ཕར་ཕྱིན་སྤྱི་དོན། སྐབས་དང་པོ། 福稱《現觀總義·第一品》藏中對照Paṇchen Sönam Drakpa on the Abhisamayālaṁkāra, Ch.1
| ཕར་ཕྱིན་སྤྱི་དོན། བསོད་ནམས་གྲགས་པས་མཛད།（藏文原文） | 《現觀總義》，福稱◎著，佛子◎譯 |
1 第一品釋 སྐབས་དང་པོ། | 1 第一品釋 第一品 |
1.1 禮讚文 མཆོད་བརྗོད། | 1.1 禮讚文 禮讚文 |
1.1.1 སྐུ་གསུམ་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་མཚན་དཔེའི་ཆ་ཤས་ཅི་ཡང་བཀྲ། །འཕྲིན་ལས་འོད་ཀྱིས་གདུལ་བྱའི་བློ་གྲོས་མེ་ཏོག་ཁ་འབྱེད་པ། །རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་ཚབ་ཉི་ཟླ་ཟུང་གཅིག་ཀུན་གྱི་ཡིད་རབ་འཕྲོག །བདག་བློ་དང་བའི་ནམ་མཁའི་ཁྱོན་འདིར་རྟག་ཏུ་འཆར་བར་མཛོད། ། | 1.1.1 三身圓滿相好遍輝耀， 事業光令所化慧花開， 佛日補處月[注]二奪諸意， 於我[注]虔信虛空願常顯。 |
1.1.2 ས་གསུམ་བརྙེས་པ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀུན་མཁྱེན་གཉིས་པ་རྒྱལ་སྲས་དབྱིག་གཉེན་འཕགས་པའི་སར་གནས་རྣམ་གྲོལ་སྡེ་དང་བཙུན་པ་གྲོལ་སྡེ་ཡུམ་དོན་འབྱེད་ལ་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པ་རྒྱལ་སྲས་བཟང་པོའི་ཞབས།། | 1.1.2 登獲三地聖者無著，第二遍智世親佛子，安住聖地之解脫軍，大德解脫獅子賢足，獲得授記釋佛母[注]義。 |
1.1.3 ཤེར་འབྱུང་ཆོས་བཤེས་ཤཱནྟི་ཨབྷཡ་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་གསེར་གླིང་ཇོ་བོ་རཏྣ་ཀཱིརྟི་གཞོན་ནུ་དཔལ་དང་ཆོས་དཔལ་བུདྡྷ་ཤྲཱི་སོགས་མདོ་དང་རྒྱན་གྱི་རྣམ་འགྲེལ་འགྲེལ་བཤད་མཛད་རྣམས་དང༌།། | 1.1.3 慧源、法友、寂靜、無畏，桑傑耶西、金洲、覺窩，爇那機地、吉祥童子， 吉祥法、與布達悉日，釋經及釋現觀等師。 |
1.1.4 ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་ལོཙྪ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་རྗེ་བཙུན་ཙོང་ཁ་རྒྱལ་ཚབ་དབང་བསྐུར་རྒྱལ་ཚབ་དམ་པ་མཁས་པའི་དབང་པོ་མཁས་གྲུབ་རྗེ་དང་འཇམ་དབྱངས་སྲས་པོ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་ཀྱི་རྗེ།། | 1.1.4 十地自在大翻譯師，勝者之王至尊宗喀， 灌頂補處聖賈曹傑，克主傑與文殊法王[注]。 |
1.1.5 ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོའི་དཔལ་སོགས་ལུང་རྟོགས་ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་དཔག་ཡས་བསྟན་པ་རིན་ཆེན་རིང་དུ་གསལ་མཛད་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ཕྱག་འོས་ཀུན་ལ་ཀུན་ནས་གུས་པས་ཕྱག་བགྱིད་དོ།། | 1.1.5 具德遍智僧海等師，圓滿無邊教證功德，珍寶教法令久長顯，至誠禮敬諸位應禮。 |
1.1.6 རྒྱ་ཆེན་འཕྲིན་ལས་ཕ་མཐའ་མི་མངོན་ཞིང༌།། སྙན་གྲགས་རླབས་ཕྲེང་ཆལ་ཆིལ་གཡོ་བ་ཅན།། དཔལ་ལྡན་བློ་གསལ་གླིང་གི་ཆུ་མཚོ་གང༌།། མཛེས་བྱེད་མཁས་མཆོག་ཀླུ་དབང་རྣམས་ལ་འདུད།། | 1.1.6 廣大事業無邊際，名氣波濤甚洶湧，吉祥明慧洲之海，禮敬莊嚴諸賢龍。 |
1.1.7 དོན་གཉིས་ལྷུན་གྲུབ་ཐེག་ཆེན་དགེ་བའི་བཤེས།། ཡོད་མེད་མཐའ་བྲལ་རྟོགས་པའི་སྤོང་བ་པ།། བསྟན་པའི་དཔལ་གྱུར་ཡོངས་འཛིན་བཀའ་དྲིན་ཅན།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་ཁྱོད་ནི་ཕྱག་གི་ཡུལ།། | 1.1.7 二利任成大乘師，證離二邊遁世者，具恩教聖善知識，具名師汝為禮處。 |
1.2 造論誓言 བརྩམ་པར་དམ་བཅའ་བ། | 1.2 造論誓言 造論誓言 |
1.2.1 ཟེར་ཟློས་ཚིག་ཕྲེང་རི་བོང་མཚན་མས་དབེན།། ལེགས་བཤད་ཡིད་འཕྲོག་ཆ་ཤས་ཅིར་ཡང་བསགས།། བློ་གྲོས་མེ་ཏོག་ཚལ་ཀུན་ཁ་འབྱེད་པ།། སྔོན་མེད་བསྟན་བཅོས་ཟླ་བ་འཆར་རོ་ཀྱཻ།། | 1.2.1 無有重複兔相詞[注]，奪意善說悉圓成， 遍開一切慧花園，曠世巨作月令升[注]。 |
1.3 創軌師 ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད། | 1.3 創軌師 創軌師 |
1.3.1 དེ་ལ་འདིར་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་མཉམ་མེད་ཐུབ་པའི་དབང་པོས་དང་པོར་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་ཐུགས་བསྐྱེད། བར་དུ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས། མཐར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ། གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཀའ་སྩལ་བའི་ནང་ནས་རབ་དང་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ནི་ཤེར་ཕྱོགས་ཀྱི་མདོ་ཡིན་ཞིང༌། | 1.3.1 在此，吾等導師無比能仁王者，初發勝菩提心，中集三大阿僧祇劫資糧，終圓滿成佛，為諸所化演說所有法蘊中第一，且最為殊勝者是般若品經。 |
1.3.2 དེ་ལ་བོད་སྔ་རབས་པ་རྣམས་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་ལ་རྗེ་བཙུན་བྱམས་མགོན། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ། ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ། གནོད་འཇོམས་མཁན་པོ་དང་བཞིར་བྱས་ནས། དང་པོས་མངོན་རྟོགས་རྒྱན། གཉིས་པས་རིགས་ཚོགས་དྲུག གསུམ་པས་བརྒྱད་སྟོང་དོན་བསྡུས། བཞི་པས་ཡུམ་གསུམ་གནོད་འཇོམས་མཛད་ཅེས་གསུངས་ཀྱང༌། | 1.3.2 對此，藏地前期諸論師〔主張〕有四位創軌師:至尊彌勒、龍 樹依怙、陳那、斷諍堪布。初者造《現觀莊嚴論》、次者造理聚六論[注]、三者造《佛母般若波羅蜜多圓集要義論》、四者造《三佛母斷諍論》。 |
1.3.3 རང་གི་ལུགས་ནི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་ལ། ཀླུ་སྒྲུབ་དང་ཐོགས་མེད་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ཤིང༌། ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོའི་བརྗོད་བྱ་ལ་ཡང་དངོས་བསྟན་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། སྦས་དོན་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རིམ་པ་གཉིས་ཡོད་ལ། དང་པོ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་རིགས་ཚོགས་དྲུག །གཉིས་པ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་རྗེ་བཙུན་གྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་འདི་མཛད་དོ།། | 1.3.3 然自宗〔主張〕創軌師有龍樹、無著，定數[注]為二。般若經之所詮，亦有顯義[注]空性次第與隱義現觀次第二種。為抉擇前者，龍 樹造理聚六論;為抉擇後者，至尊〔彌勒〕造此《現觀莊嚴論》。 |
1.4 如何辨明所詮釋根本經? བཤད་བྱ་རྩ་བའི་མདོ་ངོས་འཛིན་ཚུལ། | 1.4 如何辨明所詮釋根本經? 如何辨明所詮釋根本經? |
1.4.1 འོ་ན་འདིའི་བཤད་བྱ་རྩ་བའི་མདོ་ལ་དུ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.4.1 問:然則，此《現觀莊嚴論》所詮釋根本經有幾許? |
1.4.2 དེ་ཡང་བོད་སྔ་མ་རྣམས་ཡུམ་དྲུག་དང་སྲས་བཅུ་གཅིག་སྟེ་ཡུམ་སྲས་བཅུ་བདུན་དུ་གྲངས་ངེས་པར་འདོད་པ་ཡིན་ལ། ཡུམ་དྲུག་ཡོད་དེ། འབུམ། ཉི་ཁྲི། ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ། ཤེས་རབ་ཁྲི་པ། བརྒྱད་སྟོང་པ། སྡུད་པ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ལ་ཡུམ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཆ་ཚང་བར་སྟོན་པས་ན་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 1.4.2 答:對此，諸藏地前期〔論師〕主張:「有六佛母經與十一子 經，定數為十七母子經。六佛母經為《般若十萬頌》、《般若二萬 頌》、《般若一萬八千頌》、《般若萬頌》、《般若八千頌》、《 般若攝頌》。此等稱為佛母經之理由，乃因完整宣說八現觀，故如 是稱。 |
1.4.3 སྲས་བཅུ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་དེ། ཤེར་ཕྱིན་བདུན་བརྒྱ་པ། ལྔ་བརྒྱ་པ། སུམ་བརྒྱ་པ། ཚུལ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ། ལྔ་བཅུ་པ། སྒོ་ཉེར་ལྔ་པ། རབ་རྩལ་རྣམ་གནོན་གྱིས་ཞུས་པ། ཀཽ་ཤི་ཀས་ཞུས་པ། ཤེར་ཕྱིན་ཡི་གེ་གཅིག་མ། ཡི་གེ་ཉུང་ངུ། །ཤེས་རབ་སྙིང་པོ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ལ་སྲས་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཡོད་དེ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཆ་ཚང་བར་མི་སྟོན་ཅིང་ཕྱོགས་ཙམ་སྟོན་པས་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར་རོ། ། | 1.4.3 十一子經為《般若七百頌》、《般若五百頌》、《般若三百頌》、 《般若百理五十頌》、《般若五十頌》、《般若二十五門經》、《 善勇猛請問經》、《帝釋請問經》、《般若一字經》、《般若少字 經》、《般若心經》。此等稱為子經之理由，是因未完整宣說八現 觀，唯述少分，故如是稱。」 |
1.4.4 ཡུམ་གྱི་མདོ་ལ་དྲུག་གིས་གྲངས་ངེས་བྱེད་པ་མི་འཐད་དེ། ཤེར་ཕྱོགས་ཀྱི་མདོ་ལ་ཡུམ་གྱི་མདོས་ཁྱབ་ཅིང༌། ཤེས་རབ་ཁྲི་པ་དང་རྒྱན་རྩ་འགྲེལ་དུ་སྦྱར་བའི་ཚད་ལྡན་གྱི་འགྲེལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུད་པ་དེ་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པའི་ལེའུའི་ནང་ཚན་ཡིན་པས་ལོགས་སུ་འདྲེན་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར། སྲས་བཅུ་གཅིག་གིས་གྲངས་ངེས་ཀྱང་མི་འཐད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ། ཟླ་བའི་སྙིང་པོ། ཉི་མའི་སྙིང་པོ། ལག་ན་རྡོ་རྗེ། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་རྣམས་ཀྱང་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོར་ཚིག་གསལ་ལས་གསལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.4.4 〔但〕佛母經定數為六，不應理，因般若品經為佛母經所周 遍，而《般若萬頌》並無與《現觀莊嚴論》作本、釋結合之具量[注]釋本故，以及《般若攝頌》僅是《般若一萬八千頌》之一品，不得 另列出故。子經定數為十一，亦不應理，因《明句疏》明示普賢、 月藏、日藏、金剛手與金剛幢菩薩所問諸經，亦皆是般若經故。 |
1.4.5 རང་ལུགས་ནི་གསེར་ཕྲེང་ལྟར་ན། རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་དང་བཞིར་གྲངས་ངེས་ཏེ། དེ་དག་དང་རྒྱན་རྩ་འགྲེལ་དུ་སྦྱར་བའི་ཚད་ལྡན་གྱི་འགྲེལ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.4.5 自宗若依《金鬘疏善說》，則〔主張〕:〔般若〕廣、中、略 三本與《般若一萬八千頌》，共定數為四，因彼等與《現觀莊嚴 論》有本、釋結合之具量釋本故。 |
1.4.6 འགྲེལ་པ་འདི་དང་རྣམ་བཤད་ལྟར་ན། རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་ཁོ་ནར་གྲངས་ངེས་ཏེ། རྒྱལ་བའི་ཡུམ་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ལས་ཀྱང༌། ཞེས་དང༌། ལ་ལ་ལས་དོན་གཞན་ལས་ཚིག །གཞན་ལས་རྣམས་གྲངས་མིང་གིས་ཏེ། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུམ་ཀུན་ལའང༌། །དོན་བསྡུས་དེ་ཙམ་ཤེས་པར་བྱ། ཞེས་དང༌། ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། ཞེས་དང༌། རྣམ་བཤད་ལས་ཡུམ་གསུམ་པོ་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.4.6 若依《明義釋》與《心要莊嚴疏》，則〔主張〕:僅定數為〔 般若〕廣、中、略三本，因〔《明義釋》〕云:「三佛母亦⋯⋯」 等，〔又〕云:「有些義理其他詞，另以其他許多名，眾等學者於 佛母，應知攝義有如許。」〔又復〕云:「令成眾莊嚴。」《心要莊嚴疏》云:「為諸三佛母之莊嚴。」故。 |
1.5 如何以「五支闡述方便門」釋經義? བཤད་ཐབས་ཡན་ལག་ལྔའི་སྒོ་ནས་མདོ་དོན་འཆད་ཚུལ། | 1.5 如何以「五支闡述方便門」釋經義? 如何以「五支闡述方便門」釋經義? |
1.5.1 འོ་ན། རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱི་བཤད་བྱ་རྩ་བའི་མདོར་བྱེད་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱིས་མདོ་དོན་འཆད་ཚུལ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.5.1 問:若廣、中、略三本為《現觀莊嚴論》所詮釋根本經，則《現觀莊嚴論》如何釋經義? |
1.5.2 རྣམ་བཤད་རིགས་པ་ལས། མདོ་དོན་སྨྲ་བ་དག་གིས་ནི། །དགོས་པ་བསྡུས་པའི་དོན་བཅས་དང༌། །ཚིག་དོན་བཅས་དང་མཚམས་སྦྱར་བཅས། །བརྒལ་ལན་བཅས་པར་བསྙད་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བཤད་ཐབས་ཡན་ལག་ལྔའི་སྒོ་ནས་འཆད་ལ། དེ་ལྟར་འཆད་པའི་དགོས་པ་ནི་འཆད་པ་པོ་དང་ཉན་པ་པོས་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུའོ། ། | 1.5.2 答:如《釋正理論》云:「演說經義者，應當說旨趣，略義及 文義，承接與答難。」以〔此〕五支闡述方便門講說，如此講說之 目的，是為令講、聽者易於通達。 |
1.5.3 དེ་ཡང་རྒྱན་གྱི་གདུལ་བྱས་བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པའི་དགོས་པ་མཐོང་ནས། ཐོས་སོགས་ཀྱིས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དུ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ལམ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དགོས་དོན་དང༌། དགོས་པ་མཐོང་བ་ཡང་བསྡུས་དོན་རགས་པཙམ་མཐོང་བ་ལ་རག་ལས་པས། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ནི། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྡུས་དོན་དང༌། དེ་རྟོགས་པ་ཡང་ཚིག་དོན་ལ་རག་ལས་པས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཚིག་དོན་དང༌། | 1.5.3 此復，為令《現觀莊嚴論》所化了知造論旨趣後，以聽聞等而趣入，故「大師於此說⋯⋯」等文述旨趣; 了知旨趣亦須知粗略義，故「般若波羅蜜⋯⋯」等文示略義;了達彼亦須由文義，故「 發心為利他⋯⋯」等文明文義; 前、後文之關聯〔亦須〕藉由承接，故「次一切智性⋯⋯」等文說承接; |
1.5.4 གཞུང་སྔ་ཕྱིའི་འབྲེལ་བ་མཚམས་སྦྱར་ལ་རག་ལས་པས། དེ་ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་དང༌། ཁས་བླངས་དང་རང་ཚིག་སྔ་ཕྱི་མི་འགལ་བ་བརྒལ་ལན་ལ་རག་ལས་པས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བརྒལ་ལན་གྱི་སྒོ་ནས་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་བཤད་རིགས་པ་ལས། མདོ་དོན་ཆེ་བ་ཉིད་ཐོས་ནས། །ཉན་པ་དང་ནི་འཛིན་པ་ལ། །ཉན་པ་པོ་ནི་གུས་བྱེད་པས། །ཐོག་མར་དགོས་པ་བརྗོད་པར་བྱ། །དེ་གྲུབ་དེ་ནི་བསྡུས་དོན་ལས། །བསྡུས་པའི་དོན་ནི་ཚིག་དོན་ལས། །གོ་རིམས་རིགས་པ་སྔ་ཕྱི་དག །མི་འགལ་བ་ནི་གཉིས་ལས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.5.4 〔為令〕主張與自前、後文不成相違，〔亦須〕藉答難，故「 法界無差別⋯⋯」等文，以答難之門而抉擇，因《釋正理論》言: 「為聽經勝利，聞及受持之，聞者起恭敬，故先說旨趣。成此由略 義，略義由文義，次第前後理，無違由〔餘〕二。[注]」故。 |
1.6 《現觀莊嚴論》釋本有幾許? མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལ་འགྲེལ་པ་དུ་ཡོད་བཤད་པ། | 1.6 《現觀莊嚴論》釋本有幾許? 《現觀莊嚴論》釋本有幾許? |
1.6.1 འོ་ན། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ལ་འགྲེལ་པ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.6.1 問:那麼《現觀莊嚴論》釋本有幾許? |
1.6.2 ཉེར་གཅིག་ཡོད ། མདོ་དང་རྒྱན་སྦྱར་བ་བཅུ་གཉིས། མ་སྦྱར་བ་དགུ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.6.2 答:有二十一:經與《現觀莊嚴論》結合有十二本，未結合有 九本。 |
1.6.3 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཉི་ཁྲི་དང་སྦྱར་བ་བཞི། བརྒྱད་སྟོང་པ་དང་སྦྱར་བ་གསུམ། སྡུད་པ་དང་སྦྱར་བ་གསུམ། འབུམ་རྐྱང་དང་སྦྱར་བ་གཅིག སྨྲྀ་ཏིས་མཛད་པའི་ཡུམ་གསུམ་དོན་བརྒྱད་དང་མཐུན་པར་སྦྱར་བའི་འགྲེལ་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.6.3 初者成立，因結合《般若二萬頌》者有四、結合《般若八千 頌》者有三、結合《般若攝頌》者有三、僅結合《般若十萬頌》者 有一，以及泌地所造《三佛母相順八義之結合釋》故。 |
1.6.4 དང་པོ་ཡོད་དེ། འཕགས་པས་མཛད་པའི་ཉི་ཁྲི་སྣང་བ། བཙུན་པས་མཛད་པའི་ཉི་ཁྲི་རྣམ་འགྲེལ། སློབ་དཔོན་གྱིས་མཛད་པའི་ཉི་ཁྲི་ལེའུ་བརྒྱད་མ། ཤཱནྟི་པས་མཛད་པའི་ཉི་ཁྲི་དག་ལྡན་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.6.4 初四本指聖解脫軍所造《二萬頌光明釋》、大德解脫軍所造《二萬頌釋》、阿闍黎[注]所造《二萬頌八品釋》，及寂靜所造《二萬頌具清淨釋》。 |
1.6.5 གཉིས་པ་ཡོད་དེ། སློབ་དཔོན་གྱིས་མཛད་པའི་རྒྱན་སྣང༌། ཤཱནྟི་པས་མཛད་པའི་སྙིང་པོ་མཆོག ཨ་བྷྱས་མཛད་པའི་གནད་ཀྱི་ཟླ་འོད་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཡོད་དེ། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྡུད་པའི་དཀའ་འགྲེལ། སློབ་དཔོན་གྱིས་མཛད་པའི་སྡུད་འགྲེལ་རྟོགས་སླ། ཁ་ཆེ་ངྷརྨ་ཤྲཱིས་མཛད་པར་གྲགས་པའི་ཤེར་ཕྱིན་མཛོད་ཀྱི་ལྡེ་མིག་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.6.5 次三本指阿闍黎所造《莊嚴光明釋》、寂靜所造之《最勝心要釋》、無畏所造之《月光要論》。後三本指桑傑耶西所造《攝頌釋難》、阿闍黎所造《易了攝頌釋》與傳聞由喀什米爾達瑪悉日所造上)《般若藏鑰釋》。 |
1.6.6 གཉིས་པ་མདོ་དང་མ་སྦྱར་བ་དགུ་ཡོད་དེ། སློབ་དཔོན་གྱིས་མཛད་པའི་འགྲེལ་ཆུང༌། དེའི་འགྲེལ་བཤད་ཚིག་གསལ་ཆོས་བཤེས་ཀྱིས་མཛད་པ། གསེར་གླིང་པས་མཛད་པའི་འགྲེལ་བཤད་རྟོགས་དཀའི་སྣང་བ། ཇོ་བོས་མཛད་པའི་བསྡུས་དོན། ཁ་ཆེ་གཞོན་ནུ་དཔལ་གྱིས་མཛད་པའི་བསྡུས་དོན། ཤེར་འབྱུང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསྡུས་དོན། རིན་ཆེན་གྲགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་གྲགས་ཆ། ཨབྷཡས་མཛད་པའི་ཐུབ་པ་དགོངས་རྒྱན། བུདྡྷ་ཤྲཱིས་མཛད་པའི་ཤེས་རབ་སྒྲོན་མེའི་ཕྲེང་བ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.6.6 次者未與經結合者有九:指阿闍黎所造略釋、法友所造解釋 略釋之《明句疏》、金洲所造《難了光明釋》、阿底峽所造《攝 義》、喀什米爾吉祥童子所造《攝義》、慧源智慧所造《攝義》、爇那機地所造《稱揚分釋》、無畏所造《牟尼密意莊嚴疏》與布達 悉日所造《般若燈鬘》。 |
1.6.7 དེ་ལྟར་མང་དུ་ཡོད་པ་ལས། རང་གི་ལུགས་ནི། འགྲེལ་པ་དོན་གསལ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་རྒྱན་འཆད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་ཉུང་བ་དང༌། བརྗོད་བྱའི་དོན་གསལ་ཞིང་འགྲེལ་ལ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཡུམ་གསུམ་ཀའི་རྒྱན་དུ་འགྲེལ་བས་འགྲེལ་པ་གཞན་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.6.7 於眾多釋本中，自宗依循《明義釋》闡釋《現觀莊嚴論》，因此本以能詮文簡、所詮義明釋之，並將《現觀莊嚴論》解釋為三佛母之莊嚴，以此勝餘釋本故。 |
1.7 《明義釋》如何以五支闡述方便門釋《現觀莊嚴論》義? བཤད་ཐབས་ཡན་ལག་ལྔའི་སྒོ་ནས་འཆད་ཚུལ། | 1.7 《明義釋》如何以五支闡述方便門釋《現觀莊嚴論》義? 《明義釋》如何以五支闡述方便門釋《現觀莊嚴論》義? |
1.7.1 འཆད་ཚུལ་ནི། བཤད་ཐབས་ཡན་ལག་ལྔའི་སྒོ་ནས་འཆད་པར་བྱེད་པས། ཐོག་མར་བཤད་ཐབས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་ནི། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ། །ཞེས་པ་ནས། ཕན་གདགས་འདོད་པས་སྤྲོ་བ་སྐྱེས། །ཞེས་པའི་བར་གྱིས་བསྟན་ལ། དེ་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མཆོད་བརྗོད་དང་རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་གཉིས་ཀ་སྟོན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ། གུས་ཕྱག་འཚལ་ཞེས་པས་མཆོད་བརྗོད་དང༌། ལྷག་མས་རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.7.1 闡述之理:以五支闡述方便門闡釋。先闡述方便之前行，此由「般若波羅蜜」至「是故興趣生」〔文〕中所示。此復，「般若波羅蜜⋯⋯」等文，揭示禮讚文與造論誓言二者，因以「般若波羅蜜」與「禮敬」之文，揭示禮讚文;餘文示造論誓言故。 |
1.7.2 མཆོད་པར་བརྗོད་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་འདོད་དོན་དུ་མ་འགྲུབ་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། བསོད་ནམས་རྣམ་སྨིན་བདེ་སྟེར་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སེལ། །བསོད་ནམས་ལྡན་པའི་མི་ཡི་བསམ་པ་རྣམས་ཀྱང་འགྲུབ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རྩོམ་པར་དམ་བཅས་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། རྩོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤེས་རབ་སྡོང་བུ་ལས། དམ་པ་མང་པོ་ཁས་འཆེ་མི་བྱེད་ལ། །གལ་ཏེ་དཀའ་བའི་ཁས་ནི་བླངས་གྱུར་ན། །རྡོ་ལ་རི་མོ་བྲིས་པ་ལྟ་བུར་ནི། །ཤི་ཡང་གཞན་དུ་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.7.2 禮讚目的，乃為成辦暫時與究竟之多種心願，因《大遊戲經》云: 「福除眾苦異熟樂，福人心願亦成就。」故。而造論誓言之旨趣， 是為造論究竟〔圓滿〕，因《智樹論》云:「聖賢少承許，縱允難 成事，如石上刻畫，雖死亦不捨。」故。 |
1.7.3 ཁྱོད་ཀྱིས་འགྲེལ་པ་རྩོམ་ན་བླ་མ་སྔ་མའི་མན་ངག་ཡོད་དམ་མེད། ཡོད་ན་ཟློས་པར་འགྱུར་ལ། མེད་ན་རྩོམ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། | 1.7.3 問:汝造釋本是否有先前上師之口訣?有則重複，無則造論不合理。 |
1.7.4 བླ་མ་སྔ་མའི་མན་ངག་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་སྐྱོབ་ཉིད་ཀྱིས། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཐོགས་མེད་དང༌། འགྲོ་དོན་རྩ་ལག་དབྱིག་གི་གཉེན་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དབྱིག་གཉེན་དང༌། འཕགས་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཡི། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཕགས་པ་གྲོལ་སྡེ་དང༌། དེ་ཡི་འོག་ཏུ་རྣམ་གྲོལ་སྡེ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བཙུན་པ་གྲོལ་སྡེའི་མན་ངག་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མན་ངག་ཡོད་ཀྱང་འགྲེལ་པ་སྔ་མ་རྣམས་དང་ཟློས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ཡུམ་གསུམ་ཀའི་རྒྱན་དུ་འགྲེལ་བའི་འགྲེལ་པ་བརྩམས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ནི། དེ་ལྟར་མཁས་པས་སྣང་བྱས་ཤིང༌། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཆད། | 1.7.4 答:有先前上師之口訣。「怙主聖無著⋯⋯」等文表無著;「 世親利眾友⋯⋯」等文明世親;「納入聖者列⋯⋯」等文顯聖解脫 軍;「其後解脫軍⋯⋯」等文示有大德解脫軍之教授。雖有教授， 然不與前釋論等重複[注]，因造釋解說《現觀莊嚴論》為三佛母經之莊嚴故，此由「如是學者釋⋯⋯」等文所述。 |
1.7.5 ཡང་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ལ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནས་རྩ་བའི་བླ་མའི་བར་གྱི་གདམས་པ་བར་མ་ཆད་དུ་ཡོད་པ། རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལ་མཁས་པ། ཡི་དམ་ལྷའི་ཞལ་གཟིགས་ཤིང་གསུང་གི་གནང་བ་ཐོབ་པ་སྟེ་རྒྱུ་གསུམ་གསུངས་པ་ཡང་སློབ་དཔོན་ལ་ཚང་བ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་སྐྱོབ་ཉིད་ཀྱིས། ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་བཞིས་དང་པོ་དང༌། དེ་ལྟར་མཁས་པས་སྣང་བྱས་ཤིང༌། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཉིས་པ་དང༌། དེ་ལྟས་ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་བ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གསུམ་པ་ཚང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.7.5 又復，造論圓滿因有〔三〕:1.從正等正覺乃至根本上師之間 教授無有中斷。2.精通五明。3.親見本尊天[注]顏並得造論開許。此三 因阿闍黎亦具足，以「怙主聖無著⋯⋯」等四偈表初者;以「如是 學者釋⋯⋯」等文明次者;以「是故極難獲⋯⋯」等文顯示具足末者。 |
1.8 慈氏 བྱམས་གཞུང། | 1.8 慈氏 慈氏 |
1.8.1 བཤད་ཐབས་དངོས་ནི། རྒྱན་གྱི་མདོ་དོན་བཤད་ཐབས་ཡན་ལག་ལྔའི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་ལྟར། འགྲེལ་པ་འདིས་ཀྱང་རྒྱན་དེ་ལྟར་འཆད་དགོས་སོ་ཞེས་མཚོན་པའི་ཕྱིར་དུ། ཐོག་མར་ཉན་ཐོས་ཞི་བ་འཚོལ་རྣམས་ཞེས་སོགས་བཤད་ཐབས་ཡན་ལག་ལྔའི་སྒོ་ནས་འཆད་དེ། | 1.8.1 正說闡述方便，為表徵如《現觀莊嚴論》以五支闡述方便之門 述說經義，此《明義釋》亦須如此闡述《現觀莊嚴論》故，先以五 支闡述方便之門宣說「求寂聲聞⋯⋯」等文。 |
1.8.2 འཕགས་པ་བྱམས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མཚམས་སྦྱར་དང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདིས་ནི་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྡུས་དོན། དེ་ཐོས་ནས་རེ་ཞིག་དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དགོས་དོན། དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བརྒལ་ལན། ཉན་ཐོས་དང་དེའི་ཕྱོགས་སུ་བསླན་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཚིག་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.8.2 「聖彌勒⋯⋯」等文表承接;「此偈頌⋯⋯」等文明略義;「聽聞 彼之後，一時諸隨信行者⋯⋯」等文顯旨趣;「對其，於心中如是 銘記⋯⋯」等文示答難;「諸凡聲聞，以及以一次第作說明〔之〕 併入〔聲聞〕其類屬⋯⋯」等文以文義門述說。 |
1.8.3 འཕགས་པ་བྱམས་པ་ཞེས་སོགས་རང་དོན་གྱི་དགོས་པར་སྦྱར་བ་ལ། རོང་ཊིཀཱ་པས་དེ་མི་འཐད་དེ། བྱམས་པ་ལ་རང་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པའི་ཆེད་ཁོ་ནར་སྣང་བས་སོ་ཞེས་ཟེར། | 1.8.3 對於「聖彌勒⋯⋯」等文解釋自利所為。榮澤巴云:「此不應理，因慈氏無希求自利之覺知故，顯見唯為令他趣入論典。」 |
1.8.4 དེ་འགོག་པ་ལ་རྣམ་བཤད་དུ། རྗེ་བཙུན་ལ་རང་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་མེད་པར་འདོད་པ་སོགས་ནི། ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་བཤད་ན། རྗེ་བཙུན་ལ་རང་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་མེད་པར་འདོད་པ་དེ་རྗེ་བཙུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་དབང་དུ་བྱེད་དམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དབང་དུ་བྱེད། | 1.8.4 為破此，《心要莊嚴疏》云:「許至尊無希求自利覺等⋯⋯[注]」等義。〔在此〕說明:〔汝〕承許至尊無希求自利之覺知，乃以至尊為正等正覺或為菩薩而說。 |
1.8.5 དང་པོ་ལྟར་ན། ཐུན་མོང་བ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྔགས་ཐེག་པའི་སྐབས་མ་ཕྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་སྐབས་འདིར་རྗེ་བཙུན་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས། ཕྱི་མ་ལྟར་ན། རྗེ་བཙུན་གྱིས་རང་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལ་ཆོས་སྐུ་དགོས་པར་མ་མཐོང་བར་ཐལ། དེའི་རྒྱུད་ལ་རང་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.8.5 若如初者，則成未區分共波羅蜜多乘[注]與不共密乘之時刻，因於波 羅蜜多乘時，至尊是佛故，承許因;若如後者，至尊理應不知圓滿 自利須〔證〕法身，因彼相續中無希求自利之覺知故。 |
1.8.6 འདོད་ན། དེ་རང་དོན་དུ་ཞི་བ་རྐྱང་པས་ཆོག་པར་འཛིན་པའི་གང་ཟག་ཏུ་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ། ། | 1.8.6 若許，彼理應是執〔圓滿〕自利唯需寂靜即可之補特伽羅，因許故。若許，彼應成非菩薩。 |
1.8.7 མཁས་པ་ཁ་ཅིག ཐུན་མོང་བ་གདུལ་བྱ་ཐུན་མོང་བའི་བསམ་པ་དང་མདོ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སྒྲས་ཟིན་ལ་བྱེད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དངོས་པོའི་གནས་ཚོད་ལ་བྱེད་ཟེར་བ་དང༌། ཡང་ཁ་ཅིག ཐུན་མོང་བ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་དང་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྒྱུད་བླ་མ་དང་དམ་ཆོས་པད་དཀར་སོགས་ལ་བྱེད་གསུངས་པ་རྣམས་མི་འཐད་དེ། | 1.8.7 有學者主張:「共所化之共通思惟與經論字面〔意義〕為共， 其實相為不共。」又有云:「般若經與《現觀莊嚴論》是共，《大乘寶性論》與《妙法蓮華經》等是不共。」 |
1.8.8 འདིར་རྣམ་བཤད་ལས། ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐབས་མ་ཕྱེད་བ་ཡིན་ལ་ཞེས་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕེན་ལུགས་ཀྱིས། གསུང་རབ་སྤྱི་འགྲོ་ལ་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་གྲགས་པ་ཅིག་ཡིན་ལ། ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི་བཤད་པ་དེ་ནི་གྲགས་ཚོད་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྐབས་འདིའི་རྣམ་བཤད་ཀྱི་ལུགས་ལ་རྗེ་བཙུན་སངས་རྒྱས་ཡིན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཡིན་ཀྱང་རང་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་ཞུགས་པར་སྒྲུབ་བ་ནི་དགོངས་པར་སོང་སྙམ་པ་མེད་དོ།། | 1.8.8 〔此〕等主張皆不應理，因對此，《心要莊嚴疏》云:「是對 共通與不共通之分際未加區分。」〔示〕其為極不應理之說，依 此破法可知，乃一般至言所稱許之共與不共，但汝等所說未臻普及 故。是故，此《心要莊嚴疏》宗成立「至尊是佛」與「雖為佛然心 續中具足希求自利之覺知」，〔吾〕認為大抵非其意趣。 |
1.9 今此辨析禮讚文如何由四科判揭示 མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ས་བཞིས་འཆད་ཚུལ། | 1.9 今此辨析禮讚文如何由四科判揭示 今此辨析禮讚文如何由四科判揭示 |
1.9.1 མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་འདིར་་མཐའ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། མཆོད་བརྗོད་མཛད་པའི་དགོས་པ། གོ་རིམས་ངེས་པ། བསྟོད་ཡུལ་གྱི་ཡུམ་ངོས་བཟུང་བ། ཡུམ་སྲས་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ། | 1.9.1 今此，禮讚文略作辨析有四:造禮讚文旨趣、次第決定、明辨禮讚境佛母、述說母子義等。 |
1.9.2 དང་པོ་ནི། རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་ཆ་པ་ན་རེ། མཆོད་བརྗོད་མཛད་པ་ལ་དགོས་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། རང་དོན་གྱི་དགོས་པ་གསུམ་དང༌། ངེས་པའི་རྐྱེན་ལ་འཇུག་པའི་དགོས་པ་ལྔ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.9.2 初者，正理自在者恰巴云:「造禮讚文有八旨趣，即三種自利 旨趣與五種趣入決定[注]緣之旨趣。 |
1.9.3 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། མཆོད་བརྗོད་མཛད་པས་རང་ཉིད་གཞན་གྱིས་སྐྱེས་བུ་དམ་པར་ཤེས་ནས་བསྟོད་གྲགས་སོགས་འབྱུང་བ་འཇིག་རྟེན་འདི་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོས་པ་དང༌། བསོད་ནམས་འཕེལ་ཞིང་བར་ཆད་ཞི་ནས་རྩོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་བཞེད་པས་དམིགས་པའི་དགོས་པ་དང་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་འགྲུབ་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་དགོས་པ་དང་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.9.3 初者成立，1.造禮讚文〔後〕，令他了知吾是善士夫而得稱揚等，即世間方面之旨趣。2.令福德增長、障礙屏除後，造論究竟，即所 緣之旨趣。3.執持成辦增上生[注]與決定勝[注]之圓滿因之旨趣。 |
1.9.4 ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱས་རྒྱན་བརྩམས་པའི་དགོས་པ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་ཐོས་སོགས་ཀྱིས་འཇུག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ན་དོན་ཁྱད་པར་ཅན་སྒྲུབ་པའི་ཐོག་མར་ལྷ་མཆོད་པ་སོགས་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟར་བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་འདི་ཡང་དོན་ཆེན་པོ་ཅན་ཡིན་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དུ་དང༌། བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དམ་ཕལ་པས་བརྩམས་སམ་སྙམ་པའི་ལོག་རྟོག་བསལ་ཏེ་དགོས་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྩོམ་པ་པོ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་བརྩམས་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསོད་ནམས་འཕེལ་ཞིང་བར་ཆད་ཞི་ནས་ཐོས་བསམ་མཐར་ཕྱིན་བའི་དགོས་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.9.4 後者成立，1.〔為令〕《現觀莊嚴論》特意所化[注]了知造《現觀莊嚴論》旨趣，而以聞等趣入。2.於世間，〔為〕成辦大業，〔須〕 先祭拜天神等，如是，為令了知此造論亦屬大業。3.去除〔此論〕無有造論旨趣或為凡庸者所造之顛倒分別，乃其旨趣。4.為令知殊 勝造者所造。5.〔為令〕增福除障，得聞、思究竟目的。」 |
1.9.5 ཁ་ཅིག གཞུང་གི་མཛེས་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གསུང༌། | 1.9.5 有云:「為令論典莊嚴。」 |
1.9.6 དང་པོ་མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟ་བུའི་བཤད་སྲོལ་དེ་འཕགས་སེང་གང་གིས་ཀྱང་མ་མཛད་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་ཡང་མི་འཐད་དེ། དེ་ཙམ་དགོས་པ་ཆུང་བའི་ཕྱིར། | 1.9.6 初者不應理，因此類說法，聖[注]、獅[注]均未作是言故;後者不 應理，因僅此旨趣微小故。 |
1.9.7 རང་གི་ལུགས་ནི། སྤྱིར་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཐོག་མར་མཆོད་བརྗོད་མཛད་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། དཀོན་མཆོག་སྒྲོན་མེ་ལས། དད་པ་སྔོན་འགྲོ་མ་ལྟར་བསྐྱེད་པ་སྟེ། །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་སྲུང་ཞིང་སྤེལ་བར་བྱེད། ཞེས་དང༌། རྒྱན་ལས། དད་པའི་རྩ་བ་རབ་བརྟན་བྱ། ཞེས་བཤད་པ་ལྟར། དད་པ་དཀར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.9.7 自宗〔主張〕:一般於論之初作禮讚，有其旨趣，如《寶炬 經》云:「信為前行如母生，守護增長一切德。[注]」《大乘莊嚴經 論》〔亦〕云:「應令信根極堅固。」是為令知「信」須為一切白 法之前行故。 |
1.9.8 དེ་འགྲོ་དགོས་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལ་ལྡོག་ཏུ་མེད་པའི་དད་པ་ཤུགས་དྲག་ཡོད་ན་དེས་འདུན་པ་ཤུགས་དྲག་དྲངས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་ལ་ཐོས་སོགས་ཀྱིས་འཇུག་པ་འབྱུང་ལ། དད་པ་མེད་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་ལ་སློབ་འདོད་རྣལ་མ་མི་འབྱུང་བས། | 1.9.8 信須前行，因對大乘文字、道、果若有不退轉強烈信，即能引猛利 希求，且以聞等趣入大乘道;無信則無真心欲學大乘道。 |
1.9.9 ལམ་ལ་སློབ་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་མར་མཐའི་འབྲས་བུས་བསྡུས་བའི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་དཀོན་མཆོག དེ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་བའི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་ལྡོག་ཏུ་མེད་པའི་དད་པ་བསྐྱེད་དགོས་སོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.9.9 故為令諸欲學大乘道者了知，須先對最終果所攝佛寶、三智所攝法 寶，以及如理行修法寶之僧寶等生起不退轉信故。 |
1.9.10 ཁྱད་པར་སྲས་བཞིའི་བཞེད་དོན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཡུམ་མཁྱེན་པ་གསུམ་ལ་བསྟོད་ཕྱག་མཛད་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱས་མཆོད་བརྗོད་མཛད་པ་ཉིད་ནས་རྒྱན་གྱི་བརྗོད་བྱ་ལ་དང་བ་ཤུགས་དྲག་སྐྱེ་བའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.9.10 特禮讚成辦四子[注]心願之佛母三智之旨趣，乃為令《現觀莊嚴論》 特意所化，於作禮讚〔時〕，即對《現觀莊嚴論》所詮生起強烈淨 信。 |
1.9.11 དང་བ་སྐྱེ་ཚུལ་ཡོད་དེ་དབང་རྟུལ་གྱིས་ཡུམ་ལ་མོས་པ་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་དང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། དབང་རྣོན་གྱིས་ཡུམ་ལ་གནོད་པ་ཡོད་མེད་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་གནོད་པ་མེད་པར་མཐོང་བ་ན་དང་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དང་བ་སྐྱེས་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དེ། ཐོས་སོགས་ཀྱིས་རིམ་གྱི་ཞུགས་ནས་མཐར་ལེགས་པའི་མཆོག་ཐོབ་པའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.9.11 生起淨信之理:鈍根者於佛母以勝解為主而生淨信;利根者善觀佛 母有無違害，見無違害，遂生淨信。生起淨信之旨趣，是為以聞等 令漸次趣入，最後獲得妙勝。 |
1.9.12 སྔ་འགྲེལ་དུ་གཞན་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཡོན་ཏན་རིན་པོ་ཆེ་ཕུལ་དུ་དབྱུང་དུ་མེད་ཅིང་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཞེས་སོགས་དང༌། ཕྱི་འགྲེལ་དུ་དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ལ་རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་ལེགས་པ་ཐམས་ཅད་འཐོབ་པའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.9.12 前疏中云:「為了令他人自然地進入薄伽梵母—殊勝無量之功 德⋯⋯」等文;後疏中云:「因此對佛母極大之淨信，乃是獲得一 切善之主因。」[注] |
1.9.13 གཉིས་པ་གོ་རིམས་ནི། ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཉན་ཐོས་ཞི་བ་འཚོལ་རྣམས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས། དང་པོར་གཞི་ཤེས། དེ་ནས་ལམ་ཤེས། དེ་ནས་རྣམ་མཁྱེན་ལ་བསྟོད་པ་མི་རིགས་བར་ཐལ། བསྟན་བཅོས་ལུས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་གསུངས་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཟེར། | 1.9.13 第二、次第〔決定〕，有駁云:「『求寂聲聞⋯⋯』等，初禮 讚基智，次道相智，後一切相智，不應理，因論典正文逆此而說，與此相違故。」 |
1.9.14 དེ་ལ་ཨར་བྱང་ཆུབ་ཡེ་ཤེས་ན་རེ་སྐྱོན་མེད་དེ། མཆོད་བརྗོད་གླེང་གཞིའི་འགྲེལ་པ་ཡིན་པས་གླེང་གཞིའི་གོ་རིམས་དང་བསྟུན་ནས་བཤད་པའི་ཕྱིར། གླེང་གཞིའི་དོན་ཇི་ལྟར་འགྲེལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.9.14 對此，阿爾菩提本智云:「〔此〕無過失，因讚禮文是〔經 中〕序品之解釋，故順同序品次第說故。如何解釋序品之義? |
1.9.15 རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་དུ་དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་དང༌། དགེ་བསྙེན་མ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོ་དང༌། ཞེས་པས་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཉན་ཐོས་འཕགས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ཞེས་པས་འབྲས་བུ་ཉེར་ཞི་དེ་བསྟན། རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཉན་ཐོས་འཕགས་པས་འབྲས་བུ་ཉེར་ཞིར་འཁྲིད་པ་གཞི་ཤེས་ལ་རག་ལས་སོ་ཅེས་སྦས་དོན་ཁོང་ན་གནས་པ་གསལ་བའི་ཕྱིར། ཉན་ཐོས་ཞི་བ་འཚོལ་རྣམས་ཞེས་སོགས་ཚིག་རྐང་གཅིག་གསུངས་པ་དང༌། | 1.9.15 「〔因般若〕廣、中、略中云:『極多比丘、比丘尼、優婆 塞、優婆夷俱坐，具壽大迦葉與。[注]』之文，表所依補特伽羅聲聞 聖者;『一切皆阿羅漢，漏盡無煩惱。』之文，明彼寂靜果。引 導所依補特伽羅聲聞聖者至寂靜果取決於基智，為顯其是含有之隱 義，故云:『求寂聲聞⋯⋯』等二句[注]。 |
1.9.16 བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཟང་སྐྱོང་དང་ཞེས་པས་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཟུངས་རབ་ཏུ་ཐོབ་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པས་སྤྱོད་པ་ཞེས་པས་འབྲས་བུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་དེ་བསྟན། | 1.9.16 「『極多菩薩摩訶薩並坐，如是賢護菩薩。』之文，示所依補 特伽羅菩薩聖者;『悉得證陀羅尼，具足五神通，空性為行境，而 以無相之行相行。』之文，表成辦世間利益果。 |
1.9.17 རྟེན་གྱི་གང་ཟག་བྱང་སེམས་འཕགས་པས་འབྲས་བུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལམ་ཤེས་ལ་རག་ལས་སོ་ཅེས་སྦས་དོན་ཁོང་ན་གནས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འགྲོ་ལ་ཕན་པར་བྱེད་རྣམས་ཞེས་སོགས་ཚིག་རྐང་གཅིག་གསུངས་པ་དང༌། | 1.9.17 所依補特伽羅菩薩聖者成辦世間利益果，取決於道相智，為顯其是 含有之隱義，故云:『諸樂饒益⋯⋯』等二句[注]。 |
1.9.18 བཅོམ་ལྡན་འདས་རང་ཉིད་ཀྱིས་གདན་སེང་གེའི་ཁྲི་བཤམས་པ་ལ་བཞུགས། སྐུ་དྲང་པོར་སྲངས། དྲན་པ་མངོན་དུ་བཞག་ཅེས་པས་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་སངས་རྒྱས་འཕགས་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ལས་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕྲོས་པའི་སྣེ་ལས་སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལས་བརྩམས་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏོ་ཞེས་པས་འབྲས་བུ་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་དེ་བསྟན། | 1.9.18 「『薄伽梵自敷獅座而坐，端身安住正念。』之文，表所依補特伽羅佛聖者;『薄伽梵身放無量光芒，光端化現諸佛，以六度說法。』之文，明轉法輪果; |
1.9.19 རྟེན་གྱི་གང་ཟག་སངས་རྒྱས་འཕགས་པས་འབྲས་བུ་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་དེ་རྣམ་མཁྱེན་ལ་རག་ལས་སོ་ཅེས་སྦས་དོན་ཁོང་ན་གནས་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གང་དང་ཡང་དག་ལྡན་པས་ཞེས་སོགས་ཚིག་རྐང་གཅིག་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་བསྡུས་སྒྲོན་མེ་ལས། གླེང་གཞི་རྒྱས་པར་བཀའ་སྩལ་དོན་མཆོག་རྣམས། །སྡུད་པར་བྱེད་པ་ཕྱག་འཚལ་ཚིགས་བཅད་ཡིན། ཞེས་གསུངས་ཟེར། | 1.9.19 所依補特伽羅佛聖者，〔得〕轉法輪果，憑一切相智，為顯其是 含有之隱義，故云:『諸佛由具⋯⋯』等二句[注]，因《攝義炬論》 云:『廣說序品諸妙義，攝於禮敬偈頌文。』故。」 |
1.9.20 དེ་མི་འཐད་དེ། གླེང་གཞི་དང་མཆོད་བརྗོད་རྩ་འགྲེལ་དུ་འཕགས་སེང་གང་གིས་ཀྱང་མ་སྦྱར་བའི་ཕྱིར་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱིས་དགོས་འགྲེལ་གྱི་འོག་ཏུ་གླེང་གཞིའི་བཤད་པ་མཛད་པ་ལ་དགོས་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་བསྡུས་སྒྲོན་མེ་ཡང་ཁ་གཡར་གྱི་གཞུང་ཡིན་པས་བཏང་སྙོམས་སུ་བྱས་པས་ཆོག་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.9.20 此〔說〕不應理，因聖、獅皆未將序品與禮讚文作本釋結合[注] 故;並因阿闍黎於旨趣相屬文後解說序品，有其目的與理由故;因 《攝義炬論》亦為假託之典，可不予置評故。 |
1.9.21 ཡང་ཁ་ཅིག གོ་རིམ་འདི་ལྟར་འབྱུང་བ་འདི་རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་རིམ་གྱིས་འཇུག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཟེར། | 1.9.21 復有云:「如是次第基於《現觀莊嚴論》特意所化趣入三乘次 第而說。」 |
1.9.22 དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་ཡིན་ན་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཐེག་ཆེན་རིགས་ངེས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་འདི་ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བསྟན་བཅོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.9.22 此亦不應理，因凡《現觀莊嚴論》特意所化，最初必是「大乘 決定種性所化」，因《現觀莊嚴論》是大乘不共論典故。 |
