་པ་ཀུན་གཞི་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་ངར་སེམས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་གཙོ་བོ་རྣམ་རིག་དེ་ཉོན་ཡིད་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་ཡིན་ཏེ། བསྒྲུབས་ཟིན་པ་དེའི་ཕྱིར།
4.1.258
如是,「緣所緣阿賴耶,唯思我行相之主要了別」,是染污意 之能安立,因已成立故。
4.1.259
བདུན་པ་རྟེན་གང་ལ་གནས་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི། མཛོད་ལས། འགོག་པ་དང་པོ་མིའི་ནང་དུ། ཞེས་དང༌། ཀུན་བཏུས་ལས། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྟེ། མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་མངོན་པར་གྲུབ་བོ། །ཞེས་དང་པོར་མིའི་རྟེན་ལ་གསར་དུ་ཐོབ་པར་གསུངས།
4.1.259
第七、依何所依入〔滅盡定〕,如《俱舍論》云:「滅定初人中。[注]」《集論》云:「滅定亦是出世間攝。由聖道後所證得故。 要於人趣方能引發。[注]」此言初始於人所依新證。
4.1.260
སྐྱེས་ཟིན་པ་ནི་འདོད་གཟུགས་གཉིས་ན་ཡོད་ཀྱི་གཟུགས་མེད་ན་མེད། མཛོད་ལས། གཉིས་ཀ་འདོད་དང་གཟུགས་རྟེན་ཅན། །ཞེས་དང༌། ཀུན་བཏུས་ལས། མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་མངོན་པར་གྲུབ་ནས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་ནི་འདི་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ། ཞི་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་གནས་པ་རྣམས་ནི་དེ་ལ་འབད་པའི་རྩོམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་པ་དང༌།
4.1.260
已生者,於欲色二〔界〕有,然於無色無,因《俱舍論》云:「二 定依欲色。[注]」《集論》云:「要於人趣方能引發。或於人趣或於 色界能現在前。生無色界多不現起。由住寂靜解脫異熟者。於此滅 定多不發起。勤方便故。[注]
4.1.261
འགྲེལ་བཤད་རྒྱལ་པོ་སྲས་ལས་ཀྱང༌། འགོག་སྙོམས་ལ་གནས་པའི་ལུས་རྟེན་ལ་གླིང་གསུམ་གྱི་མི་འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་ཚངས་ཆེན་མ་གཏོགས་གཟུགས་ཁམས་གནས་རིགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལྷ་སྟེ་ཉི་ཤ་རྩ་ལྔ་བཤད་པའི་ཕྱིར།
4.1.261
《王子疏抄》亦云:「安住滅盡定之身所依有三洲之人、六欲天、 除大梵天之色界十六天,共二十五。」故。
4.1.262
འདི་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག ལུང་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་དོན་ལ་འགོག་སྙོམས་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་ཡིན་ན་མི་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་བཞེད་པ་མི་འཐད་དེ།
4.1.262
於此,有學者主張:「前二文義,凡是直接新生滅盡定之身所 依周遍是人。」
4.1.263
དེ་ལྟར་ན་འདོད་ལྷའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་དེ་མིའི་རྟེན་ལ་འགོག་སྙོམས་ཐོབ་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ལ། དེ་སོང་ན་འདོད་པར་ལས་ཉོན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.263
不應理,因若如是,具欲天所依之不還,須先於人所依證滅盡 定,若如是,則犯由業、煩惱受生於欲界之不還之過故。
4.1.264
ཡང་ཁ་ཅིག་ལུང་གཉིས་ཀྱི་དོན་གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ཡིན་ན། དང་པོར་མིའི་རྟེན་ལ་འགོག་སྙོམས་ཐོབ་པས་ཁྱབ་པར་སྨྲ་བ་ཡང་མི་འཐད་དེ།
4.1.264
又有云:「二文之義,若是色〔界〕所依不還身證,周遍先於 人所依證滅盡定。」
4.1.265
འདོད་ལྷའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.265
亦不應理,因有曾得欲天所依不還身證證量之色界所依不還身證故。
4.1.266
རང་གི་ལུགས་ནི། གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ཀྱིས་ཕལ་ཆེར་མིའི་རྟེན་ལ་དང་པོར་འགོག་སྙོམས་ཐོབ་པ་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཉིད་ལུང་གི་དགོངས་པར་འཆད་ཅིང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་རྣམས་སུ་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པར་གསུངས་པ་ཡང་ཚོར་འདུ་རགས་པས་སྐྱོ་ནས་དེ་ཞི་བའི་དོན་དུ་འགོག་སྙོམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཟུགས་མེད་ཁམས་ན་མེད་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི། སྤྱིར་ན་གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྟེན་ལ་ཡང་བཞག་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ།
