
ཕར་ཕྱིན་སྤྱི་དོན། བསོད་ནམས་གྲགས་པས་མཛད།(藏文原文) | 《現觀總義》,福稱◎著,佛子◎譯 |
2 道相智品釋 སྐབས་གཉིས་པ། | 2 道相智品釋 第二品 |
題目 མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པ་ཡུམ་དོན་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་བཞུགས་སོ།། | 題目 般若波羅蜜多教授現觀莊嚴論俱釋解心要莊嚴疏義善說---顯明般若義之燈·道相智品釋 |
2.1 道相智之支分 ལམ་ཤེས་ཀྱི་ཡན་ལག | 2.1 道相智之支分 道相智之支分 |
2.1.1 ༈ འོ་ན་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། རྣམ་མཁྱེན་བཤད་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་ནས་གནས་གཙང་མའི་བར་གྱི་ལྷའི་བུ་རྣམས་འཁོར་དུ་འདུས་པ་ན་ལམ་ཤེས་ཀྱི་མདོ་གསུངས་ཤིང་། བསྟན་བཅོས་སུ་ཡང་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྗེས་སུ་ལམ་ཤེས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་དགོས་པ་གང་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། | 2.1.1 問:然則,以經而言,宣說一切相智已,於四天王天乃至淨居 天諸天子眾集會時,宣說道相智之經;論中亦於〔宣說〕一切相智 後,闡述道相智,有作是念:其理由與旨趣為何? |
2.1.2 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ལམ་གསུམ་གྱི་རིགས་རྫོགས་པར་སྒོམ་པའི་ལམ་ཤེས་མ་ཐོབ་པར་མཁྱེན་མི་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 2.1.2 答:其理由,即未獲得圓滿修習三種道品類之道相智,無法證得一切相智,故如是說。 |
2.1.3 དགོས་པ་ཡོད་དེ། རྣམ་བཅད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་བམ་སྙམ་པའི་ལོག་རྟོག་དགག་པ་དང༌། ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་པར་འདོད་པས་ལམ་གསུམ་གྱི་རིགས་རྫོགས་པར་སྒོམ་དགོས་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.1.3 旨趣,即以「外排」而言,能遮思惟:「僅以歸依與通達實相 義,能證一切相智」之顛倒分別;以「內納」而言,能令了知:欲證一切相智者,必圓滿修習三種道之品類故, |
2.1.4 དེ་ལྟར་ཡང་ཉི་སྣང་ལས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ད་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་ཅེས་དང༌། འགྲེལ་ཆེན་ལས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མེད་ན་མིན་པས། ཞེས་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མེད་ན་མེད་པས་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། ཅེས་གསུངས། | 2.1.4 如是《二萬頌光明釋》亦云:「已說一切相智,今當說道相智,於 此⋯⋯。」《莊嚴光明釋》說:「若不遍知道相智,則不能證一切 相智。」《明義釋》亦云:「若不完善了知道相智,則無法證悟一 切相智,故〔說〕道相智。」 |
2.1.5 སྐབས་འདིར་ལམ་ཤེས་སྟོན་པའི་མདོ་བསྟན་བཅོས་ཀྱིས་ལམ་གསུམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་དང༌། ལམ་ཤེས་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་བཤད་ནས་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ནི་རྣམ་མཁྱེན་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་ཟིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་མ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། | 2.1.5 於此,顯示道相智之經論中,宣說了知三道之道相智,與前二 道相智之因— 順決擇分,因慮及了知菩薩道道相智之因— 順決 擇分,於講說一切相智時已述,〔此處〕不宣說, |
2.1.6 འགྲེལ་ཆེན་ལས། མཐོང་བའི་ལམ་དེའི་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་བཤད་པ་ལས་གཟུང་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.1.6 如《莊嚴光明釋》云:「彼見道順決擇分,應由已述一切相智品中 了知。」 |
2.1.7 དེ་ལ་ཁོ་ན་རེ། སྐབས་དང་པོར་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་བཤད་པས། སྐབས་གཉིས་པར་དེ་དངོས་སུ་མི་འཆད་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། སྐབས་གཉིས་པར་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐོང་སྒོམ་གྱི་ལམ་ཡང་བསྟན་མི་དགོས་པར་ཐལ། དེ་སྐབས་དང་པོར་བསྟན་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེར་ས་བཅུ་བསྟན་ཟིན་པའི་ཕྱིར། | 2.1.7 於此,有云:「第一品宣說了知菩薩道道相智之因— 順決擇 分,故於第二品不直接宣說,若如是,於第二品理應亦不須顯示菩 薩見、修道,因於第一品已說故,因於第一品已述十地故。」 |
2.1.8 ཞེས་པའི་དོགས་པ་ཁོང་ནས་བསུ་བ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་རྣམས་ཀྱང་དེར་སྨོས་པས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་བསྟན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཅི་ཕྱིར་བསྟན་ཅེ་ན། ཅེས་གསུངས། | 2.1.8 如此自設疑問,如《莊嚴光明釋》云:「若如是,於前亦已宣說極 喜等諸地,顯諸菩薩之見道等故,復何故顯示?」 |
2.1.9 དེའི་སྐྱོན་མེད་དེ། སྐབས་དང་པོར་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་བསྟན་པ་དང༌། འདིར་བསྟན་པ་གཉིས་བསྟན་ཚུལ་དང་དགོས་པ་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར། བསྟན་ཚུལ་མི་འདྲ་སྟེ། སྐབས་དང་པོར་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་བསྟན། འདིར་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.1.9 無過,因第一品宣說了知菩薩道道相智與此所宣說,二者宣說 方式與旨趣不同故。宣說方式不同:因於第一品了知菩薩道道相智 是以自是一切相智之境之反體分而示,此則以是一切相智之因之反 體分而示故。 |
2.1.10 དགོས་པ་མི་འདྲ་སྟེ། སྐབས་དང་པོར་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་ཅན་མཚོན་པའི་ཕྱིར་དུ་དང༌། འདིར་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་པར་འདོད་པས་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་དགོས་སོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མ་ལུས་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་པ་ཡིན་པས། རྒྱལ་བའི་སྲས་རྣམས་ཀྱི་ལམ་ནི་དེ་ལས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དོགས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་ལས་རྒྱུ་ཙམ་ཞིག་དྲངས་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཞག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.1.10 旨趣不同,因第一品乃為了「境表徵有境」,於此則為令了知:欲 證一切相智,須修了知菩薩道之道相智故。如《莊嚴光明釋》云: 「當說,觀待於通達無餘因與果而宣說諸如來之一切相智,故諸佛 子之道,非由彼說。」如是解疑故,不同於上,此〔品〕唯引述 因,安立諸菩薩見道等體性乃道相智。 |
2.1.11 འོ་ན་ལམ་ཤེས་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.1.11 問:然則,能表徵道相智之法有幾許? |
2.1.12 དེ་ནི་བཅུ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པ་ལས། བསྡུ་ན་ལམ་ཤེས་སྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་དང༌། དེས་ལམ་ཤེས་སྒོམ་པའི་ཚུལ་གཉིས་སུ་འདུ་ཞིང༌། | 2.1.12 答:有十一,若攝,則攝於修習道相智之所依補特伽羅,與彼 修習道相智之理二者。 |
2.1.13 དང་པོ་འཆད་པ་ལ་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ལེའུ་བསྟན་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་ནས་གནས་གཙང་མའི་བར་གྱི་ལྷ་རྣམས་འཁོརདུ་ལྷགས་པ་ལ། ལམ་ཤེས་ཀྱི་མདོ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ནི། དེ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་འོད་ཀྱི་དྲུང་ན་ལྷ་དེ་རྣམས་[注] ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འོད་ནི་ལྷམ་མེ་མ་ཡིན་ལྷན་ནེ་མ་ཡིན་ལྷང་ངེ་མ་ཡིན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འོད་འབའ་ཞིག་རབ་ཅེས་བྱའོ། །དམ་པ་དང་གཙོ་བོ་དང་མཆོག་དང་རབ་མཆོག་དང་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་དང་བླ་ན་མེད་པ་དང་གོང་ན་མེད་པ་དང་གོང་མའི་ཡང་གོང་མ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། | 2.1.13 為述說前者,以經而言,宣說一切相智品已,四天王天乃至淨居天 眾皆來集會,而宣說道相智之經,經云:①「此復,如來自性光 前,諸天眾之業異熟所生光,非赫奕、非明亮、非清晰,唯如來 光最尊、最勝、主要、上等、最上、最妙、無比、無上、無上第 一⋯⋯」等。 |
2.1.14 བཙུན་པ་རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཇི་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པར་བྱ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་གང་ཡིན། ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ། ལྷའི་བུ་གང་དག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་མ་སྐྱེད་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱའོ། །གང་ཡང་དག་པའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཞུགས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ལ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཐུ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་གིས་འཁོར་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་མཚམས་བཅད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། | 2.1.14 ②「大德善現!菩薩摩訶薩應如何住般若波羅蜜多?何為菩薩摩訶 薩之般若波羅蜜多?此問之答:未發無上正等菩提心之天子,彼等 亦當發起無上正等菩提心,入正性離生者,彼等無發無上正等菩提 心之勢力。何以故?彼等斷輪迴相續故。[注]」 |
2.1.15 འོན་ཀྱང་གང་ཡང་གལ་ཏེ་དེ་དག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། དེ་དག་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། ཁོ་བོ་ནི་དེ་དག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བར་ཆད་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.1.15 ③「然若彼等發無上正等菩提心,亦當隨喜彼等。」④「吾不障礙 彼等之善根品。」⑤「當得諸超勝法中,更為超勝之法⋯⋯。」 |
2.1.16 མདོ་ཚན་ལྔ་པོ་དེས་ལམ་ཤེས་སྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཁྱད་ཆོས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དགོས་པར་བསྟན་ཏེ། མདོ་ཚན་དང་པོས་ལམ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་འགལ་རྐྱེན་ང་རྒྱལ་མངོན་གྱུར་བ་དང་བྲལ་བ་ཅིག་དགོས་པ་དང༌། མདོ་ཚན་གཉིས་པས་མཐུན་རྐྱེན་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཅིག་དགོས་པ་དང༌། མདོ་ཚན་གསུམ་པས་ཉེར་ལེན་ཐེག་ཆེན་དུ་རིགས་སད་པ་ཅིག་དགོས་པ་དང༌། མདོ་ཚན་བཞི་པས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་འདོད་སྲིད་ཀྱི་ཟག་པ་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་སྤོང་བ་མིན་པའི་རང་བཞིན་དང་ལྡན་པ་ཅིག་དགོས་པ་དང༌། མདོ་ཚན་ལྔ་པས་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་དུས་ལ་མཁས་པ་ཅིག་དགོས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.1.16 五經文顯示修習道相智之所依補特伽羅須具五差別法:初經 文表須遠離生起道相智之違緣— 我慢現行;二經文明須發起順 緣— 勝菩提心;三經文顯須近取因— 大乘種性覺醒;四經文示 須具刻意不斷除自相續之欲漏、有漏之自性;五經文表須熟稔證邊 際[注]之時故。 |
2.1.17 དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། ལྷ་རྣམས་རུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཅིག་གསུངས། གཞུང་འདིས་ལམ་ཤེས་སྒོམ་པའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་བསྟན་ཏེ། དེས་དེའི་རྟེན་ཡུལ་ངེས་པ་ཁྱབ་པ་རང་བཞིན་གྱི་བྱེད་ལས་ཏེ་ཁྱད་ཆོས་ལྔ་ལྡན་དུ་བསྟན་པ་གང་ཞིག གོང་གི་མདོ་ཚན་ལྔས་དེ་ལྟར་བསྟན་པ་བསྒྲུབས་ཟིན་པའི་ཕྱིར། | 2.1.17 為釋彼意趣,論云:「調伏諸天故⋯⋯」等一偈頌。此文顯示 修習道相智之所依補特伽羅,因彼顯示具其所依、境決定、周遍、 自性及作用五差別法,以上五文如此顯示已成立故。 |
2.1.18 རྣམ་བཤད་དུ་གཞུང་འདིས་ལམ་ཤེས་རྫོགས་བྱེད་ཀྱི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པའི་ལམ་ཤེས་ཀྱི་ཡན་ལག་འཆད་བྱེད་ལ་སྦྱར་བ་ནི་འཆད་ཚུལ་གཉིས་པ་ཞིག་སྟེ། ལམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་ངོ་བོ་འབྲས་བུ་གསུམ་གང་རུང་གི་བསྡུས་པའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་འཆད་བྱེད་དུ་སྦྱར་རུང་བ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར། | 2.1.18 〔若許:〕《心要莊嚴疏》釋此文為宣說屬於能圓滿道相智部分之 道相智支分,乃第二說。因慮及釋此文為宣說道相智之因、體性、 果三者隨一所攝之殊勝功德故。 |
2.2 說彼之第四周遍義中安立承許究竟三乘之宗 དེའི་བཞི་པ་ཁྱབ་པའི་དོན་འཆད་པ་ལ་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་འདོད་པའི་ལུགས་འགོོད་པ། | 2.2 說彼之第四周遍義中安立承許究竟三乘之宗 說彼之第四周遍義中安立承許究竟三乘之宗 |
2.2.1 འོ་ན་ཡན་ལག་ལྔའི་ནང་ནས་ཁྱབ་པའི་དོན་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.2.1 問:然則,如何闡述五支中周遍之義? |
2.2.2 འདི་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་འདོད་པའི་ལུགས་འགོད་པ། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ། འཁོར་བ་ལ་མཐའ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་མི་རྒྱ་དཔྱད་པ། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གང་ནས་འཇུག་དཔྱད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.2.2 答:此有五:安立承許究竟三乘之宗、成立究竟一乘、探析輪 迴有無邊、探析一切有情成佛否,與觀擇聲緣阿羅漢從何大乘道而 入。 |
2.2.3 དང་པོ་ནི། འོ་ན་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་འདོད་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ཅི་ཙམ་ཡོད་ཅེ་ན། | 2.2.3 初者,然則,承許究竟三乘之宣說宗義者有幾許? |
2.2.4 དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་པོ་དེས་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་གྲུབ་པར་འདོད་དེ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་བཟོད་པ་ནས་རང་རྒྱལ་ལམ་དུ་འཇུག་པ་ཡོད་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པ་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། གཉིས་སློབ་རིགས་ལས་ལོག་ནས་ནི། །སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་གཞན་གསུམ་ཡང༌། །ཞེས་གསུངས། | 2.2.4 答:此復,聲聞二部均承許究竟三乘成立,因彼二者〔主 張〕:有聲聞自加行道忍位入獨覺道,然不承許入大乘道,如《俱 舍論》云:「轉聲聞種性,二成佛三餘。[注]」 |
2.2.5 རིགས་པའི་རྗེས་འབྲངས་ཀྱི་སེམས་ཙམ་པ་ནི། རིག་པའི་ཐོག་མཐའ་ཐུག་མེད་དུ་སྒྲུབ་པས་ཕལ་ཆེར་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་པར་བཞེད་ལ། ཆོས་མངོན་པ་ལུང་གི་རྗེས་འབྲངས་ཀྱི་སེམས་ཙམ་པ་ནི། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་གྲུབ་པ་ཁོ་ནར་བཞེད་དེ། | 2.2.5 隨理行唯識師,證成了知之無始無終,故大抵承許究竟一乘成立。 對法隨教行唯識師,則承許究竟三乘成立, |
2.2.6 འགྲེལ་ཆེན་ལས། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་དང་དེའི་གཞུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པ་ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་གཞན་དུ་འཆད་དེ་གང་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་ནི་དྲང་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་ཁྱབ་པའི་དོན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.2.6 如《莊嚴光明釋》說:「無著聖者之親言,與隨行其論典而宣說 種種乘之諸師則另述,而『決定正入⋯⋯』等文乃是了義,『然 而⋯⋯』等文乃是不了義,是故周遍義,依佛本性而說。」 |
2.2.7 དེ་ཡང་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་སྟོན་པའི་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ཁུངས་ནི། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་གང་ཡང་དག་པའི་སྐྱོན་མེད་པ་ཞེས་སོགས་དང༌། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་ངེས་པར་འབྱིན་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །ཞེས་དང༌། | 2.2.7 此復,能證顯示究竟三乘之依據,以經而言:「正性離生⋯⋯」 等文與《無盡慧經》云:「此等三者是能出離乘,乃聲聞乘、獨覺 乘與大乘。」 |
2.2.8 ཁམས་སྣ་ཚོགས་པའི་མདོ་ལས། སེམས་ཅན་རྣམས་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། དགོངས་འགྲེལ་ལས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་གང་ཟག་ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བརྩོན་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་བཞག་སྟེ། བླ་མེད་རྫོགས་བྱང་ཐོབ་པར་བྱར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་གྱི་རིགས་དམན་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། | 2.2.8 《種種界經》云諸有情種種界。《解深密經》云:「雖一切佛精 勤,置一向趣寂聲聞種性補特伽羅於菩提藏,然不能得無上正等 菩提。何以故?其悲心極薄弱、苦逼極畏故,自性種性唯是卑劣 故。[注]」 |
2.2.9 ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ངས་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟར་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐུལ་[注] ན། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 2.2.9 「若迴向菩提聲聞種性補特伽羅,我亦異門說為菩薩。何以故?彼 既解脫煩惱障已,若蒙諸佛等覺悟時,於所知障,其心亦可當得解 脫。[注]」 |
2.2.10 ཞེས་ཉན་ཐོས་གཉིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་དུ་འཇུག་མི་འཇུག་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ནས་གསུངས། ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་པོའི་ཉན་ཐོས་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པ་ན་ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་ནས་འཇུག་གི་ལྷག་མེད་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་འཇུག་པ་མིན་ཏེ། དགོངས་འགྲེལ་ལས། འདི་ལྟར་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ལ་ནི་བརྩོན་པ་ཐམས་ཅད་དང་འབད་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་ཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.2.10 如是說明二聲聞入不入大乘之差異後,迴向聲聞若趣入大乘, 僅自有餘涅槃趣入,非由無餘涅槃,因《解深密經》云:「如是住 於無餘蘊界中,一切精勤與一切努力之流已斷故。」 |
2.2.11 འོན་ཀྱང་ལྷག་བཅས་པའི་རྟེན་དེ་ལ་གནས་བཞིན་པའི་ངང་ནས་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པ་མིན་ཏེ། དེས་གཞན་ངོར་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཚུལ་བསྟན་ནས་ལུས་གཞན་ཞིག་བླངས་ཏེ་དབེན་པར་གནས་པ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་གིས་བསྐུལ་ནས་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། | 2.2.11 然非處於有餘所依之狀態入大乘,因彼於他前示現無餘涅槃 後,受取他身,處於靜處時,經佛言勸後而入大乘故。 |
2.2.12 བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་མདོ་སྡེ་རྒྱན་དང་འབྱེད་རྣམ་གཉིས་སོགས་ཁུངས་སུ་མཛད་ནས་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། | 2.2.12 以論而言,則以《大乘莊嚴經論》、《辨法法性論》與《辨中 邊論》為依據成立究竟三乘。 |
2.2.13 །དེ་ལྟར་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་ལུང་གིས་གྲུབ་པར་མ་ཟད་རིགས་པས་[注] གྲུབ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཐེག་པ་སོ་སོའི་ལམ་དུ་བཀྲི་རུང་བའི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་རྣམས་དོན་དམ་པར་རིགས་སོ་སོར་ངེས་ཤིང༌། དེའི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མི་འདྲ་བ་གསུམ། མོས་པ་མི་འདྲ་བ་གསུམ། སྒྲུབ་པ་མི་འདྲ་བ་གསུམ། འབྲས་བུ་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་བཞག་པའི་ཕྱིར། རྒྱན་ལས། ཁམས་རྣམས་དང་ནི་མོས་པ་དང༌། །སྒྲུབ་པ་ཐ་དད་དབྱེ་བ་དང༌། །འབྲས་བུ་ཐ་དད་མཐོང་བའི་ཕྱིར། །རིགས་ཡོད་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། | 2.2.13 如是不僅以教成立究竟三乘,亦能以理成立:有情相續中能導 入各別乘之諸無漏智之種子,於勝義中種性別別決定,以此勢力安 立有情有不同三界、不同三信解、不同三正行以及不同三果故,如 《大乘莊嚴經論》云:「由界及由信,由行及由果,由此四差別, 應知有性體。[注]」 |
2.2.14 འོ་ན་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྟོན་པའི་མདོ་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །ཞེ་ན། | 2.2.14 問:然則,與宣說究竟一乘之經成相違? |
2.2.15 སྐྱོན་མེད་དེ། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྟོན་པའི་མདོ་ལ་དགོངས་གཞི་དགོས་པ་དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་གསུམ་ཚང་བའི་ཕྱིར། དགོངས་གཞི་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ཆོས་དབྱིངས་ངོ་བོ་ཐ་དད་མེད་པ་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་གང་ཟག་རྣམས་བདག་མེད་རྟོགས་པར་མཚུངས་པ་དང༌། སྡུག་ཀུན་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་མཚུངས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་མ་ངེས་པའི་རིགས་ཅན་ཁ་ཅིག་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ན་རིགས་ཐ་དད་གཉིས་ཀྱང་ལམ་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། | 2.2.15 答:無過,因宣說究竟一乘之經齊備意趣處、旨趣與有直接之 違害三者故。有意趣處:①三乘法界體性無異;②三乘補特伽羅同 證無我;③同斷苦集之解脫道;④若干聲聞不定種性入大乘道時, 二異種性者亦入同道; |
2.2.16 དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སྔོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་བདག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་རིགས་ངེས་པ་ཁ་ཅིག་རེ་ཤིག་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་བཏང་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་བདག་སྔོན་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མཚུངས་པ་ལན་ཅིག་ཙམ་འབྱུང་སྲིད་པ་དང༌། | 2.2.16 ⑤如來作是念言:「昔因行菩薩行,自已成如來。」若干聲聞決定 種性者,暫捨行菩薩行,於證阿羅漢時,由佛勢力作是念言:「我 因昔日行菩薩行,故即將成佛。」彼二者可能起相同之念一次; |
2.2.17 ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སོགས་པའི་སྤྲུལ་པའི་ཉན་ཐོས་གདུལ་བྱའི་དོན་དུ་ལན་དུ་མར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཚུལ་བསྟན་པ་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་ཐེག་ཆེན་མཐར་ཐུག་གམ་མཆོག་ཡིན་པ་དེ་མདོ་དེའི་དགོངས་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.2.17 ⑥舍利子等化身聲聞,為所化而多次示現已由聲聞乘般涅槃之 理;⑦於三乘中,大乘為究竟、為上,此乃彼經之意趣處。 |
2.2.18 དགོས་པ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་རིགས་མ་ངེས་པ་རྣམས་ཐེག་ཆེན་དུ་དྲང་བར་བྱ་བ་དང༌། ཐེག་ཆེན་རིགས་མ་ངེས་པ་རྣམས་ཐེག་པ་གཞན་དུ་མི་ལྟུང་བར་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.2.18 旨趣:即為引諸聲聞不定種性者入大乘,與為攝受大乘不定種 性者令其不墮於餘〔乘〕故。 |
2.2.19 དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་དེ། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་[注]སྒྲུབ་པའི་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀྱིས་གནོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཡང༌། རྒྱན་ལས། ཆོས་དང་བདག་མེད་གྲོལ་པ་རྣམས། །མཚུངས་ཕྱིར་རིགས་ནི་ཐ་དད་ཕྱིར། །བསམ་གཉིས་ཐོབ་ཕྱིར་སྤྲུལ་པའི་ཕྱིར། །མཐར་ཐུག་ཕྱིར་ན་ཐེག་གཅིག་ཉིད། །ཅེས་དང༌། ཁ་ཅིག་དག་ནི་དྲང་ཕྱིར་དང༌། །གཞན་དག་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་ཕྱིར། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །མ་ངེས་རྣམས་ལ་ཐེག་གཅིག་བསྟན། །ཞེས་གསུངས། | 2.2.19 有直接之違害:即受成立究竟三乘之教、理二者所違害。如是 《大乘莊嚴經論》復云:「法無我解脫,同故性別故,得二意變 化,究竟說一乘。[注]」又〔云〕:「引接諸聲聞,攝住諸菩薩,於 此二不定,諸佛說一乘。[注]」 |
2.3 成立究竟一乘 མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ། | 2.3 成立究竟一乘 成立究竟一乘 |
2.3.1 གཉིས་པ་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་ཡོད་དེ། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ལང་གཤེགས་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་པ་རྣམས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་གྲོལ་བ་མིན་གྱི། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། | 2.3.1 第二、成立究竟一乘之能證之教典,以經而言,《入楞伽經》 云:「大慧,諸聲聞乘並非由聲聞乘解脫,然而此等是大乘究竟 者。」 |
2.3.2 དམ་ཆོས་པད་དཀར་ལས། དྲང་སྲོང་ཆེན་པོས་ཐེག་པ་གསུམ་བསྟན་པ། །རྣམ་འདྲེན་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་ལ་མཁས་པ་སྟེ། །ཐེག་པ་གཅིག་སྟེ་གཉིས་སུ་ཡོད་མ་ཡིན། །བསྟི་བའི་དོན་དུ་ཐེག་པ་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། མ་འོངས་དུས་ན་ཤཱ་རིའི་བུ་ཁྱོད་ཀྱང༌། །རྒྱལ་བ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འབྱུང་གྱུར་ཏེ། །པདྨའི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་ཀུན་ཏུ་སྤྱན། །སྲོག་ཆགས་བྱེ་བ་སྟོང་དག་རྣམ་པར་འདུལ། །ཞེས་དང༌། | 2.3.2 《妙法蓮華經》云:「諸佛方便力,分別說三乘,唯有一佛乘, 息處故說二。[注]」《妙法蓮華經》又云:「舍利弗來世,成佛普智 尊,號名曰華光,當度無量眾。[注]」 |
2.3.3 དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོ་ལས། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་སོ། །ཞེས་དང༌། བདེན་པ་པོའི་ལེའུ་ལས། འཇམ་དཔལ་གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟོན་པར་འགྱུར་ལ། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་ཐེག་པ་སྟོན་ན་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་འགྱུར། མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཉེས་པར་ཡང་འགྱུར། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཉི་ཚེ་བར་ཡང་འགྱུར། འདུ་ཤེས་ཐ་དད་པར་ཡང་འགྱུར། ཆོས་ལ་སློབ་དཔོན་གྱིས་དཔེས་མཁྱུད་བྱས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། | 2.3.3 《勝鬘師子吼一乘大方便方廣經》云:「所謂涅槃,乃是諸如來之 方便。[注]」《諦者品》亦云:「文殊,倘為若干〔有情〕說大乘, 為若干〔有情〕說聲聞乘、獨覺乘,如來意則成不清淨,有耽著之 過,大悲亦成偏黨、成有異想,亦成阿闍黎吝法。」 |
2.3.4 །ཞེས་རྒྱུ་མཚན་ལྔས། རིགས་ཅན་གསུམ་ཀ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་བརྙེས་པའི་གོ་འཕང་ལ་འགོད་པར་གསུངས་ཤིང༌། | 2.3.4 如是宣說以五因安置三種性於唯佛所獲之果位。 |