1.9.23 རང་ལུགས་ནི། བསྟན་བཅོས་ལུས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ནི་གདུལ་བྱ་འབྲས་བུ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཅིང༌། མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་འདི་ལྟར་བཤད་པ་ནི། རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱས་ལམ་ཉམས་ལེན་གྱི་རིམ་པའི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། | 1.9.23 自宗〔主張〕:論中正文如此講說，乃為令所化於果生起歡 喜;〔講說〕禮讚文時，如是說，乃依《現觀莊嚴論》特意所化修 道次第而說， |
1.9.24 ཐོག་མར་འཁོར་བ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་ཉེས་དམིགས་ལེགས་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱེས་བུ་ཆུང་ངུ་དང་ཐུན་མོང་བའི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་ལ་བློ་སྦྱངས་དེ་རྗེས་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་དང་ཐུན་མོང་བས་བསྡུས་པའི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་རྟོགས་པའི་ལམ་རིམ་ལ་བློ་སྦྱངས་དེ་རྗེས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོགས་ལ་བློ་སྦྱངས་ནས། འབྲས་བུ་རྣམ་མཁྱེན་སྒྲུབ་པར་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.9.24 因令彼曉知「先以善知輪迴總、別過患之門修共下士道，後修共中士道所攝通達無常等十六〔行相〕道次，而後〔再〕修上士道所攝大悲與菩提心等，能成辦一切相智果位故」。 |
1.9.25 གསུམ་པ་བསྟོད་ཡུལ་གྱི་ཡུམ་ངོས་བཟུང་བ་ལ། སྔོན་དུས་ཀྱི་བཞེད་པ་མང་དུ་ཡོད་དེ། ཚིག་གསལ་ལས། འདིར་བསྟན་གཙོ་བོའི་ཡུམ་སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནར་བཤད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ལས་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་ལ་བཞེད་པ་དང༌། | 1.9.25 第三、明辨禮讚境佛母，前期主張甚多，如《明句疏》闡述「 此處[注]主要所示佛母」唯限佛聖者智。有人依「三佛母經亦⋯⋯」 等文，主張為廣、中、略三者。 |
1.9.26 ཁ་ཅིག་གཞི་དང་ལམ་དང་རྣམ་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། གཞི་བདེན་པའི་སྐྱེ་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་གཞི་ཤེས། ལམ་བདེན་པའི་སྐྱེ་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་ལམ་ཤེས། རྣམ་པ་བདེན་པའི་སྐྱེ་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གསུམ་ལ་བཞེད་པ་དང༌། | 1.9.26 又有人依「基、道、相無生。[注]」主張為:通達基無實生之基智、通達道無實生之道相智，以及通達行相無實生之一切相智三 者。 |
1.9.27 གསེར་ཕྲེང་ལས། ཉན་ཐོས་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་ཐམས་ཅད་ཡུམ་གཞི་ཤེས། བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་ཐམས་ཅད་ཡུམ་ལམ་ཤེས། སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་ཐམས་ཅད་ཡུམ་རྣམ་མཁྱེན་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.9.27 且《金鬘疏善說》云:「聲聞聖者現觀皆為佛母基智，菩薩聖者現 觀悉為佛母道相智，佛聖者現觀均為佛母一切相智。」 |
1.9.28 རང་གི་ལུགས་ནི། སྲས་འཕགས་པ་བཞི་བསྐྱེད་པ་ལ་ཐེག་པ་འདི་ལ་ལྟོས་པའི་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་ཆ་གཉིས་ཡོད་དེ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཐུན་མོང་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པས་མ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་སོགས་པས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་བྱེད་པས་ཕར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.9.28 自宗〔主張〕:生四聖子，有觀待[注]此乘之方便、智慧二分。 通達空性智慧作為共因，故說是母;大悲、菩提心等作為不共因， 故說為父。 |
1.9.29 ཡུམ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བའི་མངལ་བཟང་པོར། ཡབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ས་བོན་བཏབ་པ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་མ་མ་དང༌། ཐབས་ཤེས་གཞན་གྱིས་སྐྱེད་སྲིངས་པས་རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་བཞེད་དོན་སྒྲུབ་པའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་འབྱུང་པའི་ཕྱིར། | 1.9.29 於母通達空性禪定之良好樂胎，由父菩提心播種、大悲保母以及餘 方便智慧長養而生，成辦三種性願之菩薩聖者。 |
1.9.30 དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཐེག་མཆོག་ལ་མོས་ས་བོན་ཤེས་རབ་ནི། །སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐྱེད་མ་དང་བསམ་གཏན་གྱི། །བདེ་བའི་མངལ་གནས་སྙིང་རྗེའི་མ་མར་ཅན། །གང་ཡིན་དེ་དག་ཐུབ་པའི་རྗེས་སྐྱེས་སྲས། །ཞེས་དང༌། རྒྱན་ལས་ཀྱང༌། ཆོས་ལ་མོས་པ་ས་བོན་དང༌། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་མཆོག་མ་ལས་སྐྱེས། །བསམ་གཏན་ལས་བྱུང་བདེ་བ་མངལ། །སྙིང་རྗེ་སྐྱེད་པའི་མ་མའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.9.30 此復，如《大乘寶性論》云:「信解上乘之種子，生佛之母慧安住，禪樂胎中悲保母，彼子皆生能仁後。[注]」《大乘莊嚴經論》云:「種子勝解法，母生勝慧度，定起安樂胎，長養悲保母。[注]」 |
1.9.31 དེས་ན་འདིར་བསྟན་མཆོད་བརྗོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡུམ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་དུ་ཡོད་ཀྱང༌། སྐབས་འདིར་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་མཆོད་བརྗོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡུམ་ལ་མཁྱེན་པ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་ཏེ། འགྲེལ་པ་འདིར། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། | 1.9.31 故此示禮讚境之佛母雖有八現觀，然「此處直接顯示禮讚境之 佛母」，則定數為三智，因《明義釋》云:「一切智、道相智、一切相智。」 |
1.9.32 ཉི་སྣང་ལས། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་ཉེ་བར་དགོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.9.32 《二萬頌光明釋》云:「依一切聖者補特伽羅而先說三智之不共功 德，故頂禮般若波羅蜜多。」故。 |
1.9.33 དེ་ཡང་དངོས་བསྟན་ཙམ་ལ་ཐེག་དམན་གྱི་གཞི་ཤེས་འཇོག་ཀྱང༌། གཞུང་གི་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་གཞི་ཤེས་ནི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་དང༌། ལམ་ཤེས་ནི་རྒྱུ་ལམ་ཤེས་དང༌། རྣམ་མཁྱེན་ཡང་རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱའི་ཐོབ་བྱར་གྱུར་པའི་འབྲས་སྐྱབས་ཅིག་ལ་བྱ་སྟེ། སྐབས་གསུམ་པ་དང༌། གཉིས་པ་དང༌། དང་པོར་བསྟན་པའི་མཁྱེན་པ་གསུམ་ལ་གཙོ་བོར་འཇོག་ཅིང་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.9.33 此復，唯依直接顯示，安立小乘基智。然文中主要顯示基智，即現 證無常等十六〔行相〕之菩薩基智。道相智為因道相智，一切相智 亦為《現觀莊嚴論》特意所化將得之果歸依處[注]，因主要安立為第 三、二、一品所說之三智且同義故。 |
1.9.34 བཞི་པ་ཡུམ་སྲས་ཀྱི་དོན་ལ་ཡང༌། སྔོན་གྱི་བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་དེ། མཁས་གྲུབ་ཤནྟི་པས་ནི། འཇིག་རྟེན་ན་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་མ། གསོ་བར་བྱེད་པའི་མ། ཕན་འདོགས་པའི་མ་གསུམ་དུ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། མཆོད་བརྗོད་ཡུམ་དུ་གྱུར་པའི་ཡུམ་འདིས་སྲས་འཕགས་པ་བཞི་ཅི་རིགས་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད། ཡོན་ཏན་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་སྒོ་ནས་གསོ་བར་ཡང་བྱེད། ཉེར་ཞིར་འཁྲིད་པ་སོགས་ཀྱི་ཕན་འདོགས་པར་ཡང་བྱེད་པས་ཡུམ་དུ་འཇོག་པར་བཞེད་པ་དང༌། | 1.9.34 第四、〔述說〕母子義，昔亦有不同主張。寂靜賢哲主張:「如世間有能生母、長養母、饒益母三種，〔此〕禮讚境之佛母能生 四聖子隨一，亦以增長功德之門長養，且引導至寂靜等作饒益故， 安立為佛母。」 |
1.9.35 ཨར་ལ་སོགས་པ། གཞི་ཤེས་ཀྱིས་རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་ཐེག་དམན་འཕགས་པར་འཇོག ལམ་ཤེས་ཀྱིས་རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་བྱང་སེམས་འཕགས་པར་འཇོག རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་སངས་རྒྱས་འཕགས་པར་འཇོག་པས། ཡུམ་སྲས་ཀྱི་དོན་རྣམ་པར་བཞག་བྱ་དང་འཇོག་བྱེད་ལ་བཞེད་པའི་ཕྱིར། | 1.9.35 阿爾等主張:「由基智安立相續具自之補特伽羅，是小乘聖 者;由道相智安立相續具自之補特伽羅，是菩薩聖者;由一切相智 安立相續具自之補特伽羅，是佛聖者。故承許能立、所立，即母子義。」 |
1.9.36 རང་ལུགས་ནི། བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་ལ་འདོད་དེ། མཁྱེན་པ་སྔ་མས་འཕགས་པ་ཕྱི་མ་སྐྱེད་ཅིང་ཉེར་ཞི་ལ་སོགས་པའི་བཞེད་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.9.36 自宗主張:〔此母、子〕是能生、所生，因前智生後聖者且成 辦寂靜等願故。 |
1.10 辨明阿闍黎所許因之所破法 སློབ་དཔོན་ཉིད་བཞེད་པའི་རྟགས་ཀྱི་དགག་བྱའི་ཆོས་ངོས་བཟུང་པ། | 1.10 辨明阿闍黎所許因之所破法 辨明阿闍黎所許因之所破法 |
1.10.1 དེ་ལྟར་མཆོད་བརྗོད་དུ་གཞི་ཤེས་ཀྱིས་ཉེར་ཞིར་འཁྲིད་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་ཀྱིས་རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་དང༌། རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་བདག་རྐྱེན་བྱེད་པར་བསྟན་པས་ཡུམ་ལ་ཡོན་ཏན་དེ་ལྟར་ཡོད་མོད། ཡུམ་གྱི་ངོ་བོ་དང་བྱེད་ལས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ངོ་བོ་ལ་དང་བ་སྐྱེ་ཚུལ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དུ། གཅིག་དང་དུ་མའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.10.1 如是禮讚文中，顯示由基智引導至寂靜，由道相智成辦三種種 性之利益，一切相智是轉法輪之增上緣，故〔知〕佛母有如是功 德。〔然則〕，何為佛母之體性與作用?為顯示〔如何〕對佛母體 性生淨信之理，故云:「離一、異性故。」 |
1.10.2 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གཉིས། སློབ་དཔོན་ཉིད་བཞེད་པའི་རྟགས་ཀྱི་དགག་བྱའི་ཆོས་ངོས་བཟུང་བ། དེ་གཞི་གཞན་གྱི་སྟེང་དུ་འགོག་པའི་གཏན་ཚིགས་སོ། ། | 1.10.2 今此，辨析有二:辨明阿闍黎所許因之所破法、彼於他事上破 斥之因。 |
1.10.3 དང་པོ་ནི། ཐོག་མར། གང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་འགོག་པའི་བདེན་ཚད་ཟིན་པ་དགོས་ཏེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་དབུ་མའི་ལྟ་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་སུ། སྒྱུ་མའི་དཔེ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་བདེན་མེད་དུ་ངེས་པར་བྱེད་པ་བསྔགས་པས། | 1.10.3 初者，須先辨明所破諦實成立之量[注]，因《入行論》云:「未 能觸及所計事，不能執取彼事無。[注]」故。此復，抉擇中觀見時， 讚許「依幻喻決定基、道、相三者無諦實」。 |
1.10.4 འདིར་ཡང་དཔེ་དེ་དང་སྦྱར་ནས་བཤད་ན། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་རྡེའུ་ཤིང་རྟ་གླང་དུ་སྤྲུལ་པའི་ཚེ། གང་ཟག་གསུམ་ལ་མཐོང་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་ཡོད་དེ། སྔགས་རྫས་ཀྱིས་མིག་བསླད་པའི་ལྟད་མོ་བ་ལ། རྡེའུ་ཤིང་རང་ངོས་ནས་རྟ་གླང་དུ་སྣང་ཞིང་དེར་ཞེན་པ་ཡོད། སྒྱུ་མ་མཁན་ལ་ནི་དེ་རང་ངོས་ནས་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བ་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་ཞེན་པ་མེད། སྔགས་རྫས་ཀྱིས་མིག་མ་བསླད་པའི་ལྟད་མོ་བ་ལ་ནི་དེ་རང་ངོས་ནས་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བ་དང་ཞེན་པ་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.10.4 此處，亦配合此喻作說明— 魔幻師將小木石變為象、馬時，三類 補特伽羅有三種不同顯現模式:1.眼被咒物所迷惑之觀眾，顯現小 木石自方為象、馬，且耽著〔為象、馬〕。2.魔幻師雖唯顯現此〔 小木石〕自方為象、馬，然不耽著〔為象、馬〕。3.眼未被咒物所 迷惑之觀眾，俱無此〔小木石〕自方成象、馬之顯現與耽著。 |
1.10.5 དཔེ་དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་སོགས་བློ་ལ་སྣང་ཚུལ་དེ་ཡང་གསུམ་དུ་ཡོད་དེ། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་མ་རྟོགས་པའི་གང་ཟག་ཐ་མལ་པ་ལ་གཟུགས་སོགས་བློ་གནོད་མེད་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པར་སྣང་བ་དང༌། དེ་ལྟར་ཞེན་པ་གཉིས་ཀ་ཡོད། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་ཤིང་བདེན་འཛིན་མ་སྤངས་པའི་གང་ཟག་ལ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་སྣང་བ་ཡོད་ཀྱང་ཞེན་པ་མེད། བདེན་འཛིན་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་སངས་རྒྱས་འཕགས་པ་ལ་དེ་ལྟར་སྣང་བ་དང་ཞེན་པ་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.10.5 同此喻，色等於覺知中亦有三種顯現模式:1.未通達法無我之凡夫 補特伽羅，皆有「色等非由無違害覺知以顯現之力[注]所安立，而從 〔彼〕境自方成立」之顯現與耽著。2.通達法無我而未斷實執之補 特伽羅，雖有如此顯現，但無耽著。3.盡斷實執之佛聖者，俱無如 是顯現與耽著。 |
1.10.6 མདོར་ན་བློ་གནོད་མེད་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་རང་གི་གདོད་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་ཞིག་བྱུང་ན་དེ་གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་བདེན་མེད་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་དགག་བྱའི་ཆོས་སུ་ངེས་ཏེ། དབུ་མ་སྣང་བ་ལས། དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དག་ལ་ཡང་དེ་ལས་ལྡོག་པའི་རྣམ་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་འཁྲུལ་པའི་བློ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། འདིའམ་འདིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྒྲིབ་པ་ལྟ་བུར་བྱེད། འགེབས་པ་ལྟ་བུར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། | 1.10.6 總之，若一法非由無違害覺知以顯現之力所安立，而從境本自 存在之方成立，則彼定是成立基、道、相三者為無諦實之所破法， 因《中觀光明論》云: 「於無真實事性，增益與此相違之亂覺， 皆名為世俗，因此或由此似能障礙真實、能遮蔽真實故。 |
1.10.7 །དེ་སྐད་དུ་ཡང་མདོ་ལས། དངོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །དམ་པའི་དོན་དུ་རང་བཞིན་མེད། །རང་བཞིན་མེད་ལ་འཁྲུལ་བ་གང༌། །དེ་ནི་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་འདོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་ཉེ་བར་བསྟན་པ་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་རྫུན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེས་བྱའོ། | 1.10.7 如經云:『法生世俗有，勝義無自性，於無性錯亂，許為真世 俗。[注]』從彼所生，故由彼顯現，所見一切虛妄事，皆名唯世俗。 |
1.10.8 །དེ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁྲུལ་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་དབང་གིས་བྱུང་ལ། དེས་ཀྱང་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་དངོས་པོའི་བདག་ཉིད་ལྟ་བུར་ཉེ་བར་བསྟན་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་བསམ་པའི་དབང་གིས་དངོས་པོ་རྫུན་པའི་ངོ་བོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.10.8 此復，由無始錯亂習氣圓滿成熟之力而生，由此能於一切含識，示 現似有真實事性，令見為有。故由彼等意樂之力，〔安立〕一切虛 妄性事，皆名『唯世俗有』。[注]」 |
1.10.9 བློ་གནོད་མེད་ཀྱང་རང་གི་འཇུག་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ཞིག་དགོས་ཏེ། རང་གི་འཇུག་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ལོག་ཤེས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཡང་རྟོག་པ་དང་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཉིས་ཀ་ཡོད་དེ། གོང་དུ་དྲངས་པའི་དེ་དག་གི་བསམ་པའི་དབང་གིས་ཞེས་པའི་བསམ་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་རྟོག་མེད་གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་འཇུག་ཊིཀ་ཏུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.10.9 無違害覺知亦須於自所趣入境無錯亂，因若於自所趣入境錯亂之知 覺，則是顛倒知故。此復，有分別與無分別知覺二者，因《入中論 善顯密意疏》提及前引「彼等意樂之力」文中之意樂，有分別與無 分別二者故。 |
1.10.10 དེ་ལྟར་ན་ཡང༌། དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་དབང་ཤེས་ལ་སྣང་བ་མི་འཐད་དེ། | 1.10.10 雖如是，但〔主張〕:根知顯現所破諦實成立。 |
1.10.11 དེ་མེད་པར་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོའི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རང་འགྲེལ་ལས་བཤད་ཅིང༌། དེ་ཉིད་འདིར་ཡང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.10.11 不應理，因耶西寧波之《二諦自釋》說根知不能顯現所破諦實 成立，在此亦同故。 |
1.10.12 ཁ་ཅིག རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་སྐབས་འདིར་དགག་བྱའི་ཆོས་སུ་བྱེད་པ་མི་འཐད་དེ། | 1.10.12 有云:「以自相成立，為此處所破法。」 |
1.10.13 འཇུག་འགྲེལ་ལས། ཁ་ཅིག མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ལ་དོན་དམ་པར་སྨྲས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། དབུ་མ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འདོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་ཤེས་པ་ཁོ་ནས་གསལ་བར་སྨྲས། ཞེས་པའི་ཕྱོགས་སྔ་སྨྲ་བ་པོ་དེ་རང་རྒྱུད་པ་ལ་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.10.13 〔此〕不應理，因《入中論自釋》言:「有云:『所有於諸經 部師宗主張為勝義者，諸中觀師皆承許為世俗。』明顯〔可知〕如 此承許僅是不解《中論》之真實。[注]」〔此處〕所破對象應是自續 師故。 |
1.11 彼於他事上破斥之因 དེ་གཞི་གཞན་གྱི་སྟེང་དུ་འགོག་པའི་གཏན་ཚིག | 1.11 彼於他事上破斥之因 彼於他事上破斥之因 |
1.11.1 གཉིས་པ་དེ་གཞི་གཞན་གྱི་སྟེང་དུ་འགོག་པའི་གཏན་ཚིགས་ལ། ངོ་བོ་ལ་དཔྱོད་པ་གཅིག་དུ་བྲལ་གྱི་གཏན་ཚིགས། རྒྱུ་ལ་དཔྱོད་པ་རྡོ་རྗེ་གཟེགས་མའི་གཏན་ཚིགས། འབྲས་བུ་ལ་དཔྱོད་པ་ཡོད་མེད་སྐྱེ་འགོག་གི་གཏན་ཚིགས། གྲངས་ལ་དཔྱོད་པ་མུ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་གི་གཏན་ཚིགས། རིགས་པའི་རྒྱལ་པོ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གཏན་ཚིགས་སོ། | 1.11.1 第二、彼於他事上破斥之因有〔五〕:觀察體性離一、異因; 觀察因金剛屑因;觀察果破有、無生因;觀察數目破四句生因;正 理之王緣起因。 |
1.11.2 །དང་པོ་ནི། དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་ཞི་འཚོ་དཔོན་སློབ་གཏན་ཚིགས་ལྔའི་ནང་ནས་གཅིག་དུ་བྲལ་གྱི་གཏན་ཚིགས་ལ་མཆོག་ཏུ་བསྔགས་པ་མཛད་དེ། དབུ་མ་རྒྱན་ལས། བདག་དང་གཞན་སྨྲའི་དངོས་འདི་དག །ཡང་དག་པར་ནི་གཅིག་པ་དང༌། །དུ་མའི་དངོས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། །རང་བཞིན་མེད་དེ་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་འདིར་ཡང་གཅིག་དང་དུ་མའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་སོགས་བྱུང༌། | 1.11.2 初者(觀察體性離一、異因)，此復，靜命阿闍黎師徒讚許五 因內之離一、異因為最勝，如《中觀莊嚴論》云:「自他所許物， 遠離其事物，真實一異性，如影無自性。」在此亦云:「因離一、 異性故。」 |
1.11.3 དེས་ན་འདི་ལ་གཉིས། རྟགས་འགོད་པ་དང༌། ཚུལ་སྒྲུབ་པའོ། | 1.11.3 是故，此可分為二:立因與成立三支。 |
1.11.4 །དང་པོ་ནི། བདེན་གྲུབ་ཀྱི་གཅིག་དང༌། བདེན་གྲུབ་ཀྱི་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་ན་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་ཁྱབ། དཔེར་ན། མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་ཡང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང༌། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ཁྱབ་བྱེད་མ་དམིགས་པའི་རྟགས་སུ་སློབ་དཔོན་ཞི་འཚོ་དཔོན་སློབ་བཞེད་པ་ལྟར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། | 1.11.4 初者(立因)，若非諦實成立一、異隨一，則周遍非諦實成 立，如:鏡中臉像，基、道、相三者亦非諦實成立一、異隨一，應 如靜命阿闍黎師徒主張，許此是「能遍不可得因」。 |
1.11.5 །གཉིས་པ་ལ་ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་གཉིས། | 1.11.5 次者(成立三支)有二:成立宗法與成立周遍。 |
1.11.6 དང་པོ་ལ་བདེན་པའི་གཅིག་བྲལ་དུ་སྒྲུབ་པ་དང༌། བདེན་པའི་དུ་བྲལ་དུ་སྒྲུབ་པ་གཉིས། | 1.11.6 初者(成立宗法)有二:成立離諦實一與成立離諦實異。 |
1.11.7 དང་པོ་ལ་ཡང་རྟགས་དགོད་པ་དང༌། ཚུལ་སྒྲུབ་པའོ། | 1.11.7 初者(成立離諦實一)亦有:立因與成立三支。 |
1.11.8 །དང་པོ་ནི། གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་ཆོས་ཅན། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་སྟེ། ཆ་བཅས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.11.8 初者(立因)，基、道、相三者為有法，非諦實成立一，因是 「有分」故。 |
1.11.9 གཉིས་པ་ལ་ཡང་ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། | 1.11.9 次者(成立三支)亦有:成立宗法、成立周遍。 |
1.11.10 །དང་པོ་ནི། གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་ཆོས་ཅན། ཆ་བཅས་ཡིན་ཏེ། ཡོད་པ་གང་ཞིག ཆ་བཅས་དང་ཆ་མེད་དངོས་འགལ་ཡིན། ཆ་མེད་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། | 1.11.10 初者(成立宗法)，基、道、相三者為有法，是「有分」，因是存在，且「有分」與「無分」直接相違，所知不可能有「無分」故。 |
1.11.11 གཉིས་པ་ནི། ཆ་བཅས་ཀྱི་རྟགས་ཀྱིས་གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་བདེན་པའི་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་པར་སྒྲུབ་པའི་རྗེས་ཁྱབ་ཚད་མས་ངེས་པ་ལ་ཚད་མ་གསུམ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་རྟགས་ཀྱི་མཚན་གཞི་ཆ་བཅས་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ། བདེན་གྲུབ་ཀྱི་གཅིག་མ་ཡིན་པ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་གཅིག་དང་དངོས་འགལ་དུ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང་ཆ་བཅས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་འགོག་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་གསུམ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.11.11 次者(成立周遍)，以量決定「有分」之因成立基、道、相三 者非諦實成立一之同品遍前，須先具三量，因之前須有決定因之 事相「有分」之量、決定非諦實成立一與諦實成立一為直接相違之 量、破除諦實成立一與有分之同位之量三者故。 |
1.11.12 དཔེར་ན། བྱས་རྟགས་ཀྱི་སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པའི་རྗེས་ཁྱབ་ཚད་མས་ངེས་པ་ལ་ཚད་མ་གསུམ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་བཞིན་ནོ། ། | 1.11.12 例如:以量決定所作性因成立聲是無常之同品遍前，須先具三量。 |
1.11.13 ཚད་མ་གསུམ་པོ་དེའི་ནང་ནས་ཕྱི་མ་ངེས་དཀའ་བས་དེ་བརྗོད་ན། བུམ་པ་དང་བུམ་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང༌། ཆ་བཅས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་ཡིན་པ་མི་ཁེགས་ན། དེ་རྣམས་ཆོས་ཅན། རང་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་སྣང་ཡང་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་པར་ཐལ། རང་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་གང་ཞིག ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.11.13 此三量之後者難以了達，故作此說明:若不破「寶瓶與寶瓶之 支分等」為諦實成立一與有分之同位，則彼等為有法，理應於執自 分別中顯現為異體，然是同體，因於執自分別中顯現為異體，且是 同體故。 |
1.11.14 ཕྱི་མ་མ་གྲུབ་ན། བུམ་པ་ཆ་བཅས་མ་ཡིན་པར་ཐལ། མ་གྲུབ་པ་དེའི་ཕྱིར། རྩ་བར་འདོད་ན། དེ་ཆོས་ཅན། གནས་ཚུལ་དང་སྣང་ཚུལ་མི་མཐུན་པའི་ཆོས་སུ་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྫུན་པར་གྲུབ་པར་ཐལ་ལོ། །དེ་འདོད་ན། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་ཡིན་པ་ཉམས་སོ། ། | 1.11.14 若後項不成，則寶瓶理應非有分，因彼之不成故。若許根本，則此 為有法，理應是存在方式與顯現方式不相順之法，因許故。若許， 則應成虛妄。若許彼，則非諦實成立一。 |
1.11.15 གཞན་ཡང༌། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཐ་དད་དུ་མེད་པར་ཐལ། ཁྱོད་ཐ་དད་དུ་ཡོད་ན། ཁྱོད་ཐ་དད་དུ་སློབ་པ་འཕགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་མཉམ་བཞག་གིས་གཟིགས་དགོས་པ་ལས་དེས་མ་གཟིགས་པའི་ཕྱིར། | 1.11.15 另外，此為有法，爾理應非異，因爾若是異，則專一入法性根 本定之有學聖者，於〔定〕中，須觀見爾為異，然未〔如此〕觀見 故。 |
1.11.16 དང་པོ་དེར་ཐལ། ཁྱོད་ཐ་དད་དུ་ཡོད་ན་ཁྱོད་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་ཐ་དད་དུ་ཡོད་དགོས། དེར་ཡོད་ན་དེས་དེ་ལྟར་གཟིགས་དགོས་པའི་ཕྱིར། རྩ་བར་འདོད་ན། བུམ་པ་དང་བུམ་པའི་ཡན་ལག་རྣམས་གཅིག་ཏུ་ཐལ། དེ་གཉིས་ཡོད། དེ་གཉིས་ཐ་དད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.11.16 理應是初者，因爾若為異，則爾定為諦實成立異故。若如此，則彼 須如是觀見。若許根本，則「寶瓶與諸寶瓶之支分等」理應是一， 因彼二者存在，非異故。 |
1.11.17 གཉིས་པ་བདེན་པའི་དུ་བྲལ་དུ་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་ཆོས་ཅན། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དུ་མར་མེད་དེ། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་ཁེགས་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། གསོག་བྱེད་ནས་རྡོག་གཅིག་མེད་ན་བསགས་པའི་ནས་ཕུང་མི་འབྱུང་བ་བཞིན་ནོ། | 1.11.17 次者、成立離諦實異，基、道、相三者為有法，理應非諦實成 立異，因已破諦實成立一故，如:無能聚之單一青稞，則無所集之 青稞堆。 |
1.11.18 །གཉིས་པ་རྩ་བའི་ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ནི། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་པའི་རྟགས་ཀྱིས། གཞི་ལམ་རྣམ་གསུམ་བདེན་མེད་དུ་སྒྲུབ་པའི་རྗེས་ཁྱབ་ཚད་མས་ངེས་པ་ལ་ཚད་མ་གསུམ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཏེ། རྟགས་ཀྱི་མཚན་གཞི་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང༌། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་པ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ། བདེན་པར་མེད་པ་བདེན་གྲུབ་དང་དངོས་འགལ་དུ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ། བདེན་པར་གྲུབ་པ་དང༌། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་པའི་གཞི་མཐུན་འགོག་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་གསུམ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.11.18 次者、成立根本周遍，以量決定非諦實成立一、異隨一因，成立基、道、相三者為無諦實之同品遍前，須先具三量。因之前須有 決定因之事相— 非諦實成立一、異隨一之量，決定無諦實與諦實 成立是直接相違之量，破除諦實成立與非諦實成立一、異隨一之同 位之量故。 |
1.11.19 དེ་གསུམ་ལས་ཕྱི་མ་ངེས་དཀའ་བས་དེ་བརྗོད་ན་གཞི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་སྟེང་དུ་གཅིག་དང་དུ་མ་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་གྱི་དངོས་འགལ་དུ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་དེའི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་གྲུབ་དང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་པའི་གཞི་མཐུན་འགོག་ནུས་ཏེ། | 1.11.19 彼三者中之後者難以了知，故作此說明:依於影像基法上，決定一、異為互排相違之直接相違之量之作用，能遮諦實成立與非諦實成立一、異隨一之同位。 |
1.11.20 ཚད་མ་དེའི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་པར་གྲུབ་ན་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་གཅིག་དང་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དུ་མ་གང་རུང་དུ་གྲུབ་པའི་ཁྱབ་པ་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ཡོད་ན་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་དུ་ཡོད་པས་ཁྱབ་པ་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་གཅིག་དང་དུ་མ་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་གྱི་དངོས་འགལ་དུ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། | 1.11.20 因依此量之作用，能通達諦實成立周遍是諦實成立一或諦實成立異 隨一故，因彼能通達有周遍是一、異隨一故，因彼是決定一與異為 互排相違之直接相違之量故。 |
1.11.21 རོང་ཊིཀཱ་པས་ཡོད་ན་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་གིས་ཁྱབ་པ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་དེས་བདེན་པར་ཡོད་ན་བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་གིས་མ་ཁྱབ་པར་འཛིན་པའི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པ་ཡིན་ནོ་ཟེར། | 1.11.21 榮澤巴云:「決定『有』周遍是一、異隨一之量，能斷除執持 諦實有不周遍是諦實一、異隨一之增益。」 |
1.11.22 དེ་རྣམ་བཤད་དུ་འགོག་པ་ནི། འོ་ན་བྱས་ན་མི་རྟག་པས་ཁྱབ་པ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་དེས། སྒྲ་བྱས་ན་སྒྲ་མི་རྟག་པས་མ་ཁྱབ་པར་འཛིན་པའི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པར་ཐལ། དམ་བཅའ་དེའི་ཕྱིར། | 1.11.22 《心要莊嚴疏》破此云:然則，決定所作性周遍無常之量，理 應於斷除聲是所作性不周遍聲是無常之增益，因許彼宗故。 |
1.11.23 འདོད་ན། དེས་སྒྲ་ལ་རྟག་འཛིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། བྱས་རྟགས་ཀྱིས་སྒྲ་མི་རྟག་རྟོགས་ཀྱི་རྗེས་དཔག་དེས་སྒྲ་ལ་རྟག་འཛིན་ཀྱི་སྒྲོ་འདོགས་གསར་དུ་མི་གཅོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན།་དེ་སྒྲ་མི་རྟག་པ་ལ་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། | 1.11.23 若許，此理應於聲斷除執常之增益，因許故。若許，通達以所作性 因成立聲是無常之比度，彼理應於聲非新斷除執常之增益，因許 故。若許，彼對聲無常理應不是量，因許故。 |
1.11.24 རྣམ་བཤད་ཀྱི་རྗེས་འབྲངས་ཁ་ཅིག་ཀྱང༌། གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ཚད་མ་དེའི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞེས་མི་སྦྱོར་བར་རོང་ཊིཀ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཁས་ལེན་པར་སྣང་བས་བསམ་པར་བྱ་ཞིང༌། དེར་མ་ཟད་ཚད་མ་གསུམ་པའི་སྐབས་སུ། དགག་བྱའི་ཆོས་དང་རྟགས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་འགོག་པའི་ཚད་མ་ཞེས་འོང་རྒྱུ་ལ། རྟགས་དང་དགག་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་འགོག་པའི་ཚད་མ་ཞེས། པར་མ་དག་པ་དག་ཀྱང་རང་གི་ལུགས་ལ་བྱེད་པ་སྣང་ངོ༌། ། | 1.11.24 有追隨《心要莊嚴疏》者，亦不加如上所說「依彼量之作用」 文，顯見彼如榮澤巴所承許而主張，且於第三量時，應加上「破所破法與因之同位之量」，但彼加「破因與所破法之同位之量」， 雖若干版本有誤，然自宗亦承許。 |
1.11.25 གཉིས་པ་རྡོ་རྗེ་གཟེགས་མའི་གཏན་ཚིགས་ནི། དཔེར་ན། མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པར་མི་སྐྱེ་སྟེ། དོན་དམ་པར་བདག་ལས་མི་སྐྱེ། དོན་དམ་པར་གཞན་ལས་མི་སྐྱེ། དོན་དམ་པར་གཉིས་ཀ་ལས་མི་སྐྱེ། དོན་དམ་པར་རྒྱུ་མེད་ལས་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་པའི་ཚེ་ན་དེ་ལྟ་བུའོ། | 1.11.25 第二、金剛屑因，如:苗為有法，於勝義不生[注]，因於勝義不 從自生、於勝義不從他生、於勝義不從共生、於勝義不從無因生故 時，所立之「彼」。 |
1.11.26 །གསུམ་པ་ཡོད་མེད་སྐྱེ་འགོག་གི་གཏན་ཚིགས་ནི། དཔེར་ན། མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པར་མི་སྐྱེ་སྟེ། རང་རྒྱུའི་དུས་ན་ཡོད་པར་དོན་དམ་པར་མི་སྐྱེ། རང་རྒྱུའི་དུས་ན་མེད་པར་དོན་དམ་པར་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་པའི་ཚེ་ན་དེ་ལྟ་བུའོ། ། | 1.11.26 第三、破有、無生因，如:苗為有法，於勝義不生，因於自因 位時，為有、為無皆不從勝義生[注]故時，所立之「彼」。 |
1.11.27 བཞི་པ་མུ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་གི་གཏན་ཚིགས་ནི། དཔེར་ན། མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པར་མི་སྐྱེ་སྟེ། དོན་དམ་པར་རྒྱུ་གཅིག་ཁོ་ན་ལས་འབྲས་བུ་དུ་མ་མི་སྐྱེ། རྒྱུ་དུ་མ་ལས་འབྲས་བུ་གཅིག་ཁོ་ན་མི་སྐྱེ། དོན་དམ་པར་རྒྱུ་དུ་མ་ལས་འབྲས་བུ་དུ་མ་མི་སྐྱེ། རྒྱུ་གཅིག་ཁོ་ན་ལས་འབྲས་བུ་གཅིག་ཁོ་ན་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་པའི་ཚེ་ན་དེ་ལྟ་བུའོ། | 1.11.27 第四、破四句生因，如:苗為有法，於勝義不生，因以單一因勝義不生多果、多因不生單一果、多因勝義不生多果、單一因不生 單一果故時，所立之「彼」。 |
1.11.28 །ལྔ་པ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གཏན་ཚིགས་ནི། དཔེར་ན། མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། བདེན་པར་མེད་དེ།་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་པའི་ཚེ་ན་དེ་ལྟ་བུའོ། | 1.11.28 第五、緣起因，如:苗為有法，無諦實有，因緣起故時，所立 之「彼」。 |
1.11.29 །འོ་ན། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་ན་བདེན་པར་མེད་པས་ཁྱབ། དཔེར་ན། མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། མྱུ་གུ་ཡང་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་སྒྲུབ་ངག་འགོད་པ་སྐབས་སུ་བབས་པའི་ཕྱི་རྒོལ་ཡང་དག་དེས། སྤྱིར་བདེན་མེད་དང་གཟུགས་བརྙན་བདེན་མེད་དང་རྟེན་འབྲེལ་བདེན་མེད་དུ་ཚད་མས་ངེས་སམ་མ་ངེས་ཞེ་ན། | 1.11.29 然則，立「緣起周遍是無諦實，如:鏡中之臉像，苗亦是緣 起」能立語時之正敵論者，以量決不決定一般無諦實、影像無諦實 與緣起無諦實有? |
1.11.30 འདི་ལ་ཁ་ཅིག ལམ་རིམ་ཆུང་བར། དཔེར་ན་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དེ་མིག་སྣ་སོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་ངེས་དཀའ་ཞིང༌། གཟུགས་བརྙན་སོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་ངེས་སླ་བས་དེ་རྣམས་སྔ་མའི་སྟེང་དུ་བདེན་མེད་རྟོགས་པའི་དཔེར་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་དགོངས་པར་བསམ་ནས་གཟུགས་བརྙན་བདེན་མེད་དུ་ཚད་མས་རྟོགས་སོ་ཟེར། | 1.11.30 對此，有引《菩提道次第略論》「如法無我，於眼、耳[注]等上 難了達，於影像等上易了達，故安立彼等於前者上通達無諦實之喻」，依此意趣主張以量通達影像無諦實。 |
1.11.31 དེ་མི་འཐད་དེ། གཟུགས་བརྙན་བདེན་པར་མེད་པ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཡིན་ཞིང༌། ཆོས་གཅིག་གི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་རྟོགས་ན་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཟུར་པ་བཀོད་མི་དགོས་པར་སྔ་མའི་ཕྱོགས་ཁྱབ་དྲན་པར་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་གིས་དངོས་གཅིག་དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བ། །དེ་ཡིས་དངོས་ཀུན་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་མཐོང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གྲུབ་ཅིང༌། | 1.11.31 此不應理，因影像無諦實即影像之究竟實相。若於一法上通達 究竟實相，則不須立餘能立之因，僅依憶念前宗法與周遍，即可通 達一切法之究竟實相故，因云:「任於一法得見真實〔義〕，由彼即見一切法真實⋯⋯[注]」等文已善成立。 |
1.11.32 ལམ་རིམ་གྱི་ལུང་དོན་ཡང༌། མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་བྱད་བཞིན་དུ་མི་བདེན་པ་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་ཆེ་བས་དེའི་སྒོ་ནས་ངེས་སླ་བ་ལ་དགོངས་ཏེ་དཔེར་བཀོད་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.11.32 復《菩提道次第略論》之義，乃於世間普遍共許鏡中臉像非真實臉 孔，由此門易了達之考量而立喻故。 |
1.12 三智 མཁྱེན་གསུམ། | 1.12 三智 三智 |
1.12.1 འོ་ན་དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་གྱིས་དོན་བརྒྱད་བསྡུས་ལ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མཆོད་བརྗོད་བརྒལ་ལན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་ཚུལ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.12.1 然則，今說「以三智含攝八義⋯⋯」等文如何以答難門釋禮讚 文? |
1.12.2 དེ་ཡང་ལོཙྪ་བ་ཆེན་པོའི་གསུང་ན་རེ། མཁྱེན་གསུམ་ནི་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འབྱུང་བས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང༌། སྦྱོར་བཞི་དང་ཆོས་སྐུ་ནི་ད་ལྟར་གྱི་རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ལ་འབྱུང་བས་རྒྱ་ཆུང༌། དེ་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་བ་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་རྒྱ་ཆུང་བ་སྦྱོར་བཞི་དང་ཆོས་སྐུ་བསྡུས་པ་དེ། མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་བསྡུས་པའི་དོན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། རྒྱ་ཆེ་བ་རྒྱ་མཚོས་རྒྱ་ཆུང་བ་ཆུ་ཐིག་བསྡུས་པ་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། | 1.12.2 對此，大譯師云:「三智住一切聖者相續中故廣大，四加行與 法身住今《現觀莊嚴論》特意所化相續中故微小，如是廣大三智攝 微小四加行與法身，即三智攝八現觀義之義，如:廣大大海攝微小 水滴。」 |
1.12.3 དེ་རང་གི་སློབ་མ་འབྲེ་ཆེན་པོས་བཀག་ནས། འབྲེ་རང་ལུགས་ལ་མཁྱེན་པ་གསུམ་ནི་སྦྱོར་བཞི་དང་ཆོས་སྐུའི་རང་བཞིན་དང༌། སྦྱོར་བཞི་དང་ཆོས་སྐུ་ནི་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་ཡིན་པས། རང་བཞིན་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས། གནས་སྐབས་སྦྱོར་བཞི་དང་ཆོས་སྐུ་བསྡུས་པ་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་བསྡུས་པའི་དོན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རང་བཞིན་སོར་མོ་ལྔས་གནས་སྐབས་ཁུ་ཚུར་བསྡུས་པ་བཞིན་གསུངས་སོ། ། | 1.12.3 其徒擇千布破此並立自宗云:「三智為四加行與法身之自性， 四加行與法身是三智之分位，故以自性三智攝分位四加行與法身， 即三智攝八現觀義之義，如:以自性五手指攝分位之拳。」 |
1.12.4 དེ་ཡང་རང་གི་སློབ་མ་ཨར་གྱིས་བཀག ཨར་རང་ལུགས་ལ་མཁྱེན་གསུམ་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུས་སྦྱོར་བཞི་དང་ཆོས་སྐུ་བསྡུས་པ་དེ། མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་བསྡུས་པའི་དོན་ཡིན་གསུངས། | 1.12.4 此復，其弟子阿爾破此，且阿爾自宗云:「能表三智之三十法 攝四加行與法身，乃三智攝八現觀義之義。」 |
1.12.5 དེ་རྣམས་མི་འཐད་དེ། ཚིག་དོན་ལ་མ་ཞུགས་ཤིང་དགོས་པའང་ཆེར་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.12.5 彼等皆不應理，因未了字義且無極大所為。 |
1.12.6 རང་གི་ལུགས་ནི། གཞུང་འདི་མཆོད་བརྗོད་ལ་དོགས་པ་དཔྱོད་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ཡིན་ལ་ | 1.12.6 自宗:此是對禮讚釋疑之文。 |
1.12.7 དེའི་ཚུལ་ཡང་ཁོ་ན་རེ། ཡུམ་མཁྱེན་པ་གསུམ་ལ་བསྟོད་པ་འདི་ཡུམ་མཐའ་དག་ལ་བསྟོད་པ་བཞེད་པ་ཡིན་ནམ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། སྦྱོར་བཞི་དང་ཆོས་སྐུ་ལ་མ་བསྟོད་པས་གྲངས་ཉུང་བར་འགྱུར། ཕྱི་མ་ལྟར་ན་གཙོ་བོ་རྣམ་མཁྱེན་ལྟ་བུ་གཅིག་ལ་བསྟོད་པས་ཆོག་པས་གྲངས་མང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། | 1.12.7 復於此理有駁云:「禮讚三佛母智為讚一切佛母或一分?若如 初者，未讚四加行與法身，故數目太少。若如後者，主要唯禮讚一 切相智一者即可，則數目太多。」 |
1.12.8 སྐྱོན་མེད་དེ། མཁྱེན་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་སྒོ་ནས་ཡུམ་ལ་དངོས་སུ་བསྟོད་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དང་དགོས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། མཁྱེན་གསུམ་ལ་བསྟོད་པས་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ལ་བསྟོད་པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཁྱེན་གསུམ་གྱི་ཉམས་ལེན་གྱི་ནང་དུ་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ཉམས་ལེན་འདུ་བའི་ཕྱིར་རོ། | 1.12.8 答:無過，因以三智德門直接禮讚佛母有〔其〕特殊理由與所為故。其理由乃禮讚三智即禮讚八現觀義，因三智攝八現觀義故，因三智之修持中攝八現觀義之修持故。 |
1.12.9 །དགོས་པ་ཡོད་དེ། མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་འཕགས་བཞིའི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། | 1.12.9 所為:乃三智攝一切四聖者現觀。 |
1.12.10 དེ་གཉིས་སོ་སོར་འགྲེལ་ཚིག་གིས་བསྟན་ཚུལ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་གྱིས་ནི་དོན་བརྒྱད་བསྡུས་ལ་དེ་ལྟར་ཐུགས་ལ་བཞག་ནས། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བསྟོད་དོ། །ཞེས་པས་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དེ་དག་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཞིང་དེས་ཀྱང་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་དོན་ཐམས་ཅད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པས་དགོས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.12.10 此二者各有釋文宣說:「對其，於心中如是銘記:『三智含攝 八義』」、「然後從三智讚頌般若波羅蜜多」[注]之文明理由，「彼 等亦是般若波羅蜜多，而且彼亦能以將敘說之道理圓滿全部利益」之文示所為。 |