4.1.266
自宗:闡述色界所依不還身證,大抵先於人所依初證滅盡定, 僅此是〔上〕文之意趣。言於諸無色界不現行,乃慮及〔因〕厭離 粗分受想,為息彼而入滅盡定,於無色界無,然一般於無色所依亦 安立有。
4.1.267
།རང་ལུགས་ཀྱི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག་ནི་རྒྱལ་པོ་སྲས་ཀྱིས་འདོད་ལྷའི་རྟེན་ལ་འགོག་སྙོམས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡོད་པར་བཤད་ཀྱང༌། ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱིས་གསལ་བར་མ་བཤད་པས་དེ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པར་བྱ་བའི་གཞི་ཡིན་གསུངས་ཏེ་གྱི་ནའོ།
4.1.267
有自宗學者云:「王子說有於欲天所依證滅盡定,然無著兄弟 未明示,故言須觀擇有彼否。」
4.1.268
།འོ་ན་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་དང་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་གྱིས་འགོག་སྙོམས་ཐོབ་པར་གང་ལས་བཤད་ཅེ་ན།
4.1.268
問:然則,何典宣說不還身證與俱分解脫聲緣阿羅漢證滅盡定?
4.1.269
དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཁུངས་ཡོད་དེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ལུས་ཀྱི་མངོན་སུམ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་སློབ་པ་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལ་བསམ་གཏན་པའི་གང་ཟག་གོ །ཞེས་དང༌།
4.1.269
答:如是宣說之依據,如《集論》云:「何等身證補特伽羅。 謂諸有學已具證得八解脫定。[注]
4.1.270
མཛོད་ལས། འགོག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མི་འོང༌། །ལུས་ཀྱི་མངོན་སུམ་བྱེད་པར་འདོད། །ཅེས་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ཀྱིས་འགོག་སྙོམས་ངེས་པར་ཐོབ་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་ཀུན་བཏུས་ལས། གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་པ་ཟད་པ་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལ་བསམ་གཏན་པའི་གང་ཟག་གོ །ཞེས་དང༌།
4.1.270
《俱舍論》亦云:「得滅定不還,轉名為身證。[注]」言不還身證必 證滅盡定。又《集論》云:「何等俱分解脫補特伽羅。謂已盡諸漏 及具證得八解脫定。[注]
4.1.271
མཛོད་ལས། འགོག་ཐོབ་གཉིས་ཀ་ལས་རྣམ་གྲོལ། །ཞེས་གང་ཟག་ཕྱི་མས་འགོག་སྙོམས་ཐོབ་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
4.1.271
《俱舍論》云:「俱由得滅定。[注]」言後補特伽羅證滅盡定故。
4.1.272
འགོག་སྙོམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་གོང་འོག་གཉིས་ཀར་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་དུ་བཤད་དོ།།
4.1.272
滅盡定之體性,亦如上下二部〔對法論〕所言是不相應行。
4.1.273
གཉིས་པ་གཞུང་གཞན་ནས་བཤད་ཚུལ་ནི། དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་རྣམས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་པའི་དོན་དུ་མཛད་ནས། ཆོས་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ལ་འགོག་སྙོམས་སུ་བཞེད་དེ། ས་དྲུག་པར་ཤེར་ཕྱིན་ལྷག་པའི་མཐུས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མའི་ཐུང་མཐའ་གཅིག་ལ་འཇུག་ལྡང་གཉིས་ཀ་ནུས་པའི་ས་བདུན་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དེ་འགོག་སྙོམས་ཁྱད་པར་བར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.273
第二、餘論之說法,諸中觀應成師將「入定於法性之殊勝根本 智是滅盡定」作為《十地經》之義。因闡述第六地般若波羅蜜超勝 之力,能於最短一成事剎那起、入〔滅盡定〕之第七地根本智,是殊勝滅盡定故,
4.1.274