2.3.5 བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་འགྲེལ་པར་ཐེག་པ་གསུམ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་གྱི་མཚན་ཉིད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ལུང་ལས་འབྱུང་བས་ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་ཐོགས་མེད་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ལས་འབྱུང་པའི་ཕྱིར། | 2.3.5 以論而言,如釋云:「『建立三乘,為具意趣者,非實矣』, 出自教中故。[注]」此所述〔亦〕見於大創軌師龍樹與無著二者之論著故。 |
2.3.6 ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་གཉིས་ཐོབ་ནས། །སྲིད་པས་སྐྲག་ཡིད་དེ་དག་ནི། །ཚེ་ཟད་ལ་དགའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཐོབ་འདུ་ཤེས་ཅན་དུ་འགྱུར། །དེ་ལ་མྱ་ངན་འདས་ཡོད་མིན། །འོན་ཀྱང་སྲིད་གསུམ་ཁམས་གསུམ་ནི། །སྐྱེ་བ་དེ་ལ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཟག་མེད་དབྱིངས་གནས་དེ་དག་ཀྱང༌། །མི་ཤེས་ཉོན་མོངས་མིན་སྤངས་ཕྱིར། ཕྱིས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ནི་ཚོགས་བསགས་ཏེ། །དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདྲེན་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། ཐོགས་མེད་ཀྱིས། རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་ཕྱིར་དང༌། །ཅེས་པའི་འགྲེལ་པར། རིགས་ཆད་ཀྱི་སེམས་ཅན་བཤད་པ་དགོངས་པ་ཅན་དུ་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། | 2.3.6 後者成立,龍樹菩薩云:「已得二菩提,彼等畏懼有,歡喜於 壽盡,成得涅槃想,彼無般涅槃,然而不投生,於三界三有,為諸 住無漏,亦斷非染愚,後由佛勸說,積菩提資糧,復成世導師。」 無著於「佛法身遍滿」之釋文中,宣說斷種性有情是具意趣故。 |
2.3.7 །དེ་ཡང་རྣམ་བཤད་དུ། ཐོགས་མེད་ཀྱི་ལུགས་ལས་འབྱུང་བ་བཀོད་པ་ནི། དོན་ལ་གནས་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། འཕགས་སེང་གིས་འགྲེལ་པ་གང་དུ་ཡང་རྒྱུད་བླ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་ལུང་དྲངས་པ་ནི་གཏན་མེད་པར་ཤེས་པར་བགྱིས་ཤིག མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་ལུང་གིས་གྲུབ་པར་མ་ཟད་རིགས་པས་ཀྱང་གྲུབ་སྟེ། ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ལ་གནས་པའི་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཤེས་སྒྲིབ་སྤང་དུ་རུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་སྤོང་བའི་ཐབས་སྟོན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་འདོར་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། | 2.3.7 復於《心要莊嚴疏》中云:引述無著派所說,僅慮及實義,與 聖、獅於任一釋中未引《大乘寶性論》根本頌與其釋文。不僅教成 立究竟一乘,理亦成立,因住於無餘涅槃之聲緣阿羅漢相續之所知障是可斷,以及示現斷除彼方便之佛事業不可能棄捨故。 |
2.3.8 གཞན་ཡང་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་རིགས་པས་གྲུབ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང༌། དྲི་བཅས་སེམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། དྲི་མེད་སེམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་རྒྱུད་བླ་མར། རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་ཕྱིར་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཕྱིར་དང༌། །རིགས་ཡོད་ཕྱིར་ན་ལུས་ཅན་ཀུན། །རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །ཞེས་གསུངས། | 2.3.8 此復,理成立究竟一乘,因一切有情皆是佛胎藏故,確是如此,因一切眾生均得佛事業之轉入;有垢心之真如與無垢心之真如二者體性無二;一切有情有佛性故。此復,《大乘寶性論》云:「佛法身遍滿,真如無差別,皆實有佛性,是故說常有。[注]」 |
2.3.9 མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་ན། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་སྟོན་པའི་མདོ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། | 2.3.9 問:若究竟一乘成立,則與宣說究竟三乘之經相違? |
2.3.10 སྐྱོན་མེད་དེ། དཔེར་ན་དེད་དཔོན་ཐབས་ལ་མཁས་པས་ལམ་རིང་པོས་དུབ་པའི་མགྲོན་པོ་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་རྒྱ་མཚོའི་གླིང་དུ་གྲོང་ཁྱེར་སྤྲུལ་པས་དབུགས་འབྱིན་པ་དང༌། སླར་ཡང་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་རིམ་གྱིས་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ལྟར། འཁོར་བའི་ལམ་གྱིས་དུབ་སྟེ་དང་པོར་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་དུ་འཇུག་པར་མི་འདོད་པ་ལ་སྤྲུལ་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་འདྲ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཉིས་བསྟི་བའི་དོན་དུ་བསྟན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་དབང་གིས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་སྟོན་པའི་མདོ་ལ་དགོངས་གཞི་དགོས་པ་དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་གསུམ་ཚང་བའི་ཕྱིར། | 2.3.10 答:無過,因如大商主以方便善巧力,為令因路途遙遠而疲憊 之旅客休息,故於大海洲上變化城市,令彼慰藉,復漸向寶洲般; 由輪迴路途而疲憊,初不欲入大乘道者,為令休息故宣說如同變化 城之二涅槃,此是因諸如來方便善巧所致;宣說究竟三乘之經齊備 意趣處、旨趣與有直接之違害三者故。 |
2.3.11 དགོངས་གཞི་ཡོད་དེ། གནས་སྐབས་མོས་པ་མི་འདྲ་བ་དང༌། ཁམས་མི་འདྲ་བ་རྣམས་ཐེག་པ་སོ་སོའི་ལམ་ནས་འཁྲིད་དགོས་པ་དེ་དེའི་དགོངས་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དགོས་པ་ཡོད་དེ། གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱིས་སྟོང་པ་བདེན་གྲུབ་མ་བཀག་པར་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་ལ་བཀྲི་བར་བྱ་བའི་རིགས་ཅན་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་དེ། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པའི་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀྱིས་གནོད་པའི་ཕྱིར། | 2.3.11 意趣處:即諸暫時〔有〕不同勝解、不同界者,須從別別乘道 引導,乃其意趣處。旨趣:即不破「能所異質空」是諦實成立,乃 為攝受即將被引導至大乘道之種性故。有直接之違害:即受成立究 竟一乘之教、理二者所違害。 |
2.4 探析輪迴有無邊 འཁོར་བ་ལ་མཐའ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པ། | 2.4 探析輪迴有無邊 探析輪迴有無邊 |
2.4.1 གསུམ་པ་འཁོར་བ་ལ་མཐའ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པ་ནི། བསམ་མི་ཁྱབ་དང་མི་མཉམ་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་འགྲེལ་ཆེན་དུ་འཁོར་བ་ལ་མཐའ་ཡོད་མེད་གཉིས་སུ་གསུངས་པའི་ཕྱི་མའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། འཁོར་བ་ལ་མཐའ་མེད་དེ། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་སངས་རྒྱས་རྣམས་རིམ་པར་བྱོན་ཏེ་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་ལ་ཆོས་བསྟན་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་ཟད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལ་རི་དང་ཁང་ཁྱིམ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་བྱེད་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་ཟད་པའི་མཐའ་མེད་པ་བཞིན་ཏེ། | 2.4.1 第三、探析輪迴有無邊,「不思議無等⋯⋯」等《莊嚴光明 釋》文中輪迴有、無邊二說,後者之理由:輪迴無邊,因無始來, 諸佛依序臨世為無量有情說法,令般涅槃,但有情界仍無窮盡故。 如虛空雖有山、屋等諸阻障物,然彼無邊際, |
2.4.2 འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཁ་ཅིག་ན་རེ། གང་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་འདི་ཐོག་མ་མེད་པ་ཡིན་པའམ། སངས་རྒྱས་རེ་རེ་བྱུང་བ་ན་སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་མོད་ཀྱི་དེ་ལྟར་ན་ཡང་འཁོར་བ་ལ་ཟད་པ་མེད་པས་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་སྟེ། རི་ལ་སོགས་པའི་བསྒྲིབས་གཡོགས་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.4.2 如《莊嚴光明釋》云:「有云:『此佛種性無始或每位佛降臨時, 無數有情般涅槃,然輪迴無盡、無邊故,猶如虛空,有山等若干阻 礙物,然虛空無盡。』」 |
2.4.3 དང་པོའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། འཁོར་བ་ལ་མཐའ་ཡོད་དེ་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་རིམ་གྱིས་བསྒོམས་པ་ལས་འཁོར་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཟད་པར་སྤངས་པའི་དུས་སྲིད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་གསེར་གྱི་གཡའ་ལ་སོགས་པ་རིམ་གྱིས་སྦྱངས་པས་མཐར་དག་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། གཞན་དག་ན་རེ། གང་གཉེན་པོའི་ཆོས་དང་འཕྲད་པ་ན་འགྲིབ་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་སྣང་བ་དེ་ནི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཤིན་ཏུ་འཕེལ་བ་ན་ཤིན་ཏུ་འགྲིབ་པར་འགྱུར་བ་སྲིད་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གསེར་གྱི་དྲི་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །འཁོར་བ་ཡང་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན་འགྲིབ་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཅེས་བྱ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་རྟགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འཁོར་བ་རྒྱུན་ཆད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.4.3 初者之理由:輪迴有邊,因漸修通達無我慧,可能有盡斷輪迴 及其因之時,如金鏽等由漸次淨化,終成清淨,《莊嚴光明釋》 云:「餘有云:『與對治法相遇則減之有法,對治分極增,〔所 斷〕成極減,乃為可能,譬如金垢等喻,輪迴亦是,無我性相之對 治分現行時,減少之有法。』謂以自性因之勢力斷輪迴之流。」 |
2.4.4 དེ་ལ་སྤྱིར་འཁོར་བའི་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ལ་སྔ་ཕྱིའི་མཁས་པ་ཐམས་ཅད་མཐུན་ཞིང༌། | 2.4.4 於此,一般而言,前後諸學者皆同〔承許〕輪迴無最初邊際。 |
2.4.5 ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག འཁོར་བའི་ཕྱི་མཐའ་ཡང་མེད་དེ་འཁོར་བ་དེ་ཐོག་མ་དང་མཐའ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱོགས་བཞིའི་ནམ་མཁའ་ལ་ཐུག་མཐའ་མེད་པ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་གཞི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕྱི་མཐའ་ཡང་མེད་དེ། འཁོར་བ་པོ་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་ཕྱི་མཐའ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྡུད་པ་ལས། སེམས་ཅན་རང་བཞིན་གང་ཡིན་དེ་ཡང་ཕ་མཐའ་མེད། །ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གང་ཡིན་དེ་ཡང་ཕ་མཐའ་ཡས། །འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ཡང་ཕ་མཐའ་ཡས། །ཅེས་དང༌། | 2.4.5 有後期學者云:「輪迴亦無最後邊際,因輪迴乃是無前後際空 性(無際空)之空基有法故。四方虛空無觸及之邊際,如是,輪迴 之基— 器世間亦無最後邊際,因輪迴者之有情世間亦無最後邊際 故,如《般若攝頌》云:『任何有情自性復無際,任何諸法自性復 無邊,了達世間智慧復無邊。』 |
2.4.6 བཟང་སྤྱོད་ལས། ནམ་མཁའ་མཐས་གཏུགས་གྱུར་པ་ཇི་ཙམ་པར། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་མཐར་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཅེས་དང༌། སྤྱོད་འཇུག་ལས། ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པར། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་སྒྲུབ་བྱའི་ཕྱིར། །ཅེས་དང༌། རྒྱུད་བླར། རྒྱུ་མཐའ་ཡས་དང་སེམས་ཅན་ཟད་མེད་དང༌། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར། | 2.4.6 《普賢行願品》云:『猶如虛空無邊際,一切有情亦如是。』《入行論》說:『為於十方際,成辦有情利。[注]』《大乘寶性論》云:『有情不盡因無邊⋯⋯』等廣大宣說。」 |
2.4.7 འོ་ན་དུས་གསུམ་པོ་ཡང་མི་དམིགས་པར་ཐལ། དེ་མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཁས། | 2.4.7 然則,三世亦理應不可得,因彼是不可得空之空基有法故,承 許周遍。 |
2.4.8 གཞན་ཡང་འཁོར་བ་ལ་ཕྱི་མཐའ་ཡོད་དེ། འཁོར་བ་པའི་སེམས་ཅན་ཡིན་ན། སེམས་ཅན་དེའི་འཁོར་བ་ལ་ཕྱི་མཐའ་ཡོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་སེམས་ཅན་དེའི་རྒྱུད་ཀྱི་འཁོར་བའི་རྩ་བར་གྱུར་པའི་མ་རིག་པ་དེ་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སྤོང་རུང་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། སྔར་གྱི་ལུང་རྣམས་ཀྱིས་མི་གནོད་དེ། སེམས་ཅན་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 2.4.8 此復,輪迴有最後邊際,因若是輪迴有情,其輪迴定有最後邊 際故,若如是則彼有情相續之輪迴根本無明,周遍可被通達無我智 慧所斷故。諸前引文不能違害,因慮及有情之續流不斷故。 |
2.5 探析一切有情將成佛否 སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་མི་རྒྱ་དཔྱད་པ། | 2.5 探析一切有情將成佛否 探析一切有情將成佛否 |
2.5.1 བཞི་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་མི་རྒྱ་དཔྱད་པ་ནི། མཁས་པ་ཁ་ཅིག སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་བར་ངེས་པ་ལྟ་ཞོག རྒྱ་རུང་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་གྲངས་ཚང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། དེ་ཆོས་ཅན། ལམ་ཞུགས་ཀྱི་གང་ཟག་ཡིན་པར་ཐལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་གྲངས་ཚང་གི་གང་ཟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.5.1 第四、探析一切有情將成佛否?有學者云:「休言一切有情決 定成佛,連可成佛都不是,因成佛因緣未全數齊備故。若不成立, 彼為有法,理應是入道之補特伽羅,因是成佛因緣全數齊備之補特 伽羅故。」 |
2.5.2 འོ་ན་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་པར་ཐལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་མི་རྒྱ་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 2.5.2 有駁云:「然則,究竟一乘理應不成立,因一切有情將不成佛故。」 |
2.5.3 མ་ཁྱབ་སྟེ། ལམ་ཞུགས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་བ་ལ་དགོངས་ནས་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར་ན། | 2.5.3 有云:「不周遍,因慮及一切入道之有情將成佛,而說究竟一 乘成立故。」 |
2.5.4 འོ་ན་ཉན་ཐོས་འཕགས་པ་རྣམས་འཚང་རྒྱ་རུང་ཡིན་ནམ་མིན། | 2.5.4 問:然則,諸聲聞聖者堪能成佛否? |
2.5.5 དང་པོ་ལྟར་ན། དེ་ཆོས་ཅན། འཚང་རྒྱ་རུང་མ་ཡིན་པར་ཐལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་གྲངས་ཚང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན་སོང༌། དེ་ཆོས་ཅན། ཐེག་ཆེན་ལམ་ཞུགས་ཀྱི་གང་ཟག་ཡིན་པར་ཐལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་གྲངས་ཚང་གི་གང་ཟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན། དེ་ཆོས་ཅན། འཚང་རྒྱ་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། འཚང་རྒྱ་རུང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ལམ་ཞུགས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་བའི་ཕྱིར། | 2.5.5 答:若如初者,則彼為有法,理應不堪能成佛,因成佛因緣非悉數齊備故。若不成則彼說相違。彼為有法,理應是入大乘道之補特伽羅,因是成佛因緣悉數齊備之補特伽羅故。若如次者,則彼為有法,理應將不成佛,因不堪能成佛故。不能如是許,因一切入道有情將成佛故。 |
2.5.6 ཡང་ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་ངེས་མ་ཡིན་ཞེས་ཟེར། | 2.5.6 又,有後期學者云:「一切有情不決定成佛。」 |
2.5.7 མི་འཐད་དེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་ན་སེམས་ཅན་འཚང་རྒྱ་བར་ཚད་མས་ངེས་པ་དང་འཚང་རྒྱ་བར་ཐག་ཆོད་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། | 2.5.7 不應理,因若一切有情將成佛,則周遍量決定、斷定有情將成 佛。 |
2.5.8 རང་ལུགས་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་ངེས་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དེ་ཡིན་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་བདེན་འཛིན་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སེམས་ལ་འབྲལ་རུང་གི་གློ་བུར་བ་ཡིན་དགོས། དེ་ཡིན་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་ངེས་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། | 2.5.8 自宗:一切有情決定將成佛,因一切有情相續之心乃諦實空 故。有周遍,若如是,則一切有情相續之實執與其習氣定是可遠離 心之客塵(暫時法),若如是,則周遍一切有情決定將成佛故。 |
2.5.9 ཁོ་ན་རེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་བདེན་འཛིན་སེམས་ལ་འབྲལ་རུང་གི་གློ་བུར་བ་ཡིན་ཀྱང༌། བདེན་འཛིན་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་རུང་དུ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། | 2.5.9 有云:「一切有情相續之實執雖是可遠離心之客塵,但相續中 不堪能生起摧壞實執之對治。」 |
2.5.10 སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དྲི་མ་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་མེད་པ་ཡིན་ནམ། ཐབས་ཡོད་ཀྱང་ཐབས་ཤེས་པ་མེད་པ་ཡིན་ནམ། ཐབས་ཤེས་པ་ཡོད་ཀྱང་ཐབས་ལ་དོན་གཉེར་སྐྱེ་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནམ། དེ་ཤེས་ཀྱང་ཐབས་ཤེས་པའི་གང་ཟག་གིས་བརྩེ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་ནས་ཐབས་སྟོན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནམ། བསྟན་ཡང་ཐབས་དེ་ལ་ཞུགས་ནས་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་མི་སྲིད་པ་ཡིན་ནམ་བརྟག | 2.5.10 ①是否無摧壞諸有情相續垢染之方便?②或有方便,然不可了 知?③或可了知,然不可能於此方便生起希求?④或可能,但無了 知方便之補特伽羅以悲心等起而宣說方便?⑤或宣說,然不可能趣 入此方便而作修? |
2.5.11 དང་པོ་མི་རིགས་ཏེ། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་བསྒོམས་པར་བྱས་པ་ལས་དྲི་མ་མཐའ་དག་ཟད་པར་བྱེད་ནུས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མི་རིགས་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཐབས་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་བསྒོམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྟོན་པ་རིགས་པས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 2.5.11 初者不合理,因由修習通達無我慧,能淨一切垢故。 次者不合理,因〔正〕理成立有為了有情而修習通達無我慧方便究竟之導師故。 |
2.5.12 གསུམ་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་མཐོ་ལ་དོན་གཉེར་མ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ངེས་ལེགས་ལ་དོན་གཉེར་རེ་ཤིག་མ་སྐྱེས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་ཡོད་པས་རེ་ཤིག་ནས་འཁོར་བས་ཡིད་འབྱུང་བ་དང༌། མྱང་འདས་ལ་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། | 2.5.12 三者亦不合理,因依諸佛勸導,有情不可能不生起希求增上生故。 雖暫時於決定勝不生起希求,因有佛性,有朝一日將生起厭離輪迴 與希求涅般之覺知故。 |
2.5.13 །བཞི་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། སེམས་ཅན་རང་གི་ངོས་ནས་དོན་གཉེར་སྐྱེས་པའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་བུ་གཅིག་པ་ལྟ་བུའི་བརྩེ་བ་ཉམས་པ་མི་མངའ་བས་ཆོས་སྟོན་པའི་མཛད་པ་མི་འདོར་བའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། རེ་ཤིག་གི་ཚེ་ན་རིགས་སད་པའི་རྐྱེན་ཚང་ནས་རིགས་སད་པར་འགྱུར་བ་རྒྱུད་བླ་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 2.5.13 四者亦不合理,因有情自方生希求時,佛世尊於有情之悲愍,猶如 母對獨子般無有衰退,不可能捨棄〔為彼〕說法故。五者亦不合 理,因有朝一日,種性覺醒之因緣齊備後,種性將覺醒,於《大乘 寶性論》根本頌及彼釋等善為成立故。 |
2.6 觀擇聲緣阿羅漢從何大乘道而入 ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གང་ནས་འཇུག་པ་དཔྱད་པ། | 2.6 觀擇聲緣阿羅漢從何大乘道而入 觀擇聲緣阿羅漢從何大乘道而入 |
2.6.1 ལྔ་པ་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གང་ནས་འཇུག་དཔྱད་པ་ནི། སྔ་མ་ཁ་ཅིག ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་པ་ལྟར་ན་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཟིན་པས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་མན་ཆད་རྒྱུད་ལ་མི་སྐྱེད་པར་ས་བདུན་པའམ་བརྒྱད་པ་ནས་འཇུག་པ་དང༌། ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་མེད་པ་ལྟར་ན་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱིས་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་གསར་དུ་སྐྱེ་དགོས་ཤིང༌། དེའི་རྒྱུར་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་ལམ་ཡང་བསྐྱེད་དགོས་པས། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་འཇུག་པར་བཞེད་པ་ཡིན་ཟེར། | 2.6.1 第五、觀擇聲緣阿羅漢從何大乘道而入?昔有云:「若依聲緣有通達法無我之說,因已現證空性故,相續中不生起大乘見道以降,乃自七地或八地而入;若依聲緣無通達法無我之說,則必新生 起以現前新通達空性之大乘見道,彼相續中亦必生起大乘資糧道與 加行道,故從大乘資糧道而入。」 |
2.6.2 མི་ལེགས་ཏེ། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པས་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་གྱིས་གསར་དུ་རྟོགས་པ་ཙམ་གྱི་ཆེད་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བསྐྱེད་པ་མིན་གྱི་ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་ཆེན་པོས་ཟིན་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 2.6.2 非善,因聲緣阿羅漢,非僅為新現證空性生起大乘見道,而須 於相續中生起廣大二資糧所攝之大乘道故。 |
2.6.3 གཞན་ཡང་མྱུར་དུ་བླ་མེད་རྫོགས་བྱང་ཐོབ་པར་འདོད་པས་ཐོག་མར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དུ་འཇུག་རིགས་པར་ཐལ། མཛོད་ལས། མྱུར་བ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་མཐར༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ཉན་ཐོས་ཚོགས་ལམ་པས་ཚེ་གསུམ་ལ་ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་ནུས། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པའི་ཚེ་ས་དྲུག་པ་མན་ཆད་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་མི་དགོས་པར་ས་བདུན་པའམ་བརྒྱད་པ་ནས་ཞུགས་པས་ཆོག ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་སྦྱོར་དང་ས་དང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གཅིག་ཏུ་ཚོགས་བསགས་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 2.6.3 此復,欲速證得無上正等菩提,初始自聲聞道趣入,理應合理,因《俱舍論》云:「速三生解脫。[注]」如其所述,非常精進之聲聞資糧道者,能於三世證得聲聞阿羅漢果位,聲緣阿羅漢入大乘道時,相續中不必生起六地以下之道,可自七地或八地趣入。諸大乘資糧道、加行道以及初地時,亦須於一大阿僧祇劫累積資糧故。 |
2.6.4 རང་གི་ལུགས་ནི། ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་མེད་གང་ཡིན་ཀྱང་ཉན་རང་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པའི་ཚེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་ངེས་པར་འཇུག་དགོས་ཏེ། ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དགོས་ཤིང༌། ཐེག་ཆེན་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཐོག་མ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་ལྔ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཡིན་ན། རང་གི་ཉེར་ལེན་སྔ་མ་སྔ་མ་སྔོན་དུ་སོང་བས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 2.6.4 自宗:無論聲緣通達法無我與否,聲緣入大乘道時,須自大乘 資糧道趣入,因入大乘道必發起勝菩提心,而大乘發心之初乃是大 乘資糧道,以及大乘五道後後者,周遍先有前前自近取因故, |
2.6.5 ཚིག་གསལ་ལས། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དེ་དག་ཞི་བའི་དབྱིངས་ལས་ལངས་ཏེ་ལམ་མཆོག་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ན་སྐབས་དང་པོ་ནས་བསྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཐོག་མ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང་པོར་བྱས་ཏེ། ཞེས་གསུངས། | 2.6.5 《明句疏》云:「聲聞與獨覺,彼等從寂靜界中起,了知勝道時, 初始生起初品所示之初發心、第二與第三。」 |
2.6.6 འོ་ན་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་བྱང་སེམས་ཚོགས་ལམ་པ་དེ་སོ་སྐྱེ་དང་འཕགས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.6.6 問:然則,聲緣阿羅漢入大乘道之資糧道菩薩,彼是異生或聖 者? |
2.6.7 ཁ་ཅིག ཐེག་ཆེན་གྱི་གང་ཟག་དང་འཕགས་པའི་གཞི་མཐུན་ཡིན་པ་ལ་བསམ་ནས་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པར་བཞེད། ལ་ལ་ཐེག་ཆེན་སོ་སྐྱེ་ཡིན་པ་ལ་བསམ་ནས་སོ་སྐྱེར་བཞེད། གཞན་དག་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པ་དང༌། ཐེག་དམན་འཕགས་པ་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་འཕགས་པ་ཡིན་པ་ལ་བསམས་ནས་འཕགས་པ་ཕུང་གསུམ་པར་བཞེད་པ་སོགས་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་ལེགས་པར་མ་མཐོང་ངོ༌། | 2.6.7 有作是念言:彼是大乘補特伽羅與聖者同位,故許為大乘聖 者。有思其乃是大乘異生,承許是異生。餘者思〔彼〕非大乘聖者 亦非小乘聖者之聖者後,承許聖者第三蘊等,雖有眾多然非善說。 |
2.6.8 །རང་གི་ལུགས་ནི། རིགས་པ་བཞིན་སྨྲ་སྟེ་བརྒལ་ལན་གྱི་སྐབས་སུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། | 2.6.8 自宗:依正理而說,於答難時闡明。 |
2.6.9 །འོ་ན་ལམ་ཤེས་སྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ལ་ཁྱད་ཆོས་ལྔ་བཤད་པའི་བཞི་པ་རང་བཞིན་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.6.9 問:然則,講說修道相智之所依補特伽羅差別有五,何謂第四自性? |
2.6.10 དེ་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་སྤོང་བ་མིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་པར། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་ཞུགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་སྤངས་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.6.10 答:此即所謂「刻意不斷除一切煩惱」,《明義釋》云:「發 菩提心是直至輪迴趣入從事眾生利益,故非隨時隨地斷除煩惱,是 為自性。」 |
2.6.11 འོ་ན་སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.6.11 問:然則,何謂此示煩惱? |
2.6.12 སྔ་མ་ཁ་ཅིག སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་བཏགས་པ་བ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་རྒྱུ་བརྒྱད་པོ་སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཡིན་ལ། | 2.6.12 昔有云:「依此示煩惱為煩惱假立者而言,《佛說海意菩薩所 問淨印法門經》言菩薩聖者生於輪迴之八因,乃此示煩惱。 |