1.12.11 ལུང་གཉིས་ཀའི་ཀྱང་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་དོན་ཡང་ཡོད་དེ། ཀྱང་སྔ་མས་མཁྱེན་གསུམ་མཆོད་བརྗོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡུམ་ཡིན་པར་མ་ཟད་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱང་མཆོད་བརྗོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཡུམ་ཡིན་པར་བསྟན་ཅིང༌། ཕྱི་མས་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཡུམ་ལ་བསྟོད་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པར་མ་ཟད་དགོས་པའང་ཡོད་ཅེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.12.11 文中前、後二「亦」之義:前「亦」，明不僅三智是所禮讚境佛 母，八現觀亦是所禮讚境佛母;後「亦」，明以三智門禮讚佛母，不僅有理由亦有所為。 |
1.13 涅槃 མྱང་འདས། | 1.13 涅槃 涅槃 |
1.13.1 འོ་ན་ཉན་ཐོས་དང་དེའི་ཕྱོགས་སུ་བསླན་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས། མཆོད་བརྗོད་ཚིག་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡང༌། ཉན་ཐོས་ཞི་བ་འཚོལ་རྣམས་ཞེས་པས། རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཐེག་དམན་འཕགས་པ་གཉིས་བསྟན་པ་དེ་ཚིག་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་པ་ལ། ཉན་ཐོས་དང་དེའི་ཕྱོགས་སུ་བསླན་པ་ཞེས་པ་དང༌། ཀུན་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པས་གཞི་ཤེས་བསྟན་པ་དེ་ཚིག་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་པ་ལ། གཞི་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཞེས་སོགས་དང༌། ཉེར་ཞིར་ཞེས་པས་མྱང་འདས་བསྟན་པ་དེ་ཚིག་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་པ་ལ། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་དང་ལྷག་མ་མེད་པ་ཞེས་སོགས་གསུངས། | 1.13.1 然則，「諸凡聲聞⋯⋯」等文如何以文義門釋禮讚文?於此， 「求寂聲聞」示二所依補特伽羅小乘聖者，「諸凡聲聞」以文義門釋彼。「遍智」示基智，「一切基無生[注]⋯⋯」等文以文義門釋 彼。「寂滅」示涅槃，「有餘蘊和無餘蘊⋯⋯」等文以文義門釋 彼。 |
1.13.2 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། མྱང་འདས་སྤྱིའི་རྣམ་བཞག་བཤད་པ་དང༌། ལྷག་བཅས་ལྷག་མེད་ཀྱི་རྣམ་བཞག་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.13.2 今此，辨析有二:總述建立涅槃，別述建立有餘、無餘二者。 |
1.13.3 དང་པོ་ཡོད་དེ། ཉོན་སྒྲིབ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་མྱང་འདས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང༌། སྒྲས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། རང་བཞིན་གྱི་མྱང་འདས། མི་གནས་པའི་མྱང་འདས། ལྷག་བཅས་མྱང་འདས། ལྷག་མེད་མྱང་འདས་དང་བཞིར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ནི་ཆོས་ཉིད་ལྟ་བུ་ལ་བརྗོད་དེ། འདིར་འདའ་རྒྱུའི་མྱ་ངན་བདེན་གྲུབ་ལ་བྱས་ནས་དེ་ལས་འདས་པའམ་དེ་བཀག་པས་ན་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་པའི་འགོག་བདེན་ལ་འཇོག་སྟེ། དེ་སྲིད་ཞིའི་མཐའ་ལ་མི་གནས་པའི་ལམ་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་སྤངས་པ་མཐར་ཐུག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.13.3 初者，「無餘斷除煩惱障之擇滅」為涅槃之體性。堪以聲詮之 門可分為:自性涅槃、無住涅槃、有餘涅槃、無餘涅槃四種。初者 如法性，因超越或遮除於此應超越之憂惱— 實有，故如是號名。 次者，安立斷二障之滅諦，因彼乃修「不住有、寂邊」道之力所證 之究竟斷〔功德〕故。 |
1.13.4 འདི་མ་རྟོགས་པར་ཁ་ཅིག བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་འགོག་བདེན་རྣམས་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་སུ་མཛད་པ་བྱུང་སྟེ། | 1.13.4 有未通達此者云:「菩薩聖者之滅諦等為無住涅槃。」 |
1.13.5 ཐེག་ཆེན་ལ་ལྟོས་པའི་མྱ་ངན་དང་དགྲ་གཉིས་དོན་གཅིག་པས་དེ་ལས་འདས་པའི་གང་ཟག་དང༌། དེ་བཅོམ་པའི་གང་ཟག་གནད་གཅིག་པ་ལ་སོམས་ཤིག | 1.13.5 觀待大乘之憂、仇二者同義，故應當思惟超越此之補特伽羅與 斷除此之補特伽羅是同一關鍵。 |
1.13.6 གཉིས་པ་ལྷག་བཅས་ལྷག་མེད་ཀྱི་མྱང་འདས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ། ལུགས་གསུམ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་སྡེ་པའི་ལུགས། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས། དབུ་མ་པའི་ལུགས་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.13.6 第二、別述建立有餘、無餘涅槃，〔此〕有三宗:聲聞部宗、唯識宗、中觀宗。 |
1.13.7 དང་པོ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་ཀྱིས་མྱང་འདས་སྤྱིར་འདུས་མ་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་གསུམ་མམ་བཞིའི་ནང་ནས་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་ཏུ་འདོད་ལ། ནང་བསེས་ཀྱི་ཕྱེ་ན་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བས་མ་ཡིན་དགག་དང༌། མདོ་སྡེ་པས་མེད་དགག་ཏུ་འདོད་པའི་ཕྱིར། | 1.13.7 初者，聲聞二部許涅槃一般而言為無為，〔尤其〕指三或四無 為中之擇滅。若從內分，則毘婆沙師許為非遮，經部許為無遮。 |
1.13.8 འོ་ན་ལུགས་འདི་ལ་ལྷག་མ་དང་བཅས་མ་བཅས་ཀྱི་དོན་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.13.8 問:然則，此宗有餘、無餘之義為何? |
1.13.9 སྔ་མ་ཁ་ཅིག དམན་པའི་མྱང་འདས་གཉིས་ཀ་ཀུན་འབྱུང་སྤངས་པ་གཞིར་བཅས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་དང་བཅས་མ་བཅས་ལ་འདོད་པ་གྲུབ་པའི་མཐའ་མིན་ཏེ། | 1.13.9 答:對此，昔有許:「二小乘涅槃皆斷集，以有無苦蘊〔而 分〕。」 |
1.13.10 ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་པས་ལས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་སྤངས་པར་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། འདོད་ཆགས་བྲལ་བའི་གནས་པ་ནི། །བརྩེ་བའམ་ཡང་ན་ལས་ཀྱིས་ཡིན། །ཞེས་ལྷག་བཅས་པ་ལས་དབང་གིས་འཁོར་བར་གནས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། སྲིད་པའི་སྲེད་ལས་རྣམ་བརྒལ་བའི། །ལས་གཞན་འཕེན་ནུས་མ་ཡིན་ཏེ། །ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་ཟད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། | 1.13.10 〔此〕並非宗義，因〔自宗〕不許有餘涅槃者斷業集故，因《釋量論》云:「離貪安住者，由悲或由業。」說明有餘〔涅槃〕者由業力而住輪迴;彼論又云:「已越有愛者，非餘所能引，俱有已盡 故。」 |
1.13.11 མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་དོན་གསལ་དུ། དགྲ་བཅོམ་པ་དག་ལ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་གནས་སྐབས་ན་བྱས་པ་ཡང་སྲིད་པའི་ལས་དགེ་བའམ། མི་དགེ་བ་མ་[注]ངེས་པ་དག་ནི་མེད་པ་མིན་མོད་ཀྱི། ཕྲ་རྒྱས་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་སྲིད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་མི་ནུས་སོ། །ཅེས་དགྲ་བཅོམ་ལྷག་བཅས་པའི་རྒྱུད་ལ་ལས་ཡོད་ཀྱང་དེའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་ཕྲ་རྒྱས་མེད་པས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་མི་ལེན་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.13.11 《俱舍明義疏》云:「諸阿羅漢，雖非無異生時所作不定善或不善 之有業，因無隨眠，故彼等無法成辦〔後〕有。」此顯示有餘阿羅漢相續中雖有業，但無彼之俱生緣隨眠，故不受生於輪迴故。 |
1.13.12 དེས་ན་གྲུབ་པའི་མཐའ་ངེས་པ་ནི། མྱང་འདས་གཉིས་ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་གཞིར་བཅས་ལ་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་མ་ལོག་པར་དང་རྒྱུན་ཆད་པ་ཉིད་ལ་འདོད་དེ། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས། དེ་ལ་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ་་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བ་ཡིན། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པ་ནི་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་ཆད་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པས་ཞེས་ཕྱོགས་སྔར་མཛད་པའི་ཕྱིར། | 1.13.12 是故，宗義決定此涅槃二者皆盡斷煩惱，然承許以蘊之續流斷 滅與否而分，如《六十正理論釋》中，將「有餘蘊即僅剩蘊，脫離 煩惱束縛;無餘蘊即斷蘊續流之相」視為敵論者〔之說〕。 |
1.13.13 ཕུང་པོ་རྒྱུན་ཆད་པ་ཞེས་པ་ཡང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་ཆད་པ་ཡིན་ལ། མཆོག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འོག་ཏུ་རིག་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་ལས། མ་ཞུམ་པ་ཡི་སེམས་ཀྱིས་སུ། །ཚོར་བ་དང་དུ་ལེན་པ་ན། །དེ་ཡི་སེམས་ནི་རྣམ་པར་ཐར། །ཞེས་ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་དང༌། མར་མེ་ཤི་བར་གྱུར་པ་བཞིན། །གང་ན་ལུས་ཞིག་འདུ་ཤེས་འགགས། །ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་བྲལ་གྱུར་ཅིང༌། །འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང༌། །རྣམ་པ་ཤེས་པ་ནུབ་པར་གྱུར། །ཞེས་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་གསུངས་པ་ལས་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.13.13 所謂「斷蘊續流」，亦指斷諸行之作用續流，亦許殊勝化身涅槃後 斷了知續流。如小乘經云:「以非畏縮心，倘若承擔受，彼心得解 脫。[注]」示有餘涅槃;「如燈火絕盡，身滅想亦絕，遠離一切受， 行法皆寂靜，諸識已隱沒。」示無餘涅槃，即可了知。 |
1.13.14 གཉིས་པ་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ལུང་གི་རྗེས་འབྲང་གི་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་དང༌། རིགས་པའི་རྗེས་འབྲང་གི་སེམས་ཙམ་བའི་ལུགས་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.13.14 第二、唯識宗有二:隨教行唯識宗與隨理行唯識宗。 |
1.13.15 དང་པོ་ནི་ལྷག་མེད་ཀྱི་ཚེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་ཉན་ཐོས་སྡེ་པ་དང་མཚུངས་ཏེ། བསྡུ་བ་ལས། ཕུང་པོ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ལ་ནི། སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཡོད་ཀྱི། ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ལ་གནས་པ་ནི། སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་བཞག་པ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མཚན་མ་དང་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུན་ཆད་ཅིང་འགགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.13.15 初者與聲聞二部相同，許無餘時斷諸行之作用續流，因〈攝決擇分〉云:「住有餘蘊之涅槃界，即有『有障與無障』之安立; 住無餘蘊之涅槃界，則障無可安立。何以故?因一切相與粗重流全斷 滅故。[注]」故。 |
1.13.16 རིགས་པའི་རྗེས་འབྲང་གི་སེམས་ཙམ་པ་ནི་དེ་མི་བཞེད་དེ། རིག་པའི་ཐོག་མཐའ་ཐུག་མེད་དུ་རྣམ་འགྲེལ་ལས་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། | 1.13.16 隨理行唯識師不如是許，因《釋量論》已由教典與正理成立， 「了知」始終無窮盡故。 |
1.13.17 །གསུམ་པ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ཐེག་དམན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.13.17 第三、中觀宗有二:就小乘而言與就大乘而言二者。 |
1.13.18 དང་པོ་ཡོད་དེ། ཉོན་སྒྲིབ་ཟད་པར་སྤངས་ཤིང་སྔ་མའི་ལས་ཉོན་གྱིས་འཕངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་དང་བཅས་པའི་དམན་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་དམན་པའི་ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང༌། ཕུང་པོ་དེ་དང་བྲལ་བའི་དམན་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་དམན་པའི་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.13.18 初者，「斷盡煩惱障，具有前業、煩惱所引苦蘊之小乘擇滅」，為小乘有餘涅槃之體性;「遠離此蘊之小乘擇滅」，為小乘無餘涅槃之體性。 |
1.13.19 ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཀྱི་ཚེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་མི་བཞེད་དེ། ལྷག་མེད་མྱང་འདས་པ་ལ་དེ་བཞིན་བཤེགས་པའི་གསུང་གི་འོད་ཟེར་གྱིས་བསྐུལ་ནས་ཐེག་ཆེན་ལམ་དུ་འཇུག་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལང་གཤེགས་ལས། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་མྱོས་པ་ནི། །མྱོས་འགྱུར་མེད་ན་སངས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དེ་དག་ང་ཡི་སྐུ། །མཐོང་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཐོབ་བོ། །ཞེས་དང༌། | 1.13.19 於無餘涅槃時，不許諸行之作用續流斷滅，因如來以語光勸無餘涅 槃者入大乘道故，因《入楞伽經》云:「如迷醉士夫，若無酒則 醒，如是彼等見，我身而成佛。[注]」 |
1.13.20 དམ་ཆོས་པད་དཀར་ལས། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་ཁྱོད་ཐར་ཡང༌། །ཁྱོད་ནི་ད་དུང་མྱ་ངན་ཡོངས་མ་འདས། །སངས་རྒྱས་ཐེག་པ་འདི་ནི་བཙལ་བར་བྱོས། །ཞེས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཞི་བའི་ལམ་ལ་རབ་ཞུགས་པ། །མྱ་ངན་འདས་ཐོབ་འདུ་ཤེས་ཅན། །དམ་ཆོས་པདྨ་དཀར་ལ་སོགས། །ཆོས་ཀྱི་དེ་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིས། །དེ་དག་སྔར་འཛིན་ལས་ལྡོག་སྟེ། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཡོངས་བཟུང་བས། །ཐེག་པ་མཆོག་ལ་སྨིན་མཛད་དེ། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་ལུང་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.13.20 《妙法蓮華經》又云:「汝雖離輪迴大苦，然猶未得般涅槃，應當 勵力尋佛乘。」《大乘寶性論》云:「具證涅槃想，極力入寂道[注]， 《法華經》等明，法之法爾故，能滅前執見，持方便智慧，成熟為 大乘，授記勝菩提。[注]」 |
1.13.21 གཉིས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡོད་དེ། གཟུགས་སྐུ་གཉིས་བདེན་འཛིན་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་སྤངས་ཤིང་ཟག་མེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་བཅས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་སུ་བརྗོད་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དེ་སྤངས་ཤིང་ཕུང་པོ་དང་བྲལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་སུ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གསེར་འོད་དམ་པ་ལས། སྐུ་དེ་གཉིས་ལ་དགོངས་ཏེ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་དགོངས་ཏེ་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། | 1.13.21 次者，就大乘而言，二色身因斷除實執與其習氣，具足無漏五蘊，故名有餘涅槃;自性身因斷彼而離蘊，故名無餘涅槃。因《 金光明最勝王經》云:「思及此二身，故謂諸佛薄伽梵是有餘蘊涅 槃;思及法身，說是無餘蘊涅槃。[注]」 |
1.13.22 དེའི་དགོངས་འགྲེལ་སྐུ་གསུམ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོར་ཡང༌། ཕུང་པོར་བཅས་པའི་མྱ་ངན་འདས། །ཐུབ་སྐུ་གཉིས་ལ་བཞག་པ་ཡིན། །ཕུང་པོ་ཀུན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་ཕུང་པོ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.13.22 彼之注釋《入三身門論》復云:「有蘊之涅槃，立為佛二身，因離 諸蘊體，故法身無蘊。」故。 |
1.13.23 ཐལ་འགྱུར་བའི་ཚད་ལྡན་གྱི་ལུང་རྣམས་ལས། ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སློབ་པ་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གི་ངོ་བོར། བདེན་སྣང་གི་ལྷག་མ་མེད་པའི་ལྷག་མེད་དང་དེ་ལས་ལངས་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྐབས་སུ་བདེན་སྣང་གི་ལྷག་མ་ཡོད་པས་ལྷག་བཅས་སུ་བཤད་པ་ནི། དངོས་པོ་ལ་གནས་པའི་བཤད་པ་ཡིན་པས་རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་དང་འགལ་བར་མི་སེམས་ཏེ། དེ་ཙམ་ཞིག་རང་རྒྱུད་པས་ཁས་ལེན་ཅིང་ཐལ་འགྱུར་བས་ཀྱང་དེ་དག་མྱང་འདས་སུ་མི་བཞེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.13.23 應成派諸具量論典云:「於現前入法性之有學聖者根本定中，無餘 實有之顯現為無餘，從彼出定之後得智時，有餘實有之顯現為有 餘。」此是依實況而說，故思惟與自續宗不相違，因唯此自續師亦 承許，應成師亦不許彼等為涅槃故。 |
1.13.24 སྔ་མ་ཁ་ཅིག རྒྱུད་བླ་མ་ལས། དེས་ན་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར། །མྱ་ངན་འདས་པ་མི་ཐོབ་སྟེ། །འོད་དང་འོད་ཟེར་སྤངས་ནས་ནི། །ཉི་མ་ལྟ་བར་མི་ནུས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐེག་དམན་གྱི་མྱང་འདས་མྱང་འདས་མ་ཡིན་པར་འདོད་པ་མི་འཐད་དེ། | 1.13.24 昔有依《大乘寶性論》云:「是故未成佛，即不得涅槃，如離 光芒等，無法見太陽。[注]」主張小乘涅槃非涅槃。 |
1.13.25 དེ་ལྟར་ན་ཐེག་དམན་དགྲ་བཅོམ་དགྲ་བཅོམ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས། དགྲ་བཅོམ་བསད་པའི་མཚམས་མེད་ཀྱི་ལས་གཞག་རྒྱུ་མེད་ལ། | 1.13.25 不應理，若如是，則小乘阿羅漢非阿羅漢，故無法安立殺阿羅 漢之無間罪。 |
1.13.26 ལུང་དོན་ཡང་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་པར་སྤངས་པ་མཐར་ཐུག་གི་མྱང་འདས་མི་ཐོབ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.13.26 〔此〕復，論典之義是未得究竟證德佛果，則不能得究竟斷德 涅槃。 |
1.13.27 གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཐར་པ་མྱང་འདས་དེ་ཡང་མེ་ལྔ་བསྟེན་པ་དང་ཟས་གཅོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་མི་འགྲུབ་ཅིང༌། ལམ་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་སྒོམ་པ་ཁོ་ནས་ཐོབ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། གལ་ཏེ་བདག་མེད་ཆོས་ལ་རབ་རྟོག་ཅིང༌། །དེ་དག་བརྟགས་ནས་གང་ཞིག་སྒོམ་བྱེད་པ། །འབྲས་བུ་མྱ་ངན་འདས་ཐོབ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། །རྒྱུ་གཞན་དག་གིས་ཞི་བར་འགྱུར་མི་སྲིད། །ཞེས་དང༌། བཞི་བརྒྱ་པར། ཞི་སྒོ་གཉིས་པ་མེད་པ་དང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།། | 1.13.27 此復，如上所說之無為解脫涅槃，非依燃指與斷食等方便能成 辦，且唯有依修習現前通達無我道之慧方能證得，因《三摩地王 經》云:「若能伺察無我法，分辨彼等及修持，此得涅槃果之因， 餘因絕對不能寂。」《四百論》又云:「涅槃不二門。[注]」故。 |
1.14 法輪 ཆོས་འཁོར། | 1.14 法輪 法輪 |
1.14.1 འོ་ན་རྣམ་པར་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས། མཆོད་བརྗོད་ཚིག་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་སངས་རྒྱས་འཕགས་པས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་བདག་རྐྱེན་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས། གང་དང་ཡང་དག་ལྡན་པའི་ཐུབ་རྣམས། ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་འཆད་པའི་ཕྱིར། | 1.14.1 然則，「具有了悟一切行相無生⋯⋯」等文如何以文義門釋禮 讚文?有彼之理，以一切相智為佛聖者轉法輪增上緣門，述說「諸 佛由具種相智⋯⋯」等義涵。 |
1.14.2 སྐབས་འདིར་ཆོས་འཁོར་གྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཉན་ཐོས་སྡེ་པའི་ལུགས་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་གཉིས་སོ། ། | 1.14.2 今此，辨析法輪有二:聲聞部宗與大乘宗。 |
1.14.3 དང་པོ་ནི། ཉན་ཐོས་སྡེ་པས་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་དམ་ཆོས་ཆོས་འཁོར་གྱི་ངོ་བོ་དང༌། དབྱེ་ན་མཛོད་ལས། སྟོན་པའི་དམ་ཆོས་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །ལུང་དང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལུང་རྟོགས་ཀྱི་ཆོས་འཁོར་གཉིས་ཡོད་ལ། | 1.14.3 初者，聲聞部承許「與寶輪相似之正法」是法輪之體性。若分 之，如《俱舍論》云:「佛正法有二，謂教證為體。[注]」有教、證 二法輪。 |
1.14.4 དང་པོ་ནི། འཆད་པ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འཆད་ཅིང་གཞན་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་ལུང་རྣམ་དག་དང༌། གཉིས་པ་ནི། ལུང་གིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཡོན་ཏན་ལྟ་བུ་ལ་བྱེད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་འཛིན་བྱེད་དང་སྨྲ་བྱེད་པ། །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་གསུངས། དེ་ལྟར་ན་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་ཁོ་ན་ལུང་གི་ཆོས་འཁོར་དུ་འདོད་ཅིང༌། | 1.14.4 初者，即宣說者自說，並對他者揭示之清淨教言; 後者是修習「教 言所抉擇義理」之功德。如云:「有持說行者，此便住世間。[注]」 若如是，則唯許四諦法輪為教法輪。 |
1.14.5 དེ་ལ་བཅོ་ལྔ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། བཟླས་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བ་གསུམ་དང༌། བྱེད་ཆོས་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བ་བཅུ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ཡོད་དེ། ངོ་བོ་ལ་བཟླས་པ། བྱེད་པ་ལ་བཟླས་པ། བྱ་བ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལ་བཟླས་པ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.14.5 此有十五:以宣誦門分三與以作用清淨門分十二故。初者，乃宣誦體性、宣誦作用、宣誦所作事與其果三者。 |
1.14.6 དང་པོ་ཡོད་དེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ། ལམ་བསྒོམ་པར་བྱ། ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་ཤེས་པར་བྱར་མེད། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ་སྟེ་སྤང་བར་བྱར་མེད། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ་སྟེ་མངོན་དུ་བྱར་མེད། ལམ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ་བསྒོམ་པར་བྱར་མེད། ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.14.6 一者成立，如「此是苦聖諦，此是集聖諦，此是滅聖諦，此是道聖 諦」。二者成立，如「當知苦，當斷集，當證滅，當修道」。三者 成立，如「知苦不復更知，斷集不復更斷，證滅不復更證，修道不 復更修」。 |
1.14.7 གཉིས་པ་བྱེད་ཆོས་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་དེ། ངོ་བོ་ལ་བཟླས་པའི་ཚེ་དང་པོར་རིག་པ་སྐྱེ། དེ་ནས་མིག་སྐྱེ། དེ་ནས་བློ་སྐྱེ། དེ་ནས་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང༌། བྱེད་པ་ལ་བཟླས་པ་དང༌། བྱ་བ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལ་བཟླས་པའི་ཚེ་ཡང་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་བཞི་སྐྱེ་ལ། བཞི་པོ་དེ་ཡང་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཐེག་དམན་གྱི་སྦྱོར་ལམ། མཐོང་ལམ། སྒོམ་ལམ། མི་སློབ་ལམ་དང་སྦྱོར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.14.7 次者以作用清淨門分十二。宣誦體性時，初生起「明」，爾後生「 眼、覺、智」。如是宣誦作用、宣誦所作事與其果時，亦生起「 明⋯⋯」等四，此四者亦依次第結合為:小乘加行道、見道、修 道、無學道故。 |
1.14.8 ལུང་གི་ཆོས་འཁོར་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་ཁོ་ན་ལ་འདོད་པ་བཞིན་དུ། རྟོགས་པའི་ཆོས་འཁོར་ཡང་བདེན་བཞི་རྟོགས་པའི་མཐོང་ལམ་ཁོ་ན་ལ་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། ལྔ་སྡེ་ལ་ཝ་ར་ཎཱ་སེར་ཆོས་སྟོན་པས་ཀུན་ཤེས་ཀཽ་དི་ན་ལ་མཐོང་ལམ་སྐྱེ་བ་ན། གནོད་སྦྱིན་རྣམས་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་རོ་ཞེས་སྒྲ་བསྒྲགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.14.8 如許教法輪唯四諦法輪，證法輪亦唯安立是通達四諦之見道，因於瓦拉納西對五比丘說法，憍陳如生起見道時，經云:「諸夜叉讚轉法輪。」故。 |
1.14.9 མཐོང་ལམ་དང་འཁོར་ལོ་གཉིས་ཇི་ལྟར་ཆོས་མཚུངས་ན། དེ་ལ་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་བཙུན་པ་དབྱིག་བཤེས་ན་རེ། མཐོང་ལམ་ལ་འཁོར་ལོ་དང་འདྲ་ཆོས་ཡོད་དེ། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་འཁོར་ལོ་དེ་ཡུལ་གཞན་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཡུལ་སྔ་མ་དོར་ནས་ཕྱི་མ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། རྒྱལ་ཕྲན་མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བ་དང༌། རྒྱལ་བ་རྣལ་དུ་འགོད་པ་དང༌། མཐོ་བ་ལ་འཕར་ཞིང༌། དམའ་བ་ལ་འབབ་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་བཞིན་དུ། | 1.14.9 〔然則〕，見道與輪二者如何相似?對此，毘婆沙師世友尊者 云:「於見道有似輪之法:轉輪聖王之輪由他界行至他界;捨棄前 地入後〔地〕;戰勝諸多小國;鎮已伏故;騰起;下降。 |
1.14.10 མཐོང་ལམ་གྱིས་ཀྱང་བདེན་པ་མྱུར་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པས་མྱུར་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། སྡུག་བདེན་གྱི་དམིགས་རྣམ་བཏང་ནས་ཀུན་འབྱུང་གི་དམིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་སྤང་བྱའི་གཉེན་པོ་བྱེད་པས་མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བ་དང༌། རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱིས་དེ་སྤངས་བའི་བྲལ་ཐོབ་འཛིན་པས་རྒྱལ་བ་རྣལ་དུ་འགོད་པ་དང༌། རྗེས་བཟོད་བཞི་དང་རྗེས་ཤེས་བཞིས་ཁམས་གོང་གི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པས་འཕར་བ་དང༌། ཆོས་བཟོད་བཞི་དང༌། ཆོས་ཤེས་བཞིས་ཁམས་འོག་མའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པས་འབབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.14.10 如是見道亦迅速通達真諦，故疾行;捨苦諦所緣行相入集之所緣; 無間道對治所斷，故從未勝利中勝利;解脫道持斷彼之『離得』， 故得堅穩;四類忍與四類智緣上界諦，故騰起;四法忍與四法智緣 下界諦，故下降。」 |
1.14.11 ཡང་བཙུན་པ་དབྱངས་སྒྲོག་ན་རེ། མཐོང་ལམ་ལ་འཁོར་ལོ་དང་འདྲ་ཆོས་ཡོད་དེ། འཁོར་ལོ་ལ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ལྟེ་བ། གཅོད་པར་བྱེད་པའི་རྩིབས། སྡུད་པར་བྱེད་པའི་མུ་ཁྱུད་གསུམ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། མཐོང་ལམ་ལ་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་བའི་ཡང་དག་པའི་ངག ལས་ཀྱི་མཐའ། འཚོ་བ་གསུམ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པར་འདུ་ཞིང༌། བསླབ་པ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་རྟེན་བྱེད་པས་ལྟེ་བ་དང་ཆོས་མཐུན། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ། རྟོག་པ། རྩོལ་པ་གསུམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པར་འདུ་ཞིང༌། མི་མཐུན་ཕྱོགས་གཅོད་པར་བྱེད་པས་རྩིབས་དང་ཆོས་མཐུན། དྲན་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གཉིས་ནི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་འཛིན་པར་བྱེད་པས་མུ་ཁྱུད་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཡང་མཛོད་ལས། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མཐོང་བའི་ལམ ། ། མྱུར་བར་འགྲོ་སོགས་རྩིབས་སོགས་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.14.11 復，妙音大德云:「於見道有似輪之法:如輪有能持之軸心、 能斷之輪輻、能攝之輪圍三者。見道分出之八聖道支，正語、正 業、正命三者攝為戒學，且作餘二學之所依，故與軸心相似;正 見、正思惟、正精進三者攝於慧學，與斷異品之輪輻相似;正念、 正定二者，則是持心於所緣，故與輪圍相似。」此理如《俱舍論》 云:「於中唯見道，說名為法輪，由速等似輪。[注]」 |
1.14.12 འོ་ན། ཆོས་ཕུང་གི་ཚད་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.14.12 問:然則，何謂法蘊之量? |
1.14.13 སྔ་མ་ཁ་ཅིག ཤཱ་རིའི་བུས་བྱས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤོ་ལོ་ཀ་དྲུག་སྟོང་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ཆོས་ཕུང་གཅིག་གི་ཚད་དུ་འདོད། | 1.14.13 昔有云:「有一舍利弗所造之論，名為法蘊，六千偈頌，是一 法蘊之量。」 |
1.14.14 ཁ་ཅིག ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཚང་བ་རེ་སྟོན་པ་ལ་ཆོས་ཕུང་རེའི་ཚད་དུ་འདོད། | 1.14.14 〔又〕有云:「示完整一個蘊、界、處之論述，即一法蘊之 量。」 |
1.14.15 སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་ནི། ཉོན་མོངས་ལ་སྤྱོད་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་གཉེན་པོ་གང་ཡང་རུང་བ་རེ་སྟོན་པ་ཆོས་ཕུང་རེའི་ཚད་དུ་བཞེད་དེ། མཛོད་ལས། ཁ་ཅིག་བསྟན་བཅོས་ཚད་ཅེས་ཟེར། ། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གཏམ་རེའང་ཡིན། ། སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ནི། ། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐུན་པར་གསུངས། ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.14.15 世親阿闍黎則承許，示說八萬四千煩惱行中隨一之對治，是一 法蘊之量，因《俱舍論》云:「有言諸法蘊，量如彼論說，或隨蘊 等言，如實行對治。[注]」故。 |
1.14.16 ཕྱིས་ཀྱི་ཁ་ཅིག ཆོས་ཕུང་གི་ཚད་ལ་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཀུན་བཏུས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་བཤད་པ་ལྟར། ཤླཽཀ་སྟོང་ཕྲག་རེ་ཡོད་པའི་གསུང་རབ་དང༌། གཉིས་པ་ནི། ཚིག་གསལ་ལས་བཤད་པ་ལྟར། གླང་པོ་ཆེ་ས་ལ་རབ་བརྟན་གྱིས་འཁུར་བར་འོས་པའི་སྣག་ཚས་བྲིས་པའི་གསུང་རབ་ལ་འདོད་དོ། ། | 1.14.16 後有云:「法蘊之量，可分依共乘與不共乘二者。」初者如 《集論釋》中所述，為具有一千偈頌之至言。次者如《明句疏》所 述，主張是以伊羅婆那象王所能負載之墨水寫出之至言。 |
1.14.17 རང་ལུགས་ནི། ཀུན་མཁྱེན་གཉིས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ། ལེགས་པར་བཤད་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.14.17 自宗:當隨第二遍智(世親菩薩)，因其善說高妙故。 |
1.14.18 གཉིས་པ་ཐེག་ཆེན་པའི་ལུགས་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ཆོས་འཁོར་གྱི་དབྱེ་བ་བཤད་པ་དང༌། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་བཤད་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.14.18 次者，大乘宗有二:講說法輪分類、講說分類各別義二者。 |
1.14.19 དང་པོ་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ཆོས་འཁོར་ལ་ལུང་གི་ཆོས་འཁོར་དང༌། རྟོགས་པའི་ཆོས་འཁོར་གཉིས་ཡོད་ཅིང༌། དང་པོ་ལ་རྒྱས་པར་ཕྱེ་ན་ཆོས་ཕུང་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང༌། འབྲིང་དུ་ཕྱེ་ན་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དང་ཡན་ལག་དགུ བསྡུ་ན་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་འདུ་བའི་ཕྱིར། རྟོགས་པའི་ཆོས་འཁོར་ལ་ཡང་དབྱེ་བ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་དེ། ཚིག་གསལ་ལས། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཁ་ཅིག་ནི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་མོ། །ཁ་ཅིག་ནི་སྦྱོར་བའི་ལམ་མོ། །ཁ་ཅིག་ནི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱི་བར་རོ། །ཞེས་དང༌། མཛོད་འགྲེལ་ལས། ཡང་ན་འཕགས་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་སློབ་མི་སློབ་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཆོས་འཁོར་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.14.19 初者，一般而言，法輪有教法輪與證法輪二者。初者廣分有八 萬四千法蘊，中分有十二分教與九分教，若攝則可攝為三藏。證 法輪亦有許多分類，因《明句疏》云:「法輪有些為資糧道，有些 為加行道，有些乃至是無間道。」故。《俱舍論釋》云:「或因一 切聖道皆轉入所化相續，故是法輪。[注]」述說有學、無學道皆是法 輪。 |
1.15 了不了義 དྲང་ངེས། | 1.15 了不了義 了不了義 |
1.15.1 གཉིས་པ་ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་བཤད་པ་ལ་གཉིས། མདོ་སྡེ་དགོངས་འགྲེལ་ལས་འབྱུང་བའི་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་རྣམ་བཞག་དང༌། གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་རིམ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་བཞག་གོ | 1.15.1 次者，講說分類各別義有二:建立《解深密經》所出三法輪、 建立《陀羅尼自在王請問經》所說三次第。 |
1.15.2 །དང་པོ་ལ་གཉིས། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་དང༌། དབུ་མ་པའི་ལུགས་སོ། | 1.15.2 初者有二:唯識宗與中觀宗。 |
1.15.3 །དང་པོ་ལ་བཞི། མདོ་སྡེ་ལ་འགལ་སྤོང་གི་དྲི་བ། འགལ་བ་དེ་སྤོང་གི་ལན། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ། དེ་དག་གི་གྲུབ་པའི་དོན་ཞུས་པའོ། | 1.15.3 初者有四:能解經中相違之提問、解除彼問之回答、認知三性 之體性、啟白彼等所成之義。 |
1.15.4 །དང་པོ་ནི། དགོངས་འགྲེལ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ། སྐྱེ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འཇིག་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྤང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཡང་བཀའ་སྩལ། ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་དང༌། ཟས་རྣམས་ཀྱི་བར་ཡང་བཀའ་སྩལ། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ནས་བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། སྤང་བ་དང༌། མངོན་དུ་བགྱི་བ་དང༌། བསྒོམ་པ་དང༌། | 1.15.4 初者(能解經中相違之提問)，《解深密經》云:「世尊以多異門說諸蘊自相，亦說生相、滅相、〔永〕斷、遍知。如說諸蘊、 諸處、緣起，乃至諸食亦爾。如此結合後，說諸諦自相、遍知、〔 永〕斷、作證、修習。 |
1.15.5 ཁམས་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁམས་དུ་མ་དང༌། སྤང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་གྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། མི་མཐུན་པ་དང༌། གཉེན་པོ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེས་པ་གནས་པ་དང༌། མི་བསྐྱུད་པ་དང༌། སླར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང༌། འཕེལ་ཞིང་ཡངས་པ་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་ལ། | 1.15.5 說諸界自相、種種界、多界、〔永〕斷、遍知。三十七菩提分自 相、所治、能治、未生令生、生已堅住、不忘、復生、倍修、增長 廣大。 |
1.15.6 བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་ལགས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་སྙམ་བགྱིད་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་བའི་དོན་དེ་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བདག་ཡོངས་སུ་ཞུ་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.6 世尊復說一切法皆無自性、無生、無滅、本來寂靜、自性涅槃。思惟世尊依何密意，說一切法皆無自性、無生、無滅、本來寂靜、自 總義( 性涅槃。我今請問世尊斯義，世尊依何密意，說一切法皆無自性、無生、無滅、本來寂靜、自性涅槃。[注]」 |
1.15.7 དོན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཁོར་ལོ་དང་པོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཡོད་པར་གསུངས། འཁོར་ལོ་བར་པར་སྒྲས་ཟིན་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་མེད་པར་གསུངས་པ་གཉིས་སྒྲ་སོར་བཞག་ན་འགལ་ནའང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འགལ་བ་མེད་དགོས་པས་ཅི་ལ་དགོངས་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་སོགས་སུ་གསུངས་ཞེས་དྲིས་པའོ། ། | 1.15.7 意即問:世尊在初轉法輪說諸法以自性相體性有，於中轉法輪字面 說〔諸法〕以自性相體性無。若此二者仍照文字安立，則有相違， 但世尊必無相違，故問是依何密意作無性性等說。 |
1.15.8 གཉིས་པ་འགལ་བ་དེ་སྤོང་བའི་ལན་ནི། དགོངས་འགྲེལ་ལས། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ངས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། | 1.15.8 第二、解除彼問之回答，《解深密經》云:「勝義生當知，我依三種無自性性，密意說言一切諸法皆無自性。所謂:相無自性性、生無自性性、勝義無自性性。[注]」 |
1.15.9 དོན་ནི་འཁོར་ལོ་བར་པར་སྒྲས་ཟིན་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གསུམ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སུམ་ཅུ་པ་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྣམ་གསུམ་གྱི། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་རྣམ་གསུམ་ལ། །དགོངས་ནས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.9 意即:言中轉法輪字面說一切法無自性之理由，即依相無自性性、 生無自性性、勝義無自性性三密意而如是說，因《唯識三十論頌》云:「即依此三性，立彼三無性，故佛密意說，一切法無性。[注]」 故。 |
1.15.10 གསུམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ་ནི། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གསུམ་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསུངས་ན། དེ་གསུམ་གང་ཡིན། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། | 1.15.10 第三、認知三性之體性，倘若依相無自性性、生無自性性、勝義無自性性三密意而說一切法無自性，然則，何謂此三者?無自性性之理為何? |
1.15.11 དང་པོ་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་འཆད་པ་ལ། དགོངས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་བཏགས་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་མིང་དང་བརྡས་རྣམ་པར་བཞག་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་གྱི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་གནས་པ་ནི་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར། དེ་ནི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.11 初者，說相無自性性之理，如《解深密經》云:「云何諸法相 無自性性?謂遍計所執相。何以故?此由名與言安立為相，非由自 相安立為相，是故說名相無自性性。[注]」 |
1.15.12 དོན་ནི། ཀུན་བཏགས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཅེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཁྱོད་མིང་དང་བརྡས་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.12 意即:遍計所執為有法，對爾稱相無自性性之理由，乃「爾唯是 名、言安立，非以自性相成立」，故如是稱。 |
1.15.13 གཉིས་པ་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་འཆད་པ་ལ། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་ནི་རྐྱེན་གཞན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་མིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.13 次者，說生無自性性之理，如《解深密經》云:「云何諸法生無自性性?謂諸法依他起相。何以故?彼依他緣力而有，非以自體而有，是故說名生無自性性。[注]」 |
1.15.14 དོན་ནི། གཞན་དབང་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཁྱོད་རང་དང་བདག་ཉིད་ཐ་དད་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་ཞིང་རང་དང་བདག་ཉིད་གཅིག་པའི་རྒྱུ་ལས་མ་བྱུང་བས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.14 意指:依他起為有法，對爾稱生無自性性之理由，乃「爾從與自異 體因而生，並非從與自同體因而生」，故如是稱。 |
1.15.15 གསུམ་པ་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཡོད་པའི་དང་པོ་འཆད་པ་ལ། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཆོས་གང་དག་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དེ་དག་ནི། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཆོས་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་ལ། གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དེ་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་མིན་པས་དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.15 第三、說勝義無自性性之理有二，先說第一，如《解深密經》云:「云何諸法勝義無自性性?謂諸緣起法，因由生無自性性而無自性性，亦即因勝義無自性性而無自性性。何以故?勝義生!於諸法中若是清淨所緣，〔我〕顯示彼為勝義，依他起相非清淨所緣， 是故說名為勝義無自性性。[注]」 |
1.15.16 དོན་ནི། གཞན་དབང་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཅེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དོན་དམ་པ་ནི་གང་ལ་དམིགས་ནས་སྒོམ་ན་སྒྲིབ་པ་དག་པར་འགྱུར་བའི་དམིགས་པ་མཐར་ཐུག་ཡིན་ལ། ཁྱོད་ལ་དམིགས་ནས་སྒོམ་པས་སྒྲིབ་པ་དག་པར་བྱེད་མི་ནུས་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.16 意即:依他起為有法，對爾稱呼勝義無自性性之理由乃「勝義者， 是緣彼修習則能清淨障礙之究竟所緣，然緣爾修習不能清淨障 礙」，故如是稱。 |
1.15.17 འོ་ན་ཀུན་བཏགས་ཀྱང་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་བཤད་དགོས་སོ་ཞེ་ན། | 1.15.17 問:然必宣說遍計所執亦為勝義無自性性? |
1.15.18 མི་འདྲ་སྟེ། གཞན་དབང་ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ལ་དམིགས་ནས་སྒོམ་པས་སྒྲིབ་པ་དག་པར་འགྱུར་བ་ཤེས་པ་ན། ཆོས་ཅན་གཞན་དབང་ལ་ཡང་དམིགས་དགོས་པས། དེ་ཡང་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་དོགས་པ་སྐྱེ་ལ། ཀུན་བཏགས་ལ་དེ་འདྲ་བའི་དོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.18 答:非同也。一旦了知「緣依他起以遍計所執空而修習，能清 淨障礙」，則〔會以為此〕亦須緣有法依他起而懷疑:「依他起亦 成清淨所緣?」於遍計所執則無此疑惑。 |