འཇུག་པར། ཤེས་རབ་གནས་པས་འགོག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། རིང་དུ་སོང་འདིར་འདིར་ནི་སྐད་ཅིག་དང༌། །སྐད་ཅིག་ལ་ནི་འགོག་པར་འཇུག་འགྱུར་ཞིང༌། །ཞེས་གསུངས།
4.1.274
如《入中論》云:「由住般若得滅定。」〔又〕云:「此遠行地於 滅定,剎那剎那能起入。」
4.1.275
དེ་འགོག་སྙོམས་སུ་འཇོག་པ་ནི་དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་ཕྲ་མོ་བཀག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཆ་ནས་ཡིན་ལ། ཚོར་འདུ་རགས་པ་བཀག་པའི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཞིག་ཀྱང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་དགོས་ཏེ། བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་བཞི་ལ་འགོག་སྙོམས་སྤེལ་བའི་ཐོད་རྒལ་གྱི་སྙོམས་འཇུག་བཞག་དགོས་ཤིང༌། དེའི་འགོག་སྙོམས་ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ལ་འཇོག་པ་འགྲིག་དཀའ་བའི་ཕྱིར།
4.1.275
安立彼為滅盡定,乃以現前入定於遮除所破細分諦實成立之真 如之分。亦須主張遮粗分受、想之不相應行所攝之一〔定〕,因須 安立間雜滅盡定修四靜慮、四無色之超越等至,且其滅盡定安立為 現前入定於法性之根本智,難以合理故。
4.1.276
གསུམ་པ་རང་གི་ལུགས་ལ་ལྔ༌། རྟེན། འདུ་ཤེས་གང་གིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ། དགག་བྱ་གང་འགོག་པ། ངོ་བོ། དུས་ཇི་ཙམ་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ།
4.1.276
第三、自宗有五:所依、以何想入定、遮何所破、體性、入定時刻幾許。
4.1.277
།དང་པོ་གཉིས་བཤད་ཟིན་པ་ལྟར་ཡིན།
4.1.277
前二者,如前述。
4.1.278
གསུམ་པ་ཡོད་དེ། འདོད་ཁམས་སུ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་དང་གཟུགས་ཁམས་སུ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བཞི་དང༌། གཟུགས་མེད་ཁམས་སུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རགས་པ་འཁོར་བཅས་འགོག་པའི་ཕྱིར། ཀུན་གཞིའི་སྟེང་དུ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བདུན་འཁོར་བཅས་བཀག་པ་ལ་མི་འདོད་དེ། སློབ་དཔོན་གྱི་འགྲེལ་ཆེན་དུ། ལང་གཤེགས་ཀྱི་ལུང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་ཉིད་དང༌། ཞེས་བཤད་པ་ཙམ་ཞིག་མ་གཏོགས་ཚོགས་དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཀུན་གཞིའི་བཤད་པ་ཟུར་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར།
4.1.278
第三(遮何所破),於欲界遮六識身與其眷屬、於色界遮四識身與其眷屬,以及於無色界遮粗分意識與其眷屬。不承許遮阿賴耶上之七識身與其眷屬,因阿闍黎之《莊嚴光明釋》中僅云:「《入楞伽經》之『以八種識性[注]』,絲毫未宣說與六識身為異體性之阿賴耶。」
4.1.279
བཞི་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། འཕགས་སེང་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་ཚོགས་དྲུག་འཁོར་བཅས་བཀག་པའི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་བཞེད་པར་གསལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཞིབ་ཏུ་བཤད་ན་འདས་ལམ་དང་བཅས་པའི་སྲིད་རྩེའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་ཅིང༌། དགག་གཞི་ཡིད་ཤེས་ཕྲ་མོའི་སྟེང་དུ་དགག་བྱ་ཚོར་འདུ་རགས་པའི་རྒྱུ་བ་ཅི་རིགས་བཀག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་དེ་འགོག་སྙོམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
4.1.279
第四、體性,顯見聖、獅二者主張:是遮六〔識〕身與其眷屬 之不相應行之差別。若細言之,「依於具足出世道之有頂心而得,於遮處— 細分意知上,唯遮所遮之粗分受想活動隨一之聖者相續 之不相應行」,乃滅盡定之體性。
4.1.280
འོ་ན་འགྲེལ་པར། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་པ་བཞི་དང༌། འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག་སྟེ་དགུའོ། །ཞེས་འདས་ལམ་དུ་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན།
4.1.280
問:然則,《明義釋》云:「出世道:四禪定、(四)無色、 以及滅盡定,共九種。」與所言是出世間道相違?