2.6.13 རྒྱུ་བརྒྱད་ནི། མདོ་ལས། དེ་དག་གི་འཁོར་བའི་རྒྱུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་འཚོལ་བས་མི་ངོམས་པ་དང༌། བསམ་བཞིན་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་ཕྲད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མི་སྐྱོ་བ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་བྱ་བ་ཇི་ཡོད་པ་ལ་འགྲུས་པ་དང༌། ཆོས་ལ་ཆགས་པའི་བསམ་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་མི་འདོར་བ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། | 2.6.13 八因,如經云:「何謂彼等之輪迴因『善根相應之煩惱』?不滿足 於尋求福德資糧、於三有中如願受生、希求值遇諸佛、為成熟有情 不厭倦、精勤於護持正法、致力於諸有情事、不離貪法意樂、不棄 捨波羅蜜多勝行。[注]」 |
2.6.14 །འོ་ན་བརྒྱད་པོ་དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དེ་དགེ་རྩ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མདོ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་གི་ཚེ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལགས་ན། དེ་རྒྱུ་ཅིའི་སླད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་ཞེས་བགྱི་ཞེས་གསུངས། | 2.6.14 問:然則,於此八者名煩惱,不應理,因其是善根故。復如經 云:「世尊!今說善根,何緣故說諸煩惱邪?[注]」 |
2.6.15 སྐྱོན་མེད་དེ། རྒྱུ་བརྒྱད་པོ་དེ་ཉོན་མོངས་དངོས་མིན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་ཀྱི་མིང་གིས་འདོགས་པའི་ཆོས་གསུམ་ཚང་བས་ཉོན་མོངས་ཞེས་བཏགས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.6.15 答:無過失,彼八因雖非真實煩惱,但齊備假名為煩惱之三 法,故名「煩惱」而宣說故。 |
2.6.16 སྐྱོན་མེད་དེ། རྒྱུ་བརྒྱད་པོ་དེ་ཉོན་མོངས་དངོས་མིན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་ཀྱི་མིང་གིས་འདོགས་པའི་ཆོས་གསུམ་ཚང་བས་ཉོན་མོངས་ཞེས་བཏགས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.6.16 答:無過失,彼八因雖非真實煩惱,但齊備假名為煩惱之三 法,故名「煩惱」而宣說故。 |
2.6.17 ཉོན་མོངས་ཀྱི་མིང་གིས་འདོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་གིས་ཁམས་གསུམ་དུ་སྦྱོར་བ་བཞིན་དུ་བྱང་འཕགས་རྣམས་རྒྱུ་བརྒྱད་པོ་དེའི་དབང་གིས་ཁམས་གསུམ་དུ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། | 2.6.17 取名為煩惱之理由,即猶如由煩惱勢力結生於三界,諸聖者菩薩,由八因勢力結生於三界故。 |
2.6.18 དགོས་པ་ཡོད་དེ། བྱང་སེམས་འཕགས་པས་གཞན་དོན་ལྷུར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་དེ། དགེ་རྩ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.6.18 旨趣:即為令了知諸聖者菩薩精勤於利他故。有直接之違害:因是 真實善根故。 |
2.6.19 དེ་ཡང་མདོ་དེ་ལས། བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་འདི་ལྟར། དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁམས་གསུམ་དུ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་ལ། ཁམས་གསུམ་པོ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ཇི་སྲིད་ཁམས་གསུམ་པོར་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བས་ཡིན་གྱི་སེམས་ཉེ་བར་ཉོན་མོངས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། ཞེས་ཟེར། | 2.6.19 此復如彼經云:「海意!由如此等自性煩惱令菩薩結合於三界,三 界亦由煩惱而生。」「乃至結合於三界,並非心受染污。」[注] |
2.6.20 དེ་མི་འཐད་དེ། མདོ་དེ་ལས་གསུངས་པའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་རྒྱུ་བརྒྱད་པོ་དེ་ལམ་ཤེས་ཀྱི་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་པས། བྱང་སེམས་འཕགས་པས་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་སྤོང་ངམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་སྐབས་འདིར་དཔྱད་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་བཏགས་པ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.6.20 此不應理,因彼經所說聖者菩薩生於輪迴之八因,乃圓滿道相 智之方便分,是故,於此無須探討聖者菩薩是否刻意斷除之疑問, 以及此示煩惱並非假名之煩惱故。 |
2.6.21 ཕྱི་མ་མ་གྲུབ་ན། ཉན་ཐོས་སློབ་པ་འཕགས་པས་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སྤོང་བའི་ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་བཏགས་པ་བ་ཡིན་པར་ཐལ། མ་གྲུབ་པ་དེའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་འདོད་སྲིད་ཀྱི་ཟག་པ་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་མི་སྤོང་བར་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ལས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་ཞུགས་པར་སྐབས་འདིར་སྟོན་པའི་ཕྱིར། | 2.6.21 若後者不成立,則聲聞有學聖者視為主要所斷而斷除之煩惱,理應 是假名之煩惱,因彼之不成立故。周遍,因未入劣道菩薩聖者刻意 不斷除自相續欲漏、有漏以成辦無上菩提,故於此宣說彼較聲聞道 自性超勝故。 |
2.6.22 ཡང་ཁ་ཅིག དཔལ་འཕྲེང་གི་མདོ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དཔེར་ན་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་སྲིད་པ་གསུམ་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་སའི་རྐྱེན་གྱིས་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། དབང་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་གསུམ་འབྱུང་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཡིན་ཟེར་བའང་སྔ་མ་ཉིད་ཀྱིས་ཁེགས་སོ། | 2.6.22 又有引《勝鬘師子吼一乘大方便方廣經》:「世尊!又如取緣 有漏業因而生三有。如是無明住地緣無漏業因,生阿羅漢、辟支 佛、大力菩薩三種意生身。[注]」主張:無明習氣地是此示煩惱。 此說亦為前說所破。 |
2.6.23 །འོ་ན་མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ལེན་པ་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་གང་ནས་ཡོད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.6.23 問:然則,自何道依無明習氣地與無漏業受取意自性身? |
2.6.24 རྣམ་བཤད་ལས། ས་བདུན་པ་མན་ཆད་ལ་གནས་པའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པས་ཀྱང་འབད་པས་སྒྲུབ་ན་དེ་ལྟར་ལེན་ནུས་མོད། ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱི་གྲུབ་པ་ནི་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། དག་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་སེམས་ལ་ཡོད་པར་བཤད། དེ་ཡང་འབད་པས་སྒྲུབ་ན་ཞེས་པའི་གསུང་གི་ནུས་པས་དེ་ལྟར་ལེན་མི་ནུས་པའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་ཡང༌། རྗེ་ཉིད་ཀྱི་གསུང་རབ་དང་མཁས་གྲུབ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་ལས། ས་དང་པོ་ནས་ངེས་པར་ལེན་ནུས་པར་བཤད་དོ། | 2.6.24 答:《心要莊嚴疏》言住七地以下聖者菩薩若勤奮成辦能如是 受取,然自然而然成就則於聲緣阿羅漢與住淨地之菩薩有。此復, 以就「若勤奮成辦」之文字能力,貌似有不能如是受取之聖者菩 薩,然宗大師與一切遍智克主傑至言說從初地定能受取。 |
2.6.25 །ཡང་ཁ་ཅིག སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། བྱང་སེམས་འཕགས་པ་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་རྒྱུར་དགོས་ལ། འོན་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་པ་སེམས་རྒྱུད་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་ནས་སྐྱེ་བ་ལེན་པ་སོགས་ཀྱི་ནུས་པ་བཅོམ་པས་ས་ཐམས་ཅད་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་པ་མི་སྐྱེད་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར། | 2.6.25 又有云:「此示煩惱雖為真實煩惱,菩薩聖者受生輪迴必由〔 此〕因,然已斷除煩惱過患— 令心相續極不寂靜、由煩惱自主而 受生等能力,故於一切地不生煩惱過失。」 |
2.6.26 ཤིན་ཏུ་མི་ལེགས་ཏེ། བྱང་སེམས་འཕགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱང་འཕགས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་གིས་སྐྱེ་བ་དང་ན་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་རྒྱུད་བླ་མར། འཕགས་པས་ན་དང་རྒ་བ་དང༌། །འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྩད་ནས་སྤངས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་དབང་གིས་སྐྱེ། །དེ་ལ་དེ་མེད་ཕྱིར་དེ་མེད། །ཞེས་གསུངས། | 2.6.26 極不善,因菩薩聖者不由煩惱勢力受生輪迴故,菩薩聖者已斷 除由煩惱勢力而生、病等諸苦故。此復,如《大乘寶性論》云:「 老病死諸苦,聖人永滅盡,依業煩惱生,諸菩薩無彼。[注]」 |
2.6.27 འོ་ན་འགྲེལ་ཆེན་ལས། མ་རིག་པ་དང་ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་བག་ལ་ཉལ་སྤོང་གི་འདོད་པ་དང་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བསམ་བཞིན་དུ་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.6.27 問:然則,《莊嚴光明釋》中云:「僅斷無明與見攝隨眠,並 非欲漏、有漏,如其所欲受取有故。」所言為何? |
2.6.28 དེའི་དོན་ནི་དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་མི་སྤོང་སྟེ། དེ་སྙིང་རྗེ་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཀྱི་ལུས་བཟུང་ནས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་བུ་སྟོང་སྐྱེ་བ་སོགས་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་ཕྱིར། ཡང་དེས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྲིད་པའམ་གཟུགས་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་མི་སྤོང་སྟེ། དེས་གཟུགས་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་བླངས་པ་ན་རང་རྒྱུད་ཀྱི་མཉམ་བཞག་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་སེམས་ཅན་གཞན་དགའ་བར་བྱས་ནས་གཞན་དོན་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 2.6.28 答:其義即未曾入劣道之菩薩聖者,刻意不斷除自相續欲界地攝貪,其由悲、願之力受取轉輪聖王等身,將自相續欲界地攝貪轉成生千子等成辦利他支分(因緣)故。此復,其刻意不斷除自相續 有或色界地攝貪,因彼受生於色界時,依自相續定地攝貪之力作利他行,令他有情歡喜故。 |
2.6.29 དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པས་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་དང་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་ཆེད་དུ་གཉེར་ནས་སྤོང་སྟེ། དེས་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བསྒྱུར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ན་འདོད་སྲིད་ཀྱི་ཟག་པ་སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཡིན་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ལས་དེ་ལྟར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 2.6.29 未曾入劣道菩薩聖者,刻意斷除染污無明與染污見,因彼未能將染 污無明與染污見轉為成辦利他之支分故。若如是,欲漏、有漏是此示煩惱,因由上所述,已證成故。 |
2.7 了知聲聞道道相智 ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས། | 2.7 了知聲聞道道相智 了知聲聞道道相智 |
2.7.1 འོ་ན། ལམ་ཤེས་སྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཁྱད་ཆོས་ལྔ་ལྡན་དུ་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། | 2.7.1 問:若如所言,修道相智之所依補特伽羅有五差別,然則彼如 何修道相智之理? |
2.7.2 དེས་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡང་དང་པོར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་བཤད་པ་ལ། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་རབ་འབྱོར་ལ་ཡུམ་གང་ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ། ཀཽ་ཤི་ཀ་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་[注] རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་དེ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཟུགས་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། །བདག་མེད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཞི་བ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། | 2.7.2 答:此復,初說修習了知聲聞道道相智之理,以經而言:「憍 尸迦問善現:何謂佛母?答:憍尸迦!何謂菩薩摩訶薩般若波羅 蜜多?於此,若菩薩摩訶薩發一切相智相應之心,以無所得而為方 便,應作意色為無常,應作意為無我、苦、靜; |
2.7.3 །ནད་དང་ཟུག་རྔུ་དང་འབྲས་དང་སྡིག་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། །ཕ་རོལ་ཉིད་དང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་དང༌། གཡོ་བ་ཉིད་དང་རབ་ཏུ་འཇིག་པ་ཉིད་དང་ནད་འགོ་བ་ཉིད་དང་འཇིགས་པ་དང་ཉེ་བར་འཚེ་བ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། །བདག་མེད་པ་ཉིད་དང་ཞི་བ་ཉིད་དང་དབེན་པ་ཉིད་དང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་དང་སྨོན་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ་ཞེས་དང༌། | 2.7.3 應作意為病、箭、癰、罪;應作意為彼岸、壞滅有法、動、極壞滅、疫病、怖畏、傷害;應作意為無我、寂靜、遠離、空、無相、無願、無行。」 |
2.7.4 དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་སྒོམ་མོ་ཞེས་པ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་སྒོམ་མོ་ཞེས་པའི་བར་དང༌། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅེས་པའི་བར་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སྦྱོར་བ་མི་བྱེད་དེ། ཞེས་དང༌། ཀཽ་ཤི་ཀ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་མ་ཡིན་ཅེས་པའི་མདོ་རྣམས་གསུངས། | 2.7.4 〔又〕從「修持四念住」乃至「十八佛不共」;「行布施波羅蜜 多」乃至「行般若波羅蜜多」;「行般若波羅蜜多時,不結合於法 之法。」;「憍尸迦!所有迴向心,彼非心。」 |
2.7.5 དེ་ཡང་མདོ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གྱི་དམིགས་པ་བདེན་བཞིའི་སྟེང་གི་རྣམ་པ་ཉེར་གསུམ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་ཀུན་གྱི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་འགོག་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང་བཅས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.7.5 此復,此諸經宣說所知聲聞道之所緣———四諦上之二十三行相,因宣說苦集有十五行相與滅道有八行相故。 |
2.7.6 སྡུག་ཀུན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་བཅོ་ལྔ་ཡོད་དེ། སྡུག་ཀུན་སོ་སོའི་རྣམ་པ་བརྒྱད་དང་ཐུན་མོང་གི་རྣམ་པ་བདུན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བདུན་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་གཉིས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་གཉིས། འགོག་པར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.7.6 苦集二者有十五行相,因苦集有各別之八行相與共通之七行相故。 七〔行相〕即:二厭離行相、二離貪行相、三滅行相。 |
2.7.7 དེ་ཡང་སྡུག་ཀུན་ཐུན་མོང་གི་སྟེང་གི་ཕ་རོལ་དང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་རྣམ་གྲངས་བསྡུ་བར་ཡིད་འབྱུང་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་འདིའི་སྒོ་ནས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་དུ་ཡིད་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.7.7 此復,苦集共通之上的「彼岸」與「壞滅」二行相,於〈攝異 門分〉稱之為「厭離行相」之理由,即諸聲聞種性者,以此二行相 門於聲聞加行道時出離故。 |
2.7.8 སྡུག་ཀུན་ཐུན་མོང་གི་སྟེང་གི་གཡོ་བ་དང་རབ་ཏུ་འཇིག་པའི་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་རྣམ་གྲངས་བསྡུ་བར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་འདིའི་སྒོ་ནས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.7.8 苦集共通之上的「動」與「極壞滅」二行相,在〈攝異門分〉稱之 為「離貪行相」之理由,即為令聲聞種性者,以此二行相門於聲聞 見道離貪之故。 |
2.7.9 སྡུག་ཀུན་ཐུན་མོང་གི་སྟེང་གི་ནད་འགོ་བ་དང་འཇིགས་པ་དང་ཉེར་འཚེའི་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་རྣམ་གྲངས་བསྡུ་བར་འགོག་པར་བྱ་བའི་རྣམ་པ་ཞེས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདིའི་སྒོ་ནས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མི་སློབ་ལམ་དུ་སྡུག་ཀུན་མ་ལུས་པར་འགོག་དགོས་སོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.7.9 苦集共通之上的「疫病」、「怖畏」以及「傷害」三行相,於〈攝異門分〉中稱之為「滅行相」之理由,即為令了知諸聲聞種性者,皆由此三行相門於聲聞無學道須無餘滅除苦集故。 |
2.7.10 དེ་སྐད་དུ་ཡང་རྣམ་གྲངས་བསྡུ་བ་ལས། ཡིད་འབྱུང་བ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ལའོ། །འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནི་སྒོམ་པའི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དག་ལའོ། །འགོག་པ་ནི་ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་འགོག་པའོ། །ཡིད་འབྱུང་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །འགོག་པ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་མི་སློབ་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.7.10 如是,於〈攝異門分〉中云:「厭離乃於見道。離貪即諸於修 道圓滿。滅是滅一切蘊。趣入厭離與離貪,乃住於彼二者之加行。 趣入滅乃諸無學位。[注]」 |
2.7.11 དེ་ལྟར་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གྱི་དམིགས་པར་བདེན་པ་བཞིའི་སྟེང་གི་རྣམ་པ་ཉེར་གསུམ་བསྟན་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་ཀུན་གྱི་རྣམ་པ་བཅོ་ལྔ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་ཉེས་དམིགས་མཐའ་དག་ཁོང་དུ་ཆུད་དེ། དེ་དག་ལ་འབྲལ་འདོད་དང༌། འགོག་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ལ་བརྟེན་ནས་སྡུག་ཀུན་སྤངས་པའི་ཐར་པ་ལ་ཐོབ་འདོད་དང༌། དེ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་རྒྱུད་ལ་བསྟེན་འདོད་འབྱུང་བའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.7.11 如是顯示所知聲聞道之所緣四諦之上二十三行相之旨趣,即諸 聲聞種性者,依苦、集諦十五行相,了達一切輪迴與輪迴因過患 已,欲離彼等;與依止滅、道諦八行相,欲得斷除苦集之解脫;以 及於相續生起欲想依止能證彼之道之目的。 |
2.7.12 རྣམ་པ་ཉེར་གསུམ་པོའང་བསྡུ་ན་བདེན་བཞི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ནང་དུ་འདུ་སྟེ། སྡུག་ཀུན་ཐུན་མོང་གི་རྣམ་པ་བདུན་པོ་དེ་སོ་སོའི་རྣམ་པ་བརྒྱད་པོའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར། | 2.7.12 若攝二十三行相,則攝於四諦無常等十六行相,因苦集共通之七行 相,攝於八各別之行相中故。 |
2.7.13 རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་པོ་མདོ་ལས་བསྟན་ཚུལ་ཡོད་དེ། གཟུགས་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། །ཞེས་པ་ནས། ཞི་བ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། །ཞེས་པའི་བར་བཞིས་སྡུག་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་བདག་མེད་བཞི་བསྟན། | 2.7.13 經中宣說十六行相之理,從「應作意色為無常」乃至「靜」四者,表苦諦之無常、苦、空、無我四行相; |
2.7.14 ནད་ཉིད་དང་ཞེས་པ་ནས། སྡིག་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། །ཞེས་པའི་བར་བཞིས་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་རྣམ་པ་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་རབ་སྐྱེ་རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པ་བཞི་བསྟན། བདག་མེད་པ་ཞི་བ་དབེན་པ་གསུམ་གྱིས་འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་འགོག་པ་ཞི་བ་གྱ་ནོམ་གསུམ་དང༌། | 2.7.14 從「應作意為病」乃至「罪」四者,明集諦四行相— 因、集、 生、緣;「無我」、「寂靜」、「遠離」三者,顯滅諦三行 相— 滅、靜、妙; |
2.7.15 སྟོང་པ་ཉིད་སོགས་བཞིས་ངེས་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་བསྟན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ལམ་བདེན་གྱི་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རིགས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་ཅེས་པས་སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ཀཽ་ཤི་ཀ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པའི་སེམས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ངེས་འབྱིན་གྱི་རྣམ་པ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.7.15 「空⋯⋯」等四者,示離行相;「四念住⋯⋯」等文,表道諦之道 行相;「布施波羅蜜多⋯⋯」等文,明如行相;「行般若波羅蜜 多時,不結合於法之法」文,顯行之行相;「憍尸迦!所有迴向 心⋯⋯」等文,示出之行相故。 |
2.7.16 དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། རྩ་བར། ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ནི། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཅིག་དང༌། འགྲེལ་པར། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པའི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཞེས་སོགས་གསུངས། དེ་ཡང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དག་གི །རྣམ་པ་ཞེས་པས། གཟུགས་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མདོ་དོན་འཆད། | 2.7.16 論為釋彼等意趣,根本頌云:「道相智理中⋯⋯」等一偈頌與 《明義釋》云:「其中,苦諦次第⋯⋯」等。此復由「由諸四聖 諦,行相」闡述「應作意色為無常」等經義。 |
2.7.17 ལམ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ནི། །མི་དམིགས་སྒོ་ནས་ནི། །ཉན་ཐོས་ལམ་འདི་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པས་དེ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱི་ཤེས་པའི་མདོ་དོན་འཆད་ཅིང༌། ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་དང་བསྔོ་བ་ཤུགས་ལ་འཆད་པར་བྱེད་དོ། | 2.7.17 由「道相智理中,不可得,當知聲聞道」揭示以不可得之方式了知彼之經文義理,而順帶宣說大乘發心與迴向。 |
2.7.18 །འོ་ན་འདིར་བསྟན་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.7.18 問:然則,何謂此示所知聲聞道?又,菩薩何以了知? |
2.7.19 ཉན་ཐོས་རང་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ་བཅུ་དྲུག་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་འདིར་བསྟན་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་བསྟན་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དང༌། སྐབས་དང་པོར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང་ཞེས་གསུངས་པ་གཉིས་དོན་གཅིག་ཅིང་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལམ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་བྱ་ཞིང་ལམ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པར་བྱ། ཞེས་གསུངས། | 2.7.19 答:聲聞自相續所攝現證無常等十六行相本智,非此示所知聲聞道,因此示所知聲聞道與第一品中言「凡聲聞道」,二者同義,彼亦須於菩薩自相續生起而了知故,因「應生一切道,應知一切道」故。 |
2.7.20 བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཡང་སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་བསྟན་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དེ་ཉན་ཐོས་སློབ་པའི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 2.7.20 菩薩聖者相續中現證無常等十六行相本智,此亦非此示所知聲聞 道,因此示所知聲聞道必於聲聞有學相續中生起故。 |
2.7.21 བྱང་འཕགས་ཀྱིས་འདིར་བསྟན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་ཡོད་དེ། | 2.7.21 問:菩薩聖者何以了知此示聲聞道之理? |
2.7.22 སྦྱོར་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་ནས་དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། མཐོང་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་ནས་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 2.7.22 答:即於加行道位時,在自相續中生起後,以義總方式了知; 於見道位時,在自相續中生起後,現前了知故。 |
2.7.23 གང་གི་སྒོ་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.7.23 問:以何門了知? |
2.7.24 དེ་ཡང་སྦྱོར་བའི་དུས་སུ་སེམས་བསྐྱེད་དང༌། དངོས་གཞིའི་དུས་སུ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། རྗེས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསྔོ་བ་སྟེ་ཟིན་བྱེད་ཀྱི་གྲོགས་གསུམ་གྱིས་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཞེས་དང༌། དེ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་དང༌། ཀཽ་ཤི་ཀ་ཡོངས་སུ་བསྔོས་བའི་སེ་མས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.7.24 答:此復,加行時發心、正行時證空慧、結行時迴向,以三攝 持助伴所攝持之門了知,因由「發一切相智相應之心」、「以無所得而為方便」、「憍尸迦!所有迴向心⋯⋯」等示故。 |
2.7.25 འོ་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་དེ་རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.7.25 問:然則,此了知聲聞道道相智從何因生? |
2.7.26 རྒྱུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དེ་འཆད་པ་ལ། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང༌། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལམ་ལ་ནི། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གསུམ་གསུངས། | 2.7.26 答:講述彼因— 大乘順決擇分,以經而言,如云:「復次, 世尊告善現曰:『善現!善哉!善哉!⋯⋯』」等文。為釋此意 趣,論云:「聖聲聞道中⋯⋯」等三偈頌。 |
2.8 了知獨覺道道相智 རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས། | 2.8 了知獨覺道道相智 了知獨覺道道相智 |
2.8.1 འོ་ན་ལམ་ཤེས་སྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་དེས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.8.1 問:然則,修習道相智者之所依補特伽羅,彼修習「了知聲聞 道道相智」方式若如是,何謂修習「了知獨覺道道相智」之理? |
2.8.2 དེ་ཡང་སློབ་མ་བསེ་རུའི་ལམ་གང་དང༌། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཤེས་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དང༌། དེ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་བཤད་པའི་མཇུག་ཐོགས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཤེས་བྱ་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་དང༌། དེ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་འཆད་རིགས་པ་ལ། | 2.8.2 答:此復,如云:「弟子麟喻道。」宣說所知聲聞道與了知彼 之道相智後,無間闡述所知獨覺道與了知彼之道相智是為合理。 |
2.8.3 ཉན་རང་གི་ལམ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ལས་ལོགས་སུ་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་བསྟན་མི་དགོས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་ཡོད་ན་དེ་ཉིད་གང་ཡིན་སྙམ་ན། | 2.8.3 問:聲緣二道若無差異,則聲聞道外,無須另說獨覺道;若有 別,則為何? |