1.15.19 དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་གཉིས་པ་འཆད་པ་ལ། དེ་ཉིད་ལས། གཞན་ཡང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་བདག་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་ལ་དོན་དམ་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.19 闡述第二勝義無自性性之理，如《解深密經》云:「復有諸圓 成實相，亦名勝義無自性性。何以故?勝義生!諸法法無我性，皆 名為勝義無自性性，因彼是勝義，而勝義僅是一切法無自性性，是 故名為勝義無自性性。[注]」 |
1.15.20 དོན་ནི། ཡོངས་གྲུབ་ཆོས་ཅན། །ཁྱོད་ལ་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཅེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཁྱོད་དོན་དམ་པ་ཡིན་ཞིང་ཆོས་བདག་གི་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.20 意即:圓成實為有法，爾名勝義無自性性之理由，乃「爾是勝義且 非法我自性」，故如是稱。 |
1.15.21 འོ་ན། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་དཔེ་ཅི་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.15.21 問:若無自性性之理如此，然則，三自性性與何喻相似? |
1.15.22 དེ་ཡང༌། དགོངས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལྟ་བར་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལྟ་བར་བྱའོ། །དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད། དེ་ལས་ཀྱང་གཅིག་ཀྱང་ལྟ་བར་བྱའོ། ། | 1.15.22 答:此復，《解深密經》云:「對彼如是〔云〕:『譬如空 花，相無自性性當知亦爾。』;對勝義生如是〔云〕:『譬如幻 像，生無自性性當知亦爾;一分勝義無自性性當知亦爾。』; |
1.15.23 དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་དེ་ལ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། ནམ་མཁའ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་རབ་ཏུ་སོང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ནི་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དེ་ལས་ཆོས་བདག་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བ་གཅིག་ལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཞེས་གསུངས། | 1.15.23 對勝義生如是〔云〕:『譬如虛空，唯無色自性性，遍一切處，一 分勝義無自性性當知亦爾。唯無法我性性故，遍一切故。』[注]」 |
1.15.24 ཀུན་བཏགས་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་དང་འདྲ་སྟེ་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་དེ་རང་འཛིན་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པ་བཞིན་དུ་ཀུན་བཏགས་དེ་ཡང་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.15.24 遍計所執如空花，因空花唯是執自分別施設，非以自性相成立 故。遍計所執亦唯是分別施設，非以自性相成立故。 |
1.15.25 གཞན་དབང་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་སྟེ། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་རྡེའུ་ཤིང་རྟ་གླང་དུ་སྤྲུལ་བའི་ཚེ། རྡེའུ་ཤིང་རྟ་གླང་དུ་སྣང་ཡང་དེར་མ་གྲུབ་པ་བཞིན་དུ། གཞན་དབང་ཡང་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ངོ་བོར་སྣང་ཡང་དེར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.15.25 依他起如幻像，因魔幻師將小木石變為象、馬時，小木石雖顯現為象、馬，然小木石非象、馬。同理，雖顯現依他起為遍計所執 體性，然依他起非遍計所執故。 |
1.15.26 ཡོངས་གྲུབ་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་སྟེ། ནམ་མཁའ་ཐོགས་པའི་རེག་བྱ་བཀག་ཅིང་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པ་བཞིན་དུ། ཡོངས་གྲུབ་ཀྱང་དགག་བྱ་རྣམ་པར་བཀག་ཅིང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། | 1.15.26 圓成實如虛空，因虛空遮除礙觸，且遍一切方所，如是圓成實 亦遮所破，且遍一切法故。 |
1.15.27 འོ་ན། ཀུན་བཏགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་ཅིང༌། གཞན་དབང་དང་ཡོངས་གྲུབ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། | 1.15.27 問:遍計所執不以自性相成立，但依他起與圓成實以自性相成 立之理由為何? |
1.15.28 དང་པོ་ཀུན་བཏགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གྲུབ་པ་འགོག་པ་ལ། ཐེག་བསྡུས་ལས། མིང་གི་སྔ་རོལ་བློ་མེད་ཕྱིར། །མང་བའི་ཕྱིར་དང་མ་ངེས་ཕྱིར། །དེ་ཡི་བདག་ཉིད་བདག་མང་དང༌། །བདག་འདྲེས་འགལ་བས་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་ཡང་བློ་མེད་ཕྱིར་བདག་ཉིད་འགལ་བས་འགྲུབ་པར་འགྱུར། མང་བའི་ཕྱིར་བདག་མང་འགལ་བས་འགྲུབ་པར་འགྱུར། མ་ངེས་ཕྱིར་བདག་འདྲེས་འགལ་བས་འགྲུབ་པར་འགྱུར། ཞེས་པའི་རིགས་པ་གསུམ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.28 答:初當破遍計所執以自性相成立，如《攝大乘論》云:「名 前無覺故，多故不定故，其體多體與，雜體相違故。[注]」又云:「 無覺故，成立體性相違;多故，成立多體相違;不決定故，成立雜 體相違。[注]」而說三正理。 |
1.15.29 དང་པོ་ནི། ལྟོ་ལྡིར་བ་ལ་བུམ་པ་ཞེས་པའི་སྒྲ་འཇུག་པའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟར་གྲུབ་ན་ལྟོ་ལྡིར་བ་ལ་བུམ་པ་ཞེས་བརྡ་མ་སྦྱར་བའི་སྔ་རོལ་ནས་ལྟོ་ལྡིར་བ་མཐོང་བའི་ཚེ་འདི་ནི་བུམ་པའོ་སྙམ་པའི་བློ་འབྱུང་དགོས་པ་ལ་དེ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། | 1.15.29 第一〔正理〕，腹大者[注]於「寶瓶」聲之趣入處，不以自性相 成立。此若成立，則未對腹大者取寶瓶名之前，見腹大者時，即須 生起此是寶瓶之覺知，但未有故。 |
1.15.30 རིགས་པ་གཉིས་པ་ནི། ལྷ་དབང་དེ་རི་འཇོམས། བརྒྱ་བྱིན། གྲོང་འཇོམས་ལ་སོགས་པའི་མིང་དུ་མ་འཇུག་པའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་གྲུབ་ན་གང་ཟག་གཅིག་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་དུ་མར་འགྱུར་དགོས་པ་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.30 第二正理，天主[注]於摧山[注]、帝釋、壞聚落[注]等多名趣入處，不以自性相成立。倘若成立，則一補特伽羅應成多種不同相續，但未有故。 |
1.15.31 རིགས་པ་གསུམ་པ་ནི། རྒྱལ་རིགས་ཉེར་སྦས་དང་བྲམ་ཟེ་ཉེར་སྦས་གཉིས་ཉེར་སྦས་ཞེས་པའི་མིང་འཇུག་པའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་གྲུབ་ན་གང་ཟག་གཉིས་པོ་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་དགོས་པ་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.31 第三正理，王族之「近護」與婆羅門族之「近護」二者。於「 近護」聲之趣入處，不以自性相成立。此倘若成立，則二補特伽羅 須成一相續，但未有故。 |
1.15.32 ཀུན་བཏགས་ཡིན་ན་མིང་དང་བརྡ་ཙམ་གྱིས་འཇོག་ནུས་པས་ཁྱབ་བམ་ཞེ་ན། | 1.15.32 問:遍計所執周遍唯名與言能安立否? |
1.15.33 དེ་མ་ཁྱབ་སྟེ། ལེགས་བཤད་སྙིང་པོ་ལས། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང༌། སྒྲ་རྟག་སྟོང་སོགས་མིང་དང་བརྡ་ཙམ་གྱིས་འཇོག་མི་ནུས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ནི། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང་སྒྲ་རྟག་སྟོང་སོགས་བརྡའམ་འདོགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོག་མི་ནུས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་སྒྲ་བྱུང་གྲགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་རྣམས་གྲགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མར་སོང་བའི་གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་རྣམས་དངོས་སྟོབས་རྗེས་དཔག་ཚད་མར་སོང་བའི་གཞལ་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱས་པ་སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པའི་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རྟགས་ཡང་དག་དང༌། གང་ཟག་གི་བདག་ཚད་མས་མ་དམིགས་པ་དེ་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དུ་སྒྲུབ་པའི་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རྟགས་ཡང་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.33 答:不周遍，因《辨了不了義善說藏論》云補特伽羅無我與聲 常空等，非唯名與言能安立故。如是所說意趣，乃補特伽羅無我與 聲常空等，非唯語言或取名能安立，因彼等非聲起共稱故，因彼等 非極成比量相應之所量故，因彼等為事勢比量相應之所量故，因所 作性是「成立聲是無常之事勢正因」、量不可得補特伽羅我是「成 立近取蘊是補特伽羅無我之事勢正因」故。 |
1.15.34 འོ་ན་ལེགས་བཤད་སྙིང་པོར། ཀུན་བཏགས་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་འཆད་པའི་སྐབས་སུ། མིང་དང་བརྡ་ཙམ་གྱིས་བཞག་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །ཞེ་ན། | 1.15.34 問:然則，《辨了不了義善說藏論》於闡述遍計所執相無自性 性時，云其是唯名與言安立，當成相違否? |
1.15.35 སྐྱོན་མེད་དེ། སྤྱིར་ན་དེར་མིང་དང་བརྡ་ཙམ་གྱིས་བཞག་པར་གསུངས་པའི་ཀུན་བཏགས་དེ་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་ཀུན་བཏགས་ལ་དགོངས་ཤིང༌། དེ་ནས་བཤད་པའི་མིང་དང་བརྡ་གཉིས་པོ་དང༌། འདི་ནས་བཤད་པའི་མིང་དང་བརྡ་གཉིས་མིང་འདྲ་ཡང་དོན་མི་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནས་བཤད་པའི་མིང་དང་བརྡ་གཉིས་པོ་དེ་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་མིང་དང་འདོགས་བྱེད་ཀྱི་རྟོག་པ་ལ་བྱེད་ཅིང༌། འདིར་བཤད་པའི་མིང་དང་བརྡ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྡ་དང་གྲགས་པ་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.15.35 答:無過失。一般彼中所說唯名與言安立之遍計所執，乃慮及 斷相遍計所執而說。彼中所說名、言二者與在此所說名、言二者， 名雖同但義不同故，因彼中所說名、言二者，乃是能詮之名與能取 名之分別。在此所說名、言，是指世間之語言與共許。 |
1.15.36 དེ་ལྟར་བྱས་ན་རི་བོང་ཅན་གྲགས་དབང་གིས་[注]ཟླ་བ་ཞེས་པའི་སྒྲས་བརྗོད་དུ་རུང་བ་དེ་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་བརྡའམ་གྲགས་པ་ཙམ་གྱིས་བཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྒྲ་བྱུང་གྲགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་གྲགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མར་སོང་བའི་གཞལ་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྟོག་ཡུལ་ན་ཡོད་པ་དེ་རི་བོང་ཅན་གྲགས་དབང་གིས་ཟླ་བ་ཞེས་པའི་སྒྲས་བརྗོད་རུང་དུ་སྒྲུབ་པའི་གྲགས་པའི་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.36 若如此，懷兔由共許之力，堪以月亮聲稱呼，僅是世間共許之 語言或共許所安立，因彼是聲起共稱故，因彼是與極成比量相應之 所量故，因典籍中云「分別境中有」，是成立懷兔由共許之力，堪 以月亮聲稱呼之極成正因故。 |
1.15.37 ཚུལ་འདི་ལེགས་བཤད་སྙིང་པོར་སེམས་ཙམ་གྱི་ཚུལ་འཆད་པའི་སྐབས་ཀྱི་དཀའ་བའི་གནས་སུ་འདུག་ཅིང་བློ་གྲོས་ཆེ་བ་ཕལ་ཆེར་གྱིས་བཏང་སྙོམས་མཛད་པ་ཁོ་བོས་ཅུང་ཟད་སྤྲོས་པ་ལགས་སོ། | 1.15.37 此理是《辨了不了義善說藏論》中述說唯識理時之難處，多數 智者均不多作解說，然我稍作敘述。 |
1.15.38 །ཀུན་བཏགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་ཀྱང་གཞན་དབང་དང་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། མིང་དང་བརྡ་ཙམ་གྱིས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གདོད་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.15.38 遍計所執不以自性相成立，但依他起與圓成實二者以自性相成立，因非唯由名與言安立，而從境本自不共存在之方成立故。 |
1.15.39 དེ་ལྟར་མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་མ་གྲུབ་ཕྱེ་བས་མཐའ་གཉིས་སེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཀུན་བཏགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་བསྟན་པས་སྒྲོ་འདོགས་ཀྱི་མཐའ་སེལ། གཞན་དབང་དང་ཡོངས་གྲུབ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་བསྟན་པས་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མཐའ་སེལ་བའི་ཕྱིར། | 1.15.39 如是區分三性是否以自性相成立可滅除二邊，因揭示遍計所執 不以自性相成立，故滅除增益邊;揭示依他起與圓成實以自性相成 立，故滅除損減邊故。 |
1.15.40 ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་ལྟར་ན་དེ་གཉིས་ལ་སྐུར་འདེབས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་ན་དེ་གཉིས་མེད་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་ལྟ་ན་དེ་གཉིས་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པར་མ་ཟད་ཀུན་བཏགས་ལ་ཡང་བསྐུར་པ་བཏབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཀུན་བཏགས་འདོགས་པའི་གཞི་གཞན་དབང་མེད་ན་དེས་བཏགས་པའི་ཀུན་བཏགས་མེད་དགོས་པའི་གནད་ཀྱིས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.40 後者成立，因若二者不以自性相成立，將損減此二者，因此二者若以自性相無，則此二者必定無故。若執此二者不以自性相成立，非 但損減此二者，亦將損減遍計所執。其關鍵為:若無假立遍計所執 之基礎— 依他起，定無由彼假立之遍計所執故。 |
1.15.41 འོ་ན་གཞི་ལ་བཀར་ནས་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་བཞག་འཇོག་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.15.41 問:然則，結合事例如何安立三性? |
1.15.42 འདི་ལ་གཉིས་ཏེ། འདུས་བྱས་ཀྱི་སྟེང་དུ་འཇོག་ཚུལ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་སྟེང་དུ་འཇོག་ཚུལ་ལོ། ། | 1.15.42 答:此分二:於有為上安立之理、於無為上安立之理。 |
1.15.43 དང་པོ་ནི། དཔེར་མཚོན་ན། གཟུགས་གཟུགས་ཀྱི་གཞན་དབང༌། གཟུགས་གཟུགས་ཞེས་པའི་སྒྲ་འཇུག་པའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཀུན་བཏགས། དེ་དེར་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཡོངས་གྲུབ་སྟེ། འདུས་བྱས་ཀུན་ལ་སྦྱར་རོ། ། | 1.15.43 初者，例如:色是色之依他起，色於色聲之趣入處以自性相成 立是遍計所執，彼以彼空[注]乃圓成實。推用於一切有為法。 |
1.15.44 གཉིས་པ་ནི་དཔེར་མཚོན་ན། ནམ་མཁའ་འཛིན་པའི་ཚད་མ་ནམ་མཁའི་གཞན་དབང༌། དེ་དེ་ཞེས་པའི་སྒྲ་འཇུག་པའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནམ་མཁའི་ཀུན་བཏགས། དེ་དེར་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ནམ་མཁའི་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་བྱེད་དེ། དེ་ལས་གཞན་ནམ་མཁའ་ནམ་མཁའི་གཞན་དབང་དང༌། ནམ་མཁའ་ཁོ་རང་ཞེས་པའི་སྒྲ་འཇུག་པའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ནམ་མཁའི་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་བཞག་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར། | 1.15.44 次者(於無為上安立之理)，例如:執虛空之量即虛空之依他 起，彼於彼聲之趣入處以自性相成立乃虛空之遍計所執，彼以彼空 乃虛空之圓成實。非此而另說虛空是虛空之依他起，與虛空自於自 聲趣入處以自性相成立空是虛空之圓成實，則難以安立。 |
1.15.45 དེ་ཡང་འདི་ལྟར། གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟེང་དུ་མཚན་ཉིད་གསུམ་གསུམ་དངོས་གནས་ལ་འཇོག་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་གསུམ་གསུམ་དུ་འཇོག་པར་བཤད་པས་ཤེས་ཏེ། ནམ་མཁའ་ནམ་མཁའི་གཞན་དབང་ཡིན་ན། ནམ་མཁའ་རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་མ་བྱུང་བས། ནམ་མཁའི་གཞན་དབང་ལ་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཚུལ་བཤད་དུ་མེད་ཅིང༌། ནམ་མཁའི་གཞན་དབང་དོན་དམ་པར་མེད་པས་ནམ་མཁའི་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱང་དོན་དམ་དུ་གྲུབ་པར་བཞག་ཏུ་མེད་ལ། དེ་ལྟར་ན་ལེགས་བཤད་སྙིང་པོར་སྔར་བཤད་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར། | 1.15.45 此復，在述說色乃至一切相智之有為、無為一切法上，皆安立 真三性，與安立彼等三無自性性之理中可知，因虛空若是虛空之依 他起，虛空因非從自因緣生起，故既無法說虛空之依他起生無自性 性之理，亦因由虛空之依他起無勝義有，故無法安立虛空之圓成實 於勝義成立，如此則與以上《辨了不了義善說藏論》所說相違故。 |
1.15.46 ནམ་མཁའི་གཞན་དབང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་ན་དེའི་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་དགོས་པ་ལེགས་བཤད་སྙིང་པོའི་བཞེད་པ་རྨ་མེད་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། གཟུགས་ཉིད་ཀྱང་མི་དམིགས་ན་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་པར་ལྟ་ག་ལ་འགྱུར། ཞེས་པ་དང༌། རྩ་ཤེས་ལས། འདུས་བྱས་རབ་ཏུ་མ་གྲུབ་པས། །འདུས་མ་བྱས་རྣམས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལུང་དྲངས་ནས། དབུ་སེམས་གཉིས་ཀ་ལ་འདྲ་བར་བསྒྲུབས་པའི་ཕྱིར། སྤྲོས་པས་ཆོག་གོ། | 1.15.46 虛空之依他起若非諦實成立，則彼之圓成實亦必非諦實成立， 乃是《辨了不了義善說藏論》之真實意趣，因經云:「若色不可 得，豈可得色之真如?」《中論》云:「有為不成立，無為何能 成?[注]」旁徵經論證成中觀、唯識二宗相似故。仍可敘說。 |
1.15.47 བཞི་པ་དེ་དག་གི་གྲུབ་པའི་དོན་ཞུས་པ་ནི། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གསུམ་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསུངས་པའི་དོན་བསྡུས་ན་འདི་ལྟར་གོ་ལགས་ཞེས་གྲུབ་དོན་ཞུས་པ་ནི། དགོངས་འགྲེལ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དང་པོར་ཡུལ་ཝ་ར་ཎཱ་སེར་དྲང་སོང་སྨྲ་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་རྣམ་པ་བསྟན་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ། སྔོན་ལྷར་གྱུར་པའམ་མིར་གྱུར་པ་སུས་ཀྱང་མཐུན་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་མ་བསྐོར་བ་གཅིག་རབ་ཏུ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ་སྐབས་མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ལགས། | 1.15.47 第四、啟白彼等所成之義，「了知如是濃縮義— 依三無自性 性密意說諸法無自性性」即此啟白所成之義，如《解深密經》云: 「薄伽梵初於一時，在瓦拉納西，仙人墮處施鹿林中，為諸正入聲 聞乘者，以四聖諦相轉正法輪，雖是甚奇，甚為希有。一切世間諸 天、人等，先無有能如法轉者，而薄伽梵於彼時所轉法輪，有上、 有容、是未了義、是諸諍論處。 |
1.15.48 བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་དང་འགག་པ་མ་མཆིས་པ་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པའི་རྣམ་པས་ཆེས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ་སྐབས་མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ལགས་ཀྱི། | 1.15.48 薄伽梵在昔第二時中，為諸正入大乘者，依一切法皆無自性、無 生、無滅、本來寂靜、自性涅槃，以空性相轉正法輪。雖更甚奇， 甚為希有，而薄伽梵於彼時所轉法輪，亦是有上、有容、是未了 義、是諸諍論處。 |
1.15.49 བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་དང་འགག་པ་མ་མཆིས་པ་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ། ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་ལྡན་པས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་འདི་ནི་བླ་ན་མ་མཆིས་པ་སྐབས་མ་མཆིས་པ་ངེས་པའི་དོན་ལགས་ཏེ་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.49 薄伽梵於第三時中，普為諸正入一切乘者。依一切法皆無自性、無 生、無滅、本來寂靜、自性涅槃，以善辨門轉正法輪，第一甚奇， 最為希有。於今薄伽梵所轉法輪，此是無上、無容、是了義、非諸 諍論處。[注]」 |
1.15.50 མདོ་དེའི་དོན་བཤད་ན། མདོ་ཚན་དང་པོའི་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དང་པོར་ཡུལ་ཝ་ར་ཎཱ་སེརས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་དུས་དང་གནས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་འཁོར་གྱི་བརྗོད་བྱ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཕྱེ་བའི་ཡོན་ཏན་དང་བསྐོར་ཚུལ་གཉིས་བསྟན་པ་དང༌། | 1.15.50 述說首段經文之義乃:「薄伽梵初於一時，在瓦拉納西⋯⋯」 等文，述說轉四諦法輪之時間與處所;「為諸正入聲聞乘者⋯⋯」 等文，示特意所化為說一切有部;「四聖諦⋯⋯」等文，申法輪之 所詮;「法輪⋯⋯」等文，明分辨之功德與轉法二者; |
1.15.51 བླ་ན་མཆིས་ཞེས་པས་འདིའི་གོང་ན་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་གཞན་ཡོད་པ་དང༌། སྐབས་མཆིས་ཞེས་པས་བསྟན་དོན་ལ་རྒོལ་བ་གཞན་གྱིས་ཀླན་ཀ་འབྱུང་བ་དང༌། དྲང་བའི་དོན་ཞེས་པས་འདིའི་དགོངས་པ་གཞན་དུ་དྲང་དགོས་པ་དང༌། རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་ཞེས་པས་བརྗོད་བྱ་གནས་ཚུལ་བཞིན་གསལ་པོར་མ་བསྟན་པ་ལ་རྒོལ་བ་གཞན་གྱིས་དོན་ལ་མི་མཐུན་པར་རྩོད་པ་ཡོད་པ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.51 「有上」，謂此上〔尚〕有餘了義經;「有容」，指所述之內涵， 有餘論者之興辯;「是未了義」，明此意趣須釋為他者;「是諸諍論處」，指未依事實明說所詮〔義〕，故有其他論者不符事實之諍 辯。 |
1.15.52 མདོ་ཚན་གཉིས་པའི་དོན་ཡང་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཁོར་ལོ་བར་པའི་བརྗོད་བྱ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་འཁོར་དེའི་གདུལ་བྱ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དེའི་བསྔགས་པ་དང༌། དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་འཁོར་དེ་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.52 述說第二段經文之義乃:「一切法皆無自性⋯⋯」等文表中轉法輪之所詮，「大乘⋯⋯」等文明其法輪之所化，「空性⋯⋯」等文顯其讚揚，「亦是有上⋯⋯」等文示其法輪非了義經。 |
1.15.53 སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི། ཀུན་བཏགས་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་དང་འགག་པ་མ་མཆིས་པ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཁྱོད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.53 「無生」等義乃為:遍計所執為有法，對爾稱呼無生、無滅之 理由，乃「爾不以自性相成立」之原因，故如是稱。 |
1.15.54 དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ལ་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.54 彼為有法，對爾稱呼本來寂靜、自性涅槃之理由，乃「非為染 污品所攝」之原因，故如是稱。 |
1.15.55 ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདུས་བྱས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྐྱེ་འགག་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དགོངས་འགྲེལ་ལས། དེ་ལ་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས། ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགགས་པ་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། ། | 1.15.55 〔彼〕非染污品所攝，因非有為故，因遠離生滅故，因《解深 密經》云:「勝義生當知。我依相無自性性，密意說言一切諸法無 生、無滅、本來寂靜、自性涅槃。 |
1.15.56 དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ལྟར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་འགགས་པ་ཡིན་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ཡིན། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.56 何以故?勝義生!若法無自相，則無有生;若無有生，則無有滅; 若無生、無滅，則本來寂靜;若本來寂靜，則自性涅槃;若自性涅 槃，則皆無少分更可令其般涅槃故。[注]」故。 |
1.15.57 འོ་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞེས་སོགས་ཀྱིས། མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་གྱི་གདུལ་བྱ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.15.57 問:然則，「為諸正入大乘者⋯⋯」等文，如何宣說無相法輪 所化? |
1.15.58 དེའི་བསྟན་ཚུལ་ཡོད་དེ། མདོ་སྡེ་དགོངས་འགྲེལ་ལྟ་བུས་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་གྱི་དགོངས་པ་བཀྲལ་བ་ལ་ལྟོས་མི་དགོས་པར་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་གྱི་དགོངས་པ་རྫོགས་པར་རྟོགས་ནུས་ཤིང་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་མི་འཛིན་པའི་སེམས་ཙམ་པ་དབང་རྣོན་དེ་དེའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་འཁོར་འདི་ལ་མི་མངོན་བའི་རྣམ་པས་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུམཚན་ཡོད་དེ། དེས་མཚན་ཉིད་གསུམ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་མ་གྲུབ་གསལ་བར་ཕྱེ་ནས་མ་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.58 答:述說彼之理乃，不須觀待《解深密經》闡釋無相法輪意 趣，即能圓滿通達無相法輪之意趣，且不依表面承許之利根唯識 師，是其特意所化。對此法輪稱「以隱密相」之理由，乃彼未清楚 分辨三性是否以自性相成立而宣說，故如是稱。 |
1.15.59 གསལ་བར་མ་བསྟན་ཀྱང་གཞན་དབང་དང་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་བསྟན་པར་ཁས་ལེན་དགོས་ཏེ། མཚན་ཉིད་གསུམ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་སྒྲས་ཟིན་ལ་སྟོན་པའི་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་གྱི་བསྟན་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་དང༌། མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་མ་གྲུབ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ལེགས་ཕྱེའི་ཆོས་འཁོར་གྱི་བསྟན་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་གཉིས་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཁོར་ལོ་ཕྱི་མ་གཉིས་དགོངས་པ་གཅིག་པར་རྗེ་བཙུན་ཙོང་ཁ་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.15.59 雖未明示但須主張:此將依他起與圓成實二者以自性相成立，作其 主要所詮而宣說，因於字面宣說「三性非以自性相成立」之無相法 輪主要所示義，與明白宣說「三性是否以自性相成立」之善辨法輪主要所示義，二者同義故，因至尊宗大師父子已善說後二法輪之意 趣相同故。 |
1.15.60 མདོ་ཚན་གསུམ་པའི་དོན་ཡང་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་བརྗོད་བྱ་དང༌། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དེའི་གདུལ་བྱ་དང༌། ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དེའི་ཕྱེ་བ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.60 又述說第三段經文之義:「依一切法皆無自性⋯⋯」等文表後 轉法輪之所詮，「普為諸正入一切乘者⋯⋯」等文明其所化，「以 善辨門轉正法輪⋯⋯」等文顯其特色。 |
1.15.61 ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་བསྟན་ཅེ་ན། | 1.15.61 問:「普為諸正入一切乘者⋯⋯」等文，如何明後轉法輪之特 意所化? |
1.15.62 དེ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཐེག་པ་ཞེས་པ་ནི་རྗོད་བྱེད་སྒྲ་ཡི་ཐེག་པ་སྟེ་འཁོར་ལོ་དང་པོ་གཉིས་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་ལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་མང་ཚིག་གིས་གསུངས་ཤིང༌། ཡང་དག་པར་ཞུགས་ཞེས་པ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་བརྗོད་བྱ་ལ་དོགས་པ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་སྟེ། འཁོར་ལོ་དང་པོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་མཉམ་དུ་བསྟན་པ་དང༌། | 1.15.62 答:其理如下，因所謂「乘」乃是能詮聲之乘，指初、中法 輪，對此二者用複詞「一切」〔表示〕，「正入」謂正確懷疑此二 法輪之所詮，而述說於初轉法輪說一切諸法均以自性相成立; |
1.15.63 བར་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་སྒྲས་ཟིན་ལ་གསུངས་པ་གང་ཡིན་སྙམ་དུ་དོགས་པ་ཞུགས་པའི་སེམས་ཙམ་པ་དབང་རྟུལ་ཞིག་མདོ་དེའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱར་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔར་མདོ་སྡེ་ལ་འགལ་སྤོང་གི་དྲི་བ་དང༌། འགལ་བ་དེ་སྤོང་བའི་ལན་དང༌། དེ་དག་གིས་གྲུབ་པའི་དོན་ཞུས་པ་རྣམས་བཤད་པ་ལས་ལེགས་པར་ཐོན་འོང་བའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.15.63 於中轉法輪字面說一切諸法不以自性相成立，而懷疑為何如此宣說 之鈍根唯識師，是彼經之特意所化故。因由前闡述「能解經中相 違之提問」、「解除彼問之回答」、「啟白彼等所成之義」能詳知故。 |
1.15.64 དེ་ལྟར་བྱས་ན་ལེགས་བཤད་སྙིང་པོར། སྔ་མ་གཉིས་ནི་ཐེག་པ་སོ་སོ་བ་ཡིན་ལ། འདི་ནི་གཉིས་ཀའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་མང་པོ་ཞིག་ལ་དོགས་པ་ཆོད་པར་འགྱུར་རོ། ། | 1.15.64 若如此，則解除對於《辨了不了義善說藏論》中所說「前二法輪別為大小乘機，此通二機[注]」許多疑惑。 |
1.15.65 འོ་ན་འདི་ནི་བླ་ན་མ་མཆིས་པ་ཞེས་ཉེ་ཚིག་སྨོས་པའི་མཚན་གཞིར་གྱུར་པའི་ལེགས་ཕྱེའི་ཆོས་འཁོར་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.15.65 問:然則，何為「此是無上」〔文〕中，近詞[注]所說之事相「 善辨法輪」? |
1.15.66 སྔ་མ་ཁ་ཅིག མདོ་སྡེ་དགོངས་འགྲེལ་ལ་འཆད་པ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དེར། ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཅུས་སྟོན་པ་ལ་དྲི་བ་མི་འདྲ་བ་རེ་རེ་ཞུས་པའི་དྲིས་ལན་གཞན་རྣམས་དེའི་མཚན་གཞིར་སྐབས་སུ་མ་བབས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.66 答:昔有云是《解深密經》。〔但此〕非意趣，因彼經中十位 十地自在菩薩，請問世尊一一不同問題之其餘問答，皆不合此時之 事相故。 |
1.15.67 རང་ལུགས་ནི། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱི་ལེའུ་ནས་འབྱུང་བའི་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས། ངས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། ། | 1.15.67 自宗〔主張〕:出自〈勝義生品〉[注]中云:「勝義生當知，我依三種無自性性，密意說言一切諸法皆無自性，所謂:相無自性 性、生無自性性、勝義無自性性。[注]」 |
1.15.68 ཞེས་པའི་མདོ་སྡེ་ལ་འགལ་སྤོང་གི་དྲིས་ལན་གྱི་མདོ་འདི་ཉེ་ཚིག་སྨོས་པའི་མདོའི་མཚན་གཞིར་བཟུང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དེ་མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་མ་གྲུབ་ཕྱེ་ནས་གསལ་བར་སྟོན་པའི་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་ཚིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.68 此能解經中相違提問之回答之經，即近詞所指之經之事相，因為此 經是清楚宣說分辨三性是否以自性相成立之「後轉法輪」經文故。 |
1.15.69 དེ་ལྟར་ན་འདི་པའི་ལུགས་ཀྱི་དྲང་ངེས་ཀྱི་མདོའི་ངོ་བོ་ཡང་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་ཁས་ལེན་དུ་རུང་བའི་མདོ་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་དང༌། སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་ཁས་ལེན་དུ་མི་རུང་བའི་མདོ་དྲང་དོན་གྱི་མདོའི་ངོ་བོར་འཇོག་པ། སྔར་བཤད་པས་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.69 若如是，又可安立此宗之了不了義經之體性:安立「可依文主 張之經」是了義經，「不可依文主張之經」是不了義經之體性，從 上述可知。 |
1.15.70 གཉིས་པ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་དང༌། ཐལ་འགྱུར་པའི་ལུགས་སོ། ། | 1.15.70 第二、中觀宗有二:自續派、應成派。 |
1.15.71 དང་པོ་ནི། སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས་གཟུགས་དང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དོན་དམ་པར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པ། དགོངས་འགྲེལ་ལས་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཀུན་བཏགས་པའི་ཀུན་བཏགས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསུངས་པའི་དོན་དུ་མཛད་པའི་སྲོལ་ཕྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོ་དང་ཀ་མ་ལ་ཤིའ་ལ་ཡབ་སྲས་གཉིས་ནི་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས། ངས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཞེས་སོགས་ཀྱི་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་མདོས། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་སྟོན་པའི་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་ངེས་དོན་གྱི་མདོར་གཞུང་བཙུགས་ནས་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་དང་ཕུང་པོ་གཞན་དབང༌། དེ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཀུན་བཏགས། དེ་དེས་སྟོང་པ་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་བཞག་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་མདོ་དེའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.71 初者，清辨阿闍黎將色與色之生勝義自性相不成立，釋為《解 深密經》所說「無遍計於本體與差別之遍計所執性」之義。〔如 是〕開宗明義後，依此〔理〕，靜命阿闍黎與蓮花戒父子，以「勝義生，我依諸法三種無自性性⋯⋯」等《解深密經》強調成立「顯 示諸法無諦實之般若經」為了義經，因建立補特伽羅與蘊乃依他 起、彼諦實成立即遍計所執、彼以彼空是圓成實之三性，乃是彼《 解深密經》之義故。 |
1.15.72 དེ་ལྟར་ཡང༌། དབུ་མ་སྣང་བ་ལས། དེའི་དོན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་པ་དོན་དམ་པའི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཁོ་ནར་བརྗོད་ཅིང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་དགོངས་པ་བསྟན་པས་དབུ་མའི་ལམ་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་རབ་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ངེས་པའི་དོན་ཁོ་ན་གཞུང་འཛུགས་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.72 如是亦於《中觀光明論》云:「為此，薄伽梵宣說無生等，乃僅依勝義而說，且顯示三無性性之意趣，為詳示中道離二邊故，強調唯是了義。[注]」 |
1.15.73 ཁོ་ན་རེ། དེ་མི་འཐད་དེ། བླ་ན་མཆིས་ཅེས་སོགས་ཀྱིས་འཁོར་ལོ་བར་པ་དྲང་དོན་དུ་འགྲེལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.15.73 有云:此不應理，因「有上⋯⋯」等文解釋中轉法輪為不了義 故。 |
1.15.74 སྐྱོན་མེད་དེ། དྲང་དོན་དུ་འགྲེལ་རྒྱུའི་འཁོར་ལོ་བར་པ་དང༌། ངེས་དོན་དུ་གཞུང་བཙུགས་ནས་སྒྲུབ་རྒྱུའི་འཁོར་ལོ་བར་པ་གཉིས་འཁོར་ལོ་བར་པ་ཙམ་དུ་མཚུངས་ཀྱང༌། མདོ་ཚན་སོ་སོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.74 無過，解釋成不了義之中轉法輪，以及強調成立為了義之中轉 法輪，二者僅同為中轉法輪，但屬各別之經文故。 |
1.15.75 ཤེར་ཕྱིན་འབུམ་པ་ལྟ་བུའི་ནང་ཚན་གྱི་གཟུགས་མེད་ཅེས་སོགས། དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་རྣམས་ནི། ངེས་དོན་དུ་སྒྲུབ་རྒྱུའི་འཁོར་ལོ་བར་པ་དང༌། ཤེས་རབ་སྙིང་པོའི་ནང་ཚན་གྱི་གཟུགས་མེད་ཅེས་སོགས་དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བ་རྣམས་ནི་དྲང་དོན་དུ་སྒྲུབ་རྒྱུའི་འཁོར་ལོ་བར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.75 《般若十萬頌》中之「無色⋯⋯」等，對所破加「勝義簡別」之諸〔經文〕，是成立為了義之中轉法輪;《般若心經》中「無色⋯⋯」 等，對所破未加勝義簡別之諸〔經文〕，乃是成立為不了義之中轉 法輪故。 |
1.15.76 འོ་ན་འཕགས་སེང་གཉིས་པོ་ཞི་འཚོ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ངམ། བཤད་པའི་སྲོལ་ཟུར་པ་མཛད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་མཁས་པ་མང་པོས་སློབ་དཔོན་ཉིད་མཁན་པོའི་སྲས་ཡིན་པ་དང༌། ལེགས་བཤད་སྙིང་པོ་སོགས་སུ་འཕགས་སེང་འདི་ལྟར་བཞེད་ཀྱི་བཤད་པ་ལོགས་སུ་མ་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། ཞི་འཚོ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བཞེད་ཀྱང༌། | 1.15.76 然而，聖、獅二位隨靜命父子或另立別說?對此，諸多智者， 因阿闍黎為〔靜命〕堪布之子，且《辨了不了義善說藏論》等亦未 另外出現聖、獅有如此承許之說法，故主張追隨靜命父子。 |
1.15.77 རང་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་བཤད་ལས་མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་བདེན་པར་གྲུབ་མ་གྲུབ་གསལ་བར་ཕྱེ་ནས་སྟོན་པའི་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་མདོ་ལྡེམ་དགོངས་སུ་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཤད་པའི་སྲོལ་ཟུར་པ་མཛད་པར་བཞེད་པས། རིགས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱོས་ཤིག | 1.15.77 然自宗之諸位前期上師，依《心要莊嚴疏》闡述，清楚宣說分辨三 性是否諦實成立之《解深密經》為祕密意87，而另主張別說。應當 隨正理而行。 |
1.15.78 གཉིས་པ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ནི། འཁོར་ལོ་དང་པོར་སྟོང་ཉིད་ཕྲ་མོ་བསྟན་པ་དང༌། བར་མ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་ངེས་དོན་གྱི་མདོར་ངེས་ཤིང༌། འཁོར་ལོ་ཐ་མ་དྲང་དོན་གྱི་མདོར་འགྲེལ་པར་མཛད་དོ། ། | 1.15.78 次者，應成派解釋:初轉法輪闡述細分空性與中轉無相法輪定 是了義經，後轉法輪為不了義經。 |
1.15.79 གཉིས་པ་གཟུངས་རྒྱལ་ནས་གསུངས་པའི་རིམ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་བཞག་བཤད་པ་ལ་གཉིས། ཤེས་བྱེད་ཀྱི་མདོ་འགོད་པ་དང༌། མདོ་དོན་བཤད་པའོ། ། | 1.15.79 第二、講說建立《陀羅尼自在王請問經》所說三次第，有二: 列出能證[注]經文、解說經義。 |
1.15.80 དང་པོ་ནི། མདོ་དེ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནོར་བུ་མཁན་མཁས་པ་ནོར་བུ་སྦྱོང་བའི་ཚུལ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་དེས་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ནས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བླངས་ཏེ། ལན་ཚྭའི་ཆུས་སྦངས་ཏེ་སྐྲའི་རེ་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དེའི་འོག་ཏུ་ཟས་རྣོན་པོའི་ཁུ་བ་ལ་སྦངས་ཏེ་བལ་གྱི་ལྭ་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དེའི་འོག་ཏུ་སྨན་ཆེན་པོའི་ཁུ་བ་ལ་སྦངས་ནས་རས་སྲབ་མོས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་བྱང་སྟེ་དྲི་མ་དང་བྲལ་པ་ནི་བཻ་ཌཱུརྱའི་རིས་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། ། | 1.15.80 初者，彼經云:「善男子!譬如:有一善知冶煉珍寶術之善巧 珠寶師，彼從珍寶種類中，將極不淨之珍寶取出。初以食鹽水浸 泡，後以梳毛淨拭;不僅此即捨辛勤，而後以美食之汁浸泡、以羊 毛褐子淨拭;不僅此即捨辛勤，而後又浸泡大藥汁中，以薄布仔細 淨拭。如此悉已淨治離垢，謂為吠琉璃寶。 |
1.15.81 རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཁྱེན་ནས་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདག་མེད་པ་དང་མི་གཙང་བ་དང་ཡིད་འབྱུང་བའི་གཏམ་གྱིས་འཁོར་བ་ལ་དགའ་བའི་སེམས་ཅན་སྐྱོ་བ་སྐྱེད་པར་མཛད་དེ་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་འཛུད་པར་མཛད་དོ། ། | 1.15.81 善男子!如是，如來亦了知極不清淨有情之界，而說無常、苦、無我、不淨與厭離之語，令喜愛輪迴之有情心生厭背，入聖者調伏法 中; |
1.15.82 དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པའི་གཏམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་རྟོགས་པར་མཛད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་འཁོར་ལོའི་གཏམ་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་གཏམ་གྱིས། རང་བཞིན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་དེ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པར་མཛད་དོ། །ཞུགས་པར་གྱུར་ཅིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ཡོན་གནས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.15.82 〔然而，〕如來並非如此即捨精勤，而後以空性、無相、無願之 語，令通達如來之理;然而，如來亦非如此即捨精勤，之後又以不 退轉輪語— 三輪清淨之語，令具各種種性之有情，皆得趣入如來 之境。趣入後，通達如來法性，即謂無上功德處所。[注]」 |
1.15.83 གཉིས་པ་ནི། མདོ་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ཕལ་ཆེར་གོ་སླ་ཞིང་དཔེའི་སྐབས་ཀྱི་ལན་ཚྭ་ཞེས་པ་རྒྱ་ཚྭ་དང༌། ཟས་རྣོན་པོའི་ཁུ་བའམ་ཟས་ཀྱི་ཁུ་བ་རྣོན་པོ་ནི་ཉ་ཁུ་དང༌། སྨན་ཆེན་པོའི་ཁུ་བ་ཞེས་པ་དངུལ་ཆུ་ཡིན་ལ། དོན་གྱི་སྐབས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་ཞེས་པ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཕྲ་མོ་དང༌། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་འཁོར་ལོའི་གཏམ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཐབས་ཀྱི་ཆ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་འབྲེལ་བའི་ལྟ་བ་རྣམ་དག་བསྟན་པ་ལ་བཤད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.15.83 次者(解說經義)，大抵易解，譬喻時，「食鹽」指瑙砂，「 美食之汁」或「食之美汁」是魚汁，「大藥汁」為水銀。述說義理 時，「無我」即補特伽羅無我，「空性⋯⋯」等文明細分法無我， 「不退轉輪語⋯⋯」等文闡述與廣大方便分相關之清淨見。 |
1.15.84 སྙིང་པོ་བསྡུས་ན་མདོ་དེས་གདུལ་བྱ་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་རིམ་གྱིས་ཞུགས་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོར་རིགས་ངེས་པ་གཉིས་ཀའི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཐེག་པ་དམན་པར་རིགས་ངེས་པ་ཡིན་ན་རིམ་པ་དང་པོས་རྒྱུད་སྨིན་བྱེད་ཀྱི་ལམ་རིམ་དང༌། གཉིས་པས་གྲོལ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་རིམ་དང༌། གསུམ་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་བཀྲི་བར་བྱེད་པའི་རིམ་པ་བསྟན། ཐེག་པ་ཆེན་པོར་རིགས་ངེས་པ་ཡིན་ན་རིམ་པ་དང་པོས་རྒྱུད་སྨིན་བྱེད་ཀྱི་ལམ་རིམ་དང༌། གཉིས་པས་ཟབ་མོའི་ལམ་རིམ་དང༌། གསུམ་པས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལམ་རིམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.15.84 若攝其心要，此經闡述依序入三乘之所化與大乘決定種性二者 之道次第。若為小乘決定種性者，初次第表成熟相續之道次第，次 明解脫之道次第，三顯引進大乘道之次第。若為大乘決定種性者， 初次第表成熟相續之道次第，次明甚深道次第，三顯廣大道次第。 |