4.1.281
མི་འགལ་ཏེ། འདས་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་དུ་སྙོམས་འཇུག་ཏུ་བཤད་པ་ཡང༌། མཛོད་འགྲེལ་ལས། ཇི་ལྟར་ན་སེམས་མེད་པ་ཉིད་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས་ན་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འགོག་སྙོམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་འཇུག་སེམས་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་དང༌།
4.1.281
答:不相違,因慮及以出世間道力而得故。同理,說是等至, 亦如《俱舍論釋》云:「若都無心,如何名定?此令大種平等行故 說名為定,或由心力平等至此故名為定。[注]」慮及入滅盡定之入定 心是等至而說。
4.1.282
སྙོམས་འཇུག་དགུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། ཞེས་པ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པར་ཤེས་དགོས་ཏེ། ཚིག་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པས་ནི་དོན་གལ་ཆེ་བ་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ།
4.1.282
「九次第等至」指須知入滅盡定之佛本智,乃慮及本智法身而言, 唯依文詞,不能通達重大要義。
4.1.283
།ལྔ་པ་དུས་ཇི་ཙམ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡོད་དེ། ཁ་ཅིག སྙིང་རྗེ་པད་དཀར་ལས། སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱིས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཅུ་པོ་འདི་དག་འདའ་བར་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ཙམ་འཕེན་པ་བཏང་གི་བར་དུའམ་བར་གྱི་བསྐལ་པ་བཅུར་འགོག་སྙོམས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡོད་པར་བཞེད།
4.1.283
第五、入定時刻幾許?有依《悲白蓮經》云:「一生所繫菩薩 以入滅盡定之心,渡十中劫。[注]」主張乃至牽引或乃至十中劫,入滅盡定。
4.1.284
མཁས་པ་ཁ་ཅིག མདོ་སྡེ་ཉི་མའི་སྙིང་པོ་ལས། ཞག་བདུན་ལས་ལྷག་པར་མི་འཇུག་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་འདོར་བར་འགྱུར་བས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞག་བདུན་ཙམ་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་བཞེད།
4.1.284
有學者依《日藏經》所言「入定不逾七夜,將捨菩薩行故」,許唯入定七夜。
4.1.285
རང་གི་བསམ་དོན་ནི་ལུང་སྔ་མ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དེ་ཙམ་དུ་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་ལ་བཤད་ནས། ཕྱི་མ་དངོས་པོ་ལ་གནས་པར་བྱས་ན་ལེགས་བསམ་སྟེ་གང་ལེགས་བྱའོ།
4.1.285
吾思惟前文,謂菩薩有入定之能力乃至彼時,後〔文〕乃實際 狀況,應擇善者。
4.1.286
།སྡེ་ཚན་ལྔ་པ་སྤོང་བའི་ལམ་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ལ་སོགས་པ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.286
第五組斷道,有大乘見道苦法忍等四。
4.1.287
སྡེ་ཚན་དྲུག་པ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་ལམ་ཡོད་དེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
4.1.287
第六組唯佛道,有施等十波羅蜜。
4.1.288
གསུམ་པ་སངས་རྒྱས་ལ་ཡོད་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། སྡེ་ཚན་བདུན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་དབྱེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ལ་སྡེ་ཚན་དང་པོ་བཞི་བཞག ཡོན་ཏན་གྱི་ངོ་བོ་དང་རྟེན་དང་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ལ་སྡེ་ཚན་ཕྱི་མ་གསུམ་བཞག་པའི་ཕྱིར།
4.1.288
第三(於佛具足之一切相智行相三十九),宣說佛有不共一切 相智行相有七組。彼等安立為,以不共功德之分類而言,安立初四 組;以功德之體性、所依與所為而言,安立後三組。
4.1.289