2.8.4 དེ་ཡང་མདོ་ལས་སྦྱོར་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ། གཟུགས་ལ་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཚོར་བ་ལ་ཡང་མ་ཡིན། འདུ་ཤེས་ལ་ཡང་མ་ཡིན། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལའང་མ་ཡིན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་གནས་པའང་མ་ཡིན། མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་གནས་པར་བྱ་སྟེ། གནས་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པར་འགྱུར་རོ། | 2.8.4 答:此復,經中述說加行道時:「曰:『亦非住於色,亦非不住,亦非於受,亦非於想,亦非於諸行,亦非住於識,亦非不住。具壽舍利子!如是菩薩摩訶薩應住於般若波羅蜜多,以無所住方式而住故。』 |
2.8.5 །ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཁོར་གྱི་ནང་ནས་ལྷའི་བུ་ཁ་ཅིག་གནོད་སྦྱིན་གྱི་སྐད་ལ་སོགས་པར་ནི་ཤེས་པར་ནུས་ཀྱི་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཡུམ་ལ་གནས་པར་གསུངས་པ་ནི་མིན་ནོ་སྙམ་པ་དང་གང་གནོད་སྦྱིན་རྣམས་ཀྱི་སྐད་དང་གནོད་སྦྱིན་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་དང༌། གནོད་སྦྱིན་རྣམས་ཀྱི་སྨྲས་པ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བསྙད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་སྨྲས་པར་གྱུར་ན་ཤེས་པར་རུང་གི གང་འཕགས་པ་རབ་འབྱོར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཆད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བརྗོད་པ་དང༌། སྟོན་པ་དང༌། ཉེ་བར་སྟོན་པ་དེ་ནི་ཤེས་པར་མི་རུང་ངོ༌། །ཞེས་སོགས་དང༌། | 2.8.5 此即會中有天子作是念:雖能了知藥叉語等等,然非善現所言『住 於佛母』。 諸藥叉語、 藥叉句、 藥叉所言、 藥叉善言, 若宣說彼 等,猶可了知。然聖者善現闡述、正說、揭示、正揭示般若波羅蜜多,則不可了知……[注]」 |
2.8.6 ཀྱེ་མ་གནས་བརྟན་རབ་འབྱོར་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་ཕྲ་བ་བས་ཀྱང་ཆེས་ཕྲ་བ་དང༌། ཟབ་པ་བས་ཀྱང་ཆེས་ཟབ་པ་དང༌། ཞེས་གསུངས་སོ། | 2.8.6 「喏!上座善現,顯明般若波羅蜜多,較細分更細分,較甚深更甚 深。[注]」 |
2.8.7 །མདོ་ཚན་དང་པོས་རང་རྒྱལ་དེ་ཉན་ཐོས་ལས་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་རང་རྒྱལ་རྣམས་སྲིད་པ་ཐ་མའི་ཚེ་སློབ་དཔོན་གཞན་གྱིས་གདམས་ངག་བསྟན་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མདོ་གཉིས་པས་རང་རྒྱལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་[注]ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཕྲ་བ་དང་ཟབ་པར་བསྟན་ཅིང༌། རང་རྒྱལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་དེ་བས་ཀྱང་ཆེས་ཕྲ་བ་དང་ཆེས་ཟབ་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.7 初段經文,以獨覺證菩提方式超勝聲聞之門宣說,因彼宣說諸 獨覺於最後有時,不待餘阿闍黎宣說教授,而現證自生本智故。 第二段經文說此獨覺本智超勝聲聞本智,因彼示聲聞本智細分、甚深,獨覺本智較此更為細、深故。 |
2.8.8 མདོ་དང་པོའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ། བསྟན་བཅོས་སུ། རང་བྱུང་བདག་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། །གཞན་གྱིས་བསྟན་ཡང་མི་དགོས་ལ། །ཞེས་པ་དང༌། མདོ་གཉིས་པའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ། བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཟབ་པ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་བརྗོད། །ཞེས་གསུངས་སོ་གཞན་གྱིས་བསྟན་ཡང་ཞེས་པའི་སྒྲས་རང་རྒྱལ་གྱིས་གདུལ་བྱ་ལ་སྒྲ་མེད་ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཆོས་སྟོན་པར་བསྟན་ལ། དེ་ཡང་གཙོ་བོའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི་སྤྱིར་ངག་གི་སྒོ་ནས་ཆོས་སྟོན་པ་མི་འགོག་གོ | 2.8.8 為釋第一段經文意趣,論云:「自覺自證故,亦不依他教。」為釋第二段經文意趣云:「是故當宣說,麟喻智甚深。」 所言「亦不依他教」之聲,乃詮說獨覺以無聲身之門對所化說法。此復,〔此〕以主要而言,未遮一般以語門說法。 |
2.8.9 །དེ་ལྟར་ན་རང་རྒྱལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལས། ཁྱད་པར་འཕགས་ཏེ། རིགས་དང་ལམ་བགྲོད་ཚུལ་དང་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་དང་ཚོགས་བསོག་པ་དང་གནས་པ་དང་རྒྱུ་བ་སྟེ། ཁྱད་ཆོས་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་ཕྱིར། | 2.8.9 如是,獨覺本智超勝聲聞本智,因為以種性、行道方式、證果 方式、累積資糧、安住、行走,六差別法之門超勝故。 |
2.8.10 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། རང་རྒྱལ་ཉན་ཐོས་ལ་ལྟོས་ན་ཉོན་མོངས་ཤས་ཆུང་བས་འདུ་འཛི་ལ་མི་དགའ་ཞིང་དབེན་པ་གཅིག་པུར་གནས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། བྱང་སེམས་ལ་ལྟོས་ན་སྙིང་རྗེ་ཆུང་བས་གཞན་དོན་རྒྱ་ཆེར་པོ་མི་འགྲུབ་ཅིང་ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བས་སྲིད་པ་ཐ་མའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། ཁྱད་པར་དང་པོ་དེ་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་རྒྱལ་ལ་སྦྱར་དགོས་ཏེ། རང་རྒྱལ་མཐའ་དག་ལ་གཅིག་པུར་གནས་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། | 2.8.10 初者成立,因獨覺若觀待於聲聞,具有煩惱薄弱而不喜吵雜且 獨處於阿蘭若之差別;若觀待於菩薩,則具有悲心薄弱而不行廣 大利他,且我慢熾盛,故於最後有時,不待他人說法,而能證自生 本智之差別故。第一差別須釋為麟喻獨覺,因非一切獨覺周遍獨處故。 |
2.8.11 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། རང་རྒྱལ་ཁ་ཅིག་ཚོགས་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་བསྐལ་པ་བརྒྱར་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མཉེས་པར་བྱས་ཏེ། རྒྱུད་སྨིན་པར་བྱེད་ཅིང་རང་རྒྱལ་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་མཁས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དྲུག་ལ་མཁས་པར་བྱས་ནས་སྦྱོར་ལམ་བསྐྱེད་པ་སློབ་དཔོན་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། | 2.8.11 次者成立,因若干獨覺在資糧道時,百劫中令降臨〔世間之〕諸佛歡喜,成熟相續,為證獨覺菩提,通達「善巧六法」而後生起加行道,乃是不觀待阿闍黎之差別; |
2.8.12 རང་རྒྱལ་ཁ་ཅིག་སྦྱོར་ལམ་བཟོད་པ་འབྲིང་མན་ཆད་དུ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མཉེས་པར་བྱས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། མཁས་བྱའི་དངོས་པོ་དྲུག་ལ་མཁས་པར་བྱས་ནས་སྦྱོར་ལམ་བསྐྱེད་པ་སློབ་དཔོན་ལ་ལྟོས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། | 2.8.12 若干獨覺於加行道忍位中品以下,令降臨〔世間之〕諸佛歡喜,依 止善士、聽聞正法、如理作意等門累積資糧,通達「善巧六法」而 生起加行道,是觀待阿闍黎之差別; |
2.8.13 རང་རྒྱལ་ཁ་ཅིག་མཐོང་ལམ་མན་ཆད་དུ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མཉེས་པར་བྱེད་པ་སོགས་ཚོགས་བསགས་ཏེ། མཁས་བྱའི་དངོས་པོ་དྲུག་ལ་མཁས་པར་བྱས་ནས་མཐོང་ལམ་བསྐྱེད་པ་ཡང་སློབ་དཔོན་ལ་ལྟོས་པའི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.13 若干獨覺於見道以下,令降臨〔世間之〕諸佛歡喜等等,累積資 糧,通達「善巧六法」而後生起見道,亦是具有觀待阿闍黎之差別 故。 |
2.8.14 གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། རང་རྒྱལ་སྔ་མས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཐོགས་ཀྱི་ཚེ་འཆི་ཁར་སངས་རྒྱས་དང་ཉན་ཐོས་མེད་པའི་ཞིང་ཁམས་སྟོང་པར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག སྲིད་པ་ཐ་མའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གི་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་གྱུར་ཅིག སྒྲ་མེད་ལུས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་གྱི་སྒོ་ནས་འདུལ་བྱ་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་འགྱུར་ཅིག ཅེས་སྨོན་ལམ་གསུམ་བཏབ་པའི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་སྲིད་པ་ཐ་མའི་ཚེ། གླིང་གསུམ་གྱི་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་གང་རུང་དམངས་རིགས་མིན་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཏེ། སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཡན་ཆད་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་ནས་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། | 2.8.14 三者成立,因獨覺前者於一生所繫臨終時,許三願— 願生於 無佛與聲聞之寂靜國土、願於最後有時不待他教自證菩提、願以無 聲身相門對所化說法,後世受生於最後有時,生為三洲男女隨一, 非首陀羅種,於自相續中生起加行道煖位以上之道,而後在彼世證 自生本智; |
2.8.15 རང་རྒྱལ་བར་པས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཐོགས་ཀྱི་ཚེ་འཆི་ཁར་སྨོན་ལམ་གསུམ་བཏབ་པའི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་སྲིད་པ་ཐ་མའི་ཚེ། གླིང་གསུམ་གྱི་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་གང་རུང་དམངས་རིགས་མིན་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་སྦྱོར་ལམ་བཟོད་ཆེན་ཡན་ཆད་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་དེ་ཚེ་དེ་ལ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། རང་རྒྱལ་ཐ་མས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཐོགས་ཀྱི་ཚེ་འཆི་ཁར་སྨོན་ལམ་གསུམ་བཏབ་པའི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་སྲིད་པ་ཐ་མའི་ཚེ། གླིང་གསུམ་གྱི་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་གང་རུང་དམངས་རིགས་མིན་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་གཉིས་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་དེ། ཚེ་དེ་ལ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.15 獨覺中者於一生所繫臨終時,許三願,後世受生於最後有時,生為 三洲男女隨一,非首陀羅種,於自相續中生起加行道上品忍位以上 之道時,於彼世證得自生本智;獨覺後者於一生所繫臨終時,許三 願,後世受生於最後有時,生為三洲男女隨一,非首陀羅種,於自相續中生起後二果,於彼世證得自生本智,具足〔以上〕差別故。 |
2.8.16 རང་རྒྱལ་གྱི་མཁས་པར་བྱ་བའི་དངོས་པོ་དྲུག་ཡོད་དེ། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་བདེན་པ་དང་རྟེན་འབྲེལ་དང་གནས་དང་གནས་མིན་པ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་རྒྱལ་དང་པོ་ལ་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་རྒྱལ་ཞེས་འབོད་པ་ནི་ངེས་པ་ཡིན་ལ། | 2.8.16 獨覺「善巧六法」,即蘊、界、處、諦、緣起、處非處。確定 獨覺初者稱作「麟喻獨覺」, |
2.8.17 ཕྱི་མ་གཉིས་ལ་སྔ་མ་ཁ་ཅིག དབང་པོ་འབྲིང་གི་འབྲིང་དང༌། འབྲིང་གི་རྟུལ་པོ་དང༌། ཚོགས་སྤྱོད་ཆེ་ཆུང་གི་ཐ་སྙད་བྱེད་ཀྱང་གཞུང་གི་དགོངས་པ་ནི། སྦྱོར་ལམ་སྔོན་དུ་སོང་ཤིང་འབྲས་བུ་སྔོན་དུ་མ་བཏང་པའི་ཚོགས་སྤྱོད་ཀྱི་རང་རྒྱལ་དང༌། སྦྱོར་ལམ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་ཀ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཚོགས་སྤྱོད་ཀྱི་རང་རྒྱལ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འཐད་དེ། | 2.8.17 於後二者,有號為「中中根」、「中鈍根」以及取「大、小部行獨 覺」名,但論中意趣,乃如名為「先得加行道而未捨果之部行獨 覺」與「先得加行道與果二者之部行獨覺」是應理, |
2.8.18 ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྔོན་མ་སྐྱེད་པ་དང་སྐྱེད་པ་དང་འབྲས་བུ་མ་ཐོབ་པ་དང་ཐོབ་པ་ཡང་རུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མེད་པར་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ་གཅིག་པུར་གནས་པའམ། རང་རྒྱལ་བར་གྱུར་ཏེ་ཚོགས་དང་སྤྱོད་པ་གང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མཐར་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.8.18 因《集論》云:「或先未起順決擇分。或先已起順決擇分。或先未得果。或先已得果出無佛世。唯內思惟聖道現前。或如麟角獨住。或復獨勝部行得盡苦際。[注]」 |
2.8.19 བཞི་པ་གྲུབ་སྟེ། མཛོད་ལས། བསེ་རུ་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཡི་རྒྱུས། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར། བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་རྒྱལ་ཚོགས་ལམ་པས་བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཚོགས་བསོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། གསེར་འཕྲེང་ལྟར་ན་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱང་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་དང་འདྲ་ཞིང༌། རྣམ་བཤད་ལྟར་ན་ཕྱི་མ་གཉིས་དུས་ངེས་པ་མེད་པར་ཚོགས་བསོགས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.19 四者成立,因《俱舍論》曰:「麟角喻百劫。[注]」麟喻獨覺資 糧道者累積百劫資糧;若依《金鬘疏善說》,後二者亦同麟喻;若 依《心要莊嚴疏》,如所言後二者積集資糧時不定故。 |
2.8.20 བསྐལ་པ་ལ། ཨར་བྱང་སོགས་བར་བསྐལ་ལ་བཞེད་པ་ཡོད་ཀྱང༌། རང་ལུགས་མཛོད་འགྲེལ་ལས། བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་བརྒྱར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཚོགས་དག་ལ་སྤྱད་པས་བསེ་རུ་ལྟ་བུར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསྐལ་ཆེན་ལ་བྱའོ། །རང་རྒྱལ་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་སོང་ཡིན་ཏེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཚོགས་ཤིང་[注] སྤྱོད་པ་དང་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཚོགས་ཤིང་[注] སྤྱོད་པ་རྣམས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སུ་གྱུར་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་རང་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.8.20 於「劫」,阿爾菩提等人雖解為「中劫」,然自宗則如《俱舍論 釋》言:「要百大劫修菩提資糧,然後方成麟角喻獨覺。[注]」如所 述應為大劫。後二獨覺亦多數曾有聲聞之證量,如《俱舍論釋》 云:「然諸獨覺有二種殊。一者部行。二麟角喻。部行獨覺先是聲 聞得勝果時轉名獨勝。[注]」故。 |
2.8.21 ལྔ་པ་གྲུབ་སྟེ། ཐུགས་ཀྱི་གནས་པ་རང་རྒྱལ་གསུམ་ཀ་ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་མོས་པ་དང༌། རྟེན་འབྲེལ་ཟབ་མོ་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ལྷུར་ལེན་པ་དང༌། རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་གྱི་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་གནས་པ་དང༌། སྐུའི་གནས་པ་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་སངས་རྒྱས་ནི་གཅིག་པུ་ལ་དགའ་ཞིང་གཅིག་པུར་གནས་པ་དང༌། ཕྱི་མ་གཉིས་ཚོགས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པའི་ཕྱིར། | 2.8.21 五者成立,因「意之安住」謂三種獨覺皆勝解深法、精進審思 甚深緣起、以及住三解脫門作意;「身之安住」謂麟喻獨覺喜獨處,後二者,與眾共住故。 |
2.8.22 དྲུག་པ་གྲུབ་སྟེ། རང་རྒྱལ་གསུམ་ཀ་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་གང་དུ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ཀྱང་རུང་ལུས་ཤིན་ཏུ་བསྲུང་བ་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་བསྡམས་པ་དང༌། དྲན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གནས་པའི་གྲོང་ལ་སོགས་པར་བསོད་སྙོམས་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། | 2.8.22 六者成立,因三獨覺依任一聚落或城邑住,皆謹慎護身,且守 護諸根,善住正念而於聚落中托缽故。 |
2.8.23 ངེས་ཚིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ན། རང་གཅིག་པུའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་དོན་དུ་གཉེར་བས་ན་རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བསེ་རུ་ལྟ་བུར་གཅིག་པུར་གནས་པའི་རང་སངས་རྒྱས་ཡིན་པས་ན་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། གྲོགས་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པའི་རང་སངས་རྒྱས་ཡིན་པས་ན་ཚོགས་སྤྱོད་ཀྱི་རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། ལུང་མེད་པར་བདག་ཉིད་གཅིག་པུའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་པས་རང་སངས་རྒྱས་ཏེ་ཞེས་དང༌། | 2.8.23 若以訓詞而言,為獨自一人希求成佛,故號曰「獨覺」,彼獨覺如麟角獸獨處,故名「麟喻獨覺」;與友伴共行之獨覺,故名「部行獨覺」。如《俱舍論釋》云:「言獨覺者。謂現身中離稟至教唯自悟道。[注]」 |
2.8.24 འགྲེལ་བཤད་ལས། བསེ་རུ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་བསེ་རུ་དག་གཉིས་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ཀྱང་ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དང་རང་སངས་རྒྱས་གཞན་དག་དང་མ་འདྲེས་པར་གནས་པས་ན་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། ཚོགས་ཤིང་[注] སྤྱོད་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། | 2.8.24 《疏抄》則云:「麟喻者,謂如諸麟角獸無第二,彼等亦不與在 家、出家眾以及餘獨覺共住,故名諸麟喻。」又云:「部行。」 |
2.8.25 །འོ་ན་ཉན་རང་གཉིས་ཀྱི་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་དེ་ལྟར་ཡིན་མོད། རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.8.25 問:然則,聲緣二道之差異如是,云何了知獨覺道道相智修習之理? |
2.8.26 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ལྷའི་བུ་དེ་དག་ལ་སྨྲས་པ། གཟུགས་ནི་ཟབ་པ་མ་ཡིན་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་ཟབ་པ་མ་ཡིན་ཕྲ་བ་མ་ཡིན། ཞེས་དང༌། དེ་ནས་ལྷའི་བུ་དེ་དག་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏེ། གནས་བརྟན་རབ་འབྱོར་ལ་ཆོས་ཉན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་བལྟ་བར་བྱ་སྙམ་པ་དང༌། དེ་ནས་རབ་འབྱོར་གྱིས་ལྷའི་བུ་དེ་དག་ལ་སྨྲས་པ། ལྷའི་བུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་ཉན་པ་ལ་ཡང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་བཙལ་བར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་ཉན་པ་ཡང་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་བཙལ་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.8.26 答:此復,以經而言,經云:「此復,具壽善現告諸天子云: 『色非深非細,何以故?色自性非深非細。』[注]」「復次,彼等天 子作是念:『上座善現!如何觀聞法?』爾後,善現告彼等天子 曰:『天子!諸有情如幻,當尋聞法亦如幻;諸有情如變化,當尋 聞法亦如變化。』[注]」 |
2.8.27 དེ་ཡང་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་དེ་གཟུང་རྟོག་སྤོང་བའི་ཁྱད་པར། འཛིན་རྟོག་མི་སྤོང་བའི་ཁྱད་པར། རྟེན་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཏེ་ཁྱད་པར་གསུམ་ལྡན་ཡིན་པ་ལས། | 2.8.27 此復,獨覺道有三差別:斷除所取分別差別、未斷能取分別差 別、所依種性差別。 |
2.8.28 མདོ་ཚན་དང་པོས་གཟུང་རྟོག་སྤོང་བའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། དེས་རང་རྒྱལ་སློབ་པ་འཕགས་པས་གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་དང༌། རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་གྱིས་གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་སྤངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་སྤངས་པའི་སྤངས་པ་གཉིས། རང་རྒྱལ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཟབ་པ་མ་ཡིན་ཕྲ་བ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.28 三差別中,第一經文宣說斷除所取分別之差別,由此有學獨覺聖者通達所取外境空,以及獨覺阿羅漢因斷除執取所取為外境之分別,故通達空本智與斷除執取所取為外境分別之斷德二者,觀待於獨覺非深非細故。 |
2.8.29 མདོ་ཚན་གཉིས་པས་འཛིན་རྟོག་མི་སྤོང་བའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། དེས་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་རྡེའུ་ཤིང་རྟ་གླང་དུ་སྤྲུལ་པ་ན་རྡེའུ་ཤིང་རྟ་གླང་དུ་མ་གྲུབ་ཀྱང༌། རྟ་གླང་དུ་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་བ་དང༌། ཤེས་པ་བདེན་པར་མེད་ཀྱང་རང་རྒྱལ་སློབ་པ་འཕགས་པས་དེ་མ་རྟོགས་ཤིང་རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་པས་ཤེས་པ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་མ་སྤངས་པ་དཔེ་དོན་སྦྱར་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 2.8.29 第二經文,闡述未斷能取分別之差別,此文乃法喻結合而說:魔術 師變小石木成象馬時,小石木雖非象馬,生起執取其為象馬之知 覺,不成相違;知覺雖無諦實有,有學獨覺聖者卻不通達此,於獨 覺阿羅漢時,未斷除執取知覺諦實成立之實執。 |
2.8.30 དེ་ནས་རྟེན་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། ཡུམ་བར་མར། ཚེ་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་སམ། བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་གམ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའམ། སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་ལ་བྱ་བ་བྱས་པ་སངས་རྒྱས་བྱོན་པ་མང་པོ་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པ་དག་གམ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དག་ཅེས་གང་ཟག་ལྔ་གསུངས། | 2.8.30 隨後,依顯示所依種性差別,中品般若經云:「具壽!或不退轉菩薩摩訶薩,或見諦補特伽羅,或阿羅漢漏盡意樂圓滿,或曾於先佛作承事,於來〔世間〕多佛生諸善根,或諸善知識攝受之善男子、善女人。」此宣說五種補特伽羅。 |
2.8.31 བརྒྱད་སྟོང་པ་ལས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་གང་དག་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་སམ་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གང་ཟག་གམ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡུམ་འདི་ལྟར་བཤད་པ་འདི་ལ་ཡང་དག་པར་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གང་ཟག་གསུམ་གསུངས། | 2.8.31 《般若八千頌》言:「諸具壽!若諸不退轉菩薩摩訶薩,或見圓滿 補特伽羅,或諸阿羅漢漏盡,能善受持此—如是宣說之佛母。」闡 述三種補特伽羅。 |
2.8.32 སྡུད་པ་ལས། རྒྱལ་སྲས་བདེན་ལ་མཁས་དང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང༌། །དགྲ་བཅོམ་དྲི་མ་བསལ་ཤིང་སོམ་ཉི་སྤངས་པ་དང༌། །བཞི་པ་དགེ་བའི་བཤེས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའོ། །ཞེས་གང་ཟག་བཞི་གསུངས། | 2.8.32 《般若攝頌》云:「佛子善巧諦與不退轉,去除垢染斷疑阿羅漢, 第四乃為善知識攝受。[注]」言四種補特伽羅。 |
2.8.33 ཡང་མདོ་ལས། དེ་ནས་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་པ་ནས་འོག་མིན་གྱི་བར་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ལྷ་རྫས་ཀྱི་མེ་ཏོག་མན་ངྷ་ར་བ་དག་མང་པོ་སྤྲུལ་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང༌། བྱང་ཆེན་རྣམས་དང༌། དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་རྣམས་དང༌། འཕགས་པ་རབ་འབྱོར་དང༌། ཡུམ་འདི་ལ་ཡང་མངོན་པར་ཡང་དག་པར་གཏོར། ཞེས་གསུངས། | 2.8.33 又,經云:「隨後,諸天之王帝釋,化諸多天物,自三千大千世界四天王天乃至色究竟天眾所有曼陀羅花,供諸佛世尊、諸大菩薩、諸比丘眾、善現聖者、及此佛母。[注]」 |
2.8.34 མདོ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་རྟེན་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། མདོ་དང་པོ་གསུམ་གྱིས་སྒྲུབ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་གི་ཁྱད་པར་བསྟན། མདོ་ཕྱི་མས་བརྟེན་པ་ཆོས་ཉིད་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.34 此等經文顯示所依種性差別,因前三經文,示修行者之所依補 特伽羅差別;最後經文宣說能依法性種性差別。 |
2.8.35 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཉི་ཁྲི་ནས་གསུངས་པའི་བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་དང༌། བརྒྱད་སྟོང་པ་ནས་གསུངས་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གང་ཟག་དང༌། སྡུད་པ་ནས་གསུངས་པའི་རྒྱལ་སྲས་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་རང་རྒྱལ་དུ་རིགས་ངེས་པའི་རང་རྒྱལ་ཚོགས་ལམ་པ་བསྟན། | 2.8.35 初者成立,《般若二萬頌》所說見諦補特伽羅與《般若八千頌》所言見圓滿補特伽羅,以及《般若攝頌》中所述佛子善巧諦三 者,表暫時決定為獨覺種性之獨覺資糧道者; |
2.8.36 སྔ་ཕྱི་བར་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཞེས་པས་གནས་སྐབས་རང་རྒྱལ་དུ་རིགས་ངེས་པའི་རང་རྒྱལ་སྦྱོར་ལམ་པ་བསྟན། དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་པ་དང༌། ཐ་མའི་དགྲ་བཅོམ་དྲི་མ་བསལ་ཤིང་སོམ་ཉི་སྤངས་པ་ཞེས་པ་གསུམ་གྱིས་ནི་རང་རྒྱལ་མཐོང་ལམ་པ་དང་སྒོམ་ལམ་པ་དང་མི་སློབ་ལམ་པ་གསུམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.36 前中後之「不退轉者」,顯示暫時決定為獨覺種性之獨覺加行道 者;前二者之「阿羅漢」與最後之「去除垢染斷疑阿羅漢」三者, 顯示為獨覺見道者、修道者以及無學道者故。 |
2.8.37 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། མདོ་དེ་ལས། སྤྲུལ་པའི་མེ་ཏོག་མན་ངྷ་ར་བ་རྣམས་དོན་དམ་པར་མེད་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་མཆོད་པའི་བྱ་བ་སོགས་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་རྣམས་དོན་དམ་པར་མེད་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་བརྟེན་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.8.37 後者成立,因彼經揭示所變現諸曼陀羅花雖勝義無,但於名言中能作供養等事,如是,諸獨覺道雖勝義無,然於名言中具能依法 性種性差別故。 |
2.8.38 དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། གཟུང་དོན་རྟོག་པ་སྤོང་ཕྱིར་དང༌། །ཅེས་པས་ཁྱད་ཆོས་དང་པོ་སྟོན་པའི་མདོ་དོན་འཆད་པ་དང༌། འཛིན་པ་མི་སྤོང་ཕྱིར་དང་ནི། །ཅེས་པས་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་པ་བསྟན་པའི་མདོ་དོན་འཆད་པ་དང༌། རྟེན་གྱི་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ལམ་ཞེས་པས་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་པ་སྟོན་པའི་མདོ་དོན་འཆད་པར་བྱེད་དོ། | 2.8.38 為釋彼意趣,由論中「遠所取分別」表第一差別法之經義;由「未離能取故」明第二差別法之經義;由「攝為麟喻道」顯第三差別法之經義。 |
2.8.39 །འོ་ན། འཛིན་པ་མི་སྤོང་ཕྱིར་དང་ནི། །ཞེས་པའི་གཞུང་དོན་བཤད་པ་ལྟར་ཡིན་ན། རང་རྒྱལ་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཕྲ་མོ་རྟོགས་པ་ཡོད་པར་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ་སྙམ་ན་ | 2.8.39 問:然則,若「未離能取故」之文義如所述,作是念言:與闡 述獨覺有通達細微法無我則成相違? |