1.15.85 ཁོ་ན་རེ། རིམ་པ་གཉིས་པར་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཕྲ་མོ་བསྟན་པ་མི་འཐད་དེ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེར་རབ་ཀྱི་སྔོན་དུ་ཐབས་ཀྱི་ཆ་འགྲོ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། | 1.15.85 有云:「第二次第闡述細分法無我，不應理，因了證空性之慧 前，必先有方便分故。」 |
1.15.86 ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་གདུལ་བྱ་དབང་རྟུལ་གྱིས་དེ་ལྟར་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཀྱང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་གདུལ་བྱ་དབང་རྣོན་རྣམས་ཀྱིས་དང་པོར་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད། དེ་རྗེས་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པར་དབུ་མ་རྒྱན་རྩ་འགྲེལ་ལས་བཤད་ཅིང༌། | 1.15.86 答:無過，大乘種性鈍根所化須如此先行。然諸大乘種性利根 所化，先於〔自〕相續中生起通達空性之智慧，繼而發勝菩提心， 〔此〕乃《中觀莊嚴論》根本頌與其疏所說。 |
1.15.87 རིམ་པ་འདི་ཡང་གཙོ་བོའི་གདུལ་བྱ་དབང་རྣོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཡང་དག་ཤེས་ཚོལ་སྔོན་བཏང་སྟེ། །དོན་དམ་རྣམ་པར་ངེས་གྱུར་ནས། །ལྟ་ངན་ཐིབས་གནས་འཇིག་རྟེན་ལ། །སྙིང་རྗེ་ཀུན་ཏུ་སྐྱེས་ནས་སུ། །འགྲོ་དོན་བྱེད་པར་དཔའ་གྱུར་པ། །བྱང་ཆུབ་བློ་རྒྱས་མཁས་པ་ནི། །བློ་དང་སྙིང་རྗེས་བརྒྱན་པ་ཡིས། །ཐུབ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་སྤྱོད། །ཡང་དག་དད་པས་རྗེས་འབྲང་བ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །ཐུབ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་བླང་བྱ་སྟེ། །དེ་ནི་ཡང་དག་ཤེས་ཚོལ་བརྩོན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.87 此次第亦主要依利根所化故，如《中觀莊嚴論》根本頌云:「先尋 正慧後，決定勝義相，惡見闇住世，遍起悲心已。勇作利生事，智 者廣發心，以慧悲莊嚴，淨持佛禁行。淨信隨行者，發起菩提心， 取能仁禁行，彼勤尋正慧。[注]」 |
1.15.88 འདི་ལྟར་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ཡང་རིམ་པ་གསུམ་པ་འདིའི་མཚན་གཞིར་བཟུང་བར་བྱ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སྐབས་དང་པོའི་མཇུག་དགོས་པ་སྟོན་པའི་གཞུང་དུ། སྔར་ནི་དེ་ལྟར་རྣམ་བཞག་ནས། །སླར་ཡང་བླ་མའི་རྒྱུད་འདི་རུ། །ཉེས་པ་ལྔ་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར། །ཁམས་ཡོད་ཉིད་ཅེས་བསྟན་པ་ཡིན། །ཅེས་པའི་གཞུང་གི་དོན་དུ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.15.88 若如是，亦應取《如來藏經》為此第三次第之事相，因〔彼〕即是《大乘寶性論》第一品末揭示旨趣之文— 「前如是安立，復於此寶性，為斷諸五過，揭示有界性[注]」偈文之內涵，甚為清楚故。 |
1.15.89 འོ་ན་འདི་ནས་བཤད་པའི་རིམ་པ་གསུམ་དང༌། དགོངས་འགྲེལ་ནས་བཤད་པའི་འཁོར་ལོ་གསུམ་རིམ་པ་བཞིན་ཕན་ཚུན་ནང་འགལ་ལམ་མི་འགལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.15.89 問:然而，此處所說三次第與《解深密經》所說之三法輪，依 序互為相違否? |
1.15.90 འདི་ནས་བཤད་པའི་རིམ་པ་དང་པོ་དང་དགོངས་འགྲེལ་ནས་བཤད་པའི་འཁོར་ལོ་དང་པོ་གཉིས་འགལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདི་ནས་བཤད་པའི་རིམ་པ་དང་པོའི་མདོ་ཡིན་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཡིན་དགོས། དགོངས་འགྲེལ་ནས་བཤད་པའི་འཁོར་ལོ་དང་པོའི་མདོ་ཡིན་ན་ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.15.90 答:此處所說第一次第與《解深密經》所說初轉法輪，二者全 然相違，因若是此處所說第一次第經，必是大乘經，而《解深密經》所說初轉法輪經，須是小乘經故。 |
1.15.91 འདི་ནས་བཤད་པའི་རིམ་པ་གཉིས་པ་དང༌། དགོངས་འགྲེལ་ནས་བཤད་པའི་འཁོར་ལོ་བར་པ་མི་འགལ་ཏེ། | 1.15.91 此處所說第二次第與《解深密經》所說中轉法輪，不相違，因 〔般若〕廣、中、略三教言，是彼二者故。 |
1.15.92 ཐལ་འགྱུར་བ་ལྟར་ན་འདི་ནས་བཤད་པའི་རིམ་པ་གསུམ་པ་དང་དགོངས་འགྲེལ་ནས་བཤད་པའི་འཁོར་ལོ་ཐ | 1.15.92 若依應成派，此處所說第三次第與《解深密經》所說後轉法 輪，唯是相違，因此處所說第三次第經，須是了義經，然《解深密經》所說後轉法輪經，須是不了義經故。 |
1.15.93 ཞི་འཚོ་ཡབ་སྲས་ལྟར་ན་འགལ་མི་འགལ་དཔྱད་པར་འོས་ཤིང་འཕགས་སེང་གཉིས་ཞི་འཚོ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་ར | 1.15.93 若就靜命父子而言，仍可觀擇是否相違，倘不承許聖、獅二位 追隨靜命父子，則必相順應成派，因是智者所思義故。 |
1.16 基、治、相三者 གཞི་གཉེན་རྣམ་གསུམ། | 1.16 基、治、相三者 基、治、相三者 |
1.16.1 དེ་ལྟར་གོང་དུ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོའི་བརྗོད་བྱ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱན་རྩོམ་པར་དམ་བཅས་པ་ལ་ཁོ་ན་རེ། གཞི་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་བྱེད་དམ་གཉེན་པོ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་བྱེད་དམ་རྣམ་པ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་བྱེད་ཅེས་གྲང༌། དང་པོ་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པ་དང་ཟློས་ཏེ་དེ་ལས་གཞི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རབ་དབྱེ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཟིན་པའི་ཕྱིར། | 1.16.1 如是，立誓造抉擇般若經所詮之《現觀莊嚴論》時，有云:「 僅以基法為所詮?或僅以對治為所詮?或僅以行相為所詮?若如 初者，則與阿毘達磨重複，因彼已廣述基法— 蘊、界、處之分類 故。 |
1.16.2 གཉིས་པ་ལྟར་ན། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། གཉེན་པོ་འདི་སྤང་བྱ་གང་གི་གཉེན་པོ་ཡིན་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མི་འགྱུར་རམ། རྣམ་པར་བྱང་བའི་དངོས་པོ་ཙམ་བརྗོད་བྱར་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། | 1.16.2 若如次者，則造論無意義，因不能了達此對治是何所斷之對治，或 所詮僅攝清淨之事物故。 |
1.16.3 གསུམ་པ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་གཞི་བཅས་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་བྱེད་དམ། རྣམ་པ་གཞི་མེད་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་བསྡུས་པ་གང་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་ཆོས་མངོན་པ་དང་ཟློས་བའི་ཉེས་པ་སོ་ན་གནས་ཤིང༌། གཉིས་པ་ལྟར་ན་གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་དོན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་བསྟན་པར་འགྱུར་ཏེ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཕུང་པོ་མི་རྟག་པ་སོགས་སུ་རྟོགས་མི་ནུས་སོ་ཞེ་ན། | 1.16.3 若如三者，僅以有基法之行相為所詮?或單以無基法之行相攝為所 詮?倘如初者，依舊犯與阿毘達磨重複之過。若如次者，則成未示 一絲希求解脫者迫切所需，因依此不能通達蘊體是無常等。」 |
1.16.4 ཞེས་པའི་རྩོད་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་ཞེས་པ་ནས། གཞན་དག་སེམས་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པའི་བར་གྱིས་འཆད། | 1.16.4 此辯乃由「如是頂禮與」至「故無法了解義理」之文所述。 |
1.16.5 ལན་ནི། བསྟན་བཅོས་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ཆོས་ཅན། གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་གསུམ་གང་རུང་རེ་རེ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་མངོན་པ་དང་ཟློས་པའི་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་ཅན་མཁྱེན་གསུམ་མཚོན་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡུལ་གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་གསུམ་ཅར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཡིན་ན། དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་བརྗོད་བྱར་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.16.5 《現觀莊嚴論》為有法，不以單一基法、對治或行相為所詮之 門，而造成與阿毘達磨重複之過，因〔其〕為表徵有境之三智而一 併抉擇境之基法、對治、行相三法故。若是《現觀莊嚴論》，八現 觀義必為〔其〕所詮，且三智攝八現觀故。 |
1.16.6 ཞེས་པའི་ལན་ནི། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཆད། | 1.16.6 此答由「非也⋯⋯」等文所述。 |
1.16.7 འོ་ན་མཁྱེན་གསུམ་གྱིས་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་དང་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་མཐའ་དག་བསྡུས་པ་ལ་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། | 1.16.7 問:然則，三智攝八現觀義與一切聖者現觀，是否有能證之經文? |
1.16.8 ཡོད་དེ། ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་པ་གསུམ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.16.8 答:有，因在般若廣、中、略三部中有宣說故。 |
1.16.9 དེ་ལྟར་ན་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་འགོད་པ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། གཞི་ཤེས་ཀྱིས་ཉན་རང་གི་མངོན་རྟོགས་བསྡུས་པའི་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་འགོད་པ་དང༌། ལམ་ཤེས་ཀྱིས་བྱང་སེམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་བསྡུས་པའི་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་འགོད་པ་དང༌། རྣམ་མཁྱེན་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་བསྡུས་པའི་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་འགོད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.16.9 若如是，則安立能證之經文有三:安立基智攝聲、緣現觀之能 證經文;安立道相智攝菩薩現觀之能證經文;安立一切相智攝佛現 觀之能證經文。 |
1.16.10 དང་པོ་ནི། དོན་ཚན་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཤེས་དགོས་ཏེ། གཞི་ཤེས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་གཞི་ངོས་བཟུང་བ། སྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག དེས་ཇི་ལྟར་ཤེས་པའི་ཚུལ། དེས་ན་ཉན་རང་གི་མངོན་རྟོགས་གཞི་ཤེས་སུ་འགྱུར་ཚུལ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་རིམ་པ་བཞིན་བསྟན་ཚུལ་ཡོད་དེ། རབ་འབྱོར་ཐམས་ཅད་ནི་ཕྱི་དང་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དང་པོ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པས་གཉིས་པ་དང༌། ཤེས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་མིན་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་མ་ཡིན་པས་ཞེས་པས་གསུམ་པ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་པས་བཞི་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.16.10 初者，須以四項門了知:即1.辨明基智所了知之基法;2.所依修行者補特伽羅;3.彼如何了知;4.由此令聲、緣現觀成為基智之 理等。彼等依次述說之理[注]:「善現!一切〔智〕，謂所有內、外 諸法⋯⋯」等表一;「諸聲聞、獨覺」之文明二;「雖了知基，然 非以一切道，更非現證一切種相」之文顯三;「故諸聲聞與獨覺〔 智〕，名一切智」之文示四。 |
1.16.11 གཉིས་པའང་དོན་ཚན་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཤེས་དགོས་ཏེ་སྒོམ་པ་པོའི་རྟེན་གྱི་གང་ཟག ལམ་ཤེས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་ལམ་ངོས་བཟུང་བ། དེ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པའི་ཚུལ། དེས་ན་བྱང་སེམས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་ལམ་ཤེས་སུ་འགྱུར་ཚུལ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་རིམ་པ་བཞིན་བསྟན་ཚུལ་ཡོད་དེ། རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པས་དང་པོ་དང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་གང་ཡིན་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཉིས་པ་དང༌། | 1.16.11 第二(安立道相智攝菩薩現觀之能證經文)，復須以四項門了 知:即1.所依之修行者補特伽羅;2.辨明道相智所了知之道;3.彼 如何了知;4.由此令菩薩現觀成為道相智之理。彼等有其依次述說 之理[注]:即「善現!諸菩薩」之文闡一，「凡聲聞道、獨覺道⋯⋯」 等文示二。 |
1.16.12 གསུམ་པ་ལ་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་དང༌། ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ལམ་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞིང་ལམ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དང་པོ་དང༌། སྨོན་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མ་བྱས་པ་དང་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཉིས་པ་བསྟན་ཅིང༌། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ནི་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་པས་བཞི་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.16.12 彼如何了知分二:以具足殊勝智慧之門了知之理、以具足殊勝方便 之門了知之理二種。「應生一切道，應知一切道⋯⋯」等文示初 者;「乃至未圓滿本願與⋯⋯」等文述次者;「故諸菩薩〔現觀〕 稱為道相智」明第四。 |
1.16.13 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ལྔ། །ཤེས་བསྐྱེད་ཀྱི་ལམ་ངོས་བཟུང་བ། སྤྱིར་བཏང་དམིགས་བསལ་གྱི་དོན་ངོས་བཟུང་བ། ཉན་རང་གི་སྤངས་རྟོགས་ཀྱི་རིགས་གང་ནས་རྫོགས་དཔྱད་པ། རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་བྱས་པའི་ཚད། འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་ངོས་བཟུང་ནས་དེ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་ལོ། ། | 1.16.13 今此，辨析有五:辨明知、生之道;辨明一般與特例之義;辨 析「聲、緣」之「斷、證」類何時圓滿;現起圓、成、淨[注]三者之 量;辨明「此示實際」後，如何現起彼之理。 |
1.16.14 དང་པོ་ནི། མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོགས་གསུམ་པོ་དེ་འདིར་བསྟན་ཤེས་བསྐྱེད་ཀྱི་ལམ་དུ་འཇོག་ཅིང༌། ཉན་རང་རང་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལམ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རང་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལམ་རྣམས་འདིར་བསྟན་ཤེས་བསྐྱེད་ཀྱི་ལམ་དུ་མི་བྱ་སྟེ། འདིར་བསྟན་ཤེས་བྱ་ཉན་རང་གི་ལམ་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་ཅིང་ཤེས་པར་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། རྣམ་གཞག་གི་རྟེན་ཉན་རང་ལ་རྣམ་པར་འཇོག་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.16.14 初者，安立通達無常等十六〔行相〕等三種本智，為「此示 知、生之道」。〔然〕諸聲、緣自相續所攝之道與菩薩自相續所攝 之道，並非「此示知、生之道」，因「此示所知之聲、緣道」，須 在菩薩自相續中生起並了知，且提及「其建立之所依」安立為聲、 緣故。 |
1.16.15 གཉིས་པའི་དོན་ཡོད་དེ། རབ་འབྱོར་ཞེས་པ་ནས་བྱ་བ་ཡང་བྱ་ལ་ཞེས་པའི་བར་གྱིས་སྤྱིར་བཏང་ནས། རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་མ་བྱས་པར་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱ་ཞེས་དམིགས་ཀྱིས་བསལ་བའི་ཕྱིར། | 1.16.15 第二(辨明一般與特例之義)，意即:從「善現」至「亦當行 持彼等」屬一般;「乃至未現起圓、成、淨三者之際，不現起實 際」[注]是特例。 |
1.16.16 གསུམ་པ་ལ་གཞན་ལུགས་དགག་པ་དང༌། རང་ལུགས་བཤད་པ་གཉིས། | 1.16.16 第三(辨析「聲、緣」之「斷、證」類於何時圓滿)，可分 為:破他宗、言自宗。 |
1.16.17 དང་པོ་ནི། གཡག་ཊིཀ་པ་ན་རེ། དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉན་རང་གི་སྤང་པ་ས་བརྒྱད་པར་རྫོགས་ཏེ། དེར་ཉོན་སྒྲིབ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར། རྟོགས་པ་ས་དང་པོར་རྫོགས་ཏེ། དེར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར། | 1.16.17 初者，亞哲巴云:「未曾入劣道之菩薩，於八地〔時〕，圓滿聲、緣之斷德，因於彼〔時〕，斷盡煩惱障故;而於初地〔時〕， 圓滿證德，因於彼〔時〕，現證補特伽羅無我故。」 |
1.16.18 དེ་ནི་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སློབ་དཔོན་གྱིས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ལ་བཅུ་དྲུག་གི་དབྱེ་བ་མཛད་ནས་དེ་ལ་ས་བཅུའི་ངོས་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ཉོན་སྒྲིབ་ཡོད་པར་བཞེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་། འགྲེལ་ཆེན་དུ། སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མཛད་པའི་རྗེས་སུ། མཐོང་བ་དང་སྒོམ་པའི་ལམ་ལ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་བཅུར་རྣམ་པར་གཞག་གོ །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.16.18 此並非阿闍黎之主張，因阿闍黎區分三界之修斷煩惱有十六，而主張彼於十地有應對治之所斷煩惱障故，因《莊嚴光明釋》中云:「述說修斷煩惱之類別後，以見道、修道之修治法分類安立歡喜等十地。」 |
1.16.19 ཡང་རོང་ཊིཀཱ་པ་ན་རེ། ས་དང་པོ་ནས་སྤངས་རྟོགས་གཉིས་ཀ་རྫོགས་ཏེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉོན་སྒྲིབ་ལ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་འཁོར་བར་འཆིང་བྱེད་ཀྱི་ཉོན་སྒྲིབ་ས་དང་པོ་ནས་སྤངས་ཤིང་བག་ལ་ཉལ་གྱི་ཉོན་སྒྲིབ་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པས་ཀྱང་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར། | 1.16.19 榮澤巴亦云:「從初地起圓滿斷、證二〔德〕，因現證補特伽 羅無我故。煩惱障分為二類，其中繫縛於輪迴之煩惱障，從初地起 即能斷除;隨眠煩惱障，即使聲、緣阿羅漢亦未斷除，因聲、緣阿 羅漢，以無明習氣之因取意生身故。」 |
1.16.20 འོ་ན། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པས་ཉོན་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ས་བོན་ཟད་པར་མ་སྤངས་པར་ཐལ། དེས་བག་ལ་ཉལ་གྱི་ཉོན་སྒྲིབ་ཟད་པར་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། འཕགས་པ་སློབ་པའི་གང་ཟག་རྣམས་དགེ་འདུན་དཀོན་ཅོག་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནས་སྐྱབས་གནས་ཡང་དག་ཡིན་མིན་གྱི་ཐེ་ཚོམ་ཟད་པར་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ནས་གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ས་བོན་ཟད་པར་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པས་ཉོན་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ས་བོན་ཟད་པར་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁས། | 1.16.20 然則，聲、緣阿羅漢理應未盡斷俱生煩惱障之種子，因其未盡 斷隨眠煩惱障故。若許，則諸有學補特伽羅聖者，理應非僧寶， 因於聲聞見道解脫道〔仍〕未盡斷〔三寶〕是否為正確歸依處之疑 故，因從彼〔時〕起，〔仍〕未盡斷補特伽羅分別我執之種子故， 因聲、緣阿羅漢未盡斷俱生煩惱障之種子故。承許因。 |
1.16.21 གཞན་ཡང༌། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པས་བག་ལ་ཉལ་གྱི་ཉོན་སྒྲིབ་མ་སྤངས་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ་མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ལེན་པ་འགོད་པ་འབྲེལ་མེད་དེ། མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་ཞེས་པ་ནི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་མཛད་ཀྱི་ཉོན་སྒྲིབ་ཏུ་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.16.21 此外，以無明習氣之因取意生身，作為聲、緣阿羅漢未斷隨眠煩惱 障之理由，〔與此主題〕毫無關聯，因諸大車軌師將「無明習氣之 地」列為所知障，並未言其是煩惱障故。 |
1.16.22 ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་བག་ལ་ཉལ་གྱི་ཉོན་སྒྲིབ་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། | 1.16.22 若云:「吾等亦承許隨眠煩惱障是所知障。」 |
1.16.23 དེ་བས་ཆེས་འདི་ངོ་མཚར་ཆེ་སྟེ། ས་དང་པོར་ཉན་རང་གི་སྤངས་པ་རྫོགས་མ་རྫོགས་དཔྱོད་པའི་སྐབས་སུ་ཤེས་སྒྲིབ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང༌། ས་དང་པོ་ནས་ཉོན་སྒྲིབ་ཟད་པར་སྤངས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དམན་ལམ་སྔོན་མ་སོང་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཉོན་སྒྲིབ་དང་ཤེས་སྒྲིབ་ཅིག་ཅར་དུ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.16.23 此〔說〕更奇!因辨析初地聲、緣之斷德圓滿與否時，斷然不 宜論所知障。再者，從初地即盡斷煩惱障亦不應理，因未曾入劣道 之菩薩，頓斷所知障與煩惱障故。 |
1.16.24 ཀུན་བཏུས་ལས། དེས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་ན་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཅིག་ཅར་སྤོང་ངོ༌། །ཅིག་ཅར་དགྲ་བཅོམ་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ཉོན་མོངས་མ་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སྔགས་དང་སྨན་གྱིས་བསད་པའི་དུག་ལྟ་བུ་དང༌། དཔེར་ན་སྤངས་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ལྟར་ས་ཐམས་ཅད་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་ཉེས་པ་མི་སྐྱེད་དོ། །ཅེས་གསུངས། | 1.16.24 如《集論》云:「若彼得菩提〔時〕，頓斷煩惱障與所知障，頓成 阿羅漢與如來，彼未斷煩惱，然猶如咒、藥所伏諸毒，如已斷阿羅 漢，一切地中不起煩惱過失。[注]」 |
1.16.25 གཉིས་པ་རང་གི་ལུགས་ནི། ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་ལས། གཞན་ཡང་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་ཤེས་པ་དང་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །བཟོད་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པའོ། །འདི་ག་ལས་ཤེས་ཞེ་ན་ལམ་གཞན་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ན་རིགས་དང་དབང་པོ་དང་ཚོགས་ཁྱད་ཞུགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པའི་བྱེད་པར་གཞན་རྣམས་ཀྱི་རྟོགས་པའི་བྱེད་པ་མ་ལུས་པ་འདུས་པར་འགྱུར་གྱི། དེ་དག་གི་ཤེས་པ་དང་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དེའི་བཟོད་པ་ཡིན་གྱི། རྟོགས་པའི་ཚད་འདི་ཙམ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་བཤད་ན། | 1.16.25 第二、自宗，《二萬頌光明釋》云:「如云:『復次，凡從預 流乃至獨覺之智、斷，皆是已獲無生法忍[注]菩薩之忍。』何謂忍? 即苦法忍。此由何可知?若有餘道超勝，乃種性、根器與資糧超勝 故。菩薩忍之用，乃無餘攝餘證之用，凡彼等之智、斷，即是彼之忍。云『證之量非僅此』，〔此〕乃他類。」 |
1.16.26 གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཚུལ་འགོད། བཟོད་པ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན་ཞེས་པ་ནས་དེའི་བཟོད་པ་ཡིན་གྱི་ཞེས་པའི་བར་གྱིས་ཉན་རང་གི་ལམ་གྱི་བྱེད་པ་གང་འདུ་བའི་བཟོད་པ་དང༌། དེར་འདུ་བའི་ཚུལ་དང་འདུ་བའི་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་འཆད། དེའི་ཚུལ་ཡང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་ནང་དེར་ཉན་རང་གི་སྤངས་རྟོགས་འདུས་པ་ཡིན་ཏེ། དེར་ཉན་རང་རྣམས་ཀྱི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང་གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱིས་སྟོང་བར་རྟོགས་པའི་ལམ་གྱི་བྱེད་པ་མ་ལུས་པ་འདུས་པའི་ཕྱིར། | 1.16.26 釋所說義:闡述「復次」乃至「菩薩之忍」經文中所言之理， 從「何謂忍」至「是彼之忍」，闡述聲、緣道之用攝於何忍，以及 說諸攝彼之理與攝持之因。此理亦為大乘見道苦法忍中攝聲、緣之 斷、證，因其無餘攝諸聲、緣之證補特伽羅無我，與證所取以外境 空之道用故。 |
1.16.27 དེ་ཡིན་ཏེ། དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པ་དེས་ཉོན་སྒྲིབ་དང་གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་སྤོང་བ་ལ་གཙོ་བོ་འབད་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཐོབ་པའི་ཚོད་དེར་དེ་གཉིས་ཟད་པར་སྤངས་པའི་སྤངས་པ་ཐོབ་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱང་སེམས་དེ་ལ་ལམ་གཞན་ཆོས་ཉིད་བདེན་སྟོང་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉན་རང་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པ་ཡིན་ན། དེའི་སྟེང་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་དང་ལྡན་པ་དང༌། དད་སོགས་ཀྱི་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བ་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་ཉན་རང་ལས་ཁྱད་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅེས་པ་ཡིན་ནོ། ། | 1.16.27 確然，因未入劣道之加行道菩薩，若主要勤於斷除煩惱障與執著所取為外境之分別，於獲大乘見道苦法忍之際，即能得斷盡此二總義( 者之斷德，因若此菩薩之「餘道」通達法性諦實空之本智，就已超勝聲、緣，又具大乘種性、極鋒利之信等諸根、廣大福德資糧，以 此諸門更勝聲、緣故。 |
1.16.28 འོ་ན་སྐབས་དེར་ཉན་རང་གི་སྤངས་རྟོགས་ཀྱི་རིགས་རྫོགས་སམ་སྙམ་ན། དེ་འགོག་པ་ལ་རྟོགས་པའི་ཚད་འདི་ཙམ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། དེས་ན་ཉོན་སྒྲིབ་ཟད་པར་སྤངས་པའི་སྤངས་པ་ཐོབ་པ་དང༌། སྤངས་པ་དེས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་གཉིས། དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པས་སངས་རྒྱས་པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་ལུང་རིགས་རྣམས་ལས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.16.28 然則，若作是念:彼時圓滿聲、緣之斷、證種類與否?為遮 此，云:「『證之量非僅此』，〔此〕乃他類。」是故，證得斷盡 煩惱障之斷德，與以此斷德為差別而圓滿通達補特伽羅無我二者， 未曾入劣道之菩薩聖者，於成佛時，同時證得，因上引諸言教與理 由已證明故。 |
1.16.29 བཞི་པ་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་བྱས་པའི་ཚད་ནི། ཁ་ཅིག ཆོས་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་གཞག་བཞིན་དུ་གཞན་དོན་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བྱེད་ནུས་པ་དེ་སྨོན་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚད་དང༌། བྱང་སེམས་ལམ་གྱི་གདུལ་བྱ་རྫོགས་པ་དེ་སེམས་ཅན་སྨིན་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། | 1.16.29 第四，現起圓、成、淨之量，有云:「正入法性定中，能以無 功用行任運成就利他，是本願圓滿之量;菩薩圓滿道之所化，是成熟有情之量。」 |
1.16.30 འོ་ན་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུས་དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་ལ། ཆོས་སྐུ་མ་ཐོབ་བར་དུ་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་མི་བྱའོ། །ཅེས་གདམས་རིགས་པར་ཐལ། དེས་དེ་ལ་ཆོས་སྐུ་མ་ཐོབ་བར་དུ་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱའོ། །ཅེས་གདམས་རིགས་པའི་ཕྱིར། | 1.16.30 然則，殊勝化身理應可對未入劣道之菩薩聖者教誡:「乃至未證得法身，不可現起法身。」因彼可對未入劣道之菩薩聖者教誡: 「乃至未證得法身，不可現起實際。」故。 |
1.16.31 མ་གྲུབ་ན་སོང༌། དེར་ཐལ། དེས་དེ་ལ་ཆོས་སྐུ་མ་ཐོབ་བར་དུ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱའོ་ཅེས་གདམས་རིགས་པ་གང་ཞིག རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་མ་གྲུབ་ན་སོང༌། དེར་ཐལ། དེས་དེ་ལ་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་མ་བྱས་པར་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱའོ་ཅེས་གདམས་རིགས་པ་གང་ཞིག རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་བྱས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ན་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྩ་བའི་དམ་བཅའ་དེའི་ཕྱིར། | 1.16.31 若不成則彼說相違。理應是彼，因彼可對未入劣道之菩薩聖者教 誡:「乃至未證得法身，不可現起此示實際。」且〔二〕理由相同 故。若初者不成則彼說相違。理應是彼，因彼可對未入劣道之菩薩 聖者教誡:「乃至未現起圓、成、淨，不可現起此示實際。」且現起圓、成、淨之補特伽羅，須是證得法身之補特伽羅故，因根本宗故。 |
1.16.32 རང་གི་ལུགས་ནི། ལོངས་སྐུའི་ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་གདུལ་བྱའི་ཆེད་དུ་དམ་བཅས་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱུའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ནུས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ། ལོངས་སྐུའི་ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་གདུལ་བྱའི་ཆེད་དུ་དམ་བཅས་པའི་སྨོན་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚད་དང༌། | 1.16.32 自宗〔主張〕:為報身殊土所化而發願之因，其善根之能力悉皆圓滿，是為報身殊土所化而發之願圓滿之量。 |
1.16.33 སྤྲུལ་སྐུའི་ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་གདུལ་བྱའི་ཆེད་དུ་དམ་བཅས་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱུའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ནུས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ། སྤྲུལ་སྐུའི་ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་གདུལ་བྱའི་ཆེད་དུ་དམ་བཅས་པའི་སྨོན་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚད་དང༌། | 1.16.33 為化身殊土所化而發願之因，其善根之能力悉皆圓滿，是為化 身殊土所化而發之願圓滿之量。 |
1.16.34 ཞིང་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱར་སྐུའི་བཀོད་པ་གྲངས་དེ་སྙེད་དང༌། སྐུ་རེ་རེའི་འཁོར་དུ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་ཆོས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རེ་རེ་བསྟན་པས་སྨིན་གྲོལ་གྱི་ལམ་ལ་འགོད་ནུས་པའི་རྒྱུའི་དགེ་རྩ་ཡོངས་སུ་བསགས་ཟིན་པ་དེ། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱས་པའི་ཚད་དང༌། རང་གང་དུ་སངས་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་ལོངས་སྤྲུལ་གཉིས་ཀྱི་ཞིང་ཁྱད་པར་ཅན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུའི་དགེ་བའི་རྩ་བའི་ནུས་པ་མཐུ་ཅན་དུ་སོང་བ་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྦྱངས་པའི་ཚད་ཡིན་ནོ། ། | 1.16.34 於百俱胝剎土中化現等同彼數量，且為一一〔佛〕身眷屬之無 邊有情，宣說一一法偈，便能安置其於成熟解脫道之因，其善根悉 已累積，乃是成熟有情圓滿之量，成就未來自將成佛之報、化二殊土之因— 有力之善根能力，乃淨化佛土之量。 |
1.16.35 ལྔ་པ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་ངོས་བཟུང་ནས་དེ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཚད་བཤད་པ་ནི། ཁ་ཅིག དེ་བཞིན་ཉིད་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་དང༌། དེ་ལ་སླར་མི་ལྡང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མཉམ་པར་གཞག་པ་དེ་དེ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཚད་ཡིན་ཞེས་ཟེར། ཡང་ཁ་ཅིག གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་དང༌། དེ་ཐོབ་པ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཚད་ཡིན་ཟེར་ཞིང༌། སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀས་ཆོས་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་གཞག་བཞིན་དུ་གཞན་དོན་འབད་མེད་ལྷུན་འགྲུབ་ཏུ་བྱེད་ནུས་པ་སྨོན་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚད་དུ་སྨྲས་པ་ལ། | 1.16.35 第五、辨明「此示實際」後，述說如何現起「此示實際」之量。有云:「真如，乃此示實際，以不再出定而入定於真如，是現起此示實際之量。」又有云:「遠離客塵染污之法性，乃此示實 際，證得此，即現起此示實際之量。」前、後二者皆云:「正入法 性定中，能無功用行任運成就利他，是發願圓滿之量。」 |
1.16.36 རྣམ་བཤད་དུ། མཆོག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུས་དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ་སངས་རྒྱས་མངོན་དུ་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས་རིགས་པར་ཐལ་བའི་ཐལ་བ་འཕེན་པ་མཛད་དེ་ཤེས་པར་བྱའོ། ། | 1.16.36 然《心要莊嚴疏》云:「殊勝化身，應可對未入劣道之菩薩聖 者教誡:『未成佛前不可現起佛(成佛)。』」應了知疏中〔對 彼〕拋出「荒誕應成」之理。 |
1.16.37 རང་ལུགས་ནི། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཉེར་ཞི་དེ། འདིར་བསྟན་གདམས་དོན་དུ་གྱུར་པའི་ཡང་དག་མཐའ་ཡིན་ལ། འདི་ཉིད་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་ཡིན་པར་སློབ་དཔོན་ཆོས་ཀྱི་བཤེས་གཉེན་བཞེད་དེ། ཚིག་གསལ་ལས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པའི་མཐའ་ཞི་བ་ཉིད་དེ། ཞེས་གསུངས། | 1.16.37 自宗〔主張〕:盡滅遍行苦之寂滅是教誡內容之此示實際。法 友阿闍黎承許此為阿闍黎之主張，如《明句疏》云:「真實乃補特 伽羅無我之邊際，是寂靜。」 |
1.16.38 མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཚད་ནི། ཉེར་ཞི་དེ་ལ་རང་གི་བསམ་ངོ་ལ་ལྟོས་ཏེ་སླར་མི་ལྡང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་གདུལ་བྱ་ཕལ་པ་ཐེག་དམན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཚད་དང༌། དེ་ལས་སླར་མི་ལྡང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མཉམ་པར་གཞག་པ་ནི་གཙོ་བོའི་གདུལ་བྱ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཚད་དུ་འཇོག་ཅིང༌། | 1.16.38 現起之量:就自心所設，以不再出定之理而入此寂滅定，是就次要之小乘所化，安立現起此示實際之量;以不再出定之理而入此寂滅 定，是就主要之大乘所化，安立現起此示實際之量。 |
1.16.39 ཁ་ཅིག ཆད་པའི་མྱང་འདས་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་འདོད་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་བྱས་ནས་མངོན་དུ་བྱ་བར་གསུངས་པས་མི་འཐད་དོ། ། | 1.16.39 有主張云:「斷滅涅槃是此示實際。」然〔經論〕云:「菩薩 現起圓、成、淨後，方能現起。」故不應理。 |
1.16.40 དེ་འདྲའི་ཐེག་ཆེན་པ་དེས་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་མ་བྱས་བར་དུ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་མི་སྤོང་བའི་ཕྱིར། དེ་མི་སྤོང་ཏེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་མངོན་དུ་བྱ་བའི་མངོན་རྟོགས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.16.40 如此大乘者在未現起圓、成、淨之前，不現起此示實際有其理 由，因不以補特伽羅我執作為主要所斷而斷除故。之所以不斷，因 現前通達補特伽羅無我之本智，雖是菩薩所知，然非所現起之現觀故。 |
1.16.41 དེ་ལྟར་ཡང་ཚིག་གསལ་ལས་དེ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་ནི་སྒོམ་པས་སྤང་པར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་མི་སྤོང་བའི་ཕྱིར། དེ་མ་སྤངས་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སློབ་དཔོན་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱིས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི་མངོན་དུ་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་པས་སྒོམ་པའི་ལམ་ནི་མ་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.16.41 如是亦如《明句疏》云:「不現起彼，乃是不以修而斷除所斷煩惱 故。若未斷此，則非般涅槃，是故阿闍黎親言:『聲聞道雖為菩薩所知，然非所現起，故未顯示修道。』」 |
1.16.42 གདམས་པའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དང་པོ་ཉིད་ནས་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་མ་བྱས་བར་དུ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱའོ་ཞེས་གདམས། དམན་ལམ་སྔོན་སོང་གི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེང་ཕྱིན་ཆད་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་མ་བྱས་བར་དུ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱའོ། །ཅེས་གདམས་པའི་ཕྱིར། | 1.16.42 教誡之理:就未曾入劣道者教誡:「從最初乃至未現起圓、 成、淨三者之間，不可現起此示實際。」就曾入劣道者則教誡:「 從今乃至未現起圓、成、淨三者之間，不可現起此示實際。」 |
1.16.43 སྐབས་འདིར། རྣམ་བཤད་ལས། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་རྣམས་སྔོན་གྱི་གོམས་པའི་དབང་གིས་བར་བར་དུ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་གསུངས་པ་ནི། ཞི་བ་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཙམ་ལ་དགོངས་ཀྱི་སྒྲས་ཟིན་ལྟར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་ཡུན་རིང་དུ་མཉམ་པར་གཞག་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བློའི་འཕེན་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.16.43 於此，《心要莊嚴疏》中云:「諸聲、緣阿羅漢已入大乘道 者，因往昔熏習故，有時現起此示實際。[注]」是慮及僅入寂靜定， 然不可依字面承許，因彼並未生起一絲長久入此定之牽引覺(心) 故。 |
1.16.44 མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཐལ་འགྱུར་བས་ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཉེར་ཞི་དེ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་དང་དོན་དམ་བདེན་པའི་གཞི་མཐུན་དུ་མཛད་དེ། རྣམ་བཤད་ལས། འགོག་བདེན་དོན་དམ་བདེན་པར་བཞེད་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་ལྟར་ན་ནི། ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོའི་སྐབས་འདིར་བསྟན་པའི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དེ་བཞིན་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལ་བཤད་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་གསུངས་པ་འཐད་པར་མི་སེམས་ཏེ། | 1.16.44 諸多智者云:「應成師承許盡滅遍行苦之寂滅，是此示實際 與勝義諦之同位，如《心要莊嚴疏》云:『若如主張滅諦為勝義 諦之諸大車軌師所許，而將般若經此時所示之實際，唯釋為真 如。[注]』」 |
1.16.45 ལུགས་དེ་ལ་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐའ་དང༌། དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་དང༌། རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགོག་ལས་སློང་བར་མཛད་ཞེས་པའི་འགོག་པ་རྣམས་གནད་གཅིག་པ་ཡིན་ཞིང༌། ཉེར་ཞི་དེ་འགོག་ལས་སློང་བར་མཛད་ཅེས་པའི་འགོག་པ་དང༌། དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར། | 1.16.45 不以為應理，因於彼宗[注]〔承許〕「此示實際」、「具意趣涅槃」 與「諸佛勸導起滅定[注]」所謂之「滅」，均為同一要義;而不宜〔 承許〕:寂滅是「起滅定」中所謂之「滅」與「具意趣涅槃」故。 |
1.16.46 དེས་ན་ལུགས་འདི་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་འདིར་བསྟན་ཡང་དག་མཐར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་འགོག་བདེན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགལ་བས། འགོག་བདེན་དོན་དམ་བདེན་པར་བཞེད་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཞེས་འབྱུང་བ་ནི། ཐལ་འགྱུར་བས་འགོག་བདེན་དོན་དམ་བདེན་པར་བཞེད་པ་ཙམ་ལ་དགོངས་པ་འདྲ་སྟེ་ཞིབ་ཏུ་དཔྱོད་དགོས་པ་ཡོད་དོ། ། | 1.16.46 是故，此宗[注]主張真如是「此示實際」，然真如與滅諦絕對相違故。〔心要莊嚴疏〕云「承許滅諦為勝義諦之大車軌師」〔其〕 應僅慮及應成師承許滅諦為勝義諦而如是說，仍須細察。 |
1.17 旨趣等四法 དགོས་སོགས་ཆོས་བཞི། | 1.17 旨趣等四法 旨趣等四法 |
1.17.1 འོ་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ལམ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མདོ་དོན་དགོ་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་ཚུལ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.17.1 然則，「一切相智道⋯⋯」等，如何以旨趣之門闡述經義? |
1.17.2 འཆད་ཚུལ་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ན་གཞུང་འདི་སྨོས་པས་རྒྱན་གྱི་གདུལ་བྱས་བསྟན་བཅོས་འདི་བརྩམ་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དམ་མེད་སྙམ་པའི་དོན་མི་འགྱུར་གྱི་ཐེ་ཚོམ་བསལ་ཏེ། ཕལ་ཆེར་ཡོད་སྙམ་པའི་དོན་འགྱུར་གྱི་ཐེ་ཚོམ་བསྐྱེད་དེ་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་གཞི་གཉེན་རྣམ་གསུམ་གང་རུང་རེ་རེ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་མི་བྱེད་པར་གསུམ་ཀ་བརྗོད་བྱར་བྱེད་ན་ཡུམ་གྱི་མདོ་དང་ཟློས་པར་འགྱུར་ཏེ། བརྗོད་བྱ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་སྙམ་པ་དང༌། བསྟན་བཅོས་ལ་བརྗོད་བྱ་དང་དགོས་པ་དང་ཉིང་དགོས་དང་འབྲེལ་བ་སྟེ་དགོས་སོགས་ཆོས་བཞི་མེད་དམ་སྙམ་པའི་ལོག་རྟོག་བསལ་ཏེ། ཆོས་བཞི་ངོས་བཟུང་བའི་སྒོ་ནས་མདོ་དོན་འཆད་པའི་ཕྱིར། | 1.17.2 闡述之理:一般而言，由作此文可除《現觀莊嚴論》之所化思 )— 惟「造此論有無旨趣」之不合義疑[注]，而後生起可能有〔旨趣〕之合義疑而趣入論。尤其去除思惟「若《現觀莊嚴論》不以單一之基法、對治或行相隨一為所詮，而以三者為所詮，則與佛母經重複， 因同一所詮故而懷疑論典無所詮、旨趣、主要旨趣、相屬— 旨趣等四法」之顛倒分別，因以辨明四法門闡釋經義故。 |
1.17.3 དེ་ལྟར་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ། བསྟན་བཅོས་ལ་བརྟེན་ནས་མདོ་དོན་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་པ་དགོས་པ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐར་རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་པ་ཉིང་དགོས། ཉིང་དགོས་དགོས་པ་ལ་རག་ལས། དགོས་པ་བརྗོད་བྱ་ལ་རག་ལས། བརྗོད་བྱ་བསྟན་བཅོས་ལ་རག་ལས་པ་དེ་འབྲེལ་པ་ཡིན་ནོ། ། | 1.17.3 如是八現觀義為論典之所詮;依論典易達經義是旨趣;依此，終得一切相智是主要旨趣;主要旨趣取決於旨趣，旨趣取決於所詮，所詮取決於論典，乃是相屬。 |