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཡུལ་ཤེས་བྱ་ལ་ཆགས་ཐོགས་སྤངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་སྟོབསཀྱི་སྡེ་ཚན་བཞག་རང་གཞན་གང་རུང་གི་དོན་དམ་བཅས་པ་ལ་བག་ཚ་བ་མེད་པའི་ཆ་ནས་མི་འཇིགས་པའི་སྡེ་ཚན་བཞག རང་གི་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གཞན་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག་པ་བཞིའི་སྡེ་ཚན་བཞག ཡོད་ཏན་དེ་རྣམས་འཕགས་པ་འོག་མ་རྣམས་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཆ་ནས་མ་འདྲེས་པའི་སྡེ་ཚན་བཞག་པའི་ཕྱིར།
4.1.289
初者成立,因以斷除於所知境之貪礙方式通達之分而安立「力」組;以於承諾自他利隨一無所畏之分而安立「無所畏」組; 以揭示自所證功德之分而安立「四無礙解」組;以諸功德與諸下位聖 者不共之分而安立「不共法」組故。
4.1.290
གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། སྟོབས་ནས་མ་འདྲེས་པའི་བར་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ངོ་བོ་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སླར་མི་ལྡང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ངོ་བོ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གོ་བའི་ཆེད་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་དང༌།
4.1.290
次者成立,因為令了知力乃至不共之諸功德,〔其〕體性乃指 於遠離客塵之真如不再出定而入定之體性,而安立「真如之一切相 智行相」;
4.1.291
ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གོ་བའི་ཆེད་དུ་རང་བྱུང་གི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་སྔོན་སློབ་ལམ་དུ་ཆེད་དུ་བྱ་བ་གང་གི་ཆེད་དུ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེའི་ཆེད་དུ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གོ་བའི་ཆེད་དུ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྣམ་པ་བཞག་པའི་ཕྱིར།
4.1.291
為令了知彼等功德,所依差別——唯是依佛聖者相續中之主意識, 而安立「自然之一切相智行相」;有作是念:彼等功德於昔有學道 為何而修持?為令了知:乃為現前通達如所有性、盡所有性一切法 之佛行相而熏修,而安立「唯佛之一切相智行相」故。
4.1.292
སྡེ་ཚན་དང་པོ་སྟོབས་ལ་བཅུར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཅུ་པོ་འདིའི་སྒོ་ནས་གཞན་དོན་མཛད་པ་གང་ཞིག དེ་ལ་བཅུ་པོ་འདིར་ངེས་པའི་ཕྱིར།
4.1.292
第一組「力」安立為十之理由,即正等佛以此十智力門行利 他,且彼決定此十者。
4.1.293
ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། དོན་བྱ་ཡུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དུ་མ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། སྔོན་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ལྔར་ངེས།
4.1.293
後者成立,因以了知利益境所化之分,而安立種種勝解智力、種種 界智力、根勝劣智力、宿住隨念智力、死生智力,決定有五;
4.1.294
གདུལ་བྱ་ལ་ལམ་སྟོན་ཚུལ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་བྱང་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞིར་ངེས། ཐོབ་བྱའི་འབྲས་བུ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་ཟག་ཟད་ཀྱི་སྟོབས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར།
4.1.294
以了知為所化宣說道方式之分,而安立遍趣行智力、處非處智力、 業法集智力、靜慮解脫等持等至發起雜染清淨智力,決定有四;以 了知所證果之分決定漏盡智力故。
4.1.295
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། གདུལ་བྱའི་དོན་མཛད་པ་ལ་ཐོག་མར་གདུལ་བྱའི་མོས་པ་མཁྱེན་དགོས་པས་དེའི་ཆ་ནས་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག མོས་པ་དང་ལྡན་པའི་གདུལ་བྱ་དེ་རིགས་དང་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གང་དུ་ངེས་སོགས་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དུ་མ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག
4.1.295
初者成立,利益所化須先了知所化勝解,以此分安立種種勝解 智力;以了知具有勝解之所化種性差別與界差別決定為何之分,安立種種界智力;
4.1.296