2.8.40 སྐྱོན་མེད་དེ། སྤྱིར་རང་རྒྱལ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རང་རྒྱལ་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དང་སེམས་ཙམ་པ་གཉིས་རྟོགས་བྱའི་ལྟ་བ་དང༌། བསྒོམ་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། | 2.8.40 答:無過,一般而言,獨覺有證悟真實,然此直接顯示之獨覺 則無此故,因彼與唯識師二者所證悟之見與屬主要所修之見,二者相同故。 |
2.8.41 འོ་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་རང་རྒྱལ་དང་སེམས་ཙམ་པ་ལྟ་བ་མཚུངས་སམ་སྙམ་ན། | 2.8.41 問:然則,作是念言:證悟真實之獨覺,與唯識師之見同否? |
2.8.42 དེ་ཡང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་བསྒོམ་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ལྟ་བ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་མཚུངས་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀས་གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱིས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་གང་ཞིག དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་རང་རྒྱལ་གྱིས་ཀྱང་གཟུང་འཛིན་བདེན་པར་གྲུབ་པས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་བྱའི་གཙོ་བོར་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་སྨྲའོ། | 2.8.42 答:此亦相同,因屬此二者主修之見同故。此復相同,因謂彼二者以所取外境空之空性為主要所修,且證悟真實之獨覺亦不以能所諦實成立空之空性為主要所修故。 |
2.8.43 །སྔ་མ་ཁ་ཅིག སེམས་ཙམ་པ་དང་རང་རྒྱལ་ལྟ་བ་མི་མཚུངས་ཏེ། རང་རྒྱལ་གྱིས་གཟུང་བ་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་ཤིང་འཛིན་པ་བདེན་མེད་དུ་མ་རྟོགས་པ་དང༌། སེམས་ཙམ་པས་གཟུང་བ་ཡང་བདེན་མེད་དུ་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར་བ་ནི་ཕལ་ཆེར་གོང་དུ་བཀག་ཟིན་ཏོ། | 2.8.43 昔有云:「唯識師與獨覺,見不同,因獨覺通達所取無諦實, 然未通達能取無諦實,而唯識師亦未通達所取無諦實故。」 此說大抵於前已破矣。 |
2.8.44 །འོ་ན་ཤེས་བྱ་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་དེ་གང་ཡིན། བྱང་སེམས་འཕགས་པས་ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.8.44 問:然則,所知獨覺道為何?何謂菩薩聖者了知之理? |
2.8.45 ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་དང་འདྲ་བར་རང་རྒྱལ་རང་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་དེ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འདིར་བསྟན་ཤེས་བྱ་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་ཡིན་པར་མི་བཞག་ཅིང༌། སྐབས་དང་པོར་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ལམ་དང་དོན་གཅིག་པ་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །བྱང་སེམས་འཕགས་པས་ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་བསྔོ་བ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་གསུམ་གྱིས་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། ། | 2.8.45 答:如於聲聞時所言,獨覺自相續所攝證悟色外境空本智,與菩薩聖者相續現證彼之本智,不安立為此示所知獨覺道,與初品「凡獨覺道」[注]所說之道乃同義,如於聲聞時所言。菩薩聖者如何了知之理亦如前述,乃以發心、迴向、通達空性之慧三攝持門了知。 |
2.8.46 སྨྲས་པ། མདོ་རྒྱན་སྦྱར་བ་འདི་ལྟ་ན།། སེང་བཟང་སླར་ཡང་འོངས་སམ་ཞེས།། གྲོགས་དག་ཐེ་ཚོམ་མི་བྱ་སྟེ།། མཁས་པ་བརྒྱུད་མར་འབྱུང་ངོ་ཀྱཻ།། | 2.8.46 頌曰: 結合經現觀,獅賢又復現, 諸友眾莫疑,智者薪火傳。 |
2.8.47 འོ་ན་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། དེའི་རྒྱུ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.8.47 問:若了知修習獨覺道之道相智之理如是,則彼因順決擇分為 何? |
2.8.48 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཀྱེ་མ་གནས་བརྟན་རབ་འབྱོར་འདི་བཏགས་པ་དང་མི་འགལ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་སྟོན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཟབ་མོ་དང་ལྡན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། བཏགས་པའི་ཆོས་ཉིད་མི་འགལ་བར། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཏེ། འགྲེལ་པ་དང་བསྟུན་ན་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཤུགས་ལ་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་སྦྱོར་ལམ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། | 2.8.48 答:此復,以經而言:「喏,善現上座!此與假立不相違,亦揭示法性,乃具甚深慧。[注]」為釋彼意趣,論云:「開闡假法性⋯⋯」等文。若依釋,則直接顯示通達空性之菩薩加行道,順帶 顯示通達所取能取異質空之加行道。 |
2.8.49 །འོ་ན་ལམ་ཤེས་སྒོམ་པའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་གིས་ཉན་རང་གི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྒོམ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.8.49 問:修習道相智所依補特伽羅,修習了知聲緣道之道相智之理 若如是,然則,云何修習了知菩薩道之道相智之理? |
2.8.50 དེ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་སྒོམ་ཚུལ་དང༌། སྒོམ་ལམ་སྒོམ་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་དང་པོ་ལ་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེ་ནས་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གང་ནས་བཙལ་བར་བྱ། | 2.8.50 答:此有二:修習菩薩見道之理,與修習菩薩修道之理。其中 初者,以經而言:「復次,天帝釋如是請問具壽舍利子曰:『大德舍利子!般若波羅蜜多,當從何處求?』 |
2.8.51 ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཀཽ་ཤི་ཀ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རབ་འབྱོར་གྱི་ལེའུ་ལས་བཙལ་བར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལས་འཕྲོས་ནས་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་སོགས་མཐོང་ལམ་གྱི་མདོ་རྣམས་གསུངས། དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། བདེན་དང་བདེན་ལ་བཟོད་པ་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་དྲུག་གསུངས༌། | 2.8.51 舍利子答言:『憍尸迦!般若波羅蜜多,當於善現所說品中 求。』[注]」等文,延伸至「於色之真如,如來真如不可得⋯⋯」等文,是諸見道之經文。為釋彼意趣,論云:「由諦與諦上⋯⋯」等 六偈。 |
2.8.52 དེ་ཡང་བདེན་དང་ཅེས་པ་དང་པོས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་དང༌། ཕྱི་མས་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་ཏེ་བཞི་དང༌། བཞི་པོ་རེ་རེ་ལ་ཡང༌། ཤེས་བཟོད་བཞི་བཞི་སྟེ་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ་བཤད་དོ།། | 2.8.52 此復,「諦與」之文初表二染污品諦,後明二清淨品諦,共四者, 四者各亦具忍智四者,顯示十六剎那與其勝利。 |
2.9 講說能依見道 བརྟེན་པ་མཐོང་ལམ་བཤད་པ། | 2.9 講說能依見道 講說能依見道 |
2.9.1 སྐབས་འདིར་མཐོང་ལམ་གྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། མཐོང་ལམ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་དང༌། བརྟེན་པ་མཐོང་ལམ་བཤད་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.1 今此,辨析見道有二:生起見道之所依、講說能依見道。 |
2.9.2 དང་པོ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ལུས་རྟེན་དང་སེམས་རྟེན་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.2 初者有二:身所依、心所依。 |
2.9.3 དང་པོ་ཡོད་དེ། སྒྲ་མི་སྙན་པ་དང༌། ཟ་མ་མ་ནིང་མ་གཏོགས་པའི་མི་དང་འདོད་ལྷའི་རྟེན་ལ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བར་ཡོད། ཁམས་གོང་གི་རྟེན་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། དེའི་རྟེན་ལ་དེ་སྐྱེ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚང་ཞིང་འགལ་རྐྱེན་དང་བྲལ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.3 初者,除北俱盧洲及隨欲黃門外,以欲界天、人所依可直接新生起大乘見道,上界所依則不能。初者成立,因於其所依具備生起之順緣以及遠離逆緣故。 |
2.9.4 ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། ཁམས་གོང་གི་སོ་སྐྱེ་རྣམས་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་ཤས་ཆེན་པོ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསྡུ་བ་ལས། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་གོང་མར་སྐྱེས་པས་ཀྱང༌། དང་པོར་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་མི་རྟོགས་ཏེ། འདི་ལྟར་གནས་དེ་དག་ནི་སྐྱོ་བར་འགྱུར་དཀའ་བ་ཡིན་པས། རེ་ཤིག་སྐྱོ་བ་ཆུང་ངུས་ཀྱང་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་མི་རྟོགས་ན་གོང་ན་སྐྱོ་བ་ཆུང་ངུ་ཡང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མཛོད་ལས། གོང་ན་མཐོང་ལམ་མེད། །མི་སྐྱོ། ཞེས་གསུངས། | 2.9.4 後者成立,因諸上界異生於輪迴無熾盛厭離故,如〈攝決擇分〉云:「非生上地或色界或無色界能初入聖諦現觀。何以故。彼處難 生厭故。若厭少者尚不能入聖諦現觀。況於彼處一切厭心少分亦無。[注]」《俱舍論》云:「由上無見道」、「無厭」[注]。 |
2.9.5 གཉིས་པ་སེམས་རྟེན་ཡོད་དེ། སྤྱིར་མཐོང་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་སེམས་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་བསམ་གཏན་ས་དྲུག་ཀ་ཡོད། བྱེ་བྲག་ཏུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་སེམས་རྟེན་ཡིན་ན། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་པས་ཁྱབ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་མཐོང་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.5 次者,心所依,一般而言,直接新生見道之心所依有靜慮六地,尤其是直接新生大乘見道之心所依,周遍是第四根本靜慮等至故,依無色心無法直接新生見道故。 |
2.9.6 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། བསྡུ་བ་ལས། བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་བསམ་གཏན་རྣམས་ཁོ་ན་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོགས་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་གྱི་ཞེས་གསུངས། | 2.9.6 初者成立,如〈攝決擇分〉云:「唯依諸靜慮及初靜慮近分未至 定。能入聖諦現觀。[注]」 |
2.9.7 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཆེན་པོ་ལ་གནས་པའི་སེམས་དཔའ་ཡིན་ན་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། | 2.9.7 次者成立,因住於大乘加行道之上品世第一法菩薩,周遍證獲第四根本靜慮等至故。 |
2.9.8 གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་རྣམས་ཞི་གནས་ཤས་ཆེ་ཞིང་ལྷག་མཐོང་ཤས་ཆུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། བསྡུ་བ་ལས། གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་ལམ་ནི་ཞི་གནས་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ལ་ལྷག་མཐོང་ཤས་ཆུང་བ་ཡིན་པས། ལྷག་མཐོང་ཆུང་བའི་ལམ་གྱིས་ནི་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.9.8 三者成立,因諸無色等至,是奢摩他勝、毘鉢舍那劣故,有周遍, 如〈攝決擇分〉云:「非無色定。所以者何。無色定中奢摩他道 勝。毘鉢舍那道劣。非毘鉢舍那劣道能入聖諦現觀。[注]」 |
2.9.9 འོ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་སེམས་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་འདོད་སེམས་དང་སྲིད་རྩེའི་སེམས་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན་ | 2.9.9 問:然則,與宣說屬直接新生大乘修道心所依之欲界心及有頂 心成相違? |
2.9.10 སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་ནི་འགྲེལ་ཆེན་ནས་དངོས་སུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 2.9.10 答:無過,因彼於《莊嚴光明釋》中直接宣說故。 |
2.9.11 བྱང་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཆེན་པོ་བས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་ན། མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་པར། ས་གསུམ་པའི་སྐབས་སུ་བསམ་གཏན་དང་མངོན་ཤེས་ཐོབ་པར་བཤད་པ་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། | 2.9.11 問:菩薩加行道上品世第一法位,若獲得第四根本靜慮等至, 則與《十地經》中言第三地時獲得靜慮與神通相違? |
2.9.12 དེ་ཡང་སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་མཉམ་གཞག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་ངེས་པར་ཐོབ་དགོས་པས་དེ་འགོག་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་བཤད་ལས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཀྱང༌། ལམ་རིམ་ཆེ་བར། ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་མེད་པར་བཤད་པས་འགལ་བ་སྤོངས་ཤིག | 2.9.12 答:此亦無過,因彼乃慮及不共差別,以根本定力所得,菩薩加行道時,須獲得粗靜行相之根本靜慮,非破此故,《心要莊嚴疏》如是說,然《菩提道次第廣論》闡述無粗靜行相之根本靜慮,須解其矛盾。 |
2.9.13 གཉིས་པ་བརྟེན་པ་མཐོང་ལམ་བཤད་པ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། མངོན་པ་འོག་མའི་ལུགས་བརྗོད་ནས་མི་འཐད་པར་བསྟན་པ་དང༌། མངོན་པ་གོང་མའི་ལུགས་བཤད་པ་དང༌། དབུ་མ་པ་རང་ལུགས་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.13 第二、講說能依見道有三:述說下部阿毘達磨派而顯示其不應 理、講說上部阿毘達磨派、講說中觀自宗。 |
2.9.14 དང་པོ་ནི། མཛོད་པ་ལྟར་ན་མཐོང་ལམ་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་པོ་རིམ་ཅན་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དང་པོར་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་མཐོང་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་དང༌། དེ་རྗེས་དེས་དངོས་སུ་དྲངས་པའི་ཆོས་ཤེས་དང༌། དེ་རྗེས་ཁམས་གོང་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་མཐོང་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་བཟོད་དང༌། དེ་རྗེས་དེས་དངོས་སུ་དྲངས་པའི་རྗེས་ཤེས་སྐྱེ། དེ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ལྷག་མ་གསུམ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.9.14 初者,若依《俱舍論》,則見道忍智十五剎那唯是次第生,因 最初生起欲界地攝見斷煩惱之正對治之見道苦法忍,後生起直接引 生之法智,再生起上界地攝見斷煩惱之正對治之苦類忍,最後生起 彼直接引生之類智,如是當推知餘三諦故。 |
2.9.15 སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ལ་སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་མཐོང་ལམ་ཡིན་ཏེ། བདེན་པ་སྔར་མ་རྟོགས་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བཅུ་དྲུག་པ་ལམ་རྗེས་ཤེས་མཐོང་ལམ་མ་ཡིན་ཏེ། བདེན་པ་སྔར་མ་རྟོགས་གསར་དུ་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། མཛོད་ལས། དེ་ལ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ནི། །མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ། །ཞེས་གསུངས། | 2.9.15 苦法忍等十五剎那是見道,因是新證悟昔未曾證諦之道故;第十六 剎那道類智非見道,因無新證昔未證之諦故。如《俱舍論》云:「前十五見道,見未曾見故。[注]」 |
2.9.16 དེ་འགོག་པ་ནི། འོ་ན་རྗེས་ཤེས་དང་པོ་གསུམ་ཡང་མཐོང་ལམ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། བདེན་པ་སྔར་མ་རྟོགས་གསར་དུ་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བཅུ་དྲུག་པ་ལམ་རྗེས་ཤེས་ལ་དེ་མེད་པ་གང་ཞིག མཚུངས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། མཐོང་ལམ་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.16 破此說:然則,前三類智理應亦非見道,因無新證昔未證之諦 故。因第十六道類智無此,且此〔二者〕相同故。若許,則見道忍 智理應定數為十二剎那,因許故。 |
2.9.17 དེ་ལྟར་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་གསུམ་ལ་ཡང་སྔར་མེད་པའི་མཐོང་བ་མ་ཚང་བས་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་མཐོང་བའི་ལམ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་གཉིས་ཁོ་ནར་འགྱུར་ན་དེ་ལྟར་ནི་ཁས་མ་བླངས་པས་འདི་ནི་གྱི་ནའོ། །ཅེས་གསུངས། | 2.9.17 如是亦於《莊嚴光明釋》中云:「若如是,苦等三諦亦不具前無之見,是以類智剎那非見道故。〔如此〕則僅成十二剎那,〔然〕不如是主張。此乃差矣。」 |
2.9.18 གཉིས་པ་ནི། ཀུན་བཏུས་པ་ལྟར་ན་དང་པོར་ཁམས་གསུམ་ཀའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་མཐོང་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དངོས་གཉེན་དུ་གྱུར་པའི་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་སྐྱེ། དེ་རྗེས་མཐོང་སྤངས་དེ་ལས་དངོས་སུ་གྲོལ་བའི་ཆོས་ཤེས་སྐྱེ་ཞིང༌། རྗེས་བཟོད་ཀྱིས་ཆོས་བཟོད་དང་ཆོས་ཤེས་གཉིས་ལ་དམིགས་ནས་འདི་ནི་རང་འབྲས་འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའོ། །ཞེས་འཛིན་ལ། སྡུག་བསྔལ་རྗེས་ཤེས་ཀྱིས་རྗེས་བཟོད་ལ་དམིགས་ནས་སྔར་ལྟར་འཛིན། བདེན་པ་ལྷག་མ་གསུམ་གྱི་རྗེས་བཟོད་རྗེས་ཤེས་ཀྱང་དེ་ལྟར་སྦྱར་ཏེ། | 2.9.18 第二(講說上部阿毘達磨派),若依《集論》,初生起三界地 攝見斷煩惱之正對治之見道苦法忍,接著生起從彼見斷直接解脫之 法智,又類忍緣法忍、法智二者,執取其為諸自果聖者證量之因, 苦類智緣類忍如前般執取,餘三諦之類忍與類智亦應如是推知, |
2.9.19 དེ་ཉིད་ལས། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན་སྔར་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སོ་སོ་རང་ལ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་སྟེ། གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བའི་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་དེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་ཞེས་བྱའོ། | 2.9.19 《集論》云:「云何智忍。謂先觀察增上力故。於各別苦諦中起現 證無漏慧。由此慧故永捨見苦所斷一切煩惱。是故名為苦法智忍。 |
2.9.20 །ཆོས་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན་ཤེས་པ་གང་གི་བཟོད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་དུ་བྱས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ་འདི་གཉིས་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུའོ། །ཞེས་སོ་སོ་རང་ལ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་བོ། | 2.9.20 云何苦法智。謂忍無間由此智故。於前所說煩惱解脫而得作證。是名苦法智。云何苦類智忍。謂苦法智無間無漏慧生。於苦法智忍及 苦法智各別內證。言後諸聖法皆是此種類。是故名為苦類智忍。 |
2.9.21 །སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དེ་ངེས་པར་འཛིན་པའོ། །བདེན་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་རྣམས་ཅི་རིགས་སུ་སྦྱར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.9.21 云何苦類智。謂此無間無漏智生。審定印可。苦類智忍。是名苦類智。如是於餘諦中隨其所應。諸忍諸智盡當知。[注]」 |
2.9.22 དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་དང་ཆོས་ཤེས་གཉིས་ཀྱིས་ཡུལ་བདེན་བཞི་ལ་དམིགས་པའི་གཟུང་བ་རྟོགས་པ་དང༌། རྗེས་བཟོད་དང་རྗེས་ཤེས་གཉིས་ཀྱིས་ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེས་ལ་དམིགས་པའི་འཛིན་པ་རྟོགས་པར་གསུངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་ཆོས་ཤེས་པས་ནི་གཟུང་བ་རྟོགས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་རྗེས་སུ་ཤེས་པས་ནི་འཛིན་པ་རྟོགས་སོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.9.22 如是,言苦法忍、法智二者乃緣境四諦之證悟所取;類忍與類 智二者乃緣有境本智之證悟能取,如彼論云:「苦法忍及法智乃是 證悟所取,苦類忍及類智則是證悟能取。[注]」 |
2.9.23 གསུམ་པ་དབུ་མ་པ་རང་ལུགས་བཤད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། སློབ་དཔོན་གྱིས་འགྲེལ་ཆེན་དུ་དགག་གཞག་ཇི་ལྟ་བུ་མཛད་པའི་ཚུལ་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་དང༌། འདའ་བྱེད་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དང་འདའ་བྱའི་མཐོང་ལམ་སྐྱེ་ཚུལ་གྱི་རིམ་པ་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.23 第三、講說中觀自宗有三:阿闍黎於《莊嚴光明釋》中如何破 立之理、略示阿闍黎之主張、講說能越見道與所越見道之生起次 第。 |
2.9.24 དང་པོ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་དུ་ལུགས་གསུམ་བཤད་པའི་ལུགས་དང་པོ་ན་རེ། མཐོང་ལམ་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པོ་དེ་བདེན་བཞི་ལ་བྱ་བ་བྱེད་པའི་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་སམ། འབྲས་བུའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་དེའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ཤེས། ཀུན་འབྱུང་སྤོང༌། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱེད། ལམ་སྒོམ་པར་བྱ་བའི་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པོ་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.9.24 初者,《莊嚴光明釋》中所說三派中,第一派說:見道忍智十 六剎那是於四諦作事之事現觀,或果現觀一剎那,因苦法忍現證 苦之法性時,知苦、斷集、證滅、修道之忍、智十六剎那同時生起故。 |
2.9.25 འོ་ན་ཞུགས་གནས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། སོ་སོར་རྟོགས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལས་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་བཞག་པའི་ཕྱིར། བདེན་པ་བཞི་པོ་རེ་རེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་སྒྲོ་འདོགས་རིམ་གྱིས་སེལ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་བཞག་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 2.9.25 然則,建立向、住成不應理?若言:無過,由各別證得現觀安立忍 智十六剎那故。觀待依次去除對四諦一一之顛倒增益,而安立十六剎那故。 |
2.9.26 འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཁ་ཅིག་ནི། རྒྱུ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་སྤོང་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བའི་སྤང་བར་བྱ་བའི་དུས་སུ་ཀུན་འབྱུང་སྤོང་ངོ༌། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་གཞན་དུ་མི་འཐད་པས་ལམ་སྒོམ་མོ། །ཀུན་འབྱུང་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དེ་ལྟར་འབྲས་བུའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཐོང་བའི་ལམ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་རྣམ་པར་བསལ་བའི་སོ་སོར་རྟོག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཁོ་ནས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དེས་ན་ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ལེགས་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར་ཏོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.9.26 《莊嚴光明釋》云:「有云:『以因無不具足,則未能斷除故,於 苦見斷時斷集,因此證滅,此復諸餘不應理,故為修道。集等亦如 是,如是觀待果現觀大乘見道是一剎那現觀,亦於每諦去除顛倒之 別審現觀,而唯有十六剎那作現觀,是故建立向等是為善住。』」 |
2.9.27 འདི་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་རིགས་པས་ཀྱང་མི་འཐད་དེ། ཇི་ལྟར་ན་འགོག་བདེན་ཐོབ་པ་ལ་ལམ་བདེན་ཐོབ་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་མི་དགོས་པ་དང༌། གཞི་གཅིག་ལ་ལྟོས་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བར་ཐལ། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་དུས་སུ་ཀུན་འབྱུང་སྤངས་པའི་འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར། | 2.9.27 此既非阿闍黎之主張,以〔正〕理而言,亦不應理,證滅諦理 應不須先證道諦,待一基法而言,無間道與解脫道理應同時生起, 因苦法忍時,現證斷集之滅故。 |
2.9.28 ཁོ་ན་རེ། མ་གྲུབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་དུས་སུ་འགོག་བདེན་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བར་ཡིན་ནོ། །ཞེ་ན། | 2.9.28 有云:「不成立,因於苦法忍時,將現證滅諦故。」 |
2.9.29 འོ་ན་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པོ་བདེན་བཞི་ལ་བྱ་བ་བྱེད་པའི་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་སམ་འབྲས་བུའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་དང་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་མངོན་རྟོགས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པར་ཐལ། དམ་བཅའ་དེའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ཀྱི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག རྣམ་བཤད་ཀྱི་གསུང་ལ་བརྒལ་ནས་འདི་སློབ་དཔོན་གྱི་རང་ལུགས་སུ་མཛད་པ་ནི་ངོ་མཚར་སྐྱེ་བའི་གནས་མ་ཡིན་ནོ། | 2.9.29 然則,忍、智十六剎那,乃於四諦作事之事現觀,或為果現觀一剎那,與別審現觀十六剎那之差別,理應不應理,因彼承許故。 自宗有學者違越《心要莊嚴疏》所言,視此作阿闍黎自宗,非稀有處。 |
2.9.30 །ལུགས་གཉིས་པ་ན་རེ། མཐོང་ལམ་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་མངོན་རྟོགས་ལས་[注] སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་དེས་བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་གང་ཞིག དེ་རྟོགས་པའི་ཚེ་མཐོང་སྤངས་ལས་དངོས་སུ་གྲོལ་བའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 2.9.30 第二派云:「見道忍、智十六剎那,由別審[注]現觀而為一剎 那,因茲苦法忍現證四諦之法性,且現證彼時,證得直接從見所斷 解脫之解脫道故。 |
2.9.31 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་དེས་སྡུག་བདེན་གྱི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་གང་ཞིག དེ་སྡུག་བདེན་གྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་སྒྲུབ་འཇུག་ཡིན་པས་བདེན་པ་ལྷག་མ་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། དོན་གྱི་རང་གི་ངོ་བོ་གཅིག ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ཚུར་མཐོང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་སྒྲ་འཛིན་མངོན་སུམ་སྒྲ་ལ་སྒྲུབ་འཇུག་ཡིན་པས་སྒྲ་མཐོང་བའི་ཚེ་སྒྲའི་སྟེང་གི་བྱས་མི་རྟག་སོགས་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.9.31 初者成立,因此苦法忍,不僅現證苦諦之法性,對苦諦之法性亦是 成入[注],所以須現證餘三諦之法性故,如《釋量論》云:『義自性 是一⋯⋯』等,如是觀現世者相續中執聲現前,對聲是成入故,見 聲時,現見聲上之所作性、無常等一切功德故。 |