1.17.4 དགོས་འགྲེལ་ངག་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་དགོས་སོགས་ཆོས་བཞི་དགོས་འགྲེལ་ངག་གི་བརྗོད་བྱ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་དགོས་པ་ཡོད་དམ་མེད་ཕལ་ཆེར་ཡོད་སྙམ་པའི་དོན་འགྱུར་གྱི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པ་དེའི་དགོས་པ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྟན་བཅོས་ལ་ཐོས་སོགས་ཀྱིས་འཇུག་པ་ཉིང་དགོས། དེ་རྣམས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སྔ་མ་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འབྲེལ་པའོ།། | 1.17.4 就「旨趣相屬文」而言，旨趣等四法是旨趣相屬文之所詮;生 起思惟造論是否有旨趣，可能有旨趣之合義疑，乃其旨趣;依此，以聞等趣入論，是主要旨趣;彼等後者取決於前者，是相屬。 |
1.18 教言、論典 བཀའ་བསྟན་བཅོས། | 1.18 教言、論典 教言、論典 |
1.18.1 འོ་ན། ཆོས་སྤྱོད་བཅུའི་བདག་ཉིད། ཞེས་གསུངས་པའི་ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་པོ་དེ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཤནྟི་པ་དབུས་མཐའ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་ལ་བཞེད་པ་དང༌། ཚིག་གསལ་དང་གསེར་ཕྲེང་དུ། ཕར་ཕྱིན་བཅུ་ལ་བཤད་པ་དང༌། སྔ་མ་ཁ་ཅིག དགེ་བ་བཅུ་ལ་མཛད་པ་སོགས་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང༌། | 1.18.1 然則，「於十法行」文中宣說之十種法行為何?於此，如《辨 中邊論》所述之十法行，為寂靜所承許;《明句疏》與《金鬘疏善 說》釋為十波羅蜜;又昔有云是十善⋯⋯等諸多〔說法〕。 |
1.18.2 རང་གི་ལུགས་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོའི་དོན་གདམས་ངག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་གནས་སྐབས་བརྒྱད་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཆོས་བཅུ་ལ་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་བཅུ་པོ་དེ་གཞིར་བཟུང་ནས་དེ་ལ་གནས་སྐབས་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར། | 1.18.2 然自宗〔主張〕:如《莊嚴光明釋》云:「《般若十萬頌》等 般若經義，即教授等自性，以八分位所分之一切。」許為發心等十 法，因以十法為本，從彼分出八現觀分位故。 |
1.18.3 སྐབས་འདིར་ཞར་བྱུང་བཀའ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མཐའ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན་གསུམ་སྟེ། བཀའི་རྣམ་བཞག་དང༌། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་རྣམ་བཞག །དེ་གཉིས་འགལ་མི་འགལ་དཔྱད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.18.3 今此，附帶稍作辨析教言、論典有三:建立教言、建立論典、 觀析彼二者相違否。 |
1.18.4 དང་པོ་ལ་ཡང་གསུམ་ཡོད་དེ། ཆེ་བ་བརྗོད་པ། དབྱེ་བ་བཤད་པ། མདོར་བསྡུས་ཏེ་ངོ་བོ་བཤད་པ་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.18.4 初者又有三:述說功德、闡釋分類、略言體性 |
1.18.5 དང་པོ་ཡོད་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་དེ་བརྗོད་བྱ་དང་ལྡན་དགེ་བའི་ཆོས་དང་འབྲེལ་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང་མྱང་འདས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་སྟོན་པར་བྱེད་ལ་གཞན་གཟེགས་གཟན་ལ་སོགས་པའི་ངག་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། གང་ཞིག་དོན་ལྡན་ཆོས་དང་ཉེར་འབྲེལ་ཞིང༌། །ཁམས་གསུམ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སྤོང་བྱེད་གསུངས། །ཞི་བའི་ཕན་ཡོན་སྟོན་པར་མཛད་པ་གང༌། །དེ་ནི་དྲང་སྲོང་གསུང་ཡིན་ལྡོག་པ་གཞན། །ཞེས་གསུངས། | 1.18.5 初者，佛之教言有所詮、繫屬善法、能斷三界煩惱，且揭示涅槃之勝利。然餘「食米齋仙人[注]」等之語並非如此，因《大乘寶 性論》云:「有義繫屬法，能斷三界惑，凡示寂靜德，仙語餘反 之。[注]」故。 |
1.18.6 གཉིས་པ་ཡོད་དེ། ཞལ་ནས་གསུངས་པའི་བཀའ། རྗེས་སུ་གནང་བའི་བཀའ། བྱིན་གྱིས་རླབས་པའི་བཀའ་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.18.6 第二(闡釋分類)有三:親說教言、隨許教言、加持教言。 |
1.18.7 གསུམ་པ་ཡོད་དེ། ཆེ་བ་བཞི་ལྡན་གྱི་གསུང་རབ་མཐར་ཐུག་དེ་བཀའི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.18.7 第三(略言體性)，「具四功德之究竟至言」，為教言之體 性。 |
1.18.8 གཉིས་པ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་རྣམ་བཞག་ཀྱང་ཡོད་དེ། སྔ་མ་བཞིན་ཆེ་བ་བརྗོད་པ། དབྱེ་བ་བཤད་པ། མདོར་བསྡུས་ཏེ་ངོ་བོ་བཤད་པ་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.18.8 第二、建立論典，如前可分為三:述說功德、闡釋分類、略言 體性。 |
1.18.9 དང་པོ་ཡོད་དེ། ཉོན་མོངས་པའི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བ་དང༌། །ངན་འགྲོའི་འཇིགས་པ་ལས་སྐྱོབ་པའི་ཕན་ཡོན་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་བཤད་རིགས་པ་ལས། ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་མ་ལུས་འཆོས་པ་དང༌། །ངན་འགྲོའི་སྲིད་ལས་སྐྱོབ་པ་གང་ཡིན་པ། །འཆོས་སྐྱོབ་ཡོན་ཏན་ཕྱིར་ན་བསྟན་བཅོས་ཏེ། །གཉིས་པོ་འདི་དག་གཞན་གྱི་ལུགས་ལ་མེད། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.18.9 初者，具足勝過煩惱敵與救護出惡趣災難之二種功德，因《釋 正理論》云:「治諸煩惱敵，救離惡趣有，治救德故論，此二他宗 無。」 |
1.18.10 གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ཡོད་དེ། བརྗོད་བྱའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བ། དོན་མེད་དོན་ལོག་དོན་ལྡན་གྱི་བསྟན་བཅོས་གསུམ། དགོས་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བ་ཐོས་པ་ལྷུར་ལེན་རྩོད་པ་ལྷུར་ལེན་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་གྱི་བསྟན་བཅོས་གསུམ། ཀུན་སློང་གི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བ་ངན་གཡོ་བརྩེ་བྲལ་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་བའི་བསྟན་བཅོས་གསུམ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.18.10 第二、分類，以所詮之門可分為:無義、倒義、具義三種論; 以旨趣之門可分為:勤聞、勤辯、勤修三種論；以等起[注]之門可分為:惡諂、殘忍、斷苦三種論。 |
1.18.11 དེ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་གཞི་ཡང་ཡོད་དེ། གསུམ་ཚན་གསུམ་གྱི་དང་པོ་གཉིས་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཕྱི་རོལ་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། གསུམ་ཚན་གསུམ་གྱི་ཐ་མ་གསུམ་ནང་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ་བྱེད་ཅིང༌། | 1.18.11 復彼等事相為:彼三三中各取初二，共六，是外道論;彼三三 中各取後一，是內道論。 |
1.18.12 དེ་ཡང་འཇོག་པོའི་གཙུག་རྒྱན་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། བྱ་རོག་སོ་རྟོག་གི་བསྟན་བཅོས་གཉིས་དང༌། རྟོག་གེའི་རིགས་པ་སྟོན་པའི་ཕྱི་རོལ་པའི་ཐོས་རྩོད་ལྷུར་ལེན་པའི་བསྟན་བཅོས་གཉིས་དང༌། བྲམ་ཟེའི་གསང་ཚིག་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། ཕྱུགས་ཀྱི་མཆོད་སྦྱིན་ལ་འཇུག་པའི་བསྟན་བཅོས་གཉིས་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དོན་མེད་དོན་ལོག་ཐོས་རྩོད་ངན་གཡོ་བརྩེ་བྲལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཡིན་ཞིང༌། ཐ་མ་གསུམ་ནི་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྣམ་བཤད་རིགས་པ་ལས། དོན་མེད་དོན་ལོག་དོན་དང་ལྡན། །ཐོས་རྩོད་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ། །ངན་གཡོ་བརྩེ་བྲལ་སྡུག་བསྔལ་སྤོང༌། །བསྟན་བཅོས་དྲུག་བྲལ་གསུམ་དུ་འདོད། །ཅེས་གསུངས། | 1.18.12 此復，取安止龍王頂飾與探討烏鴉牙齒二論;說明推理邏輯之 勤聞與勤辯之外道二論;及述說婆羅門密言與進行牲畜祭祀二論， 依次是無義、倒義、勤聞、勤辯、惡諂、殘忍[注]之論典，後三者則 如《現觀莊嚴論》。此復《釋正理論》云:「無倒具義者，勤於聞辯修，惡諂殘斷苦，離六論許三。」 |
1.18.13 གསུམ་པ་ཡོད་དེ། ཤེས་སྒྲིབ་མ་སྤངས་པའི་རྩོམ་པ་པོས་བརྩམ་བྱའི་དོན་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས། རྙེད་བཀུར་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཡེང་མེད་པར་བཀའི་དགོངས་འགྲེལ་དུ་བརྩམས་པའི་ལུང་རྣམ་དག་དེ། ནང་པའི་བསྟན་བཅོས་རྣམ་དག་གི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། གང་ཞིག་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་འབའ་ཞིག་གི །དབང་བྱས་རྣམ་གཡེང་མེད་ཡིད་ཅན་གྱིས་བཤད། །ཐར་པ་ཐོབ་པའི་ལམ་དང་རྗེས་མཐུན་པར། །དེ་ཡང་དྲང་སྲོང་བཀའ་བཞིན་སྤྱི་བོས་བླངས། །ཞེས་གསུངས། | 1.18.13 第三(略言體性)，「由未斷所知障之作者，以通達所造義理 之門，且無利養恭敬等散亂，而著作解釋教言意趣之清淨言教」， 安立為內道清淨論之體性。如《大乘寶性論》云:「唯依勝者教， 無散意所說，隨順解脫道，如仙[注]言置頂。」 |
1.18.14 གསུམ་པ་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་འགལ་མ་འགལ་ལ་དཔྱད་དུ་ཡོད་དེ། ཁ་ཅིག འདུལ་བ་ལ་བསྟོད་པ་ལས། རྒྱལ་བ་སྟོན་པ་དེ་ཡི་བསྟན་བཅོས་ནི། །མདོ་དང་ཆོས་མངོན་ཡིན་གསུང་འདུལ་བ་ནི། །སྟོན་དང་བསྟན་པ་ཉིད་ཡིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །གཉིས་གྱུར་ཕྱག་བྱའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་གཅིག་བཞིན། །ཞེས་འབྱུང་བ་དང༌། གཞི་བསྡུ་བ་ལས། རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་གྱི་བསྟན་བཅོས་སུ་གསུངས་པ་དང༌། འདིར་ཡང་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོའི་རྣམ་བཤད་མཛད་ཅེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་གཉིས་མི་འགལ་བར་བཞེད་པ་ཡོད་ཀྱང༌། | 1.18.14 第三、觀析教言與論典相違否?有依《律讚》:「勝者導師與 彼論，言其是經對法藏，戒為導師教法故，應禮二如一佛法。」〈 攝事分〉言廣、中、略三者是勤修論，於《明義釋》亦云:「後作 大論釋。」故主張教言與論典二者不相違。 |
1.18.15 རང་གི་ལུགས་ནི། ཚིག་གསལ་ལས། ངེས་པའི་ཚིག་གིས་ཚུལ་གྱིས་ན་བསྟན་བཅོས་ཏེ། དེ་ཡང་ཁྱད་པར་ཅན་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་རྣམས་སོ་ཞེས་དང༌། རྣམ་བཤད་ལས། སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་པས་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོའི་མདོའི་ཞེས་གསུངས་པའི་ཚིག་གི་ནུས་པས་འགལ་བ་ཁོ་ན་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.18.15 然自宗則依《明句疏》云:「以釋名故為論，亦是具殊勝之諸 佛母。」與以《心要莊嚴疏》云「因訓釋字義，故大論經[注]」中語 詞之力，主張唯是相違。 |
1.19 般若 ཤེར་ཕྱིན། | 1.19 般若 般若 |
1.19.1 འོ་ན། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ནི། །དངོས་པོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཡང་དག་བཤད། །ཅེས་པས་མདོ་དོན་བསྡུས་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་ཚུལ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.19.1 問:然則，「般若波羅蜜，以八事正說⋯⋯」等文，如何以略 義之門闡述經義? |
1.19.2 དེ་ཡང་འཕགས་པ་ལྟར་ན། ཉན་ཐོས་ཞི་བ་འཚོལ་རྣམས་ཞེས་སོགས་མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡུམ་ལ་བསྟོད་ཕྱག་བྱས་པའི་ཤེར་ཕྱིན་དེ་ཇི་ལྟར་འཆད་ཅེ་ན། དངོས་པོ་བརྒྱད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཆད་ཅེས་སྟོན་པ་ལ་གཞུང་འདི་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་གང་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བའོ་ཞེ་ན། བཤད་པ། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ནི། །དངོས་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཡང་དག་བཤད། །ཅེས་དང༌། | 1.19.2 答:對此，倘如聖解脫軍〔主張〕:「求寂聲聞⋯⋯」等文，如何解釋禮讚時所禮讚之佛母般若波羅蜜多?為顯示「以八事門說」故說此文，《二萬頌光明釋》云:「何謂般若波羅蜜多?當宣說此，謂『般若波羅蜜，以八事正說』。」 |
1.19.3 ཉི་ཁྲི་རྣམ་འགྲེལ་ལས། གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་ཡུམ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེས་འདྲི་བ་ལ། མངོན་རྟོགས་བདག་ཉིད་བདུན་ཡིན་ཏེ། །ཤེར་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཞེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.19.3 《二萬頌釋》亦云:「謂『就般若波羅蜜多而言，禮敬具足佛、聲 聞、菩薩眾之佛母。』對此，何等稱為般若波羅蜜多?答:現觀體 性七，般若波羅蜜。」 |
1.19.4 སློབ་དཔོན་ལྟར་ན། བདེ་བླག་ཏུ་ནི་རྟོགས་པ་ཞེས། །བྱ་བ་རྩོམ་པའི་དགོས་པ་ཡིན། །ཞེས་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལ་བརྟེན་ནས་མདོ་དོན་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་པར་གསུངས་ན། དེས་ཡུམ་དོན་འགྲེལ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་པ་ལ། རྗོད་བྱེད་སྐབས་བརྒྱད་དང་བརྗོད་བྱ་དངོས་པོ་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་བའི་སྒོ་ནས་འཆད་ཅེས་སྟོན་པ་ལ་གཞུང་འདི་གསུངས་སོ། ། | 1.19.4 若如阿闍黎依「為令易解故，是造論所為」，〔主張〕藉由《 現觀莊嚴論》易於了解經義。然則，彼如何解釋佛母義?為述說「 以區分能詮八品與所詮八事之門解釋此義」而說此文。 |
1.19.5 འོ་ན། ཤེར་ཕྱིན་གྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.19.5 然則，何謂建立般若波羅蜜多? |
1.19.6 དེ་ལ་སློབ་དཔོན་ཤ ནྟི་པ་ནི་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་མཁྱེན་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པས་དེ་རྣམས་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་མིན་ཞིང༌། ས་བཅུའི་མཉམ་བཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྣམ་གཡེང་གི་རྟོག་པ་བཅུའི་གཉེན་པོ་བྱེད་པས་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་སུ་བཞེད་ལ། | 1.19.6 對此，寂靜阿闍黎主張:菩薩資糧、加行二者是般若波羅蜜多 之因，而一切相智是般若波羅蜜多之果，故彼等非真實般若波羅蜜 多。十地根本智對治十散亂分別故，許為真實般若波羅蜜多。 |
1.19.7 དེ་དང་ཕྱོགས་ཙམ་མཐུན་པར་འབྲེ་ཆེན་པོའི་ཊིཀྐ་དང་གསེར་ཕྲེང་གཉིས་ལས་ཀྱང་ལམ་ཤེར་ཕྱིན་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་གནས་པར་བཤད། | 1.19.7 與彼少分相似，《擇千疏》與《金鬘疏善說》二本亦說:「道 般若波羅蜜多[注]是真實般若波羅蜜多。」 |
1.19.8 སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་ནི་འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལྟར་ན་དང་པོ་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་སྒོམ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་རིམ་གྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། ཕ་རོལ་ཏེ་རབ་ཀྱི་མཐར་འགྲོ་བ་ཡིན་པས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། ། | 1.19.8 阿闍黎之主張，如《莊嚴光明釋》云:「若如是，先由生起具 有聞性、思性與修性之知覺，依次而得一切相智。所謂彼岸，是行 到究竟邊際，故謂到彼岸。 |
1.19.9 དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ནི་དངོས་ཡིན་ལ། དེ་འཐོབ་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ཚིག་དང་ངག་གི་ཚོགས་ཀྱི་གཞུང་དང་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ལམ་ལ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བཏགས་པའོ། ། | 1.19.9 復次，所謂『般若』，是指善擇法之相之般若波羅蜜多，是為般若波羅蜜多，〔故〕謂佛薄伽梵之如幻無二本智是真實〔般若〕;隨 順證得彼〔無二本智〕，故句、語聚合而成之教典，與具見等性之 道，亦假立名為般若波羅蜜多。 |
1.19.10 དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱི། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གཉིས་མེད། །ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས། །སྒྲུབ་བྱ་དོན་དེ་དང་ལྡན་པས། །གཞུང་ལམ་དག་ལ་དེ་སྒྲ་ཡིན། །ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་དང་འབྲེལ་བས་གཟུགས་བརྙན་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཀ་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དོ། ། | 1.19.10 此復，陳那阿闍黎親言:『般若無二智，如來所成義，與彼相應 故，典道得其名。[注]』如是教說。故謂:與此相關、遠離影像之三種，亦是般若波羅蜜多。 |
1.19.11 ཞེས་ངེས་པར་བཟུང་བ་ཡིན་ཏེ། གཙོ་བོ་ལས་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་མེད་ན་མི་འབྱུང་བས་བྱང་ཆུབ་གསུམ་ཀའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་འདི་ཉིད་ལས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལ་སློབ་པར་འདོད་པས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་མཉན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འཆད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.19.11 如此指出乃依主要而言，並非僅此，因無此則不成，於是依三種菩 提而言故。亦即所謂:『欲修學聲聞地，亦應聽聞此般若波羅蜜多。』等將作解說。」 |
1.19.12 ལུང་དེའི་དོན་བཤད་ན། དེ་ལྟར་ན་ཞེས་པ་ནས་དངོས་ཡིན་ཞེས་པའི་བར་གྱི་ལུང་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། རྒྱུའི་ཁྱད་པར་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཤེས་རབ་བསྒོམས་སྟོབས་ལས་བྱུང་ཞིང༌། རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པ། ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ། དགག་བྱ་དང་བྲལ་བའི་ཁྱད་པར་བདེན་སྟོང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་དེ་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་མཐར་འགྲོ་བ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.19.12 若解說彼引文之義，闡述從「若如是」至「真實〔般若〕」文 中之義涵:「因之差別」，依串習聞、思、修三慧之力而生;「所 依之差別」，唯在佛薄伽梵相續中有;「體性之差別」，為無二本 智;「遠離所破之差別」，乃諦實空如幻化，此為行到善擇法之究 竟邊際，就此分[注]顯其是般若波羅蜜多。 |
1.19.13 དེ་འཐོབ་པ་དང་ཅེས་པ་ནས་བཏགས་པའོ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། གཞུང་ཤེར་ཕྱིན་དང་ལམ་ཤེར་ཕྱིན་གཉིས་ཤེར་ཕྱིན་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་ཤེར་ཕྱིན་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ཏེ། ཤེར་ཕྱིན་ཞེས་འདོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན། བཏགས་པའི་དགོས་པ། དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་གསུམ་ཚང་བའི་ཕྱིར། | 1.19.13 講說「證得彼」至「名為般若波羅蜜多」文中之義涵:顯示文 字般若波羅蜜多與道般若波羅蜜多，二者是假名之般若波羅蜜多。 此二者是假名之般若波羅蜜多，因齊備假立為般若波羅蜜多之理 由、假立之目的、直接之違害故。 |
1.19.14 དང་པོ་ཚང་སྟེ། གཞུང་ཤེར་ཕྱིན་གྱིས་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་བརྗོད་བྱར་བྱེད་པ་དང༌། ལམ་ཤེར་ཕྱིན་གྱིས་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་ཀྱི་རྒྱུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.19.14 齊備初者，因文字般若波羅蜜多詮說真實般若波羅蜜多，道般 若波羅蜜多是真實般若波羅蜜多之因故。 |
1.19.15 གཉིས་པ་ཚང་སྟེ། འབྲས་བུ་ཤེར་ཕྱིན་ཐོབ་པར་འདོད་པས་གཞུང་ཤེར་ཕྱིན་ལ་ཐོས་བསམ་དང་ལམ་ཤེར་ཕྱིན་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་སོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.19.15 齊備次者，因令了達欲求得證果般若波羅蜜多，須聞、思文字 般若波羅蜜多與修持道般若波羅蜜多故。 |
1.19.16 གསུམ་པ་ཚང་སྟེ། ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་ཅེས་པ་ནས་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་བར་གྱི་གཞུང་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་རང་བཟོ་མིན་པར་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་གི་བརྒྱད་སྟོང་དོན་བསྡུས་ཀྱིས་བཤད་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.19.16 齊備第三者，因非究竟之般若本智故。 當說「此復」至「如是教說」文中之義涵:上述均非杜撰，乃 陳那阿闍黎所造《佛母般若波羅蜜多圓集要義論》中所說之義。 |
1.19.17 དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ནས་བཟུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་བར་གྱི་ལུང་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། རྟེན་གྱི་གང་ཟག་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་འབྲེལ་བས་གཞུང་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་དང་བྲལ་བའི་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་གཞུང་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་དང༌། | 1.19.17 解釋「故」至「如此指出」文中之義涵:意指所依補特伽羅與 大乘相關，故遠離文字般若波羅蜜多之影像「小乘經典」之般若廣、中、略三部經是真實文字般若波羅蜜多; |
1.19.18 ལམ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཐེག་དམན་གྱི་སློབ་ལམ་བཞི་དང་བྲལ་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་སྦྱོར་ལམ་མཐོང་ལམ་སྒོམ་ལམ་རྣམས་ལམ་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་དང༌། འབྲས་བུ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཐེག་དམན་གྱི་མི་སློབ་ལམ་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་མཁྱེན་འབྲས་བུ་ཤེར་ཕྱིན་དངོས་ཡིན་ཞིང༌། དེ་དག་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་གི་གཞུང་གི་དགོངས་པར་བཟུང་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.19.18 遠離道般若波羅蜜多之影像「小乘四個有學道」之諸大乘資糧道、 加行道、見道與修道是真實道般若波羅蜜多;遠離果般若波羅蜜多 之影像「小乘無學道」之一切相智是真實果般若波羅蜜多，且彼等 乃秉持陳那阿闍黎著作之意趣。 |
1.19.19 གཙོ་བོ་ལས་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་མན་ཆད་ཀྱི་ལུང་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། གཏན་ལ་དབབ་བྱའི་གཙོ་བོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་གཞུང་ལམ་འབྲས་གསུམ་འབའ་ཞིག་སྟོན་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཀྱང༌། ཞར་བྱུང་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཉན་རང་གི་ལམ་གཏན་ལ་མ་ཕབ་པར་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་ལམ་འབྲས་གསུམ་ཡང་མི་འབྱུང་བས་བྱང་ཆུབ་གསུམ་ཀའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་དགོས་ལ། དེ་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལ་སློབ་པར་འདོད་པས་ཀྱང་ཅེས་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་ཞིང་དེ་ནི་ཐེག་པ་གསུམ་ཆར་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་འཆད་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.19.19 闡述「依主要而言」以下之義理:就主要所抉擇而言，如上述 般僅示大乘之文字、道、果三者;然就隨說而言，若未抉擇聲、緣 之道，則亦無大乘文字、道、果三者，是故須依三菩提而抉擇，復 由「欲修學聲聞地，亦⋯⋯」等文顯示，此即「是得三乘因⋯⋯」 等時解說之義。 |
1.19.20 འོ་ན། དངོས་པོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཡང་དག་བཤད། །ཅེས་མདོ་དང་རྒྱན་གྱི་བརྗོད་བྱའི་ཡུམ་ལ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་དུ་བཤད་ན། དེ་དག་ཏུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.19.20 問:然則，「以八事正說」文中闡述經與《現觀莊嚴論》〔二者〕所詮之佛母，分為八現觀，然彼定數之理為何? |
1.19.21 དེ་ཡང་དེར་གྲངས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། སྒོམ་བྱའི་ཡུལ་མཁྱེན་པ་གསུམ། སྒོམ་བྱེད་ཀྱི་ཉམས་ལེན་སྦྱོར་བ་བཞི། བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུ་རྣམས་སུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ། སྲས་བཞིའི་བཞེད་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཆ་ནས་ཀྱང་མཁྱེན་པ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས། རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱས་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཆ་ནས་ཀྱང་མཁྱེན་པ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.19.21 答:此復定數為八，因定數為所修之境「三智」、能修之行持 「四加行」、修行之果「法身」故。初者成立〔分二〕:因以成辦 四子心願之分〔而言〕，亦定數為三智;就《現觀莊嚴論》之特意 所化修道而言，亦定數為三智故。 |
1.19.22 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཉན་རང་ཉེར་ཞིར་འཁྲིད་པ་ལ་གཞི་ཤེས་དགོས་ཤིང་དེས་དེར་འཁྲིད་ནུས་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་ལམ་ཤེས་དགོས་ཤིང་དེས་སྒྲུབ་ནུས། སངས་འཕགས་ཀྱིས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་ལ་རྣམ་མཁྱེན་དགོས་ཤིང་དེས་བསྐོར་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱས་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལ། ཐོབ་བྱ་རྣམ་མཁྱེན། ཐོབ་བྱེད་ལམ་ཤེས། དེ་རྣམ་པར་དག་བྱེད་གཞི་ཤེས་གསུམ་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.19.22 初者成立，因引導聲、緣至寂靜須基智，且彼能引導〔聲、緣〕至 寂靜;菩薩成辦三種性之利益〔亦〕須道相智，且彼能成辦;佛 聖者轉法輪須一切相智，且彼能轉法輪故。後者成立，因《現觀莊 嚴論》之特意所化修道，決定〔唯〕所證為一切相智、能證為道相智、清淨彼是基智三者故。 |
1.19.23 གཉིས་པ་སྒོམ་བྱེད་ཀྱི་ཉམས་ལེན་སྦྱོར་བ་བཞིར་ངེས་ཏེ། སྦྱོར་བ་བཞི་བསྒོམས་པའི་དགོས་པ་ནི་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཐུག་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་ཡིན་ལ། སྤངས་པ་མཐར་ཐུག་གི་ལག་རྗེས་འཇོག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དང་པོ་གཉིས་སུ་ངེས། རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་གི་ལག་རྗེས་འཇོག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྦྱོར་བ་ཕྱི་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.19.23 第二能修之行持決定〔僅〕有四加行，因修持四加行之目的，是為 成辦究竟斷、證〔功德〕。以留下究竟斷德之手跡[注]而言，決定〔 僅〕有前二者;留下究竟證德之手跡而言，決定〔僅〕有後二加行故。 |
1.19.24 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། སྤང་བྱ་མཐའ་དག་སྤོང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་གཉེན་པོའི་རྣམ་པ་རྫོགས་པར་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་དང༌། དེ་རྩེ་མོའམ་རབ་ཏུ་གྱུར་པའི་རྩེ་སྦྱོར་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.19.24 初者成立，因就斷除一切所斷而言，〔僅〕決定二者:修持一切對 治行相之圓滿加行，與至彼頂或勝出之頂加行故。 |
1.19.25 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་གི་ངོ་བོ་ནི་ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་གཅིག་ལ་འབད་རྩོལ་གྱི་རྩོལ་བ་ཕྲ་མོ་གཅིག་སྒོམ་པའི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་མ་ལུས་པ་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མའི་ཐུང་མཐའ་གཅིག་ལ་སྒོམ་ནུས་པའི་སྐད་ཅིག་སྦྱོར་དང༌། དེའི་སྔོན་དུ་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་རེ་རེ་ལ་ཀུན་སློང་གི་རྩོལ་བ་ཕྲ་མོ་མི་འདྲ་བ་རེ་གོ་རིམས་མཐར་ཆགས་སུ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་མཐར་གྱིས་སྦྱོར་བ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.19.25 次者成立，因究竟證德體性，乃頓時現證一切所知[注]，此復決定唯 有二者:藉由對於一所知行相，以修一份細微勤勉之功用，能於一 最短成事剎那中修無餘所知行相之「剎那加行」;與彼之前，於每 一所知行相，須起一一不同等起之細微勤勉，而依序修持之「漸次 加行」故。 |
1.19.26 གྲངས་ངེས་དེ་ལྟར་ཡིན་མོད། གོ་རིམས་ངེས་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.19.26 問:若定數如此，次第決定之理為何? |
1.19.27 དེའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་དེ་ཡུལ་ཅན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རིམ་པ་དང༌། ལམ་ཉམས་ལེན་གྱི་རིམ་པ་དང་བཤད་པའི་རིམ་པ་ཅི་རིགས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད། སྦྱོར་བཞི་དང༌། ཆོས་སྐུ་ནི་མངོན་རྟོགས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་རིམ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་ནང་ཕན་ཚུན་ཡང་རྒྱུ་འབྲས་དོན་གྱི་རིམ་པའི་དབང་དུ་མཛད་པའི་ཕྱིར། | 1.19.27 答:有彼之理，彼三智之次第取用有境現觀次第、修道次第或 講說次第隨一。四加行與法身，則取用現觀於相續中生起之次第; 加行之間亦互為理在因果次第。 |
1.19.28 འོ་ན། མངོན་རྟོགས་བརྒྱད་སོ་སོའི་ངོ་བོ་དེ་གང་ཞེ་ན། | 1.19.28 然則，何謂八現觀各別體性? |
1.19.29 དང་པོ་རྣམ་མཁྱེན་ལ། ཁ་ཅིག དོན་ཐོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྒྱུ་འབྲས་གཙོ་བོའི་ཆོས་བཅུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་མཛད་པ་མི་འཐད་དེ། | 1.19.29 於第一一切相智，有云:「以義理而言，現證因果主要十法之 究竟本智，是一切相智之能安立。」 |
1.19.30 འདིར་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་འཇོག་བྱེད་གཏན་ལ་ཕབ་པས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་སྤྱིའི་ལུས་ཡོངས་རྫོགས་བློ་ཡུལ་དུ་འཆར་བ་ཅིག་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.19.30 〔此〕不應理，因於此抉擇一切相智之能安立，須於覺知境中 顯現大乘道總綱全貌故。 |
1.19.31 དེས་ན། སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཆོས་བཅུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་འཐད་དེ། སྐབས་དང་པོས་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཆོས་བཅུ་དངོས་སུ་བསྟན་པས་རྣམ་མཁྱེན་ལེའུར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.19.31 是故，「現證發心等十法之究竟本智」，是一切相智之能安 立，此應理，因第一品直接顯示發心等十法，所以安立為「一切相智品」故。 |
1.19.32 རྣམ་མཁྱེན་ལ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གཉིས་ལས་ཇི་ལྟ་བ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པའི་གཟིགས་ངོར་ཇི་སྙེད་པ་མ་གཟིགས་ཤིང༌། ཇི་སྙེད་པ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཇི་སྙེད་པ་གཟིགས་པའི་གཟིགས་ངོར་ཇི་ལྟ་བ་མ་གཟིགས་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེ་གཟིགས་ན་ཇི་ལྟ་བ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་ཇི་སྙེད་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ཚད་མ་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་ཇི་ལྟ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་རྟོགས་པའི་ཚད་མར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.19.32 復一切相智有通達如所有性之一切相智，與通達盡所有性之一切相 智二種。其中，通達如所有性之一切相智，於如所有性之見分前， 不見盡所有性;通達盡所有性之一切相智，於盡所有性之見分前， 不見如所有性。須如此承許，因若見彼，則犯通達如所有性之一切 相智，觀待盡所有性而言是通達實相之量之過失，與通達盡所有性 之一切相智，觀待如所有性而言是通達世俗之量之過失故。 |
1.19.33 འོ་ན་རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་རྣམ་མཁྱེན་དངོས་ཤ གས་གང་ལ་རྟོགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.19.33 問:然則，一切相智是直接或順帶通達一切相智? |
1.19.34 སྤྱོད་འཇུག་རྣམ་བཤད་སོགས་སུ་རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་རྣམ་མཁྱེན་ཤུགས་ལ་རྟོགས་པར་གསུངས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་བཞེད་པ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང༌། རང་གི་ལུགས་ནི། འཇུག་པའི་ཊིཀཱ་ཆེན་དུ་རྣམ་པ་མ་ཤ ར་བར་ཡུལ་རྟོགས་པ་འདི་པའི་ལུགས་ལ་མེད་པ་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པར་གསལ་ཞེས་གསུངས་པས། རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་རྣམ་མཁྱེན་རྣམ་པ་ཤར་བའི་སྒོ་ནས་དངོས་སུ་རྟོགས་པར་འདོད་དོ། ། | 1.19.34 答:《入行論廣釋》等云:「一切相智順帶通達一切相智。」 如是主張者甚多，然自宗主張:如《入中論善顯密意疏》云:「《六 十正理論釋》中明示，不顯現行相而通達境，在此宗不成立。[注]」故 一切相智以顯現一切相智行相之門而直接通達。 |
1.19.35 གཉིས་པ་ལམ་ཤེས་ལ་ཁ་ཅིག རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་མཁྱེན་པ་ལམ་ཤེས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་མཛད་པ་མི་འཐད་དེ། | 1.19.35 於第二道相智，有云:「相續具自補特伽羅相續中，現證空性 智慧所攝持之大乘聖智，即道相智之能安立。」 |
1.19.36 གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་བྱང་སེམས་མཐོང་ལམ་པའི་རྒྱུད་ལ་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.19.36 此不應理，因現前通達補特伽羅無我之見道菩薩，相續中無現 前通達空性之智慧故。 |
1.19.37 རང་གི་ལུགས་ནི། གྲོགས་ཐབས་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་ཟིན་པའི་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་མངོན་རྟོགས་དེ་ལམ་ཤེས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་དང་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་གསུམ་ཡོད་ལ། དེ་གསུམ་ཡང་འགལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། རྟོགས་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དེ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.19.37 自宗〔主張〕:「由殊勝方便智慧助伴所攝持之大乘聖者現 觀」乃道相智之能安立。此亦有:了知聲聞道、獨覺道與大乘道之 三種道相智。此三者亦唯是相違，因由證類之門相違故。 |
1.19.38 གསུམ་པ་གཞི་ཤེས་ལ་ཁ་ཅིག རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་མཁྱེན་པ་དེའི་འཇོག་བྱེད་དུ་མཛད་པ་མི་འཐད་དེ། | 1.19.38 於第三基智，有云:「相續具自補特伽羅相續中，現證補特伽 羅無我慧所攝持聖者相續之智，是彼之能安立。」 |
1.19.39 རང་རྒྱལ་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་འཇོག་བྱེད་དེ་མ་ཚང་ཞིང༌། སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་རྣམ་མཁྱེན་གཞི་ཤེས་སུ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.19.39 〔此〕不應理，因獨覺見道無間道不齊備其能安立，且現證空 性之一切相智是基智不應理故。 |
1.19.40 རང་ལུགས་ལ། རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སྐབས་འདིར་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་མཁྱེན་པ་དེ། སྐབས་འདིར་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་གཞི་ཤེས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་བྱེད་ཅིང༌། དབྱེ་ན། གཉེན་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་དང༌། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཤེས་གཉིས་སུ་ཡོད་ | 1.19.40 自宗〔主張〕:「相續具自補特伽羅相續中，現證補特伽羅無 我慧所攝持之『此處直接顯示之智』」，是「此處直接顯示之基 智」之能安立。〔基智〕可分:能治品基智與所治品基智二種。 |
1.19.41 མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དབྱེ་ན་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ། ས་མཚམས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་རྒྱུན་མཐའི་བར་དུ་ཡོད། | 1.19.41 「由修三智一百七十三行相之智慧所攝持之菩薩瑜伽」，是圓 滿加行之性相，可分一百七十三種。界限:從大乘資糧道乃至最後 流。 |
1.19.42 མཁྱེན་གསུམ་བསྡུས་སྒོམ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ལས་རབ་ཏུ་གྱུར་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་རྩེ་སྦྱོར་གྱི་འཇོག་བྱེད། དབྱེ་ན་བཞི། ས་མཚམས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ནས་རྒྱུན་མཐའི་བར་དུ་ཡོད། | 1.19.42 「三智攝修且超勝於大乘資糧道之智慧所攝持之菩薩瑜伽」， 是頂加行之能安立，可分四。界限:從大乘加行道乃至最後流。 |
1.19.43 མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་གོ་རིམས་མཐར་ཆགས་སུ་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར། མཐར་གྱིས་སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་ན་བཅུ་གསུམ། ས་མཚམས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་རྒྱུན་མཐའི་སྔ་ལོགས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད། | 1.19.43 「依序熏修三智一百七十三行相之智慧所攝持之菩薩瑜伽」， 乃漸次加行之性相，可分十三。界限:從大乘資糧道乃至最後流之 前位。 |
1.19.44 མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གསུམ་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མའི་ཐུང་མཐའ་གཅིག་ལ་སྒོམ་པར་ནུས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་མཐར་ཐུག་སྐད་ཅིག་སྦྱོར་གྱི་འཇོག་བྱེད། དབྱེ་ན་བཞི། ས་མཚམས་རྒྱུན་མཐའ་ཁོ་ནར་ཡོད། | 1.19.44 「能於一最短成事剎那修〔成〕三智一百七十三行相之智慧所 攝持之菩薩究竟瑜伽」，乃剎那加行之能安立，可分四。界限:僅 於最後流有。 |
1.19.45 སྦྱོར་བཞི་བསྒོམས་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་མཐར་ཐུག་འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུའི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་ན་བཞི། ས་མཚམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཁོ་ནར་ཡོད་དོ། ། | 1.19.45 「藉由修四加行力而證得之究竟功德」，乃果法身之性相，可 分四。界限:僅在佛地有。 |
1.19.46 མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ལ་ལམ་རྐྱང་ཁུག་གི་རྣམ་བཞག་བཤད་དགོས་པ་ནི་འོག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་མདོ་དང་རྒྱན་གྱི་བརྗོད་བྱར་གྱུར་པའི་ཡུམ་ལ་མངོན་རྟོགས་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་བ་ལྟར་དུ་གྲངས་ངེས་ཤིང་ངེས་པ་དེ་ཉིད་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་གོ་རིམས་སུ་འབྱུང་བ་འཐད་པར་སྟོན་པ་ནི། | 1.19.46 須以一次或反覆闡述八現觀之安立〔說明《現觀莊嚴論》〕， 於下當說。如是經與《現觀莊嚴論》〔二者〕所詮之佛母分八現 觀，定數〔為八〕，顯示如所述次第，是為應理。 |
1.19.47 འགྲེལ་ཆེན་གྱི་ཆོས་སྐུའི་མཚམས་སྦྱར་ལས། གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་དང་གཡོ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་རིམ་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བ་ཉིད་དུ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་རིག་པར་བྱེད་པ་དང༌། | 1.19.47 如《莊嚴光明釋.法身品》[注]之承接文廣大教說:「若時由斷一切 諂、誑等諸作意者，以所說次第，而於此般若波羅蜜多，一切法如幻，由一切相智而作隨知， |
1.19.48 ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇུག་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་པས་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྩེ་མོའི་མངོན་པར་རྟོགས་པས་སེམས་པ་དང༌། མཐར་གྱིས་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པས་འཇལ་བ་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་པའི་མངོན་པར་རྟོགས་པས་ཉེ་བར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངོན་པར་རྫོགས་པ་བྱང་ཆུབ་པས་ཀྱང་བསྒོམས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ། | 1.19.48 由道相智而觀擇，由一切智而趣入，由一切相圓滿現觀而作證，由頂現觀而思惟，由漸次現觀而計量，由一剎那現觀而成近證，以及亦為法身現證圓滿菩提所修持。 |
1.19.49 བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དང་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་རང་གི་ངོ་བོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བླ་ན་མེད་པ་འཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྙེད་དཀའ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིག་གི་དོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། ། | 1.19.49 彼時，於此菩薩，法身之自性一切功德、圓滿報身相佛土與由化身 自性佛之無上法暨事業悉皆圓滿，非為難得，是為詞義。」 |
1.20 發心 སེམས་བསྐྱེད། | 1.20 發心 發心 |
1.20.1 འོ་ན། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་སོགས་ཀྱིས་མདོ་དོན་ཚིག་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་འཆད་ཚུལ་ཡོད་དེ། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱིས་དང་པོར་རྣམ་མཁྱེན་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་མདོ་དོན་འཆད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.1 然則，「發心為利他，求正等菩提[注]⋯⋯」等文，如何以文義 門闡述經義?闡述彼之理:《現觀莊嚴論》先以顯示一切相智之門 解釋經義。 |
1.20.2 རྣམ་མཁྱེན་ཚུལ་ཇི་ལྟར་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.20.2 問:如何顯示一切相智? |