རིགས་དང་ལྡན་པའི་གདུལ་བྱ་དེའི་དབང་པོ་རྣོ་འབྲིང་གི་ཁྱད་པར་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག མོས་རིགས་དབང་པོའི་ཁྱད་པར་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་གདུལ་བྱ་དེ་སྔོན་ཇི་ལྟར་གྱུར་པ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས། སྔོན་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག དེ་ཕྱི་མར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག་པའི་ཕྱིར།
4.1.296
以了知具種性之所化,其利根、中根差別之分,安立根勝劣智力; 以了知具有勝解、種性、根三差別之所化往昔為何之分,安立宿住 隨念智力;以了知後將成何者之分,安立死生智力故。
4.1.297
གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། གདུལ་བྱ་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་སུ་བགྲོད་པར་བྱེད་པའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག དེ་ལྟ་བུའི་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཚེ་རྒྱུ་འདི་ལས་འབྲས་བུ་འདི་འབྱུང་བ་རིགས་པ་དང་འདི་ལས་འདི་ལྟར་འབྱུང་བ་མི་རིགས་པར་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག
4.1.297
次者成立,以了知所化趣往增上生、決定勝之道之體性此分, 而安立遍趣行智力;以了知修習如是道時,由此因生此果合理、由 此因生此果不合理之分,而安立處非處智力;
4.1.298
དེ་འདྲ་བའི་རིགས་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ཕྲ་མོ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག དེ་ལྟར་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཚེ་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་སོགས་ལས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་བྱང་གི་ཆ་ཕྲ་ཞིང་ཕྲ་བ་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་བྱང་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཞག་པའི་ཕྱིར།
4.1.298
以了知此類合理與不合理之細分業異熟分,而安立業法集智力;如是修習時,由靜慮、無色道差別等了知最細之雜染與清淨分,而安立雜染清淨智力。
4.1.299
གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐོབ་བྱའི་འབྲས་བུ་ཉོན་སྒྲིབ་སྤངས་པའི་བྲལ་བ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཐོབ་བྱའི་འབྲས་བུ་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀ་ཟད་པའི་སྤངས་པ་མཐར་ཐུག་མཁྱེན་པའི་ཆ་ནས་ཟག་ཟད་ཀྱི་སྟོབས་གཅིག་ཉིད་བཞག་པའི་ཕྱིར།
4.1.299
第三成立,以了知聲聞所得果是斷煩惱障之離法、大乘所得果 是盡二障之究竟斷德之分,而唯安立漏盡智力一者故。
4.1.300
མཁྱེན་པའི་སྟོབས་བཅུ་པོ་འདི་དག་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་རྡོ་རྗེ་དང་ཆོས་མཚུངས་པར་གསུངས་ཏེ། བརྒྱ་བྱིན་གྱི་རྡོ་རྗེ་དེས་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་གོ་ཆ་འབུགས་པ་དང༌། རྩིག་པ་འཇིག་པ་དང༌། རིབ་མ་ལྟ་བུའི་ཤིང་གི་ནགས་གཅོད་པར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ། འདིས་ཀྱང་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱ་དང་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་གསུམ་འབུགས་པ་དང་འཇིག་པ་དང་གཅོད་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
4.1.300
言此諸十智力與帝釋天之金剛同法,因帝釋天之金剛〔能〕鑿 非天之鎧甲、毀牆、斷如籬笆之樹林。同理,此亦能鑿、毀、斷所 化相續中煩惱、所知、等至三障故,
4.1.301
རྒྱུད་བླར། སྟོབས་སོགས་རྣམས་ལ་སྟོབས་དྲུག་དང༌། །གསུམ་དང་གཅིག་གིས་རིམ་པ་བཞིན། །གོ་ཆ་རྩིག་པ་ཤིང་བཞིན་དུ། །འབུགས་དང་བཤིག་དང་བཅད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། མི་ཕྱེད་ཕྱིར་ནི་རྡོ་རྗེ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས།
4.1.301
如《大乘寶性論》云:「如來所具力,分為六三一,次第破無明, 離煩惱習氣。譬為能透甲,摧牆及倒樹。[注]」〔又〕云:「不壞金 剛杵。[注]
4.1.302
གཞན་ཡང་སྟོབས་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐབས་ལ་བསླུ་བའི་བདུད། སྐྱབས་ལ་བསླུ་བའི་བདུད། རྣམ་དག་ལ་བསླུ་བའི་བདུད། འབྲས་བུ་ངེས་འབྱུང་ལ་བསླུ་བའི་བདུད་བཞི་འཇོམས་པ་ལ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། ཐབ