2.9.32 རྟགས་ཕྱི་མ་དེར་ཐལ། མཐོང་སྤངས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལྟ་བ་ལྔ་དང་ལྟ་མིན་ལྔ་པོ་རྒྱུ་དངོས་པོ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་ལས་བྱུང་བ་གང་ཞིག སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱིས་བདེན་བཞིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 2.9.32 理應是後因,因見斷所攝之五見、五非見,乃自執事物諦實有之實 執因而生,且苦法忍現證四諦所攝諸法無諦實故。 |
2.9.33 འགྲེལ་ཆེན་ལས། གཞན་དག་ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་ནི། དངོས་པོ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་ཀུན་ནས་བསླང་པ་ཡིན་ལ་གྲོལ་བ་ནི་དམིགས་སུ་མེད་པར་མཐོང་བ་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.9.33 如《莊嚴光明釋》云:『餘云:壞聚等諸〔見〕與貪等諸煩惱,由 許諸事真實顛倒等起,解脫乃由見不可得而〔證〕故。 |
2.9.34 དེའི་ཡོངས་སུ་[注] སྦྱོང་བར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྒོམ་པ་ལྷག་མ་རྣམས་དེའི་དོན་དུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པའམ་བདག་མེད་པའམ་སྟོང་པ་ཞེས་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ན། དོན་གྱི་རང་གི་ངོ་བོ་གཅིག །བདག་ཉིད་མངོན་སུམ་ཡིན་པ་ལ། །ཚད་མ་རྣམས་ཀྱི་བརྟག་བྱ་གང༌། །མ་མཐོང་ཆ་གཞན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཅེས་བྱ་བའི་ཚུལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སོ་སོར་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། ཞེས་གསུངས། | 2.9.34 僅依其遍治,故諸餘修習皆為彼矣!如上述修一切法或無事或無我 或空,若其修習圓滿,則如云:『義自性是一,體性是現事,有何未見分,為餘量所觀?[注]』如上述,將生起通達自體性之無漏智一 切法之有境。是故,別審現觀之見道現觀乃一剎那。』」 |
2.9.35 འདི་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ན་འདིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ་སྔ་ཕྱི་རིམ་བཞིན་དུ་མི་སྐྱེ་བར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་འདོད་པ་གང་ཞིག སློབ་དཔོན་གྱིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་དང༌། ཆོས་ཤེས་གཉིས་རིམ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་བཤད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཕྱོགས་སྔ་སྨྲ་བ་པོ་འདི་ལ་ཞུགས་གནས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་མི་འཐད་པའི་ཐལ་བ་འཕེན་པར་མཛད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.35 此亦非阿闍黎之主張,因〔其〕主張大乘見道無間道與解脫道不依前後次第生起,是一剎那,然阿闍黎說大乘見道苦法忍與苦法智二者依次生故。初者成立,因於此主張原立者舉出建立向住不應理之應成故。 |
2.9.36 དེ་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལྟར་ན་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་གཞན་དག་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་ལས་བསྒོམས་པ་གཞན་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར། ཞུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ལམ་ལེགས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་རྣམས་འདོད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.9.36 此復,如《莊嚴光明釋》云:「若如是,唯一剎那證一切行相故,此外,以餘行相修見道不應理故。何以安立向等時位?如是諸善隨出離道者主張。」 |
2.9.37 ལུགས་གསུམ་པ་ན་རེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བཟོད་པ་བརྒྱད་དང་ཤེས་པ་བརྒྱད་པོ་ཅིག་ཅར་དུ་མི་སྐྱེ་བར་རིམ་བཞིན་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་དྲུང་དབྱུང་བའི་ཕྱིར་དུ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་བསྒོམ་པ་ལས་གཞན་མཐོང་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་སྒོམ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགའ་ཞིག་ལས་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐོང་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་གཞན་དག་ཡོད་པ་དེ་མཐོང་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ལ་མ་ལྟོས་པར་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་སྤོང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.9.37 第三派云:大乘見道八忍及八智非同時生起,唯是依次而生, 因為了根除見斷顛倒煩惱,除修習無間道之行相外,有修習見道解 脫道之行相,因有由若干錯亂因而增益之見斷其他行相,彼不觀待 見道解脫道,無間道無以斷除故。 |
2.9.38 འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགའ་ཞིག་ལས་སྒྲོ་འདོགས་པའི་དཔེ་ཡང་ཡོད་དེ། ཁ་དོག་དཀར་པོར་མཚུངས་པ་ལས་ཉ་ཕྱིས་ལ་དངུལ་དུ་འཁྲུལ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་པ་ལ་ཞུགས་གནས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་འཐད་དེ། མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་ཚེ་ཞུགས་པ་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ལ་གནས་པའི་ཚེ་འབྲས་གནས་སུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 2.9.38 由若干錯亂因而增益之喻,如:同是白色,故錯亂魚鱗為銀。建立大乘見道向住亦為應理,因住於見道無間道時,安立為向者;住於解脫道時,安立為住果者故。 |
2.9.39 མཐོང་ལམ་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་པོ་རིགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་མཉམ་གཞག་ཐུན་གཅིག་སྐྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.9.39 以正理勢力〔可知〕見道忍智十六剎那是一剎那,因是於一成事剎那生起之一座根本定之剎那故。 |
2.9.40 དེ་ལྟར་ནའང་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་བཤད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། མཉམ་གཞག་དེ་ལས་ལངས་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་སྟེང་གི་སྟོང་ཉིད་ལ་ངེས་ཤེས་མི་འདྲ་བ་བཅུ་དྲུག་འདྲེན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 2.9.40 雖如是,然因別審現觀而宣說十六剎那之理由,即從根本定中起, 於後得時,於無常等十六之上之空性,引出十六種不同定解之原 因,所以如是安立故。 |
2.9.41 མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཚད་མར་འགྲོ་ཚུལ་ཡོད་དེ། མཐོང་སྤངས་ཀྱི་ས་བོན་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་ཚད་མར་སོང་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཚུར་མཐོང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་སྔོ་འཛིན་མངོན་སུམ་གྱི་སྔོན་པོ་སྔོ་མིན་དུ་འཛིན་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་པ་བཞིན། | 2.9.41 見道苦法智,於苦之法性是量之理,即以斷見斷種子之門而對彼是量故。猶如觀現世者相續之執青現前,已斷除執取青為非青之增益故。 |
2.9.42 མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་མཐོང་སྤངས་ཀྱི་ས་བོན་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་ཚད་མར་མ་སོང་སྟེ། དཔེར་ན་ཚུར་མཐོང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་སྔོ་འཛིན་མངོན་སུམ་གྱིས་སྔོན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པར་འཛིན་པའི་སྒྲོ་འདོགས་མ་ཆོད་པ་བཞིན་དེ་ལྟར་ནའང་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་སོ་སྐྱེའི་ཚད་མ་དང་ཁྱད་མེད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། | 2.9.42 見道苦法忍非以斷除見斷種子門而於彼是量,恰如觀現世者相續之 執青現前,未斷除執取青色為非剎那性之增益,雖如是,然見道苦 法忍與異生之量未成無有差別, |
2.9.43 བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་མཐོང་ཉིད་ལས། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་བྱེད། །ཅེས་འབྱུང་བ་ལྟར། ཆོས་བཟོད་དེ་ཉིད་ལ་སྣང་ནས་དེས་མ་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེས་མཐོང་སྤངས་ལས་གྲོལ་བའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་དངོས་སུ་དྲངས་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཉིད་འཇལ་བའི་ཕྱིར། | 2.9.43 因云:「大慧由見性,能定一切相。[注]」如是,法忍自顯現已,無 不通達故;此乃是以直接引出自見斷解脫之解脫道門而量法性故。 |
2.9.44 དེ་ལྟར་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས། གཟུགས་ཆོས་མཐུན་པ་མཐོང་བ་ལས། །ཉ་ཕྱིས་ལ་དངུལ་རྣམ་པ་ལྟར། །གལ་ཏེ་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། །ཡོན་ཏན་གཞན་སྦྱོར་མི་བྱེད་ན། །དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་གང་གི་ཚེ་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགའ་ཞིག་ལས་སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྣམ་པ་གཞན་དག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་དྲུང་ནས་དབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་གཞན་དག་གིས་བསྒོམས་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པས་བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ལེགས་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དགོངས་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ན་རིགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཡིན་ཡང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཉིད་དུ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། | 2.9.44 又,如《莊嚴光明釋》云:「如云:『由見色法同,魚鱗[注]誤為 銀,若不由亂緣,而計餘功德。[注]』如是,爾時,有餘類由若干錯 亂因而增益故,彼為斷顛倒所生煩惱;亦有修習諸餘行相,故善以 成立第八等時位。以此意趣,故以正理勢力,雖見道現觀一剎那, 然宣說為現觀十六剎那。 |
2.9.45 །དེ་བས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཟུང་བ་ཉིད་ཡིན་ནའང་ཆ་གང་ལ་གོམས་པ་གསལ་བར་གྱུར་པ་ལ་སོགས་པས་སྒྲོ་འདོགས་པའི་རྣམ་པ་ངེས་པར་སེལ་ནུས་པ་དེ་ཉིད་ལ་དེའི་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་སྒྲིབ་པ་སེལ་བས་དེ་ལ་ཚད་མ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་འཕགས་པ་རྣམས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་མི་བྱ་སྟེ། རྣམ་པ་ཇི་ཙམ་ཞིག་གསལ་བས་དེ་དག་གི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་དག་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་པས་ཆོག་གོ །ཞེས་གསུངས། | 2.9.45 是故,識自體雖取一切行相,於某分串習令明顯等必能除增益行相,唯此除其障礙,於彼是量,諸餘非矣!如剎那性等。如是,亦不可言諸聖者於異生有何差別,因行相愈清楚,彼等知覺則遠離錯亂因,僅此更為超勝故,仍可作極廣說。」 |
2.9.46 འདི་ཉིད་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བཟོད་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང༌། ཤེས་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ངོ་བོ་གྱུར་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གཉིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 2.9.46 此乃阿闍黎之主張,因〔已〕證成屬大乘見道八忍體性之無間 道,與屬八智體性之解脫道,是次第生故。 |
2.9.47 གཉིས་པ་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་བཟོད་པ་བརྒྱད་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་ཞིང༌། ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པའི་སྒོ་ནས་བཞག་པ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་ཆོས་བཟོད་བཞི་དང༌། ཆོས་བཟོད་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་རྗེས་བཟོད་བཞིར་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 2.9.47 第二、略示阿闍黎之主張,屬大乘見道無間道體性之八忍同時 生起,是以同體性、異返體門安立,因見道無間道以現證四諦法 性之分而安立為四法忍,以現前通達四法忍法性之分而安立四類忍故。 |
2.9.48 དེ་བཞིན་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཤེས་པ་བརྒྱད་ཀྱང་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་ཞིང་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པའི་སྒོ་ནས་བཞག་པ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱིས་བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་ཆོས་ཤེས་བཞི་དང༌། ཆོས་ཤེས་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་རྗེས་ཤེས་བཞིར་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 2.9.48 同理,屬大乘見道解脫道體性之八智亦同時生起,且以同體 性、異返體之門而安立,因見道解脫道以現前通達四諦法性之分而安立四法智;以現前通達四法智法性之分安立四類智故。 |
2.9.49 ཚུལ་འདི་དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བ་དང་མཐུན་ཏེ། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། ཆོས་ཤེས་པ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་སུ། །འདི་ལ་བྱེ་བྲག་ཡོད་ན་ནི། །དངོས་པོ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ཡང༌། །གང་གི་སྐྱེ་བར་རྣམ་བརྟགས་པ། །རྣམ་པར་མི་མཁས་དེ་ཡིས་ནི། །རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་དོན་མ་མཐོང༌། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དེའི་འགྲེལ་པར་ཟླ་བས་ཀྱང་གསལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་བཟོད་པ་བརྒྱད་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བ་དང་ཤེས་པ་བརྒྱད་ཀྱང་ཅིག་ཅར་སྐྱེ་བར་འདོད་དེ། ཐེག་ཆེན་ལ་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་གང་ཞིག རིགས་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། | 2.9.49 此理與中觀應成派相順,因《六十正理論》云:「設若法智後, 於此有差別;有為法極細,誰計自性生,彼諸非智者,不見緣起 義。[注]」月稱菩薩亦於其釋論中詳述之。同是承許:聲聞見道八忍同時生起,八智亦同時生起,因大乘作如是說,且〔此二者〕理路 相同故。 |
2.9.50 གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་མཉན་བྱ་མི་རྟག་པར་ཚད་མས་རྟོགས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ན། སྒྲ་མི་རྟག་པར་ཚད་མས་རྟོགས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་པར་ཐལ། སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ན་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། | 2.9.50 若非如上述,則以量通達所聞是無常之補特伽羅,理應不周遍是以量通達聲是無常之補特伽羅,因現前通達苦諦法性之補特伽羅,不周遍現前通達集諦法性故。理應是彼,因是見道苦法忍,不周遍是集法忍故。 |
2.9.51 དེར་ཐལ། མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཡིན་ན་ཀུན་འབྱུང་ཆོས་བཟོད་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་གཉིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས། རྩ་བར་འདོད་ན། མཉན་བྱ་སྒྲ་མི་རྟག་སྒྲུབ་ལ་ཕྱོགས་ཆོས་ཅན་དུ་སོང་བའི་གང་ཟག་དེས་མཉན་བྱ་མི་རྟག་པར་ཚད་མས་རྟོགས་པར་ཐལ། འདོད་པ་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། མཉན་བྱ་སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། | 2.9.51 理應是彼,因彼二者依次生起故。承許因。若許根本,則以所聞證 成聲是無常之宗法相應之補特伽羅,理應以量通達所聞是無常,因 為承許彼故。若許,所聞理應是證成聲是無常之正因,因許故。 |
2.9.52 མཁས་པ་ཁ་ཅིག རྣམ་བཤད་ཀྱི་དགོངས་པར་མཛད་ནས[注] ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་དེས་ཁོ་རང་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་རྗེས་བཟོད་དུ་འཇོག་པར་སྨྲ་བ་ནི་ཅུང་ཟད་འཇུག་པ་རྩིངས་པའོ། | 2.9.52 有學者言大乘苦法忍以證悟自身之分而安立為類忍,是《心要莊嚴疏》之意趣,稍顯粗略。 |
2.9.53 །བདེན་བཞིའི་གོ་རིམས་འདི་ལྟར་བཤད་པ་ནི་ཡུལ་ཅན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རིམ་པ་ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་པའི་རྒྱུད་ལ་བདེན་པ་བཞི་ལ་དམིགས་པའི་མཐོང་ལམ་སྐྱེ་བ་ན་ཡང༌། གོ་རིམས་དེ་དག་དང་མཐུན་པར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་ཏེ། ཐེག་ཆེན་ལ་མི་འགྲིག་པས་ཉན་ཐོས་ལ་འཆད་དགོས་པ་འདྲ་བ་ཞིག་འདུག་ནའང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་བཟོད་པ་བརྒྱད་རིམ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བ་བཞག་གམ་སྙམ་སྟེ་དཔྱད་དོ། | 2.9.53 如是解說四諦次第,乃是有境現觀次第,《心要莊嚴疏》云:「於瑜伽者心續中,生起觀緣四諦之見道時,次第亦是隨順彼等而生。」此不能作大乘解,似應當作小乘解,然〔吾〕思惟:聲聞見道八忍,大抵次第生起,〔然〕須觀擇。 |
2.9.54 །འོ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་སེམས་དཔའི་རྒྱུད་ལ་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཡོད་དམ་མེད་ཅེ་ན། | 2.9.54 問:然則,住於大乘見道無間道之菩薩相續有大乘發心否? |
2.9.55 དེ་ལ་རྣམ་བཤད་ཀྱི་རྗེས་འབྲངས་ཁ་ཅིག་ན་རེ། དེའི་རྒྱུད་ལ་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཡོད་ཀྱང་མངོན་གྱུར་དུ་མེད་ཅེས་ཟེར། | 2.9.55 答:於此,有依隨《心要莊嚴疏》者曰:「彼相續有大乘發心,然無現行。」 |
2.9.56 ཡང་ཁ་ཅིག མངོན་གྱུར་དུ་ཡོད་ཀྱང་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་དུས་སུ་མེད་ཅེས་ཟེར། | 2.9.56 又有云:「雖有現行,然於見道無間道時無。」 |
2.9.57 དང་པོ་མི་འཐད་དེ། དེའི་རྒྱུད་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བློ་ཡོད་ཕྱིན་དེ་ཉིད་མངོན་གྱུར་ཡིན་པས་མངོན་གྱུར་དུ་མེད་ཅེས་པ་ཚིག་ཙམ་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར། འཇུག་ཊིཀ་ཆེན་མོར། དེའི་རྒྱུད་ལ་ཟག་མེད་མ་ཡིན་པའི་སེམས་མེད་པར་བཤད་པས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་མི་འཐད་པ་སླ། | 2.9.57 初者不應理,因若彼相續有「為一切有情願成佛之覺知」,則此乃現行,「無現行」僅是言詞故,從《入中論善顯密意疏》提及彼相續沒有非無漏之心,可證明故。次者不應理,易解。 |
2.9.58 རང་གི་ལུགས་ནི། སེམས་དཔའ་དེའི་རྒྱུད་ལ་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་དབང་འབྱོར་བའི་ཚུལ་གྱིས་སམ་མ་ཉམས་པར་ཡོད་ཅིང༌། དེས་ཡོད་གོ་མི་ཆོད་པ་དགོངས་པར་སེམས་སོ། | 2.9.58 自宗認為:於彼菩薩相續以自在大乘發心方式或未衰退而有, 但僅此不算有,是為意趣。 |
2.9.59 །དེ་ལ་ཁ་ཅིག ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དེ་རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་རྩིས་མ་ཟིན་པར་ཐལ་བ་དང༌། སེམས་དཔའ་དེ་ཐེག་ཆེན་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བ་དང༌། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་མི་ནུས་པར་ཐལ་བ་སོགས་འཕེན་ཏེ་མ་ཁྱབ་པ་ཁོ་ནའོ། | 2.9.59 於此,有舉出大乘見道無間道,應犯未被具有自相續之補特伽羅相續發心攝持之過,以及彼菩薩成非大乘者,及應不能以種性門映蔽(勝伏)聲緣阿羅漢等過。 然皆不周遍。 |
2.9.60 །འོ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་དུ་འཕོ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.9.60 問:然則,何為從大乘見道昇到大乘修道之理? |
2.9.61 དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ས་འོག་མ་ནས་གོང་མར་འཕོ་བའི་ཚེ། མཉམ་གཞག་ནས་མཉམ་གཞག་ཏུ་འཕོ་བ་ཡིན་ཀྱང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་དུ་འཕོ་བའི་ཚེ་ནི་རྗེས་ཐོབ་ནས་མཉམ་གཞག་ཏུ་འཕོ་བར་སེམས་ཏེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་ཤེས་བཟོད་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་གིས་དྲངས་པའི་མཐོང་ལམ་རྗེས་ཐོབ་པ་དེས་རང་གི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱར་གྱུར་པའི་སྒོམ་སྤངས་བདེན་འཛིན་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའི་དངོས་གཉེན་བར་ཆད་མེད་ལམ་ནམ་ཐོབ་པ་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་ནས་སྒོམ་ལམ་དུ་འཕོས་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་གཅིག་པའི་ཕྱིར། ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.9.61 答:此復,諸菩薩從下地趣入上地時,雖是自根本定趣入根本 定,但自大乘見道趣入大乘修道時,〔吾〕認為是自後得趣入根本 定,因大乘見道忍智十六剎那所引見道後得位者,當彼獲得自應所 斷之修斷上上品實執之正對治無間道時,安立為自大乘見道趣入修 道故,如《莊嚴光明釋》云:「諸諦現觀是一故。」 |
2.9.62 གསུམ་པ་ནི་འོ་ན་འདའ་བྱེད་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དང་འདའ་བྱའི་མཐོང་ལམ་གཉིས་སྐྱེ་ཚུལ་གྱི་རིམ་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.9.62 第三(講說能越見道與所越見道之生起次第),然則,能越見道與所越見道二者,生起次第之理為何? |
2.9.63 ཐོག་མར་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་འདའ་བྱེད་ཀྱི་མཐོང་ལམ་དང༌། དེ་རྗེས་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་འདའ་བྱའི་མཐོང་ལམ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དང་པོར་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་རྗེས་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་མཐོང་ལམ་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། | 2.9.63 答:初生起現前通達空性之能越見道,隨後再生起現前通達無常等十六行相之所越見道,因先生起現證空性之根本智,隨之再生起現證無常等十六行相之見道後得智故。 |
2.10 修道作用 སྒོམ་ལམ་གྱི་བྱེད་པ། | 2.10 修道作用 修道作用 |
2.10.1 འོ་ན་ལམ་ཤེས་བསྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་གིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་སྒོམ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.10.1 問:然則,何為修持道相智之所依補特伽羅修持大乘修道之理? |
2.10.2 དེ་ཡང་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བཤད་པའི་མཇུག་ཐོགས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་བཤད་པར་རིགས་ཀྱང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་བསྒོམ་པ་པོའི་གང་ཟག་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ལ་གུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་སྟོན་པའི་མདོ་ལས་དེའི་བྱེད་པ་སྟོན་པའི་མདོ་ཚིག་ཉུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཐོག་མར་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་གྱི་བྱེད་པ་འཆད་པར་བྱེད་ལ། | 2.10.2 答:此復,說大乘見道已,無間解說大乘修道乃合理,然為令修持大乘修道補特伽羅於大乘修道生敬重,且因宣說大乘修道經中,示修道作用之經文較少,故先闡述大乘修道作用。 |
2.10.3 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་མཐོང་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་ཡུམ་ལ་གནས་པའི་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སྐྱོན་རིག་པར་བྱས་ནས། ལམ་ལ་སློབ་པར་གསུངས་པ་ལས་འཕྲོས་ནས། དེ་ནས་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་འདི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སྐྱོན་རིག་པར་བྱས་ནས་སེམས་ཞི་བ་དང༌། དུལ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་མ་མཆིས་པའི་དོན་དུ་ཉེ་བར་གནས་པ་ངོ་མཚར་ཆེའོ། །ཞེས་སོགས་སྒོམ་ལམ་གྱི་བྱེད་པའི་མདོ་རྣམས་གསུངས་དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། ཀུན་ནས་ཞི་དང་ཐམས་ཅད་ལ། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.10.3 此復,若以經而言,於見道時,宣說住於佛母之諸菩薩眾省知 己過後學道,而延伸:「復次,諸天之王帝釋白世尊言:『世尊!世尊!如是般若波羅蜜多甚為希有,菩薩摩訶薩省知己過後,住於 心寂靜、調伏、無我慢⋯⋯』」等文,是諸修道作用之經文。為釋彼意趣,論云:「遍息敬一切⋯⋯」等。 |
2.10.4 ཐེག་ཆེན་སྒོམ་ལམ་གྱི་བྱེད་པ་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་བཞི། རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་གཅིག བདག་འབྲས་གཅིག་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.10.4 大乘修道作用有六:四士用果、一等流果、一增上果。 |
2.10.5 大乘修道作用有六:四士用果、一等流果、一增上果。 | 2.10.5 |
2.10.6 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པ་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་གོང་འཕེལ་དུ་བྱེད་པའི་མཐུན་རྐྱེན་གྱི་རྒྱུའི་དབང་དུ་བྱས་པ་གཉིས་དང༌། རང་རྒྱུད་ཀྱི་འགལ་རྐྱེན་སེལ་བའི་རྒྱུའི་དབང་དུ་བྱས་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། རང་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་གོང་འཕེལ་དུ་བྱེད་པའི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་སེམས་ཞི་བ་དང་དུལ་བར་བྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། དེའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་གྱི་རྒྱུ་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ང་རྒྱལ་བསལ་ཏེ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཐམས་ཅད་ལ་གུས་པས་འདུད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་གཉིས་ཡོད་དེ། ནང་གི་འགལ་རྐྱེན་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཕྱིའི་འགལ་རྐྱེན་ཕ་རོལ་གྱི་དུག་གམ་མཚོན་སོགས་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། | 2.10.6 初者成立,以修道菩薩增長自相續道順緣之因而言有二、以消 除自相續逆緣之因而言有二。初者成立,因有令自相續道增長之近 取因———令心寂靜與調伏之功德,與彼之俱生緣— 消除自相續我 慢而尊重一切善知識之功德二者故。後者有二:因具足遠離內在逆 緣— 煩惱之功德,與不受他方毒物或利器等外在逆緣所侵害之功德。 |
2.10.7 རྩ་རྟགས་གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ཐོབ་བྱའི་རྣམ་མཁྱེན་དེ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་བསྒོམས་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.10.7 第二根本因成立,因所證一切相智乃修持大乘修道而證之等流 果故。 |
2.10.8 རྟགས་གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པ་རང་ཉིད་གང་དུ་བཞུགས་པའི་ས་ཕྱོགས་དེ་ལྷ་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོད་གནས་སུ་འགྱུར་བའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། འདིར་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་མི་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྒོམ་ལམ་དེ་རྣམ་སྨིན་གྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.10.8 第三根本因成立,因修道菩薩具有隨自所居處皆成為天人及一切世間所應供處之功德故。於此,不宣說異熟果之理由:因菩薩之修道非異熟因故。 |
2.10.9 དེ་ལྟར་ན། ཐེག་ཆེན་སྒོམ་ལམ་གྱི་བྱེད་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཐོབ་མྱོང་ཡན་ཆད་ཀྱི་ཐེག་ཆེན་སྒོམ་ལམ་བསྒོམས་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 2.10.9 如是,安立大乘修道作用之體性為:「曾證大乘修道以上,且 由修習大乘修道之力所證功德」。 |