1.20.3 དེ་ལ་ལོཙྪ་བ་ཆེན་པོ་སོགས་རྒྱུས་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྟན་པ་ཡིན་གསུང་ཡང༌། རང་གི་ལུགས་ནི། ཡུལ་གྱིས་ཡུལ་ཅན་མཚོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཡུལ་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཆོས་བཅུ་དངོས་སུ་བསྟན་པས་དེ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་མཁྱེན་དུ་གོ་ནུས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.20.3 答:於此，大譯師等說:是以仗因示果之方式顯示。然自宗〔主張〕:以「境」表明「有境」方式顯示，因直接顯示一切相智之 對境「發心等十法」，乃為令能了知現證「發心等十法」之究竟本 智是一切相智故。 |
1.20.4 དེ་ལ་ཆོས་བཅུའི་ནང་ནས་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ཐེག་ཆེན་གྱི་འཇུག་སྒོར་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་དང་པོར་འཆད་པ་ལ། མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཤཱ་རིའི་བུ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འདོད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མདོ་རྣམས་གསུངས། | 1.20.4 此十法中，為令了知發心是大乘入門，故最先講說，以經而 言:「復次，世尊告具壽舍利子:舍利子!菩薩摩訶薩欲成一切法 一切行相正等正覺，故應精勤般若波羅蜜多⋯⋯[注]」等發心經文， 為釋此意趣，論中言及三偈頌。 |
1.20.5 དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ། བསྟན་བཅོས་སུ་གཞུང་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་གསུངས། དགོངས་པ་འགྲེལ་ཚུལ་ཡོད་དེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ཚིག་རྐང་གཉིས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། དེ་དང་དེ་ནི་མདོ་བཞིན་དུ། ཞེས་སོགས་ཚིག་རྐང་གཉིས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ངེས་པའི་ཡན་ལག་དམིགས་ཡུལ་བྱང་ཆུབ་དང་གཞན་དོན་གཉིས་འཆད་ཅིང༌། དེ་ཡང་ས་གསེར་ཟླ་བ་མེ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མཚན་ཉིད་དང་དམིགས་པ་དེ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ་འཆད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.5 解釋其意趣之理:「發心為利他⋯⋯」等二句，表大乘發心之性相;「彼彼如經中⋯⋯」等二句，為了決定大乘發心之性相，故 闡明所緣境之菩提與利他二者;「如地金月火⋯⋯」等文，示性相 與具有此所緣發心之分類。 |
1.20.6 འོ་ན་བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་ཆོས་འཕགས་རྟག་ཏུ་ངུ་ཡོངས་གཏད་ཀྱི་ལེའུ་རྣམས་བསྟན་བཅོས་རྒྱན་དང་མ་སྦྱར་ཞིང༌། རྒྱན་གྱི་མཆོད་བརྗོད་ཀྱང་མདོ་དང་སྦྱར་བར་མ་མཛད་པར་སེམས་བསྐྱེད་ནས་འཕྲིན་ལས་ཉེར་བདུན་གྱི་བར་ཁོ་ན་ལ་མདོ་དང་རྒྱན་སྦྱོར་བ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.20.6 問:然則，〈彌勒請問品〉、〈法聖品〉、〈常啼品〉、〈付 囑品〉均未與《現觀莊嚴論》結合，且《現觀莊嚴論》禮讚文亦未與經結合，僅發心至二十七事業，經與《現觀莊嚴論》作結合，理 由為何? |
1.20.7 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དེ་ཉིད་མདོ་དང་རྒྱན་གྱི་གཏན་ལ་དབབ་བྱའི་གཙོ་བོར་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་ལས། རེ་ཞིག་དང་པོར་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། དེ་ལ་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་འདོད་པ་དང་དེ་འདོད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །ཞེས་མདོ་ལས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.20.7 其理由乃為令了知此即經與《現觀莊嚴論》之主要所抉擇，因《二萬頌光明釋》云:「若干時，最初『發心為利他，求正等菩提。』何謂『求』[注]?乃是『欲求此及欲求彼，是故菩薩應精進於般若波羅蜜多。』等經中所說。」故。 |
1.20.8 སྐབས་འདིར་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། རྟེན་དང༌། རྒྱུ་དང༌། ངོ་བོ་དང༌། རབ་དབྱེ་དང༌། ཕན་ཡོན་རྣམས་སོ། ། | 1.20.8 今此，辨析發心有五:所依、因、體性、分類、勝利。 |
1.20.9 དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། ལུས་རྟེན་དང༌། སེམས་རྟེན་ནོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། སྨོན་སེམས་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་དང༌། འཇུག་སེམས་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་ནོ། ། | 1.20.9 初者有二:身所依與心所依。初者又有二:發起願心之身所依 與發起行心之身所依。 |
1.20.10 དང་པོ་ནི། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ཀའི་རྟེན་ལ་སྨོན་སེམས་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་དེ། མདོ་ལས། དེ་ཚེ་ལྷ་མི་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་ལྷ་མི་གཉིས་དང༌། | 1.20.10 初者，六道所依皆能直接新發起願心，如經中云:「時人天千 百，發起菩提心。」提及人、天二者; |
1.20.11 ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། ཀླུ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་གིས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་པ་དང༌། ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་མ་དྲོས་པས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། ཀླུ་བདུན་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པས་དུད་འགྲོ་དང༌། | 1.20.11 《海龍王請問經》云:「龍二萬一千，發起無上菩提心。」《無爇 龍王請問經》云:「龍七萬二千，發起無上正等菩提心。」提及畜 生道; |
1.20.12 དྲིན་ལན་བསབས་པའི་མདོ་ལས། རང་རེའི་སྟོན་པ་དམྱལ་བའི་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་གྱད་དུ་འཁྲུངས་པའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པར་བཤད་པས་འགྲོ་བ་རིགས་བཞི་དངོས་སུ་བཤད་ལ། དམྱལ་བ་དང་དུད་འགྲོའི་རྟེན་ལ་སྨོན་སེམས་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་ཡི་དྭགས་དང་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་རྟེན་ལ་དེ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.20.12 《大方便佛報恩經》云:吾等導師投生為地獄拉馬車之矮力士時， 發起殊勝菩提心。[注]故直接提及四道;若地獄所依與畜生所依，有 直接新發起願心，則餓鬼所依與非天所依，定有直接新發起願心。 |
1.20.13 གཉིས་པ་འཇུག་སེམས་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་ལ། ཁ་ཅིག སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པ་ཅིག་ངེས་པར་དགོས་ཏེ། འཇུག་སྡོམ་མམ་བྱང་སྡོམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་ལ་དེ་དགོས་པ་གང་ཞིག འཇུག་སྡོམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་དང༌། འཇུག་སེམས་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ལམ་སྒྲོན་ལས། སོ་སོར་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་དང༌། བྱང་སར་ཡང་འཇུག་སེམས་ཀྱི་རྟེན་ལ་སོ་ཐར་གྱི་སྡོམ་པ་དགོས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.20.13 第二、對於直接新發起行心身所依，有云:「〔其〕相續定須 有別解脫戒，因直接新生起行心律儀或菩薩律儀之身所依，須有別 解脫戒，且直接新生起行心律儀之身所依與直接新生起行心之身所依，〔二者〕同義故。初者成立，《菩提道燈論》云:『若常具餘七，別解脫律儀，乃有菩薩律，善根餘非有。』〈菩薩地〉亦云行 心之所依須〔具有〕別解脫戒。」 |
1.20.14 མ་ཁྱབ་སྟེ། ལམ་སྒྲོན་འགྲེལ་པ་ལས། རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པར་བཤད་ལ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞེས་པ་ཡང༌། བྱང་སྡོམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་མིའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན། འདོད་ལྷའི་རྟེན་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་དང་ཁམས་གོང་གི་རྟེན་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ། འཇུག་སྡོམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། ། | 1.20.14 不周遍，因《道燈論釋》就殊勝所依而闡述，所謂「殊勝」， 是就直接新生起菩薩律儀之人而言故。若非如此，則成欲天所依菩 薩與上界所依菩薩，其相續中無直接新生起行心律儀者。 |
1.20.15 མཁས་པ་ཁ་ཅིག ལམ་མ་ཞུགས་ན་འཇུག་སྡོམ་མམ་བྱང་སྡོམ་ཡོད་ཞེས་མགྲིན་པ་བསལ་ཏེ་སྨྲ་བ་ནི། | 1.20.15 有學者開喉大聲道:「未入道有行心律儀或菩薩律儀。」 |
1.20.16 རི་བོང་གི་བཅལ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཏེ། སྡོམ་པ་དེ་འབོགས་པ་ན། བྱང་སར་རིགས་ཀྱི་བུའམ་ཆོས་ཀྱི་སྤུན་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ནམ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་བམ་ཞེས། དྲི་བར་གསུངས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིན་པ་ལ་སྡོམ་པ་དེ་འབོགས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། འཇུག་སེམས་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་དང༌། འཇུག་སྡོམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་དོན་གཅིག་ཏུ་སྨྲས་པ་དང་ཁས་བླངས་ནང་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.20.16 〔此說〕如兔子之噗通聲[注]，因傳授此戒時，〈菩薩地〉問 云:「善男子或法友名某甲，汝是菩薩否?發菩提願否?[注]」是故 不可傳授此戒予非菩薩故;「直接新生起行心之身所依，與直接新 生起行心律儀之身所依同義」，此說法與〔前〕主張自相矛盾故。 |
1.20.17 གཉིས་པ་སེམས་རྟེན་ནི། ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་སྐྱེ་བའི་རྟེན་ཡོད་དེ། རྒྱལ་བ་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ། རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་དཀའ་སྤྱོད་བཟོད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྣམས་དང༌། དད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཀོན་ཅོག་སྒྲོན་མེ་ལས། རྒྱལ་དང་རྒྱལ་བའི་ཆོས་ལ་དད་གྱུར་ཅིང༌། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ལ་དད་བྱེད་པ། །བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད་ལ་དད་གྱུར་ནས། །སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེའོ། །ཞེས་དང༌། | 1.20.17 第二、心所依，生起大乘發心之所依，乃依緣勝者之信、緣有 情之悲、忍佛子苦行之精進以及信而生，如《寶炬經》云:「信佛 及佛法，信諸佛子行，信無上菩提，生諸上士心。」 |
1.20.18 མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། དེ་ཡི་རྩ་བ་སྙིང་རྗེར་འདོད། ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། བྱེ་བྲག་ཏུ་འཇུག་སེམས་དངོས་སུ་ཐོབ་པའི་སེམས་རྟེན་ལ་སྨོན་སེམས་སྐྱེས་པ་ཞིག་ཀྱང་དགོས་ཏེ། བྱང་སར་རིགས་ཀྱི་བུའམ་ཆོས་ཀྱི་སྤུན་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ཁྱོད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ནམ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་བམ་ཞེས་དྲི་བར་གསུངས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིན་པ་ལ་སྡོམ་པ་དེ་འབོགས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར། | 1.20.18 《大乘莊嚴經論》亦云:「其本乃是悲。[注]」尤其直接獲得行心之心所依，須發起願心，因〈菩薩地〉中問云:「善男子或法友名某甲，汝是菩薩否?發菩提願否?」是故，不可傳授此戒予非菩薩 故。 |
1.20.19 གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རྒྱུ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། ། | 1.20.19 第二(因)有二:總說因與別述因。 |
1.20.20 དང་པོ་ནི། ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ཡང་རྒྱུ་བཞི་རྐྱེན་བཞི་སྟོབས་བཞི་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ས་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་བཞི་རྐྱེན་བཞི་སྟོབས་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.20.20 初者，此大乘發心亦由四因、四緣與四力而生起，如〈菩薩地〉云:「當知此發心復依四因、四緣與四力生起。[注]」 |
1.20.21 རྒྱུ་བཞི་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་དུ་རིགས་སད་པའི་རྒྱུ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཟིན་པའི་རྒྱུ་དང༌། བརྩེ་བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཟིན་པའི་རྒྱུ་དང༌། གཞན་གྱི་དཀའ་སྤྱད་ལ་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ལས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.21 亦有由四因生起:因有由大乘種性覺醒因、善知識攝持因、大悲攝持因與忍他之苦行[注]因等而生起故。 |
1.20.22 རྐྱེན་བཞི་ཡོད་དེ། བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་མཐོང་བ་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་མང་དུ་ཐོས་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་བསྟན་པ་ཉམས་པ་མ་བཟོད་པ་དང༌། སྙིགས་མའི་དུས་འདིར་སེམས་བསྐྱེད་པ་དཀོན་པར་མཐོང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.22 四緣:乃見菩薩威力不可思議、多聞菩薩藏、不忍大乘教法式 微、見現今濁世中發心稀有之緣而發心。 |
1.20.23 སྟོབས་ལ་ཡང་བཞི་ཡོད་དེ། རང་གི་སྟོབས། གཞན་གྱི་སྟོབས། སྒོམ་པའི་སྟོབས། སྦྱོར་བའི་སྟོབས་རྣམས་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིའི་ངོ་བོ་ཡང་ཡོད་དེ། གཞན་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རང་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང་པོ་དང༌། གཞན་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་ལྟོས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་གཉིས་པ་དང༌། ཚེ་རབས་སྔ་མར་སེམས་བསྐྱེད་གོམས་པའི་མཐུས་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་དྲིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་བཞི་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.20.23 力亦有四:由自力、他力、修習力與加行力等而發起。亦有此 四者之體性:「不觀待他苦而自力發起」為初者;「觀待他苦之力 而發起」為次者;「過去生串習發心之力而新發起」為第三;「〔 仰賴〕大乘善知識恩澤而發起」為第四。 |
1.20.24 རྒྱན་ལས། གྲོགས་སྟོབས་རྒྱུ་སྟོབས་རྩ་བའི་སྟོབས། །ཐོས་སྟོབས་དགེ་བ་སྒོམ་པ་ལས། །མི་བརྟན་པ་དང་བརྟན་འབྱུང་བ། །གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་བཤད། །ཅེས་གསུངས། | 1.20.24 如《大乘莊嚴經論》云:「友因及根力，聞力而習善，不堅及 堅固，謂他示發心。[注]」 |
1.20.25 གཉིས་པ་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ནི། དེ་ལྟར་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་རྒྱུ་བཞི་རྐྱེན་བཞི་སྟོབས་བཞི་ལས་སྐྱེ་བར་བཤད་ཀྱང་མདོར་བསྡུས་ན་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་གཉིས་སུ་འདུ་སྟེ། རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་ནས་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ལ་བརྒྱུད་པའི་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་མན་ངག་བདུན་གྱི་སྒོ་ནས་བསྐྱེད་པ་དང༌། རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་ནས་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་ཞི་བ་ལྷ་སོགས་ལ་བརྒྱུད་པའི་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རིམ་པ་གཉིས་བཤད་པ་ལས་སྐྱེ་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.20.25 次者，別述主要因，如是，雖說大乘發心由四因、四緣與四力 發起，然簡言之，攝於此二主要因:從至尊慈氏傳授至聖者無著而 宣說之派，以七因果教授之門而發起;以及由至尊文殊傳授至聖者 龍樹與寂天等而宣說之派，須以此二種因果次第而發起。 |
1.20.26 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མར་ཤེས་པ། དྲིན་དྲན་པ། དྲིན་བཟོ་བ། ཡིད་འོང་གི་བྱམས་པ། སྙིང་རྗེ། ལྷག་བསམ་སྟེ་རྒྱུ་དྲུག་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱུ་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་བསམ་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.20.26 初者成立，因於一切有情知母、念恩、報恩、悅意慈、悲、增上意 樂為六因，依此發起果勝菩提心故。次者成立，因依因自、他相換 之意樂，發起果勝菩提心故。 |
1.20.27 གསུམ་པ་ངོ་བོ་བཤད་པ་ལ་སྔ་མ་ཁ་ཅིག བྱང་ས་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་མཆོག་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་ལས། ཡོན་ཏན་གསུམ་དང་གཉིས་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཅེས་དང༌། རྒྱན་རྩ་བར། དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་ནི། །སེམས་པ་འདུན་དང་བཅས་པའོ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱི་ལུགས་ལ་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་སེམས་བྱུང་དུ་བཞེད་དོ་སྙམ་ན་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། | 1.20.27 第三、講說體性，昔有云:「如依〈菩薩地〉所云:『菩薩等 勝願乃是發心。』與《大乘莊嚴經論釋》云:『具有緣二與三德之 思乃謂發心。』《大乘莊嚴經論》根本頌云:『諸善士之願，即具 欲求思。』故思惟無著兄弟宗主張大乘發心是心所。」 |
1.20.28 ལུང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ལ་སྨོན་ལམ་དང་སེམས་པའི་མིང་གིས་བཏགས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་མིན་ན། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང་འདོད་པ་ཞེས་གསུངས་པས་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་རྩ་འགྲེལ་གྱི་ལུགས་ལ་ཡང་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་སེམས་བྱུང་དུ་འགྱུར་རོ། ། | 1.20.28 此非意趣，因彼等論對大乘發心取「願」或「思」名而闡述 故。若非如此，《現觀莊嚴論》云:「發心為利他，求正等菩提。」 與《明義釋》亦云「欲求」，如此則成《現觀莊嚴論》本文與《明義釋》之宗，亦〔主張〕大乘發心是心所。 |
1.20.29 དེས་ན་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་སུ་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་སྟེ་དེ་ལ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། | 1.20.29 是故，安立大乘發心為意識，因《二萬頌光明釋》云:「所謂發心，心乃識、了別;何謂識?乃意識，〔其〕緣一切白法，於此有故。」 |
1.20.30 འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། བདེན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང་འདིར་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདུན་པའི་མཚན་ཉིད་ཞེས་གསུངས། འདི་ལྟར་ན་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། རང་གི་གྲོགས་སུ་གྱུར་པའི་གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་བྱང་ལ་དམིགས་པའི་འདོད་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་དུ་བྱུང་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་འཇུག་སྒོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རིག་དེ་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.20.30 《明義釋》亦云:「無誤，然此為欲善法性。」因此安立大乘發心 之體性:「與自助伴『為利他而緣圓滿菩提之欲求』相應之大乘入 門之了別」，是大乘發心之體性。 |
1.20.31 བཞི་པ་དབྱེ་བ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། རང་གི་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ། ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ། དགོས་ཆེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ། དཔེ་གྲོགས་ཆོས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། སྒྲས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང༌། ཡིན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བའོ། ། | 1.20.31 第四、分類有四:以自體性門分類，以界限門分類，以所為門 分類，以喻、伴、同法[注]門分類。初者有二:堪以聲詮之門分類與 以屬性門分類。 |
1.20.32 དང་པོ་ནི། ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ལ་སྒྲས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད། དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྒོམ་རིམ་བར་པ་ལས། ཇི་སྐད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.20.32 初者，大乘發心堪以聲詮之門可分為:世俗發心、勝義發心二 者。如〈修次中篇〉云:「如是菩提心有二，世俗與勝義。」 |
1.20.33 གཉིས་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་གཉིས་སྣང་ནུབ་ཅིང་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྟོགས་རིགས་སུ་གནས་པའི་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཙོ་བོ་རྣམ་རིག་ལ་འདོད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.33 次者〔勝義發心〕之體性:主張為「於圓滿菩提之實相二現隱沒， 且是住於大乘智慧證類之大乘聖者相續之主要了別」。 |
1.20.34 དེ་ལྟར་ཡང་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རབ་བསྙེན་བྱས། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་རབ་བསགས། །ཆོས་ལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ནི། །སྐྱེས་ཕྱིར་དེ་ནི་དམ་པར་འདོད། །ཅེས་དང༌། | 1.20.34 如是亦於《大乘莊嚴經論》云:「承事正等覺，廣積福慧資，法無分別智，生故許彼勝。[注]」 |
1.20.35 སྒོམ་རིམ་ལས། དོན་དམ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དོན་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དྲི་མ་མེད་པ། མི་གཡོ་བ་རླུང་མེད་པའི་མར་མེའི་རྒྱུན་བཞིན་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.20.35 《修次》云:「勝義菩提心是超越世間、遠離一切戲論、極為清 晰、勝義行境、無垢、不動，如無風油燈之續流。」 |
1.20.36 གཉིས་པ་ཡིན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། བསླབ་བཏུས་ལས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཆས་པའི་སེམས་སོ་ཞེས་དང༌། སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་ཅན་གང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྨོན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དཀོན་ནོ། །དེ་བས་ཀྱང་གང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཆས་པའི་སེམས་ཅན་ཤིན་ཏུ་དཀོན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་ཞེས་དང༌། | 1.20.36 次者，以屬性門可分為二，如《集學論》云:「菩提心有二， 願菩提心與行菩提心。」《華嚴經》云:「善男子，若彼有情願求 無上正等菩提心亦是稀少，行向無上正等菩提之有情更為稀少。」 |
1.20.37 སྤྱོད་འཇུག་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུ་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། སེམས་བསྐྱེད་པ་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པའི་བདག་ཉིད་སྨོན་པ་དང་འཇུག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་གཉིས་སོ་ཞེས་སྨོན་སེམས་དང་འཇུག་སེམས་གཉིས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འོ་ན་སྨོན་འཇུག་གི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.20.37 〔又〕《入行論》云:「略攝菩提心，當知有二種，願求菩提心， 趣行菩提心。[注]」《明義釋》亦云:「發心，乃為利他欲求正等菩 提之體性，有願與行二種本質。[注]」謂願心與行心二者。然則願、 行差別為何? |
1.20.38 དེའི་བཞེད་པ་ནི་མང་དུ་ཡོད་དེ། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱིས་སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ལ་འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེའོ་ཞེས་ས་མ་ཐོབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་སྨོན་སེམས་དང་ས་ཐོབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་འཇུག་སེམས་སུ་བཤད། | 1.20.38 於此有諸多主張，桑傑耶西云:「願菩提心屬一切世間者，而 行菩提心乃從極喜〔地〕始。」其闡述未登地之發心為願心，登地 發心為行心。 |
1.20.39 ཚིག་གསལ་ལས། སྨོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྨོན་པ་ཙམ་སྟེ་ཚོགས་བསགས་པ་སེམས་དེ་བསྐྱེད་པའི་ཆོ་གས་བླང་བར་ཡང་མ་བྱས་པའོ། །འཇུག་པ་ཞེས་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མཉེས་པར་བྱས་ཏེ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱི་བར་དུ་གཏོགས་པའི་སྒྲུབ་པའི་སྤྱོད་པའོ། །ཞེས་དང༌། | 1.20.39 《明句疏》云:「所謂願，僅是發願積資糧，此心亦非受發心儀軌而得。所謂行，乃是令善知識歡喜之後，善受而發起之心，乃至無 間道中所攝之正行[注]之行為。」 |
1.20.40 སྒོམ་རིམ་ལས། འགྲོ་བ་དེ་དག་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་གང་ཐོག་མར་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེ་ནི་སྨོན་པའི་སེམས་སོ། །གང་ཕན་ཆད་སྡོམ་པ་བཟུང་སྟེ་ཚོགས་རྣམས་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ནི་ཞུགས་པའི་སེམས་སོ། །ཞེས་འཇུག་སྡོམ་མ་ཐོབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་སྨོན་སེམས་དང༌། འཇུག་སྡོམ་ཐོབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་འཇུག་སེམས་སུ་བཤད་ལ། | 1.20.40 《修次論》云:「『為利彼等眾生發願成佛』之最初希求，是願心。之後從受戒開始乃至行集資糧等，是行心。」述說未得行心律 儀之發心是願心，得行心律儀之發心是行心。 |
1.20.41 དེ་ལ་རྗེ་བཙུན་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་རིམ་པ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་དང༌། ལེགས་པར་བཤད་པ་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བར་ཚིག་གསལ་དང་སྒོམ་རིམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གསུངས་ཤིང༌། | 1.20.41 〔此理〕至尊宗大師於《菩提道次第廣論》、《菩提道次第略論》 兩本與《金鬘疏善說》中所說，皆如《明句疏》與《修次論》。 |
1.20.42 རྒྱལ་ཚབ་ཆོས་རྗེས་རྣམ་བཤད་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ན་ནི། སྤྱོད་འཇུག་ལས། འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གྲོང་ཁྱེར་དེར་བགྲོད་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་གཞིར་བྱས་པ་ལ་གོམ་པ་འདོར་བ་ལ་སོགས་ལུས་ཀྱི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པ་ལྟར། ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་གཞིར་བྱས་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པ་དང་མ་ཟིན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་ནི་གཞུང་གི་བསྟན་ཚོད་ཡིན་ལ། | 1.20.42 若如賈曹傑在《心要莊嚴疏》中所說:《入行論》云:「如人 盡了知，欲行正行別，如是智者知，二心次第別。[注]」謂同是欲赴 彼城，可分為:有無邁步前行等肢體之動作直接攝持二者。同理， 同為大乘發心，〔亦〕可分為:有無修持行為之動作直接攝持二 者。〔此〕僅是論典之揭示道理。 |
1.20.43 འཇུག་སྡོམ་ཐོབ་ནས་སྨོན་སེམས་མེད་པ་མི་རིགས་ཏེ། འཇུག་སྡོམ་བཟུང་བའི་རྗེས་སུ་ཡང་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པ་ལ་བློའི་འཇུག་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། གཏོང་བའི་སེམས་པ་སྤེལ་བའི་དུས་ཉིད་ན་རྣམ་མཁྱེན་དོན་གཉེར་གྱི་དྲན་འདུན་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཡོད་པ་ནི་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་དོན་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་དུས་སུ་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་མེད་པ་ནི་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་མ་ཟིན་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.20.43 獲得行心律儀後，無願心不合理，因受行心律儀後，學〔菩薩〕行 亦有兩種覺知趣入之理故。此〔二種〕為:發起布施之思[注]當下， 有與憶念希求一切相智之欲相應之大乘發心，乃修持行為之動作直 接攝持之義;若彼時無大乘發心，乃修持行為之動作未攝持之義。 |
1.20.44 དེས་ན་སྨོན་སེམས་ནི་ཚོགས་ལམ་ནས་བཟུང་སྟེ་ས་ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཁས་བླངས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་པར་མངོན་ཏེ། ས་ཐོབ་ནས་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱང་དེ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་སྐབས་དུ་མར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་དུ་འབྱུང་གི་དག་ས་ནས་མི་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནས་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྐབས་སུ་བདེན་འཛིན་མངོན་འགྱུར་བ་སྐྱེ་བའི་གོ་སྐབས་མེད་ལ་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་དུ་ནི་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.44 是故顯見主張:從資糧道乃至登地，仍有願心並無過失，因登 地後，雖現證空性，然多時有未被證悟空性之智慧所直接攝持之發 心。此復，七地以下有，清淨地起則無，因從此於後得位時，無生 實執現行之機會，七地以下則有故。 |
1.20.45 ཚུལ་འདི་ལ་རང་ལུགས་ཀྱི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག ས་ཐོབ་ནས་སྨོན་སེམས་ཡོད་པར་བཤད་པ་རྣམ་བཤད་ཀྱི་རང་ལུགས་མ་ཡིན་པར་བཞེད་པ་དང༌། རྣམ་མཁྱེན་དོན་གཉེར་གྱི་དྲན་འདུན་དུ་རེ་བ་ཞེས་པ་དེ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་མི་འཆད་པར་གང་གི་ཟིན་རྒྱུའི་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་ལ་འབྲུ་བསྣོན་པ་རྣམས་དགོངས་པར་མ་སོང་ངོ༌། ། | 1.20.45 於此理，有自宗學者主張「說登地後有願心」，非《心要莊嚴疏》之自宗，且未釋「憶念追求一切相智之持續希求」是與彼相應之發心，反而添加「所攝持之修持行為」字詞等，〔亦〕非意趣。 |
1.20.46 དེས་ན་རྣམ་བཤད་ཀྱིས་གསུང་ཟིན་ལྟར་ན་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་འཇུག་སྒོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རིག་སྨོན་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་དང༌། དེས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་འཇུག་སྒོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རིག་འཇུག་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་སྨྲའོ། ། | 1.20.46 是故，若依《心要莊嚴疏》表面所說，則主張:「『非為修持 行為之動作所直接攝持之大乘入門之了別』，是願心之能安立;『 為修持行為之動作所直接攝持之大乘入門之了別』，是行心之能安立。」 |
1.20.47 འདི་ལ་ཚིག་གི་ཟེར་མདའ་རེ་ཙམ་བྱུང་དོགས་ན་སྤྱོད་འཇུག་རྣམ་བཤད་དུ་གསུངས་པ་ལྟར། སྦྱིན་སོགས་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་ཀྱིས་ཟིན་པ་ལ་ལྟོས་མི་དགོས་པའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་འཇུག་སྒོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རིག་སྨོན་སེམས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། སྦྱིན་སོགས་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་ཀྱིས་ཟིན་པ་ལ་ལྟོས་དགོས་པའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་འཇུག་སྒོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རིག་འཇུག་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་སོ། ། | 1.20.47 於此，若恐有言箭[注]，則依《入行論廣釋》所說承許:「不須觀待 施等〔菩薩〕行助伴所攝持之住類的大乘入門之了別」，是願心之 能安立;「須觀待施等〔菩薩〕行助伴所攝持之住類的大乘入門之 了別」，是行心之性相。 |
1.20.48 སྨོན་སེམས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་ས་བདུན་པའི་བར་དང༌། འཇུག་སེམས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་ན་ཡོད་དོ། །ལམ་རིམ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་དང་གསེར་ཕྲེང་ལྟར་ན་མཚན་ཉིད་སྔར་དང་འདྲ་བ་ལ་སྨོན་སེམས་ཚོགས་ལམ་ཁོ་ན་དང༌། འཇུག་སེམས་འཇུག་སྡོམ་ཐོབ་པའི་ཚོགས་ལམ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་ན་ཡོད་པར་གསུངས་སོ། །འདི་ཉིད་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བའི་གནས་སུ་མཐོང་ངོ༌། | 1.20.48 願心界限從大乘資糧道乃至七地;行心界限從大乘資糧道乃至佛地 有。若如道次第廣、略二論與《金鬘疏善說》〔所說〕，性相與前 同，願心僅於資糧道;行心從獲得行心律儀之資糧道至佛地有，此 乃令人深信之處。 |
1.20.49 །གཉིས་པ་ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་བཞི་ཡོད་དེ། ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་མོས་པ་སྤྱོད་པའི་སེམས་བསྐྱེད། མ་དག་ས་བདུན་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ལྷག་བསམ་དག་པའི་སེམས་བསྐྱེད། དག་པ་ས་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་དེ་ནི་ས་རྣམས་ལ། །མོས་དང་ལྷག་བསམ་དག་པ་དང༌། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.20.49 第二、以界限門可分為四:資、加時之勝解行發心，七不淨地 時之清淨增上意樂發心，三清淨地時之異熟發心，佛地之斷障發 心，如《大乘莊嚴經論》云:「發心於諸地，勝解增上淨，許餘為 異熟，如來乃斷障。[注]」 |
1.20.50 གསུམ་པ་དགོས་ཆེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་བཀོད་ནས་རང་ཉིད་འཚང་རྒྱ་བར་འདོད་པས་ཕྱུག་རྫི་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད། བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་མཉམ་དུ་འཚང་རྒྱ་བར་འདོད་པས་མཉན་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད། རང་ཉིད་སངས་རྒྱས་ནས་གཞན་སྒྲོལ་བར་འདོད་པས་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.50 第三、以所為門可分為三:欲安置一切有情於佛地已，方成 佛，乃如牧人發心;欲自他一切同時成佛，即如船夫發心;欲己成 佛後，度脫他人，是如國王發心。 |
1.20.51 བཞི་པ་དཔེ་གྲོགས་ཆོས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་དུ་མར་ཡོད་དེ། དཔེའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ས་ལྟ་བུ་ནས་སྤྲིན་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བར་དང༌། གྲོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་འདུན་ལྡན་སེམས་བསྐྱེད་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.20.51 第四、以「喻、伴、同法」門，可分為多種:以喻門可分為: 如地乃至如雲發心;以助伴門可分為:具欲發心等多種。 |
1.20.52 ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་ཏེ། སྔར་བསགས་ཀྱི་སྡིག་པ་འདག་ཅིང་ངན་སོང་གི་སྐྱེ་བ་བཅད་ནས་གནས་སྐབས་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་ཞིང་བདེ་གཤེགས་སྲས་ཞེས་པའི་བསྔགས་པ་ཐོབ། འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་བཅས་པའི་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་སོགས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་བཟུང༌། །ཅེས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང༌། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.20.52 第五、勝利，如是發心具大勝利，因具淨昔所造罪惡，不生惡 趣，暫生善趣，且獲「善逝子」之稱譽，成世間天等所應禮敬，究 竟獲得成佛等功德故，如《入行論》云:「猶如最勝冶金料，垢身 得此將轉成，無價珍寶佛陀身，故應堅持菩提心。[注]」〔又〕云: 「生死獄繫苦有情，若發菩提心剎時，稱為諸善逝之子，世間人天 應禮敬。[注]」如是廣大宣說。 |
1.21 教授 གདམས་ངག | 1.21 教授 教授 |
1.21.1 འོ་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་གཉིས་ཀར་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་དམིགས་པ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པར་གསུངས་ན་བྱང་ཆུབ་དེ་ཐོབ་པ་ལ་ཐབས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་དགོས་སྙམ་ན། | 1.21.1 問:發心時，倘經、論二典皆說大乘發心緣所緣無上菩提，得 彼菩提之方便為何? |
1.21.2 དེའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་བསམ་བ་བཟང་བ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་ཤིང་དེ་ལ་ཡང་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་ལ་ཐོས་བསམ་གྱིས་སྒྲོ་འདོགས་བཅད་པ་ཞིག་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.21.2 答:僅良善意樂仍不足，須修正行。此正行又須由聞、思而於 大乘教授斷除增益。 |
1.21.3 འོ་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.21.3 問:然則，何謂大乘教授? |
1.21.4 མདོ་ལས། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ་ཞེས་དུ་མ་ཞིག་གསུངས་པ་ལ། དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པར་བགྱི་ཞེས་ཤེར་ཕྱིན་ལ་སློབ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ། དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཡོད་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་སོགས་གདམས་ངག་གི་མདོ་རྣམས་གསུངས། | 1.21.4 答:於發心時，經多次云:「應精勤般若波羅蜜多⋯⋯」等， 〔又〕云:「如是教說，具壽舍利子白薄伽梵言:『薄伽梵!菩薩 摩訶薩如何行持般若波羅蜜多?』」如是請問，如何學習般若波羅 蜜多?經答:「彼如是白言，薄伽梵告具壽舍利子:『舍利子!菩 薩摩訶薩行持般若波羅蜜多時，雖有菩薩，然不真實隨見菩薩⋯⋯ 』[注]」等文，是宣說教授之經文。 |
1.21.5 དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་ལ་བསྟན་བཅོས་སུ་ཡང༌། སྒྲུབ་དང་བདེན་པ་རྣམས་དང་ནི་ཞེས་སོགས་བྱུང༌། གཞུང་གི་བསྟན་ཚུལ་ཡང་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་ལ་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་ལ་འདོམས་པ་དང༌། བརྟེན་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་འདོམས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དཀོན་ཅོག་གསུམ། ཞེས་པས་བསྟན། ཕྱི་མ་ལ་སྒྲུབ་པའི་ཁྱད་གཞི་ལ་གདམས་པ་དང༌། ཁྱད་ཆོས་ལ་གདམས་པ་གཉིས་ཡོད་ཅིང༌། དང་པོ་ལ་སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ལ་གདམས་པ་དང༌། དམིགས་པ་ལ་གདམས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སྒྲུབ་དང་ཞེས་པས་བསྟན། གཉིས་པ་ནི། བདེན་པ་རྣམས་དང་ཞེས་པས་བསྟན། | 1.21.5 為釋彼意趣，論云:「修行及諸諦⋯⋯」等，復論中闡述之理:大乘教授有二:教授正行所依與教授能依正行。教授正行所 依，由「佛陀等三寶」之文宣說;教授能依正行有二:教授正行之 差別事與教授〔正行之〕差別法。教授正行之差別事有二:教授正 行之行相與教授正行之所緣。教授正行之行相，由「修行及」之文 顯示;教授正行之所緣由「諸諦」之文顯示。 |
1.21.6 གཉིས་པ་སྒྲུབ་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལ་གདམས་པ་ལ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སེལ་བ་ལ་གདམས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པ་ལ་གདམས་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་མངོན་གྱུར་སེལ་བ་ལ་གདམས་པ་དང༌། སྤང་བྱའི་ས་བོན་སེལ་བ་ལ་གདམས་པ་གཉིས། | 1.21.6 教授正行之差別法有二:教授去除相違品與教授成辦功德。教 授去除相違品有二:教授去除現行相違品與教授去除所斷種子。 |
1.21.7 དང་པོ་ལ་ཡང་སྒྲུབ་པ་བརྟན་པའི་རྒྱུ་ལ་གདམས་པ། འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ལ་གདམས་པ། མི་ཉམས་པའི་རྒྱུ་ལ་གདམས་པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མ་ཞེན་ཞེས་པས་བསྟན། གཉིས་པ་ནི། ཡོངས་སུ་མི་ངལ་ཞེས་པས་བསྟན། གསུམ་པ་ནི། ལམ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་ཞེས་པས་བསྟན། | 1.21.7 教授去除現行相違品又有三:教授正行堅固之因、增長之因與不衰 退之因。教授正行堅固之因，由「不耽著」顯示;教授正行增長之 因，由「不疲」示之;教授正行不衰退之因，由「周遍攝持道」宣 說。 |
1.21.8 གཉིས་པ། སྤང་བྱའི་ས་བོན་སེལ་བ་ལ་གདམས་པ་ལ་སྤང་བྱ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ས་བོན་སེལ་བ་ལ་གདམས་པ་དང༌། སྤང་བྱ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ས་བོན་སེལ་བ་ལ་གདམས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། མཐོང་དང་ཞེས་པས་བསྟན། གཉིས་པ་ནི། སྒོམ་ཞེས་བྱ་ལ་ཞེས་པས་བསྟན། | 1.21.8 教授去除所斷種子有二:教授去除所斷分別(遍計)種子與教授去 除所斷俱生種子。教授去除所斷分別種子，由「見道並」之文顯 示;教授去除所斷俱生種子由「修道」之文示之。 |
1.21.9 གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པ་ལ་གདམས་པ་ལ་ཡང་སྒྲུབ་པ་ལ་རང་དབང་དུ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ལ་གདམས་པ་དང༌། སྒྲུབ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པའི་རྒྱུ་ལ་གདམས་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། སྤྱན་ལྔ་དང་ནི་ཞེས་པས་བསྟན། གཉིས་པ་ནི། མངོན་ཤེས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དྲུག་དང་ཞེས་པས་བསྟན། འདིར་བསྟན་ཐེག་ཆེན་གདམས་ངག་ལ་རྣམ་པ་བཅུར་གྲངས་ངེས་ཞེས་དོན་བསྡུ་བ་ནི། གདམས་ངག་ནི། བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ་ཞེས་པས་བསྟན། | 1.21.9 教授成辦功德亦有二:教授於正行自在趣入之因與教授迅速圓滿正行之因。教授於正行自在趣入之因，由「五眼」之文示之;教授迅速圓滿正行之因，以「六通德」之文宣說。歸攝此示大乘教授 定數為十，以「應知此即是，十教授體性」述說。 |
1.21.10 དགེ་འདུན་དཀོན་ཅོག་གི་སྐབས་སུ་མདོ་ལས་དགེ་འདུན་ཞེ་བརྒྱད་སོགས་གསུངས་པའི་དབྱེ་བ་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་པའི་ཆེད་དུ་དགེ་འདུན་ཉི་ཤུར་གསུངས་པ་ནི། དབང་པོ་རྟུལ་དང་རྣོན་པོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྟན། | 1.21.10 〔講解〕僧寶時，為易於了知經中說四十八僧寶等分類，故說 二十僧，由「諸鈍根利根⋯⋯」等示〔之〕。 |