2.10.10 འོ་ན་ཐེག་ཆེན་སྒོམ་ལམ་གྱི་བྱེད་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་འཆད་ཚུལ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.10.10 問:若大乘修道作用如是,然闡述大乘修道之理為何? |
2.10.11 དེ་འཆད་པ་ལ་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། སྒོམ་ལམ་གྱི་རྟེན་བཤད་པ་དང༌། བརྟེན་པ་སྒོམ་ལམ་བཤད་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.10.11 闡述彼有二:講說修道所依、講說能依修道。 |
2.10.12 དང་པོ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ལུས་རྟེན་བཤད་པ་དང༌། སེམས་རྟེན་བཤད་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.10.12 初者有二:闡述身所依、闡述心所依。 |
2.10.13 དང་པོ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྒོམ་ལམ་ཁམས་གསུམ་ཀའི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། རང་རྒྱལ་གྱི་སྒོམ་ལམ་འདོད་ཁམས་ཀྱི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་འདོད་གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་བ་ཡོད་ཅིང༌། གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་མེད་དེ། གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་བྱང་འཕགས་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་སྡུད་པར། བྱང་ཆུབ་ཡོན་ཏན་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཉམས་འགྱུར་འོང་ཞེས། །གཟུགས་མེད་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་དོན་དུ་གཉེར་མི་བྱེད། །ཞེས་གསུངས། | 2.10.13 初者,聲聞修道於三界所依生起,獨覺修道於欲界所依生起, 大乘修道則於欲、色界所依生起,然無於無色所依生起者,無彼, 因未有於無色受生之菩薩聖者故。此復如《般若攝頌》說:「恐失 菩提功德度,不求生於無色界。[注]」 |
2.10.14 གཉིས་པ་སེམས་རྟེན་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པས་འདོད་སེམས་དང་སྲིད་རྩེའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྒོམ་ལམ་བསྐྱེད་པ་མེད། ཐེག་ཆེན་པ་ནི་འདོད་སེམས་དང་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་བཞི་སྟེ་ས་དགུ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒོམ་ལམ་བསྐྱེད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདོད་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་ཞེས་སྨོས་པ་ལས་ན། འདོད་པའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ས་དགུ་པོའི་ལམ་བཟུང་བར་བྱའོ། །གང་ཡང༌། འདོད་པ་ཁམས་དང་སྲིད་རྩེ་ན། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་སྤངས། །ཞེས་བརྗོད་པ་ནི། ཐབས་ལ་མི་མཁས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པས་དེ་དང་འདི་ལ་འགལ་བ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཁ་ཅིག་གིའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.10.14 次者,心所依,諸聲聞因不善巧方便故,不能依欲心與有頂心 生起修道;大乘則有依欲心、四靜慮正行以及四無色正行,九地生 起修道,如《莊嚴光明釋》云:「說『於欲界、色界與無色界』故 應知是欲界等九地道,然言『欲界與有頂,斷菩提道分』,此乃不 善巧方便故,是就聲聞而說。彼與此無相違乃某人之說。」 |
2.10.15 གཉིས་པ་བརྟེན་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ལ་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཟག་བཅས་སྒོམ་ལམ་དང་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཟག་མེད་སྒོམ་ལམ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་པར། བྱེད་པའི་འོག་ཏུ་སྒོམ་པའི་ལམ་སྟེ། དེ་ཡང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས་རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ལ་དེ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པའང་ཡིན་ཏེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་ལ་ཆོས་སྐུའི་ལག་རྗེས་འཇོག་པའི་ཕྱིར་དུ་མཉམ་གཞག་གིས་བསྡུས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་དང༌། གཟུགས་སྐུའི་ལག་རྗེས་འཇོག་པའི་ཕྱིར་དུ་རྗེས་ཐོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 2.10.15 第二、能依大乘修道有二:大乘有漏修道、大乘無漏修道,如《明義釋》云:「作用之後為修道,其亦以有漏、無漏之分類而有二種。」大乘修道,亦定數為二,因大乘修道之修法有:為留下法身手跡,於根本定所攝之大乘修道之修法,以及為留下色身手跡,於後得所攝之大乘修道之修法,定數為二故。 |
2.10.16 འོ་ན་ཟག་བཅས་ཟག་མེད་དུ་འཇོག་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.10.16 問:然則,如何安立有漏、無漏之理? |
2.10.17 དེ་ཡང་སྐབས་འགར་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་ལ་ཟག་བཅས་དང་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ལ་ཟག་མེད་དུ་བཤད། སྐབས་འགར་སོ་སྐྱེའི་མངོན་རྟོགས་ལ་ཟག་བཅས་དང༌། འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་ལ་ཟག་མེད་དུ་བཤད། སྐབས་འགར་སྒྲ་དོན་འདྲེས་རུང་དུ་འཛིན་པའི་ཞེན་རིག་དང་བཅས་པ་ལ་ཟག་བཅས་དང༌། དེ་དང་བྲལ་བ་ལ་ཟག་མེད་དུ་བཤད་པ་སོགས་མང་དུ་ཡོད་པའི་ནང་ནས། རང་ལུགས་ཕྱི་མ་ལྟར་ཡིན་ལ། | 2.10.17 答:此復,有時說後得智是有漏、根本智是無漏;有時說異生 之現觀是有漏、聖者之現觀是無漏;又有時說具有聲、義堪為混合執取之耽著知是有漏,遠離彼是無漏等眾說中,自宗如後。 |
2.10.18 དེ་ལྟར་བྱས་ན་སྒྲ་དོན་འདྲེས་རུང་དུ་འཛིན་པའི་ཞེན་རིག་དང་བཅས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྗེས་ལ་མངོན་རྟོགས་ཐེག་ཆེན་[注] ཟག་བཅས་སྒོམ་ལམ་གྱི་ངོ་བོ[注]། དེ་དང་བྲལ་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྗེས་ལ་མངོན་རྟོགས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཟག་མེད་སྒོམ་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡིན། དང་པོ་ལ་དབྱེ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་མོས་པ་སྒོམ་ལམ། བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ། རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྒོམ་ལམ་གསུམ་ཕྱི་མ་ལ་དབྱེ་ན། སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་དང༌། རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གཉིས་སུ་ཡོད་དོ། | 2.10.18 若如是,則「具有聲、義堪為混合執取耽著知之大乘隨現觀」,是大乘有漏修道之體性,與「遠離彼之大乘隨現觀」,是大乘無漏修 道之體性。初者可分為大乘勝解修道、迴向修道及隨喜修道三種。 後者可分為正行修道、清淨修道二種。 |
2.10.19 །དེ་ལྟར་ཚིག་གསལ་ལས། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་བྱེ་བྲག་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། དེ་དང་བྲལ་བ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའོ། །འདིར་བསྡུས་པའི་དོན་ནི་མོས་པ་དང་བསྔོ་བ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་ནི་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་གནས་སྐབས་རྗེས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཡིན་ལ། མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་ནི་མཉམ་པར་གཞག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.10.19 如是《明句疏》云:「有漏、無漏之別,具分別與離分別是主要。此攝義:諸勝解、迴向、隨喜作意乃清淨世間時位後之本智之加行;修行則為根本智。」 |
2.10.20 འགྲེལ་ཚིག་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་མཁས་པ་ཁ་ཅིག སློབ་དཔོན་ཆོས་བཤེས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཟག་མེད་སྒོམ་ལམ་ཡིན་ན་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་བཞེད་ཅེས་སྨྲ་བ་ནི། མི་བཞེད་བཞིན་དུ་ནན་གྱི་གལ་གཅུ་བའོ། | 2.10.20 依此釋文有學者言:「法友阿闍黎承許大乘無漏修道周遍是根本智。」乃實不承許,然執持此說。 |
2.10.21 །འོ་ན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་དེ་ཇི་ལྟར་འཆད་ཅེ་ན། | 2.10.21 問:然則,如何述說勝解修道? |
2.10.22 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། བྱེད་པ་དྲུག་པའི་སྐབས་སུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་སའི་ཕྱོགས་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་དུ་གྱུར་པར་བྱས་པས་ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལས་འཕྲོས་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་མཆོད་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གཉིས་བསོད་ནམས་གང་ཆེ་ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གྱི་མདོ་རྣམས་བཀའ་སྩལ་བ་ཡིན་ཏེ། | 2.10.22 答:此復,以經而言,在第六作用時,說「由此般若波羅蜜多,令彼處成為一切有情供養之處⋯⋯」等延伸出,問:「供養般若波羅蜜多,與供如來窣堵波二者福德,何者為大?」如是請問,答言勝解修道之經文, |
2.10.23 ཉི་སྣང་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་འདི་བྲིས་ཤིང་གླེགས་བམ་དུ་བགྱིས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བགྱིས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐུ་གདུང་རྣམས་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱི་ནང་དུ་བཅུག་སྟེ། མཆོད་པ་བྱས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུས་མཆོད་པ་མཉེས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ཁོ་ནར་ཆེས་བསོད་ནམས་མང་པོ་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། མོས་པ་རང་གི་དོན་དང་ནི། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.10.23 如《二萬頌光明釋》云:「書寫此甚深般若波羅蜜多成函供養諸 佛,與盛七寶入涅槃窣堵波中而為供養,因由般若波羅蜜多乃一切 相智之因,以及是其所依,故以佛身供養親近故。唯初者〔是〕 大福德增長之因,即是上述。」為釋彼意趣,論云:「勝解謂自利⋯⋯」等。 |
2.11 勝解修道 མོས་པ་སྒོམ་ལམ། | 2.11 勝解修道 勝解修道 |
2.11.1 སྐབས་འདིར་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། མོས་པའི ཡུལ་བཤད་པ། ངོ་བོ། དབྱེ་བ། ས་མཚམས་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.11.1 今此,辨析勝解修道有四:勝解之境、體性、分類、界限。 |
2.11.2 དང་པོ་ཡོད་དེ། གཞུང་ལམ་འབྲས་བུའི་ཤེར་ཕྱིན་གསུམ་པོ་དེ་མོས་པའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.11.2 初者,文字、道、果般若三者是勝解之境。 |
2.11.3 གཉིས་པ་ཡོད་དེ། བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཞུང་ལམ་འབྲས་བུའི་ཤེར་ཕྱིན་གསུམ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་སེམས་བྱུང་མོས་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཚིག་གསལ་ལས། འདིའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ངེས་པར་བྱས་པའི་དངོས་པོ་ངེས་པར་འཛིན་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.11.3 第二(體性),安立其為「修道菩薩相續中於文字、道、果三 般若起信之勝解心所」,如《明句疏》云:「其體性乃堅信已確定事。」 |
2.11.4 གསུམ་པ་ཡོད་དེ། རང་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ། གཉིས་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ། གཞན་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.11.4 第三(分類),有自利勝解修道、二利勝解修道、他利勝解修 道三種。 |
2.11.5 མཁས་པ་ཁ་ཅིག རང་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་དེས་བསམ་པ་གཞན་དོན་ལ་དམིགས་ཀྱང་སྦྱོར་བས་རང་དོན་གཙོ་བོར་སྒྲུབ། གཉིས་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་དེས་བསམ་པ་གཞན་དོན་ལ་དམིགས་ཀྱང་སྦྱོར་བས་རང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་གཙོ་བོར་སྒྲུབ། གཞན་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་དེས་བསམ་པ་གཞན་དོན་ལ་དམིགས་པར་མ་ཟད་སྦྱོར་བས་ཀྱང་གཞན་དོན་གཙོ་བོར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། | 2.11.5 有學者說:「自利勝解修道,意樂緣他利,然行動(加行)乃成辦自利為主;二利勝解修道,意樂雖緣他利,然行動乃成辦自他二利為主;他利勝解修道,不僅意樂緣他利,行動亦以成辦他利為主, |
2.11.6 ཉི་སྣང་ལས། རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་ནི་གང་གིས་རང་གི་དོན་ཉིད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅིང་གཞན་གྱི་དོན་ཡང་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་རང་བཞིན་གྱིས་བྱེད་པའོ། །རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ནི་གང་གིས་གཉིས་ཀའི་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །གཞན་གྱི་དོན་ནི་གང་གིས་གཞན་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ་ཞེས་གསུངས་ཟེར། | 2.11.6 如《二萬頌光明釋》云:『自利勝解乃成辨自利,體性為他利而作;自他利乃成辦二利;他利即唯為他利。』」 |
2.11.7 མི་ལེགས་ཏེ། རང་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཀྱང་སྦྱོར་བའི་སྒོ་ནས་གཞན་དོན་གཙོ་བོར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གསུམ་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་བ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དྲངས་པའི་ལུང་གིས་མི་གནོད་དེ། རང་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཡུམ་གཞུང་ལམ་འབྲས་བུའི་ཤེར་ཕྱིན་གསུམ་རང་དོན་གྱི་འབྱུང་གནས་སུ་མོས་པར་བྱེད། གཉིས་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཡུམ་གསུམ་རང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་གྱི་འབྱུང་གནས་སུ་མོས་པར་བྱེད། གཞན་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཡུམ་གསུམ་གཞན་དོན་གྱི་འབྱུང་གནས་སུ་མོས་པར་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.11.7 此說不善,因以加行門,自利勝解修道亦以成辦他利為主,因三勝解修道僅以返體之分而分故。所用引文不能違害,因自利勝解修道,勝解文字、道、果三佛母般若波羅蜜多為自利之來源,二利勝解修道勝解三佛母為自他二利之來源,利他勝解修道勝解三佛母 為利他之來源故。 |
2.11.8 དེ་ལྟར་ན་བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པས་མཉམ་གཞག་ཏུ་ལམ་ཤེར་ཕྱིན་བསྒོམས་པ་ལས་ལངས་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ཡུམ་གཞུང་ལམ་འབྲས་བུའི་ཤེར་ཕྱིན་གསུམ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་དང་བའམ་མོས་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་གཅིག་ཉིད་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གསུམ་ཀར་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། གཞུང་ལམ་འབྲས་བུའི་ཤེར་ཕྱིན་གསུམ་པོ་དོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་སུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་གཟུགས་སྐུའི་རྒྱུར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསོག་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་འགྲེལ་པར། མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ནི་འབྱུང་ཁུངས་དག་ནས་གསེར་གྱི་གར་བུ་བཞིན་དུ་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ཅེས་གསུངས། | 2.11.8 若如是,修道菩薩於根本定中修習道般若波羅蜜多,於後得時 出定,相信文字、道、果般若波羅蜜多三種佛母之清淨信或勝解, 與其相應者,安立僅此一〔法〕是三勝解修道三者,因以相信文 字、道、果般若波羅蜜多三者乃一切利益來源之分而言,集聚色身 之因— 福德資糧故。此復,如《明義釋》云:「勝解作意猶如從諸發源地〔得〕金塊般,造作福德。」 |
2.11.9 བཞི་པ་ས་མཚམས་ལ་རོང་ཊིཀ་པས། རང་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་མ་དག་ས་བདུན་གྱི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱིས་བསྡུས་ཏེ། ཉོན་ཡིད་མ་སྤངས་པས་ང་རྒྱལ་ཕྲ་མོ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་ས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་པས་བསྡུས་ཏེ། ཉོན་ཡིད་གནས་གྱུར་བས་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། གཞན་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་ས་བཅུ་པས་བསྡུས་ཏེ། དེར་གཞན་དོན་བྱེད་ཚུལ་སངས་རྒྱས་དང་མཉམ་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 2.11.9 第四、界限,榮澤巴說:「自利勝解修道為不淨七地之後得位所攝,因未斷染污意而起細分我慢故。二利勝解修道乃八、九地所攝,因染污意轉依而證悟自他平等故。他利勝解修道為十地所攝,因於彼利他方式與佛平等故, |
2.11.10 འགྲེལ་ཆེན་ལས། བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་བའི་ས་བོན་མ་ཟད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དང་པོ་ཁོ་ནར་རང་གི་དོན་གྱི་མོས་པ་ཞེས་དང༌། རང་དང་གཞན་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་དང་གཞན་གྱི་མོས་པ་ཞེས་དང༌། འདི་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལྷུར་ལེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཟེར། | 2.11.10 如《莊嚴光明釋》云:『因由未盡我慢種子,唯於初者謂自利勝解,由自、他平等故謂自他勝解,此乃精勤於他利之義。』」 |
2.11.11 ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་ལུང་དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་མིན་ཏེ། མ་དག་ས་བདུན་གྱི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ང་རྒྱལ་ཕྲ་མོ་ཡོད་པས་རང་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གཙོ་བོར་བཞག ས་བརྒྱད་པ་དང་ས་དགུ་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ང་རྒྱལ་ཕྲ་མོ་མེད་ཅིང་བདག་གཞན་མཉམ་པར་རྟོགས་པས་གཉིས་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གཙོ་བོར་བཞག | 2.11.11 如〔其〕所言,非彼等文意趣,因於不淨七地後得位,有細分我慢,故主要安立自利勝解修道;於八、九地後得位,無細分我 慢,且通達自他平等,故主要安立二利勝解修道; |
2.11.12 ས་བཅུ་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་གཞན་དོན་བྱེད་ཚུལ་སངས་རྒྱས་དང་མཉམ་པ་རྗེས་མཐུན་པ་ཐོབ་པས་གཞན་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གཙོ་བོར་བཞག་པ་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་སྒོམ་ལམ་དགུ་ཀའི་རྗེས་ཐོབ་ན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་གསུམ་གསུམ་བཞག་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་དང༌། གཉིས་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་དང༌། གཞན་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་བཞག་དགོས་ལ། | 2.11.12 於十地後得,利他方式隨順與佛平等,故主要安立他利勝解修道,然一般而言,於九種修道之後得位,安立各有三勝解修道不相違 故,因必安立上上品自利勝解修道與下下品二利勝解修道及他利勝解修道, |
2.11.13 དང་པོ་ཡིན་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་ཡིན་དགོས། གཉིས་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་དང༌། གཞན་དོན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ཡིན་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 2.11.13 若是初者,則定是上上品大乘修道;倘是下下品二利勝解修道及他 利勝解修道,必是下下品大乘修道故。 |
2.12 བསྟོད་བཀུར་བསྔགས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་ལམ། བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སྒོམ་ལམ། | 2.12 讚美、承事、稱揚三者之修道、迴向修道、隨喜修道 |
2.12.1 འོ་ན་མོས་པས་གཟུགས་སྐུའི་རྒྱུར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་དགེ་རྩ་གསར་དུ་བསོག་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། དེ་ཉིད་བསྔོ་བས་གཟུགས་སྐུའི་རྒྱུར་བསྒྱུར་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.12.1 問:然則,由勝解新積集色身之因福德資糧所攝善根之理,若 如是,那由迴向將彼轉成色身之因之理為何? |
2.12.2 དེ་འཆད་པ་ལ་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་མོས་པའི་ཕན་ཡོན་སྟོན་པའི་སྐབས་སུ་ཡུམ་འདི་ཡོད་པས་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་སོགས་ཡོད་ཅེས་པ་དང༌། མོས་པ་སྒོམ་ལམ་བསྒོམས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱིས་བསྟོད་བཀུར་བསྔགས་པ་གསུམ་མཛད་པ་ལས་འཕྲོས་ནས་ཉན་རང་གི་གཞི་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་དང་བྱང་སེམས་ཀྱི་བསྔོ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། | 2.12.2 答:為闡述彼,以經而言,宣說勝解勝利時言「有此佛母故有 增上生、決定勝等。」佛菩薩對修習勝解修道作讚美、承事、稱揚 三事,由此延伸,以揭示聲緣三善事與菩薩迴向差別之門而說迴向 修道。 |
2.12.3 ཉི་སྣང་ལས། དེ་ལ་བསྔོ་བའི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བསོད་ནམས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྔོ་བ་འདི་ཉིད་རབ་ཅེས་བྱ་དམ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་ཁྱད་པར་ཅན། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.12.3 如《二萬頌光明釋》云:「此中迴向之殊異即是:相較一切聲聞與 獨覺,施等諸造福事,〔可知〕菩薩摩訶薩以不可得之理迴向無上 正等正覺,唯此名為勝、為上,即是上述。」為釋彼意趣,論云: 「殊勝遍迴向⋯⋯」。 |
2.12.4 དེ་ཡང་གཞུང་འདིས་བསྔོ་བ་བསྟན་ཚུལ་ཡོད་དེ། རྐང་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བསྔོ་བའི་རང་བཞིན་དང༌། རྐང་པ་གསུམ་པས་བསྔོ་བྱའི་རྫས་ལ་བདེན་ཞེན་འགོག་པ་དང༌། རྐང་པ་བཞི་པས་བསྔོ་བྱེད་ཀྱི་སེམས་ལ་བདེན་ཞེན་འགོག་པ་དང༌། དབེན་དང་ཞེས་པས་བསྔོ་བ་པོ་ལ་བདེན་ཞེན་འགོག་པ་དང༌། | 2.12.4 此復,此文揭示迴向之理,即由前二句揭示迴向之體性,以第三句破除諦實耽著迴向物,第四句遮破諦實耽著能迴向之心,由「遠離」之文滅除諦實耽著迴向者, |
2.12.5 སངས་རྒྱས་བསོད་ནམས་ཚོགས། །རང་བཞིན་དྲན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །ཞེས་པས་རང་གཞན་གྱི་དགེ་རྩ་ལ་བཟང་ངན་དུ་བདེན་ཞེན་འགོག་པ་དང༌། ཐབས་བཅས་ཞེས་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་དགེ་རྩ་ལ་བཟང་ངན་དུ་བདེན་ཞེན་འགོག་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་ཞེས་པས་བསྔོ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་ཞེན་འགོག་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་དང༌། །ཅེས་པས་ཐ་སྙད་དུ་རྟེན་འབྲེལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་ནས། འཁོར་བའི་རྒྱུར་མི་བསྔོ་ཞིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུར་བསྔོ་བ་དང༌། བསྔོ་བ་གཞན་ནི་རྣམ་གསུམ་པོ། །ཞེས་པས་ཐ་སྙད་དུ་བསྔོ་བའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.12.5 以「佛福品,自性念行境」之文破除諦實耽著自他善根或善或惡,「有方便」之文破除諦實耽著六波羅蜜多善根或善或惡,由「無 相」之文破除諦實耽著於一切迴向,由「諸佛所隨喜」之文了知名 言中緣起如幻,故不迴向輪迴因,而迴向成佛因,依「是餘三迴 向」之文示名言中迴向之分類。 |
2.12.6 བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། སྒོམ་ལམ་རྗེས་ཐོབ་ལ་གནས་པའི་སེམས་དཔའི་རྒྱུད་ཀྱི་རང་གཞན་གྱི་དགེ་རྩ་རྫོགས་བྱང་དུ་བསྒྱུར་བར་བྱེད་པའི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་རྗེས་ལ་མངོན་རྟོགས་ཅིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ་ལ་ལྡོག་ཆས་དབྱེ་ན་བཅུ་གཉིས་སུ་ཡོད་ཀྱང༌། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དེ་ལྟར་དུ་མེད་དེ། བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ་ཡིན་ན་བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ་བཅུ་གཉིས་པོ་མཐའ་དག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 2.12.6 亦說迴向修道之體性,〔此即〕安立為「安住於修道後得位菩薩相 續中,令自他善根轉成圓滿菩提之有漏隨現觀。」迴向修道以返 體分有十二,然以體性門則無,因迴向修道定悉是迴向修道十二者故。 |
2.12.7 དགེ་རྩ་བསགས་པ་བསྔོ་བས་གཟུགས་སྐུའི་རྒྱུར་བསྒྱུར་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། དེ་ཉིད་རྗེས་སུ་ཡི་རང་གིས་གོང་འཕེལ་དུ་བྱེད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.12.7 問:由迴向令所集善根轉成色身因之理若如是,則云何隨喜令 其增長之理? |
2.12.8 དེ་ཡང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྒོམ་ལམ་འཆད་པ་ལ། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་རང་གཞན་གྱི་དགེ་རྩ་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཡི་རང་བར་གསུངས་པ་ན། རབ་འབྱོར་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཇི་ཙམ་གྱིས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་འགྱུར་ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྒོམ་ལམ་བཀའ་སྩལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་ན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་འགྱུར། ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཐབས་ལ་མཁས་པས་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱའོ། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.12.8 答:此復,當宣說隨喜修道,以經而言,〔闡述〕迴向修道 時,明自他諸善根集攝為一而作隨喜,爾時,善現白如來言:「何 以隨喜?」如是請問之答,宣說隨喜修道,如《二萬頌光明釋》 云:「『世尊,如何隨喜?』直至『善巧方便以不可得方式,將彼 等善根迴向於無上正等正覺』之間所說。」 |
2.12.9 དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། ཐབས་དང་མི་དམིགས་པ་དག་གི །ཞེས་སོགས་གསུངས། རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྒོམ་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རང་གཞན་གྱི་དགེ་རྩ་ལ་དགའ་བ་བསྒོམས་པའི་ཡིད་བདེ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡིན་ལ། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་རྗེས་ལ་མངོན་རྟོགས་ཅིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 2.12.9 為釋彼意趣,論云:「由方便無得⋯⋯」。復安立隨喜修道之體 性:「修道菩薩相續中於自他善根修歡喜之喜乃是隨喜,與彼相應 之有漏隨現觀。」 |
2.12.10 བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་མོས་བསྔོ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་གསུམ་གང་རུང་ཡིན་ན་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་སོགས་སྒོམ་ལམ་གསུམ་གང་རུང་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཀྱང༌། སྒོམ་ལམ་གསུམ་གང་རུང་ཡིན་ན་དེ་གསུམ་གང་རུང་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། དེ་གསུམ་གང་རུང་ཡིན་ན་སེམས་བྱུང་ཡིན་དགོས། སྒོམ་ལམ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་གཙོ་སེམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.12.10 修道菩薩相續之勝解、迴向、隨喜三者隨一,周遍是勝解修道 等三者隨一,然而三種修道隨一不周遍是彼三者隨一,因若是彼三 者隨一定是心所,有三種修道所攝之心王故。 |
2.12.11 དེ་ལྟར་ན་བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟེང་ནས་མོས་བསྔོ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྒོམ་ལམ་གསུམ་བཞག་སྟེ། ཡུམ་དོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་སུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་མོས་པ་སྒོམ་ལམ་དེ་བཞག རང་གཞན་གྱི་དགེ་རྩ་རྫོགས་བྱང་དུ་བསྒྱུར་བར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བསྔོ་བ་སྒོམ་ལམ་དེ་བཞག རང་གཞན་གྱི་དགེ་རྩ་ལ་དགའ་བ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྒོམ་ལམ་དེ་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 2.12.11 若如是,於修道菩薩相續之有漏後得智之上安立勝解、迴向以及隨喜修道三者,因以相信佛母為一切利益根源之分,安立勝解修道; 以轉變自他善根成為圓滿菩提之分,安立迴向修道;以修習歡喜自 他善根之分,而安立隨喜修道故。 |
2.12.12 འོ་ན་དགེ་རྩ་བསོག་པ་པོ་དང་དེ་ལ་དགའ་བ་བསྒོམ་པ་པོ་གཉིས་དགེ་རྩ་མཉམ་པར་གསུངས་པའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.12.12 然則,宣說積集善根者與於彼修歡喜者二者善根平等,其義為何? |
2.12.13 ཁ་ཅིག་བློ་མཉམ་པ་ལ་བསོད་ནམས་མཉམ་པ་འཐོབ་པའི་དོན་ཡིན་གསུང་ | 2.12.13 有云:「謂於慧相等者,將得同等福德。」 |
2.12.14 མི་ལེགས་ཏེ། དགེ་རྩ་བསོག་པ་པོས་ཀྱང་རང་གིས་བསགས་པའི་དགེ་བ་ལ་དགའ་བ་བསྒོམ་པ་ཡོད་པས། དགེ་རྩ་བསགས་མ་བསགས་ཁྱད་མེད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེས་ན་བློ་མཉམ་པ་ལ་བསོད་ནམས་འཐོབ་པ་ཙམ་དུ་མཉམ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ།། | 2.12.14 非善,因積集善根者亦有隨喜自積集之善,故〔此說〕與積集 善根與否則成無差別故,是故於慧相等者,僅以獲得福德而言相 等,是所說之意。 |
2.13 正行修道 རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ། | 2.13 正行修道 正行修道 |
2.13.1 འོ་ན་གཟུགས་སྐུའི་ལག་རྗེས་འཇོག་བྱེད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཟག་བཅས་སྒོམ་ལམ་གསུམ་འཆད་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། ཆོས་སྐུའི་ལག་རྗེས་འཇོག་བྱེད་མཉམ་གཞག་གིས་བསྡུས་པའི་ཟག་མེད་སྒོམ་ལམ་གཉིས་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.13.1 問:然則,闡述置留色身手跡所攝之三種有漏修道之理若如是,那如何闡述置留法身手跡根本定所攝之二種無漏修道? |
2.13.2 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་བསྔོ་བ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་ཡུམ་གྱི་དགེ་རྩ་བསྔོ་བ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་གསུངས་པ་ལས་འཕྲོས་ནས་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་དང་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གཉིས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པ་དག་པས་ན་སྣང་བར་བགྱིད་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.13.2 答:此復,以經而言,宣說迴向、隨喜時,宣說迴向、隨喜「 證悟不可得佛母之善根」,延伸而述正行修道與清淨修道二者,如 《二萬頌光明釋》云:「於此,自性乃『世尊,般若波羅蜜多最為清淨,故令顯現。』由此而始⋯⋯。」 |
2.13.3 དེ་ཡང་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་སྟོན་པའི་མདོ་ནི། ཡུམ་འདི་ནི་དངོས་པོ་མ་མཆིས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སླད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བགྱིད་པའོ། །ཞེས་དང༌། བྱང་ཆེན་གྱི་ཡུམ་འདིས་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན། ཅེས་པ་ནས། བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅེས་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། འབྱུང་བ་མེད་པ་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པ་དང༌། འཇིགས་པ་མེད་པར་ཡུམ་མངོན་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་མི་དམིགས་པ་དང༌། མི་ལེན་པ་དང༌། མི་གནས་པ་དང༌། མི་འདོར་བ་དང༌། མངོན་པར་མ་ཆགས་པ་དེ་ལྟར་གཏོད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། ཡུམ་འདི་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་མོའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.13.3 此復,宣說正行修道之經文乃是: 1.「此佛母乃為無事自性 空,正說一切法自性。」 2.從「此大菩薩之佛母,勝伏布施波羅蜜 多」乃至「勝伏靜慮波羅蜜多。」 3.又云:「乃至一切相智無所 作、無發起、無事、無生、無緣、無畏成辦佛母。」 4.再云:「如 其不可得、不可取、不住、不捨、不貪,而如是專注。」 5.復云: 「此佛母即大波羅蜜多⋯⋯」等。 |
2.13.4 མདོ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་ཁྱད་ཆོས་ལྔ་ལྡན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དང་པོས་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར། མདོ་གཉིས་པས་མཆོག་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར། གསུམ་པས་བྱེད་ལས་ཀྱི་ཁྱད་པར། བཞི་པས་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར། ལྔ་པས་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། དེ་ཡི་ངོ་བོ་ཉིད་མཆོག་ཉིད། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.13.4 此等經文揭示正行修道具有五種差別:第一經文表體性差別, 第二經文明殊勝差別,第三經文顯作用差別,第四經文示暫時果 差別,第五經文表究竟果差別。為釋彼意趣,論云:「此自性殊勝⋯⋯」等。 |
2.14 清淨修道及其如何斷諍之差別 རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་དང་དེའི་ནང་ཚན་ཀླན་ཀ་སྤངས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར། | 2.14 清淨修道及其如何斷諍之差別 清淨修道及其如何斷諍之差別 |
2.14.1 གཉིས་པ་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་ལ་ཡང་ཁྱད་ཆོས་ལྔ་ཡོད་པའི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་མདོ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་པ་ལ་བསྙེན་བཀུར་ནས་འདིར་འོངས་ཤིང་སྐྱེས་པ་སྟེ། ཞེས་པ་དང༌། | 2.14.1 第二清淨修道亦有五種差別,此中,宣說因差別之經文乃:「 菩薩供養承事無量無數十方世間如來已,來此受生。」 |
2.14.2 བྱང་ཆེན་འདི་ནི་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་གྲངས་མེད་ཚད་མེད་པ་ནས་བླ་མེད་རྫོགས་བྱང་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སྤྱད། ཞེས་དང༌། | 2.14.2 「此菩薩摩訶薩,從無量無數百千萬俱胝劫,善具無上圓滿菩提, 從最初發心乃至行施波羅蜜多。」 |
2.14.3 བྱང་ཆེན་གང་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ནས་ཉེ་བར་གཟུང་སྟེ་ཡུམ་ཟབ་མོ་འདི་ལ་དེ་མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཞེས་དང༌། | 2.14.3 「菩薩摩訶薩自最初發心,於此甚深佛母,以不可得方式精勤。」 |
2.14.4 སྐྱེས་བུ་གླེན་པ་དེ་དག་ནི་བདུད་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་རླབས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་མི་མོས་ཤིང་དད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོའི་ལག་ཏུ་སོང་བས་ཞེ་སྡང་གི་སྤྱོད་པ་ཅན་བདག་བསྟོད་ཅིང་གཞན་སྨོད་པར་འགྱུར་ཏེ། རབ་འབྱོར་རྣམ་པ་དེ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་གླེན་པ་དེས་ཡུམ་ཟབ་མོ་འདི་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.14.4 「彼等愚夫,為魔所加持,於甚深法不起勝解、不生信心,於蘊等諸法極為耽著,落入惡友掌中故有瞋行、自讚譭他。善現,愚夫具此四相將斷此甚深佛母⋯⋯[注]」等。 |
2.14.5 མདོ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གྱི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དང་པོ་གསུམ་གྱིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་དང༌། མདོ་ཕྱི་མས་མི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་ཁྱད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.14.5 此等經文表清淨修道之因差別,因前三經文明生起因之差別, 以及後經文顯不可生因之差別。 |
2.14.6 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། མདོ་དང་པོས་སངས་རྒྱས་བསྙེན་བཀུར་བ་དང༌། གཉིས་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་བསླབ་པ་དང༌། གསུམ་པས་ཞི་ལྷག་གི་ཐབས་མཁས་དང་ལྡན་པ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.14.6 初者成立,因為初經文表承事供養佛,次經文明修學六波羅蜜多, 第三經文顯具有止觀方便善巧故。 |
2.14.7 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། མདོ་ཕྱི་མས་བདུད་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་རླབས་པ་སོགས་བཞི་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མདོ་དང་པོ་གསུམ་གྱི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། སངས་རྒྱས་བསྟེན་དང་སྦྱིན་སོགས་དང༌། །ཞེས་སོགས་དང༌། མདོ་ཕྱི་མའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། ཆོས་ཀྱི་འཕོངས་པའི་རྒྱུ་དག་ནི། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.14.7 次者成立,因後經文顯示魔加持等四種故。為釋前三經文意趣,論云:「依佛及施等⋯⋯」;為釋後經文意趣,論云:「諸法衰損 因⋯⋯」等。 |
2.14.8 རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གྱི་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་མདོ་ནི། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དོ། །འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡུམ་རྣམ་པར་དག་པ། ཡུམ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡུམ་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ལ་གཉིས་སུ་མེད་དེ་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་ཅིང་ཐ་མི་དད་པ་མ་ཆད་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.14.8 揭示清淨修道之境差別之經文即:「善現,此復,所有色清 淨,即果清淨,所有果清淨,乃是佛母清淨;所有佛母清淨乃是色 清淨,如是所有色清淨、果清淨及佛母清淨,此無有二,不可分 二,且無異、不斷。[注]」 |
2.14.9 མདོ་འདིས་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། དེའི་ཡུལ་རང་བཞིན་རྣམ་དག་དངོས་སུ་བསྟན་ནས། གློ་བུར་རྣམ་དག་ཤུགས་ལ་འཕངས་པའི་ཕྱིར། | 2.14.9 此經文揭示清淨修道之差別,直接顯示其境自性清淨已,順帶 牽引客塵清淨故。 |
2.14.10 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་དྲི་མས་དག་པ་དང༌། དེའི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་དྲི་མས་དག་པའི་རྣམ་དག་གཉིས་ངོ་བོ་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་ཚད་མས་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པ་སྟེ། དཔྱད་དུ་མེད་པར་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.14.10 初者成立,因直接揭示〔遠離〕沙門性果解脫道諦實成立垢染之清淨,以及〔遠離〕其色境等諦實成立垢染之清淨,此二清淨,體性無二,由量無以二分,無可觀析故。 |
2.14.11 ཤགས་ལ་འཕངས་པའི་གློ་བུར་རྣམ་དག་གི་དོན་ཡང་ཡོད་དེ། གཞི་ལ་བཀར་ན། ས་གཉིས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་ངོ་སྐལ་གྱི་དྲི་མས་དག་པས་དག་པ་དང༌། དེའི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་བར་ཆད་མེད་ལམ་དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་དྲི་མས་དག་པའི་དག་པ་གཉིས་ངོ་བོ་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་ཚད་མས་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པ་སྟེ་དཔྱད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཤགས་ལ་འཕངས་པའི་གློ་བུར་རྣམ་དག་གི་དོན་འཆད་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། འབྲས་བུ་དག་པ་གཟུགས་ལ་སོགས། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.14.11 復順帶牽引客塵清淨之義,若結合事相說明,自相續具足二地解脫 道之補特伽羅,〔遠離〕其相續中無間道所應斷垢染之清淨,以及 無間道之境色等之上,〔遠離〕彼無間道所應斷垢染之清淨二者, 體性無二,由量無以二分,無可觀析故。為釋順帶牽引客塵清淨 義,論云:「果法清淨性⋯⋯」等。 |
2.14.12 རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གྱི་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་མདོ་ནི། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཞེས་སོགས་དང༌། རྒ་ཤི་དང་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམ་པར་དག་པ། ཞེས་སོགས་དང༌། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ། ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.14.12 揭示清淨修道之果差別之經文是:「清淨貪、瞋、痴⋯⋯」 等。「清淨老死、憂惱、悲嘆、苦憂錯亂⋯⋯」等。「布施波羅蜜 多清淨,持戒波羅蜜多清淨⋯⋯」等。 |
2.14.13 མདོ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་བསྟན་ཏེ། མདོ་དང་པོས་འབྲས་བུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྣམ་དག་དང༌། གཉིས་པས་འབྲས་བུ་རང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་དག་དང༌། གསུམ་པས་འབྲས་བུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྣམ་དག་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 2.14.13 此等經文揭示清淨修道之果,因初經文表果— 聲聞清淨,次 明果— 獨覺清淨,第三顯果— 菩薩清淨故。 |
2.14.14 སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་དག་ནི་འཕགས་སེང་གི་འགྲེལ་པ་ལས་མདོ་དང་སྦྱོར་ཚུལ་མ་གསུངས། རྣམ་དག་དེ་ལ་ནི་རྣམ་དག་ཤིན་ཏུ་བ་དང་མཐའ་འདས་ཀྱི་རྣམ་དག་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཨ༅དྲ་ཞེས་པ་ཤིན་ཏུ་བ་དང་མཐའ་འདས་གཉིས་ཀ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། མཐའ་ལ་དངོས་པོའི་མཐའ་དང་དུས་ཀྱི་མཐའ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ཤེས་སྒྲིབ་ཟད་པར་སྤངས་པའི་ཆ་ནས་དངོས་པོའི་མཐའ་ལས་འདས་པ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་སྐུ་བརྙེས་པའི་ཆ་ནས་དུས་ཀྱི་མཐའ་ལས་འདས་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 2.14.14 佛清淨者,聖、獅之釋中未以結合經文之理而說。此清淨,名「最 極清淨」與「越邊清淨」,〔梵文中〕「安達」是最極、越邊,而邊際有「事邊際」與「時邊際」二種,由盡斷所知障之分安立超越 事邊,由獲證不變法身之分安立超越時邊故。 |
2.14.15 དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ལམ་གསུམ་གྱི། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.14.15 為釋彼意趣,論云:「惑所知三道⋯⋯」等。 |
2.14.16 སྐབས་འདིར་མདོ་བསྟན་བཅོས་སུ། ཉན་ཐོས་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་དག་འཆད་པ་སྐབས་སུ་མ་བབས་སོ་ཞེ་ན། | 2.14.16 有云:「當下非經論述說聲聞與獨覺清淨之時。」 |
2.14.17 སྐྱོན་མེད་དེ། རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གྱི་བྲལ་འབྲས་ནི་གློ་བུར་རྣམ་དག་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཉན་རང་གི་རྣམ་དག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་ཞར་བྱུང་གི་ཚུལ་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི་གཏན་ལ་དབབ་བྱའི་གཙོ་བོ་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྣམ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 2.14.17 答:無過,因清淨修道之離繫果是客塵清淨,順帶宣說此亦有 聲緣清淨,然主要決擇則是菩薩清淨故。 |
2.14.18 བཞི་པ་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གྱི་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་ནི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། | 2.14.18 第四清淨修道之體性差別已於經中廣說。 |
2.14.19 །འོ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་དག་རྣམ་དག་ཤིན་ཏུ་བ་དང༌། ཉན་རང་གི་རྣམ་དག་རྣམ་དག་ཤིན་ཏུ་བ་མིན་པའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.14.19 問:然則,佛清淨乃最極清淨,而聲緣清淨非最極清淨,其差別為何? |
2.14.20 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་དག་ཐོབ་བྱེད་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་སོགས་དགུས། ཁམས་གསུམ་ས་དགུས་བསྡུས་པའི་སྒོམ་སྤངས་བདེན་འཛིན་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་སོགས་དགུ་སྤོང་ནུས། ཉན་རང་གི་རྣམ་དག་ཐོབ་བྱེད་ཐེག་དམན་གྱི་སྒོམ་ལམ་གྱིས་དེ་སྤོང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་འཆད་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། ས་དགུ་ལ་ནི་ཆེན་པོ་ཡི། །ཞེས་སོགས་གསུངས། | 2.14.20 答:其因即能證佛清淨之下下品等九種大乘修道,能斷除三界 九地所攝上上品修所斷等九種實執,能證聲緣清淨之小乘修道不能 斷此故。為闡述此,論云:「對治九地中⋯⋯」等。 |
2.14.21 ལྔ་པ་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་ལ་ཀླན་ཀ་སྤོང་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་ལུགས་གཉིས་ཡོད་དེ་འཕགས་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱི་ལུགས་སོ། | 2.14.21 第五清淨修道如何斷諍之差別有二:聖者宗、阿闍黎宗。 |
2.14.22 །དང་པོ་ལ་ཀླན་ཀ་ནི། ཁོ་ན་རེ། མ་དག་གཞན་དབང་བདེན་པར་གྲུབ་པར་ཐལ། སྤང་བྱ་སྒོམ་སྤངས་དགུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དག་པ་གཞན་དབང་བདེན་པར་གྲུབ་པར་ཐལ། གཉེན་པོའི་སྒོམ་ལམ་དགུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 2.14.22 初者,辯難如是,有駁云:「不淨依他起,理應諦實成立,因 九種修所斷成立故。清淨依他起理應諦實成立,因九種對治修道成 立故。」 |
2.14.23 ལན་ལ། གཉེན་པོ་སྐྱེ་ཚུལ་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དེས་རང་གི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱར་གྱུར་པའི་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་བདེན་འཛིན་གྱི་དངོས་གཉེན་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.14.23 答:生起對治之理,以大乘修道無間道作自所應斷之所斷三界 修所斷實執之正對治,如經云:「世尊!非住於欲、色、無色界。」 |
2.14.24 དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། ལམ་ནི། ཁམས་གསུམ་གྱི། གཉེན་པོ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། | 2.14.24 為釋彼意趣,論云:「道」、「遍對治三界」。 |
2.14.25 འོ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དེས་ཡུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་རྟོགས་ནས་སྒོམ་སྤངས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 2.14.25 問:然則,彼大乘修道無間道,證悟何等境而對治修所斷? |
2.14.26 འཇལ་བ་སྟེ་འཛིན་པ་ཤེས་པ་དང༌། གཞལ་བྱ་སྟེ་གཟུང་བ་ཡུལ་བདེན་སྟོང་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་དེའི་གཉེན་པོ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་དག་པ་མ་འཚལ་ཏོ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་བེམ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ། འཇལ་དང་གཞལ་བྱ་དག །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱིས། །ཞེས་གསུངས། | 2.14.26 答:「能量」乃能取———知覺,「所量」是所取— 境,以通達〔彼〕諦實空平等門而作為其對治,經云:「世尊,不許清淨, 何以故? 以一切法為塵聚故。」為釋彼意趣,論云:「能量所量,由是平等性。」 |
2.14.27 རྩོད་ལན་དངོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྔ་མའི་ཐལ་འགྱུར་ལ་མ་ཁྱབ་སྟེ། སྤང་གཉེན་གྱི་རྣམ་གཞག་མཛད་པ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པའི་དབང་དུ་མཛད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཕན་པར་ཡང་མི་བགྱིད་མི་ཕན་པར་ཡང་མི་བགྱིད། ཞེས་གསུངས། | 2.14.27 若依正答問難而言,則前應成不周遍,因建立所斷、能治,僅 於名言,非以勝義而言。如經云:「於一切相智,此般若波羅蜜多 不作饒益,亦不作不饒益。」 |
2.14.28 ཁོ་ན་རེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཚོགས་གཉིས་ལ་འབད་པ་དོན་མེད་པར་ཐལ། སྤང་གཉེན་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 2.14.28 有云:「菩薩勤於二資糧,理應無意義,因能治、所斷非諦實成立。」 |
2.14.29 དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཁྱབ་པ་མེད། དོན་དམ་ལ་ལྟོས་ཏེ་འདོད་ལན་འདེབས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་རྣམ་པར་དག་པ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མ་མཆིས་སོ། །ཞེས་གསུངས། | 2.14.29 於此,觀待世俗而言,答「無有周遍」;觀待勝義而言,答 「承許」。經云:「此般若波羅蜜多,無有清淨受持。」 |
2.14.30 ཡང་ཁོ་ན་རེ། ཐོབ་པ་དང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། སྤང་གཉེན་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཟེར་ན། | 2.14.30 又有云:「所得與現觀理應不應理,因能治、所斷非諦實成立故。」 |
2.14.31 དེ་ལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཁྱབ་མེད་དང༌། དོན་དམ་ལ་ལྟོས་ཏེ་འདོད་ལན་འདེབས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་དངམངོན་པར་རྟོགས་པ་མ་མཆིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 2.14.31 於此,亦觀待世俗而言,答「無有周遍」;觀待勝義而言,答「承許」。因經云:「無有清淨獲得、現觀。」故。 |
2.14.32 གཉིས་པ་སློབ་དཔོན་གྱི་ལུགས་ལ་ཀླན་ཀ་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒོམ་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་སོགས་དགུས་སྒོམ་སྤངས་བདེན་འཛིན་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་སོགས་དགུ་སྤོང་བ་མི་རིགས་ཏེ། སྒོམ་ལམ་ཆུང་ངུས་སྒོམ་སྤངས་བདེན་འཛིན་ཆེན་པོ་སྤོང་མི་ནུས་ཤིང༌། སྒོམ་སྤངས་བདེན་འཛིན་ཆུང་ངུ་སྤོང་བ་ལ་སྒོམ་ལམ་ཆེན་པོ་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། གཤེད་མ་སྟོབས་ཆུང་ངུས་དགྲ་སྟོབས་ལྡན་འཇོམས་མི་ནུས་ཤིང༌། དགྲ་སྟོབས་ཆུང་ངུ་འཇོམས་པ་ལ་གཤེད་མ་སྟོབས་ལྡན་མི་དགོས་པ་བཞིན་ཞེས་ཟེར། | 2.14.32 次者,阿闍黎宗之辯難乃是,下下品等九種大乘修道,斷除上上品等九種修所斷實執不應理,因下品修道不能斷上品修所斷實執,且斷除下品修所斷實執無須上品修道故。譬如: 羸弱劊子手不 能消滅強壯敵人,消滅羸弱敵人不需要強壯劊子手般。 |
2.14.33 ལན་ནི་དེའི་སྐྱོན་མེད་དེ། དཔེར་ན། གོས་ལ་ཆགས་པའི་དྲི་མ་རགས་པའམ་ཆེན་པོ་སེལ་བ་ལ་བཙོ་བླག་མཁན་ཆེ་ཐང་དུ་འབད་མི་དགོས་ཤིང༌། དྲི་མ་ཕྲ་མོ་སེལ་བ་ལ་བཙོ་བླག་མཁན་ཆེ་ཐང་དུ་འབད་དགོས་པ་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པའོ། | 2.14.33 答: 無彼過,譬如: 因浣衣者,洗滌或粗或重之衣垢,無須大費周章;然洗滌細分衣垢,則須辛勤用力故。 |
2.14.34 །འོ་ན་ཟག་མེད་སྒོམ་ལམ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 2.14.34 問:然則,二種無漏修道之體性為何? |
2.14.35 འདི་ལ་ལོ་ཆེན་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། སྒོམ་ལམ་དང་པོ་ལ་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དངོས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པས་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་དང༌། དོན་དམ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་དངོས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པས་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་འཇོག་པ་མི་འཐད་དེ། | 2.14.35 於此,有大譯師依《莊嚴光明釋》云:「於初修道說勤於成辦 功德,於後者稱極為清淨。」以世俗如幻為直接境,故安立為正行 修道;以勝義如虛空為直接境,故安立為清淨修道。 |
2.14.36 ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དངོས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་ཡོད་པ་གང་ཞིག དོན་དམ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་དངོས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་གྱིས་འཁོར་གསུམ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་ཡུམ་གྱི་དགེ་བ་བསྔོ་བར་གསུངས་ཤིང༌། དོན་དམ་པར་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 2.14.36 不應理,因有以世俗如幻為直接境之清淨修道,且宣說以勝義如虛空為直接境之正行修道,迴向證悟三輪不可得之佛母善法,並有證悟勝義不可得之正行修道故。 |
2.14.37 ཁ་ཅིག་གི སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང༌། རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་དུ་འདོད། །ཡང་ཁ་ཅིག སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་དང༌། རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་སུ་འདོད། | 2.14.37 有主張正行修道是無間道,清淨修道是解脫道。又有承許正行 修道是後得智,清淨修道是根本智。 |
2.14.38 གཉིས་ཀ་མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་འགལ་དགོས་པ་ལ་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ས་དགུ་ལ་ནི་ཆེན་པོ་ཡི། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་འདི་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་འཆད་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཟག་མེད་སྒོམ་ལམ་གཅིག་ཉིད་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་དང་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་གཉིས་ཀར་འཇོག་སྟེ། རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་གི་ལག་རྗེས་འཇོག་པའི་ཆ་ནས་སྒྲུབ་པ་སྒོམ་ལམ་དང༌། སྤངས་པ་མཐར་ཐུག་གི་ལག་རྗེས་འཇོག་པའི་ཆ་ནས་རྣམ་དག་སྒོམ་ལམ་དུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 2.14.38 二者皆不應理。若如是,則此二者必相違,然不相違故。「對 治九地中⋯⋯」等文是宣說清淨修道之文故。是故,就大乘無漏修 道一者安立為正行修道與清淨修道二者,因以留下究竟證德之手跡 之分安立正行修道;以留下究竟斷德之手跡之分安立清淨修道故。 |
偈頌 སྨྲས་པ། རྣམ་མཁྱེན་བགྲོད་པའི་ཐབས་གཅིག་པུ། །ལམ་ཤེས་མཚོན་པའི་ཆོས་བཅུ་གཅིག ། མདོ་རྒྱན་སྦྱར་བ་ལྷུར་བླངས་ཏེ། །ལེགས་པར་བཤད་འདི་ཨེ་མ་མཚར། ། | 偈頌 頌曰: 趣向相智獨方便,表徵道智十一法, 勤以結合經莊嚴,此即善說甚希奇。 |
終 ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་བཤད་སྙིང་པོ་རྒྱན་གྱི་དོན་ལེགས་པར་བཤད་པ་ཡུམ་དོན་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལས། སྐབས་གཉིས་པའི་རྣམ་པར་བཤད་པའོ།། །། | 終 般若波羅蜜多教授現觀莊嚴論俱釋解心要莊嚴疏義善說——顯明般若義之燈·第二品釋。 |