1.21.11 སྐབས་འདིར་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་གི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་ཉན་པའི་རྟེན་དང༌། རྒྱུ་གང་ལས་ཉན་པ་དང༌། ཡུལ་གང་ལ་ཉན་པ། ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་གི་ངོ་བོ་དང༌། དབྱེ་བ། ས་མཚམས་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.21.11 今此，辨析大乘教授有五:聽聞大乘教授之所依，由何因聽 聞，從何處聽聞，大乘教授之體性，講說分類、界限。 |
1.21.12 དང་པོ་ཡོད་དེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བསམ་གཏན་ལས་འཐོབ་མངོན་པར་ཤེས། །མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ། །མཆོད་པའི་ཕྱིར་དང་མཉན་པའི་ཕྱིར། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་རྣམས་སུ་འགྲོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྤྱིར་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་ཉན་པའི་ལམ་མ་ཞུགས་ཀྱི་གང་ཟག་དང་ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོད་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ནས་སངས་རྒྱས་དངོས་ལ་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་མཉན་པའི་ཕྱིར། | 1.21.12 初者，如《大乘莊嚴經論》云:「靜慮得神通，以修行之門， 於無邊佛所，為供養聽聞，往詣諸世界。[注]」一般而言，聽聞大乘 教授者，有未入道之補特伽羅與聲聞、菩薩，但得大乘上品資糧道後，可從真佛聽聞大乘教授。 |
1.21.13 དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་དངོས་ལ་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་ཉན་པ་ལ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ཐོབ་དགོས་པར་ནི་མི་བཞེད་དེ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དུས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱེད་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། | 1.21.13 於此，不主張「從真佛聽聞大乘教授，須得大乘上品資糧道」，如 云:「如是初發菩提心等菩薩如時希求。」 |
1.21.14 མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་གདམས་ངག་དངོས་སུ་ཉན་པའི་ལམ་མ་ཞུགས་ཀྱི་གང་ཟག་དང་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་སེམས་དཔའ་ནི་དེར་མི་རུང་སྟེ། ཚིག་གསལ་ལས། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ནི་དེ་དོན་དུ་གཉེར་བ་མེད་དེ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.21.14 從殊勝化身親聞者，有未入道之補特伽羅與住大乘下品資糧道菩薩 故。〔然〕住最後流無間道之菩薩則不能，因《明句疏》云:「無 間道無希求彼，因能生起自生本智故。」 |
1.21.15 གཉིས་པ་རྒྱུ་གང་ལས་ཉན་པ་ཡོད་དེ། རྒྱན་ལས། དེ་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ནི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལས་ཞི་གནས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཡངས་པ་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། གདམས་ངག་རྒྱ་ཆེན་རྙེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ནས་ཆོས་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ཏེ་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་ཐེག་གྱི་གདམས་ངག་དངོས་སུ་ཉན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ལམ་འོག་མ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་དངོས་སུ་མཐོང་བ་དང༌། དེ་ལས་ཆོས་ཐོས་པའི་སྒྲིབ་བྱེད་རགས་པ་ཕལ་ཆེར་སྦྱངས་ནས། མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་གདམས་ངག་དངོས་སུ་ཉན་པའི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པའི་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། ཆོས་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་པའི་སྒྲ་དོན་ཡོད་དེ། ཆོས་གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་དོན་རྒྱུན་ནམ་བར་ཆད་མེད་པར་འཛིན་ནུས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་པས་དེ་སྐད་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.21.15 第二、由何因聽聞，如《大乘莊嚴經論》云:「彼時依法流， 依諸佛得止，得廣大本智，故廣獲教授。[注]」從獲得大乘上品資糧 道後，依法流三摩地，親聞殊勝化身之大乘教授故。法流三摩地之 體性，乃安立為「諸下道者，大致淨除親見佛與從彼聞法之粗障後，生起從殊勝化身親聞教授之殊勝能力之止觀雙運三摩地」。法 流三摩地之釋名:能以續流或無間持法至言之文、義的三摩地，故 如是稱。 |
1.21.16 གསུམ་པ་ཡུལ་གང་ལ་ཉན་པ་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་སྟོན་པ་པོའི་ལམ་མ་ཞུགས་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡོད་ལ། ལམ་ཞུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་ན་ཡོད་དོ། ། | 1.21.16 第三、從何處聽聞，有宣說大乘教授者之未入道善知識;若就 入道而言，從大乘資糧道乃至佛地有。 |
1.21.17 བཞི་པ་ཐེག་ཆེན་གདམས་ངག་གི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆེད་དུ་གཉེར་བྱ་ཐོབ་པའི་ཐབས་མ་ནོར་བར་འདོམས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྗོད་བྱེད་རྣམ་དག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དག་ལྡན་ལས། ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྗོད་པ་ནི་གདམས་ངག་སྟེ། ཅེས་དང༌། འགྲེལ་པར་འདོམས་པ་ནི་གདམས་ངག་སྟེ། ཅེས་དང༌། དོན་བསྡུས་སྒྲོན་མེ་ལས། གདམས་ངག་རྣམ་པ་བཅུ་ཡིན་ཏེ། །ངོ་བོ་ངག་གི་འཁོར་ལོ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.21.17 第四、大乘教授之體性，安立為「無謬教授得大乘發心特意所 求之方便之大乘清淨能詮」，因《二萬頌具清淨釋》云:「為通達 而詮說，是教授。」《明義釋》亦云:「教誨是教授。[注]」《攝義 炬論》云:「教授十種相，體性為語輪。[注]」故。 |
1.21.18 ཐེག་ཆེན་གདམས་ངག་ལ་ཡང་གཉིས་ཡོད་དེ། འདོམས་པའི་གདམས་ངག་དང༌། རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་གདམས་ངག་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཐོབ་ཟིན་གྱི་ཡོན་ཏན་མི་ཉམས་པར་གོང་ནས་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་ཕྱིར་དུ་འདོམས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་ལྟ་བུ་དང་པོ་དང༌། ཡོན་ཏན་སྔར་མ་ཐོབ་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་འདོམས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྗོད་བྱེད་རྣམ་དག་ལྟ་བུ་གཉིས་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.21.18 大乘教授亦有二:教誨教授、隨示教授。此二者之體性:如「 為令已得功德不衰退且不斷增長而教誨之大乘教授」，安立為初 者;如「為令新獲得未曾得之功德而教誨之大乘清淨能詮」，安立 為次者。 |
1.21.19 ཉི་སྣང་ལས། ཐོབ་ཟིན་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་བའི་དོན་གྱིས་མི་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ནི་གདམས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་འོག་ཏུ་མ་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གདམས་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.21.19 因《二萬頌光明釋》云:「由已得功德悉作守護之門而令不衰退， 是為教誨;而後，令得未獲功德而教授，是為隨示。」故。 |
1.21.20 འོ་ན། འདིར་བསྟན་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་ལ་རྣམ་པ་བཅུར་བཤད་ན་དེ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.21.20 問:然則，若述說此示大乘教授有十，彼等為何? |
1.21.21 དེ་ལ་དང་པོ་སྒྲུབ་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་གི་དབང་དུ་མཛད་ནས་མདོ་ལས་གསུངས་ཚུལ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ་ཇི་ལྟར་སྤྱད་པར་བྱ་ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། | 1.21.21 答:於此，初者以教誨正行自體性之教授而言，經中如是云: 「具壽舍利子白薄伽梵言:菩薩摩訶薩，應如何行持般若波羅蜜 多?」 |
1.21.22 བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཤཱ་རིའི་བུ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཡོད་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཉིད་ཡོད་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །སྤྱོད་ཀྱང་སྤྱོད་ལ་མི་སྤྱོད་ཀྱང་མི་སྤྱོད་ཅེས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། ། | 1.21.22 如是問，薄伽梵答曰:「舍利子!菩薩摩訶薩行持般若波羅蜜多 時，雖有菩薩，然不真實隨見菩薩;雖有菩薩名，然不真實隨見菩 薩名，不真實隨見受、想、行、識;所謂行亦行，不行亦不行，皆 不真實隨見⋯⋯[注]」等， |
1.21.23 ཅེས་སོགས་དང༌། ཤཱ་རིའི་བུ་གལ་ཏེ་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིར་དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུ་དང༌། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལྟ་བུ་ཤ་སྟག་གིས་གང་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། འདམ་བུའི་ཚལ་ལམ། འོད་མའི་ཚལ་ལམ། བུ་རམ་ཤིང་གི་ཚལ་ལམ། སྨིག་མའི་ཚལ་ལམ། འབྲས་ཀྱི་ཞིང་ངམ། ཏིལ་གྱི་ཚལ་ལྟར་ཡོངས་སུ་གང་བར་གྱུར་ཀྱང༌། དེ་དག་གི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཉིན་གཅིག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ། སྟོང་གི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ། བྱེ་བ་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ། བྱེ་བ་སྟོང་གི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ། དཔེར་ཡང་མི་ཕོད། རྒྱུར་ཡང་མི་བཟོད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཉིན་གཅིག་བསྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་ཞུགས་པ་ཡིན་ལ་ཞེས་གསུངས། | 1.21.23 又云:「舍利子!若此贍部洲遍滿唯似比丘舍利子及目犍連者，比 喻:如蘆葦叢、藤蔓叢、甘蔗林、竹林、稻田或芝麻叢，雖悉遍 滿，然而，凡是彼等智慧，比菩薩摩訶薩一日行持般若波羅蜜多， 功德百分不及一，千分不及一，百千萬分不及一，千千萬分不及一，不堪為喻，亦不堪為因。何以故?菩薩摩訶薩一日修慧之慧，是為一切有情般涅槃而趣入。[注]」 |
1.21.24 མདོ་ཚན་གཉིས་པོ་འདིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པ་ཐེག་དམན་གྱི་སྒྲུབ་པ་ལས་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བསྟན་ཏེ། མདོ་དང་པོས་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པར་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་དང༌། མདོ་གཉིས་པས་ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.21.24 此二段經文，顯示大乘正行以方便、智慧二門而超勝小乘正行，因第一段經文，顯示以具殊勝智慧之門而為殊勝;第二段經文，顯示以具殊勝方便之門而為殊勝故。 |
1.21.25 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོད་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡོད་བཞིན་དུ་ཞེས་པས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལས་མི་འདའ་བའི་ཚུལ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིངཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དོན་དམ་བདེན་པ་ལས་མི་འདའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་གདམས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། བྱང་ཆེན་ཉིན་གཅིག་ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ཚལ་དྲུག་ལྟ་བུའི་རྟོགས་པ་ལ་གནས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་འཕགས་པ་ཐབས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.21.25 初者成立，因所謂「雖有菩薩」與「雖有菩薩名」，教授不逾越世 俗諦之理，「不真實隨見菩薩與菩薩名⋯⋯」等，則教授不逾越 勝義諦之理故。次者成立，因顯示大菩薩一日行持般若波羅蜜多之智慧，超勝住於如六叢林證量之聲聞智慧故，因其超勝乃由方便力故。 |
1.21.26 ཁོ་ན་རེ། མི་འཐད་དེ། ཉན་ཐོས་ལ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ | 1.21.26 有云:「不應理，因聲聞有通達空性故。」 |
1.21.27 སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་ཡོད་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་དང་རྟོགས་པ་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་ཆོས་བཞི་ལྡན་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང་སྦྱོར་བ་དང་རྟོགས་པ་ཐོབ་པས་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.21.27 答:無過，因雖有彼，然大乘正行，乃為令一切有情般涅槃、 圓滿六波羅蜜多、具證果法身相與齊備「加行、證量」，以具〔 此〕四法之門而修持故。因《二萬頌光明釋》云:「以令一切有情 般涅槃、圓滿六波羅蜜多、為具證法身相，以及得加行、證量而答。」 |
1.21.28 འོ་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་དེ་ཚལ་དྲུག་གི་དཔེས་བསྟན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཐེག་དམན་གྱི་རྟོགས་པའི་ཆོས་དྲུག་ཡོད་པས་དེ་མཚོན་པའི་ཆེད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.21.28 然則，彼聲聞正行為何以六叢林喻揭示?其理由為:有小乘六 證法，為表明此而顯示。 |
1.21.29 ཁོ་ན་རེ། ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་གཉིས་ཐེག་དམན་གྱི་རྟོགས་པའི་ཆོས་དྲུག་ལ་གནས་པར་ཐལ། ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཞེས་སྨོས་ནས་ཐེག་དམན་གྱི་ཆོས་དྲུག་དང་ཚལ་དྲུག་དཔེ་དོན་སྦྱར་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.21.29 有駁云:「舍利子與目犍連二者，理應住於小乘六證法，因言 『舍利子與目犍連』而後法、喻結合小乘六法與六叢林故。」 |
1.21.30 སྐྱོན་མེད་དེ། དངོས་སུ་དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལྟ་བུ་དབང་པོ་རྣོན་པོས་ཤེས་རབ་སྒོམ་པ་ལས་བྱང་ཆེན་ཉིན་གཅིག་ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་བསྟན་པས། ཚལ་དྲུག་ལྟ་བུའི་རྟོགས་པ་ལ་གནས་པའི་ཉན་ཐོས་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་གོ་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཡང་ན་ཚལ་དྲུག་ལྟ་བུའི་རྟོགས་པ་ལ་གནས་པའི་ཉན་ཐོས་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལྟ་བུ་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་རྣོན་པོས་ཀྱང་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.21.30 答:無過，因直接顯示大菩薩一日行持般若波羅蜜多之智慧， 超勝如比丘舍利子與目犍連之利根者修習智慧，由此可知超勝其他 住於如六叢林證量之聲聞智慧故;或因是亦〔能超勝〕譬如「住於 如六叢林證量聲聞舍利子與目犍連」之極利根者之義故。 |
1.21.31 འོ་ན་རྟོགས་པའི་ཆོས་དྲུག་ཚལ་དྲུག་དང་ཆོས་མཐུན་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.21.31 問:然則，六證法與六叢林同法之理為何? |
1.21.32 ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ནི་འདམ་བུའི་ཚལ་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། འདམ་བུ་མཚོན་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་ཆུང་ངུས་མི་བཟོད་པ་ལྟར་དྲོད་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་ལས་ཉོན་གྱིས་དགེ་རྩ་འཇོམས་སླ་བའི་ཕྱིར། | 1.21.32 答:聲聞加行道煖位與蘆葦林同法，因如蘆葦不堪承受利器等 微小破壞，煖位時，善根易為業、煩惱破壞故。 |
1.21.33 རྩེ་མོ་ནི་འོད་མའི་ཚལ་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། འོད་མ་དེ་མཚོན་སོགས་ཀྱིས་གཅོད་དཀའ་བ་ལྟར་རྩེ་མོ་ཐོབ་ནས་དགེ་རྩ་འཇོམས་དཀའ་བའི་ཕྱིར། | 1.21.33 頂與藤蔓叢同法，因如利器等難以砍斷藤蔓，得頂後，善根難 以破壞故。 |
1.21.34 བཟོད་པ་ནི་བུ་རམ་གྱི་ཚལ་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། བུ་རམ་རོ་ཤིན་ཏུ་མངར་བ་དང་ལྡན་པ་ལྟར་བཟོད་པ་ཐོབ་ནས་བདེ་འགྲོ་འབའ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་རོ་མངར་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། | 1.21.34 忍與甘蔗林同法，因如甘蔗有極甘甜味，得忍後，具唯投生善 趣之甘甜味故。 |
1.21.35 ཆོས་མཆོག་ནི་སྨིག་མ་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། སྨིག་མ་དེས་རང་གི་ཤ ན་པ་མྱུར་དུ་འབིགས་ཤིང་སྐྱེད་ལ་རྫོགས་པ་ལྟར་ཆོས་མཆོག་གིས་ཀྱང་མཐོང་ལམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་མྱུར་དུ་བསྐྱེད་ཅིང་བདེན་པའི་གནས་ལུགས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། | 1.21.35 世第一法與竹同法，因如竹迅速穿透己皮而生長圓滿，世第一法亦迅速生起見道無分別本智，現前通達實相故。 |
1.21.36 མཐོང་ལམ་ནི་འབྲས་ཀྱི་ཞིང་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། འབྲས་འཇིག་རྟེན་ན་ཆགས་པའི་འབྲུ་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མ་ཡིན་པ་ལྟར་མཐོང་ལམ་ཡང་འཕགས་ལམ་གྱི་ཐོག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.21.36 見道與稻田同法，因如稻乃形成世間穀類之始，見道亦為聖道 之始故。 |
1.21.37 སྒོམ་ལམ་ནི་ཏིལ་གྱི་ཞིང་དང་ཆོས་མཐུན་ཏེ། ཏིལ་གྱི་སྡོང་བུ་གཅིག་ཉིད་ལ་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་མི་འདྲ་བ་འབྱུང་བ་ལྟར་དུ་སྒོམ་ལམ་ཡང་རྒྱུན་གཅིག་ལ་སྒོམ་སྤངས་སེལ་བ་དང་གཉེན་པོ་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། | 1.21.37 修道與芝麻田同法，因如一稈芝麻有種種不同花、果，修道一 續流中，亦有種種不同斷除修所斷與生起對治之功德故。 |
1.21.38 འོ་ན་ཚལ་དྲུག་ལྟ་བུའི་རྟོགས་པ་ལ་གནས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལས་ཤེས་རབ་ལྷག་པར་གསུངས་པའི་བྱང་སེམས་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.21.38 問:然則，講說「智慧超勝住於如六叢林證量之聲聞智慧」，是何菩薩? |
1.21.39 ས་བཅུ་པ་བ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གི་ཐོགས་པ་ལ་ནི་མི་བྱེད་དེ། དེས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་གཞན་དོན་བྱེད་ཚུལ་སངས་རྒྱས་དང་མཉམ་པ་རྗེས་མཐུན་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དོགས་པའི་གནས་མེད་དོ། ། | 1.21.39 答:並非一生所繫十地者，因彼於後得，利他方式隨順「與佛 同等」故，非起疑之處。 |
1.21.40 ས་བརྒྱད་པ་བ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། དེར་འབད་རྩོལ་གྱི་མཚན་མ་རགས་པ་ཞི་ཞིང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་ཐོབ་པ་དང་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་བཀག་པས་དོགས་པའི་གནས་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.21.40 亦非不退轉八地菩薩，因在其地已息滅勤勉粗相，於無分別本 智得自在，以及禁入「具意趣涅槃」，所以非起疑之處故。 |
1.21.41 མ་དག་ས་བདུན་ལ་གནས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུན་ཞུགས་ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་བར་གྱི་སྤངས་རྟོགས་ཀྱི་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་གྱི་བྱེད་པར་འདུས་པས་དེར་ཡང་དོགས་པ་ཆུང་བའི་ཕྱིར། | 1.21.41 亦非住七不淨地菩薩，因預流至阿羅漢所有斷、證作用，均攝 於大乘見道作用，故於此亦少疑故。 |
1.21.42 དེས་ན་བྱང་སེམས་ཚོགས་སྦྱོར་བ་ལ་འཇོག་སྟེ། | 1.21.42 是故安立為資糧、加行道菩薩。 |
1.21.43 ཉི་སྣང་ལས། ཡང་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་ཤེས་རབ་ཉིན་གཅིག་བསྒོམ་པ་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་དེའོ། །ཅི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པའམ་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་པའམ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའམ་སྐྱེ་བ་གཅིག་གི་ཐོགས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་བཞི་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ས་བཅུ་པ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་དོ། །གསུམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་ས་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་བཀག་པས་ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཐབས་ཤེས་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་དེ་རྣམས་ལས་རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱིར། | 1.21.43 因《二萬頌光明釋》云:「復次，此就何種菩薩而言?何者一 日修習智慧有如是功德即為彼。是初發心者?或趣〔入菩薩〕行 者?或不退轉者?或一生所繫者?是為何者?暫且言之，非第四， 於第十地即如來也。亦非第三，因於八地，已禁入具意趣涅槃，智慧、方便超勝一切聲聞故。亦非第二，此復，因證量亦超勝彼等故。 |
1.21.44 དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནས་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་ཤེས་པ་དང་སྤོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐབས་དང་པོར་སེམས་བསྐྱེད་པར་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འདིར་མ་ནོར་བར་ཁས་ལེན་པར་མངོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.21.44 如是，凡預流乃至獨覺之智與斷，皆為菩薩之忍。是故，指完全不 衰退有法『名言所生之初發心菩薩』，即第一品中任何顯示為發心 者，顯見承許彼在此無謬。」 |
1.21.45 འོ་ན་ས་བརྒྱད་པར་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་བཀག་པའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.21.45 然則，八地禁入具意趣涅槃之義為何? |
1.21.46 མཁས་པ་ཁ་ཅིག་ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཉེར་ཞི་དེ་ཉིད་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་ས་བརྒྱད་པ་བས་ཐེག་པ་དམན་པ་ལྟར་མཉམ་པར་བཞག་ན་དམན་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་ལྟར་རེ་ཤིག་གཞན་དོན་རྒྱུན་ཆད་པའི་མྱང་འདས་སུ་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.21.46 有智者云:「盡滅遍行苦之寂滅，是具意趣涅槃。八地者，若 如小乘入定於此，則有猶如二種小乘阿羅漢，成為暫斷利他續流之涅槃之過， |
1.21.47 ཉི་སྣང་ལས། འདི་ཡང་དམ་པའི་ཆོས་པདྨ་དཀར་པོ་ཚད་མར་བྱས་ན་འདི་ལྟར་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སོགས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་དམན་པའི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་གསུངས་པ་བཞིན་དུ། དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་དུས་དེ་སྲིད་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་རྒྱུན་ཆད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འགའ་ཞིག་ཐེག་པ་དམན་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གསུངས་པ་དེ་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་སུ་བཞེད་པའི་ཕྱིར། | 1.21.47 因《二萬頌光明釋》云:『於此，若以《妙法蓮華經》為具量而 言，如是為聖者舍利子等諸菩薩摩訶薩宣說建立小乘之涅槃，應知 此即具意趣涅槃，因乃至爾時斷利生之流故。』云有舍利子等少許 菩薩入小乘涅槃，而主張彼為具意趣涅槃故。 |
1.21.48 དེ་ལྟ་བུའི་མྱང་འདས་དེ་ས་བརྒྱད་པ་བ་ལ་འགོག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ས་བརྒྱད་པ་བས་དེ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ན་རྫོགས་སྨིན་སྦྱངས་གསུམ་མ་བྱས་པར་ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང་ཉེས་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.21.48 如此之涅槃於第八地者須禁入之理由為:因先前未入劣道之八地 者，若入此定，則與未現起圓、成、淨三者而現起實際有同過失故。」 |
1.21.49 ཅུང་ཟད་མི་འཐད་པར་སེམས་ཏེ། དགོངས་པ་ཅན་ཞེས་པའི་ནུས་པས་མྱང་འདས་བཏགས་པ་བ་ཞིག་ལ་མཛད་བཞེད་པ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན་ས་བརྒྱད་པ་བ་ལ་བཀག་པའི་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མྱང་འདས་དང༌། རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགོག་ལས་སློང་བར་མཛད་ཅེས་པའི་ཡུལ་གྱི་འགོག་པ་དོན་གཅིག་ཏུ་འཆད་དགོས་ཤིང༌། དེ་ནི་འཇུག་པའི་ཊིཀ་ཆེན་ལས། ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་མཉམ་བཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། | 1.21.49 思〔此〕略不應理，因由言「具意趣」之力，主張為一假名之 涅槃，由此因緣，於第八地者禁入之具意趣涅槃，與「諸佛勸導起 滅定[注]」所說之境滅，須闡述為同義，且《入中論善顯密意疏》說 此是現前入法性定無分別本智之對境故; |
1.21.50 མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་པ་ལས། བྱང་སེམས་འཕགས་པས་ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ངེད་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་དང་ཞིང་ཚད་མེད་པ་ཁྱེད་ལ་མེད་ཀྱི་དེ་རྣམས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བཙོན་འགྲུས་རྩོམས་ཤིག བཟོད་པའི་སྒོ་འདི་ཡང་མ་འདོར་ཞིག་ཅེས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསོག་པ་ལ་བསྐུལ་བར་གསུངས་པས་ལེགས་པར་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར། | 1.21.50 以及因如《十地經》云:「菩薩聖者，法性現前，入此定時，諸佛 告曰:我身無量、本智無量、剎土無量，是汝所無，為成就此，應起精進，於此忍門，勿復棄捨。[注]」此宣說勸於後得位當積福德資 糧，故能善通達故。 |
1.21.51 ཉི་སྣང་གི་ལུང་གི་དོན་ཡང་བཤད་པ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེའི་སྐབས་སུ་ཤཱརིའི་བུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐེག་པ་དམན་པའི་མྱང་འདས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་གསུངས་པ། དོན་གྱི་སྐབས་སུ་ཡང་མྱང་འདས་མཚན་ཉིད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་དཔེ་དོན་སྦྱོར་ལེགས་པ་མིན་ནོ། ། | 1.21.51 《二萬頌光明釋》之文義亦非如是說，喻時，為舍利子等宣說建立 小乘涅槃;義時，又釋為真實涅槃，〔此〕喻義結合不完善。 |
1.21.52 དེ་ལྟར་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། རྩ་བར་སྒྲུབ་དང༌། ཞེས་པ་དང༌། འགྲེལ་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ། ཞེས་སོགས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡོད་བཞིན་དུ་ཅེས་པའི་མདོ་དོན་འཆད་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལས་མི་འདའ་བས། ཞེས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་འཆད་པ་ལ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལས་མི་འདའ་བས། ཞེས་དང༌། ཤཱ་རིའི་བུ་གལ་ཏེ་འཛམ་བུའི་གླིང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་འཆད་པ་ལ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཅེས་སོགས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.21.52 如是，經中所說意趣，論為釋彼，本文言「修行及」，《明義 釋》則以「菩提心之詳細分類⋯⋯」等述說。此復，為釋「雖有菩薩與菩薩名」之經義，云:「不逾越世俗諦。[注]」及為釋「不真實 隨見菩薩與菩薩名⋯⋯」等義，云:「不逾越勝義諦。」以及為釋 「舍利子!若此贍部洲⋯⋯」等義，云:「不共於聲聞⋯⋯」等。 |
1.22 二諦 བདེན་གཉིས། | 1.22 二諦 二諦 |
1.22.1 སྐབས་འདིར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ། དབྱེ་བའི་སྒོ་ནས་གྲངས་ངེས་སྒྲུབ་པ། སོ་སོའི་ངོ་བོ། གཅིག་དང་ཐ་དད་དཔྱད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.22.1 今此，辨析二諦有四:二諦分類，以分類之門成立定數，各別 體性，探析一、異。 |
1.22.2 དང་པོ་ནི། ཤེས་བྱ་དབྱེ་གཞིར་བྱས་ནས་དེ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འདིར་ཟད་དེ། དེ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་རབ་ཏུ་གཟིགས། རབ་ཏུ་མཁྱེན། ལེགས་པར་མངོན་དུ་བྱས་པས། དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ། ཞེས་དང༌། རྩ་ཤེས་ལས། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་པ། །བདེན་པ་གཉིས་ལ་ཡང་དག་བརྟེན། །ཞེས་དང་སྤྱོད་འཇུག་ལས། ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །ཅེས་གསུངས། | 1.22.2 初者，以所知為分類源可分為二諦，如《父子合集經》云: 「如來通達世俗與勝義二者，所知亦〔唯〕世俗諦與勝義諦而盡，復次，薄伽梵於空性無所不見，無不解，善現證，是故名為遍 智。[注]」《中論》云:「諸佛宣說法，正依於二諦。[注]」以及《入 行論》云:「世俗與勝義，許之為二諦。[注]」 |
1.22.3 གཉིས་པ་དབྱེ་བའི་སྒོ་ནས་གྲངས་ངེས་སྒྲུབ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ངེས་པར་བསྟན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོ་ལས། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པས་གཞན་ལ་མ་གསན་པར། །བདེན་པ་འདི་གཉིས་ཉིད་ཀྱིས་འདོམས་པར་མཛད། །གང་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་དེ་བཞིན་དོན་དམ་སྟེ། །བདེན་པ་གསུམ་པ་ནམ་ཡང་མ་མཆིས་སོ། །ཅེས་དང༌། གོང་དུ་དྲངས་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འདིར་ཟད། ཅེས་གསུངས། | 1.22.3 第二、以分類之門成立定數，所知定數為二諦，如《聖決定示 真實三摩地經》云:「知世[注]不他聞，唯以二諦示，謂世俗勝義，絕無第三諦。」上述引用:「所知亦〔唯〕世俗與勝義諦而盡。」 |
1.22.4 ཤེས་བྱ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ཕལ་ཆེར་རིགས་པས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ། བདེན་གཉིས་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་དངོས་འགལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསླུ་མི་བསླུ་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་དངོས་སུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བུམ་པ་རྫུན་པ་བསླུ་བའི་དོན་དུ་ཡོངས་སུ་གཅོད་ན་དེ་བདེན་པ་མི་བསླུ་བའི་དོན་དུ་རྣམ་པར་བཅད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ལུས་ཅན་དང་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། | 1.22.4 所知定數為二諦，大抵亦以理成立，因二諦是互排之直接相違故， 因欺誑與不欺誑是互排之直接相違故，因若寶瓶已內納為欺誑虛妄 義，則外排寶瓶為不欺真實義故，如「有身」與「非有身」。 |
1.22.5 དབུ་མ་སྣང་བ་ལས། ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་དག་ནི་ཅིག་ཤོས་དགག་པ་གཞན་སྒྲུབ་པ་མེད་ན་མེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་སུ་རྟོགས་པ་ཡང་རིགས་པ་མིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གང་རྣམ་པར་བཅད་པ་མེད་ན་མེད་པ་དེ་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གང་དག་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །གང་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་ཕུང་པོ་གཞན་སེལ་བར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ནོ། །དཔེར་ན་ལུས་ཅན་དང་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་ལྟ་བུ། ཞེས་གསུངས། | 1.22.5 因《中觀光明論》云:「互排之相法等，若破一方而另一方不成立，則無，故屬於非二者之品亦不應理。[注]」〔又〕云:「凡內納 而無外排，則無，彼二者即是互排之相。凡是互排之相，彼等則遍 於一切行相。凡能遍於一切行相者，彼等則能遣除餘類，如有身與非有身等別[注]」故。 |
1.22.6 གསུམ་པ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས། དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཟིགས་སོ། །དོན་དམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པས་མ་བསྟན་པ། ཞེས་པ་དང་རྩ་ཤེས་ལས། འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང༌། དམ་པའི་དོན་གྱི་བདེན་པའོ། །ཞེས་དང༌། སྤྱོད་འཇུག་ལས། དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.22.6 第三、講說各別體性，如《父子合集經》云:「於此，世俗為 世間行〔境〕，如來可見;任何勝義，為不可說，不可知，不知別 相，悉不可知，故不揭示。[注]」又《中論》云:「世間世俗諦，及 殊勝義諦。[注]」《入行論》亦云:「勝義非覺境，言覺是世俗。[注]」 等揭示故。 |
1.22.7 འོ་ན་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ངོ་བོ་གང་ཞེ་ན། | 1.22.7 問:然則，如是所說體性為何? |
1.22.8 ཁ་ཅིག་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་རང་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་མངོན་སུམ་ཚད་མས་གཉིས་སྣང་ནུབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་གང་ཞིག སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པར་རྟོགས་བྱ་མ་ཡིན་པ་དོན་དམ་བདེན་པའི་འཇོག་བྱེད་དང༌། རང་ཉིད་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་མངོན་སུམ་ཚད་མས་གཉིས་སྣང་དང་བཅས་པའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་འཇོག་བྱེད་དུ་སྨྲས་པ་ལ། སྔ་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཟུར་ཕྱི་མས་སྔོར་སྣང་དབང་ཤེས་ལྟ་བུ་དོན་དམ་པ་ཡིན་པ་འགོག་ཅིང༌། ཕྱི་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཟུར་དུ་རིགས་གནས་སྨོས་པས་སྔོར་སྣང་དབང་ཤེས་ལྟ་བུ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་སྟོན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན། ཞེས་གསུངས། | 1.22.8 答:有如《心要莊嚴疏》所說而承許:「直接通達自之現量以 二現隱沒方式所通達，且非『所通達之成立行相』，是勝義諦之能 安立;直接通達自之現量，以具二現門所通達之住類，是世俗諦之 能安立。前性相中之後文，遮除如顯現青色根知是勝義諦;後性相 文中提及『住類』，是為揭示如顯現青色根知是世俗諦。」 |
1.22.9 ཡང་མཁས་པ་ཁ་ཅིག་ཞུ་དག་པས་བཀོད་པའི་ཡི་གེ་མ་དག་པ་ཡིན་གྱི་ཊཱིཀཱ་བྲིས་མ་དག་པ་ཁ་ཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པར་རྟོགས་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང་རིགས་སུ་གནས་པ་ཞེས་པ་མེད་ལ། སྤྱོད་འཇུག་ཊཱིཀཱར་ཡང་དེ་གཉིས་མི་འབྱུང་བ་ལྟར་བྱ་གསུང་ངོ༌། ། | 1.22.9 又有學者主張:「乃校訂者所錄文字有誤，而一些正確之《入 行論廣釋》手抄本中，並無『非所通達之成立行相』與『住類』〔 之文字〕。《入行論廣釋》中亦無此二文，應當如此承許。」 |
1.22.10 ལུགས་དང་པོ་རྣམ་བཤད་ཀྱི་དགོངས་པ་དེ་ལྟར་ཁས་ལེན་པ་མི་རིགས་ཏེ། སྔོར་སྣང་དབང་ཤེས་ལྟ་བུ་རང་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་གཉིས་སྣང་ནུབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བཤད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། རང་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་མངོན་སུམ་ཚད་མས་གཉིས་སྣང་ནུབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མིན་གྱི་གཉིས་སྣང་དང་བཅས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། | 1.22.10 第一派《心要莊嚴疏》之意趣如此主張不應理，因雖闡述如顯 現青色根知，是直接通達自之自證現前以二現隱沒方式所通達，並 非直接通達自之現量以二現隱沒方式所通達，而是以具二現方式所 通達故; |
1.22.11 སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པར་རྟོགས་བྱ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་པ་དཔེ་དག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནའང་དགག་སྒྲུབ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་སྒྲུབ་པ་ལ་མི་བྱེད་པར་ཀུན་རྫོབ་པའི་སྣང་བའམ། གཉིས་སྣང་ལ་བྱེད་དགོས་པ་སྤྱོད་འཇུག་རྣམ་བཤད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞིབ་ཏུ་ལྟོས་ཤིག | 1.22.11 以及因即使說「非所通達之成立行相」之文無誤，亦不能釋為「成 立法與遮遣法」二分類中之成立法，須為「世俗顯現」或「二現」， 此即《入行論廣釋》之意趣故，當細察之。 |
1.22.12 ལུགས་ཕྱི་མ་ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་པའི་ལེགས་བཤད་ཡིན་ཀྱང་སྤྱོད་འཇུག་ཊཱིཀཱར་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་མེད་ཅེས་གསུང་པ་རིགས་སུ་གནས་པ་མེད་ནའང༌། སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་རྟོགས་བྱ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་པའི་ཟུར་གཉིས་པ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། ཊཱིཀཱ་དེར་རང་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་མངོན་སུམ་ཚད་མས་གཉིས་སྣང་དང་བཅས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཞེས་སྨོས་པ་གང་ཞིག དེ་དང་སྔ་མའི་ཟུར་གཉིས་པ་གནད་གཅིག་པའི་ཕྱིར། | 1.22.12 後派雖為細究之善說，但言《入行論廣釋》中無如此記載，所言「 住類」雖無，然確有「非所通達之成立行相」後項，因《入行論廣 釋》中有言「非直接通達自之現量以具二現方式所通達」，且此與 上述後項要義同故。 |
1.22.13 འོ་ན་བདེན་པ་གཉིས་སོ་སོ་ལ་དབྱེ་ན་ཇི་ལྟར་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.22.13 問:然則，二諦各有何分類? |
1.22.14 ཡོད་དེ་དོན་དམ་བདེན་པ་ལ་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤ་དང༌། བཅོ་བརྒྱད་དང༌། བཅུ་དྲུག་དང༌། བཞི་རྣམས་ཡོད་ལ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་དབྱེ་ན། ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་དང༌། ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.22.14 答:勝義諦從空基有法之門可分為:二十空、十八空、十六 空、四空;世俗諦可分為:正世俗與倒世俗二者。 |
1.22.15 ཕྱི་མ་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་པ་གཞིར་བཅས་ལ། རང་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་བློ་ལ་སྣང་བ་ལྟར་དུ་མ་གྲུབ་པར་འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བས་རྟོགས་མི་ནུས་པ་དེ་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། དཔེར་ན་བུམ་པ་ལྟ་བུ། དེ་གཞིར་བཅས་ལ། རང་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་བློ་ལ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ལྟར་མ་གྲུབ་པར་འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བས་རྟོགས་ནུས་པ་དེ་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། དཔེར་ན་མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་སྟེ། བདེན་གཉིས་ལས། སྣང་དུ་འདྲ་ཡང་དོན་བྱེད་དག །ནུས་པའི་ཕྱིར་དང་མི་ནུས་ཕྱིར། །ཡང་དག་ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ནི་དབྱེ་བ་བྱས། །ཅེས་གསུངས། | 1.22.15 於後者，有學者主張:「是世俗諦，於自為顯現境之覺知中非 如顯現般成立，世間凡庸不能通達，此為正世俗之能安立，如:寶瓶;是世俗諦，於自為顯現境之覺知中非如顯現般成立，世間凡庸 能通達，為倒世俗之能安立，如:鏡中臉影。因《二諦論》云:『雖同為顯現，有無作用[注]故，如是分類為，正倒之世俗。』」 |
1.22.16 ཞེས་བཞེད་དེ་ཚིག་དོན་ཅུང་ཟད་འགྲིག་དཀའ་བར་མངོན་ཏེ། ལུང་དེ་ལས་གསུངས་པའི་དོན་བྱེད་དག་ནུས་པའི་ཕྱིར་དང་མི་ནུས་ཕྱིར། ཡང་དག་ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི་ཞེས་པ་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང་ཡང་དག་པ་ཞེས་པ་སྦྱོར་ཞིང༌། དོན་བྱེད་མི་ནུས་པ་དང་ཡང་དག་མ་ཡིན་པ་སྦྱོར་དགོས་རྒྱུ་ལ་ཁྱེད་ཀྱིས་གོ་ལྡོག་པར་སྨྲས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་རང་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་བློ་ལ་སྣང་བ་ལྟར་མ་གྲུབ་པ་འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བས་རྟོགས་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། | 1.22.16 顯見此較難吻合詞義，因其論中所提「有無作用故」、「正 倒」，依次有作用須結合「正」，無作用須結合「倒」，而汝卻反 過來解釋;以及鏡中臉影，於自為顯現境之覺知中非如顯現般成 立，世間凡庸無法通達故。 |
1.22.17 དེས་ན་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་ལ་ཕྱི་དོན་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པས་སྐབས་འདིར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་འགྲིག་ཀྱང་ཆུ་ལྟ་བུ་མིག་ཤེས་ལ་ཆུར་སྣང་ཞིང་ཆུའི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང༌། སྨིག་[注]རྒྱུ་ལྟ་བུ་མིག་ཤེས་འགའ་ཞིག་ལ་སྔ་མ་དང་འདྲ་བར་ཆུར་སྣང་ཡང་དོན་བྱེད་མི་ནུས་ཞེས་པ་ལུང་གི་དགོངས་པར་སེམས་སོ། ། | 1.22.17 是故，《二諦論》宗主張外境，因此，此處如其所說不正確，然如水，於眼知顯現為水，有水之作用;如陽焰，於有些眼知與前者相似顯現為水，但無〔水之〕作用。思惟此即論之意趣。 |
1.22.18 ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། | 1.22.18 問:為何稱為世俗諦與勝義諦? |
1.22.19 བཤད་དུ་ཡོད་དེ། བློ་ཀུན་རྫོབ་པ་བདེན་འཛིན་གྱི་ངོ་བོར་བདེན་གྱི་གནས་ཚོད་ལ་རྫུན་པས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང༌། བློ་དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་བདེན་པས་དོན་དམ་བདེན་པ་ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 1.22.19 答:於世俗覺知實執前是真實，而實為虛假，故稱世俗諦;於 勝義覺知聖者根本智前是真實，故名勝義諦。 |
1.22.20 བཞི་པ་གཅིག་དང་ཐ་དད་དཔྱད་དུ་ཡོད་དེ། བདེན་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་གཉིས་བདག་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བྱས་མི་རྟག་བཞིན། | 1.22.20 第四、探析一、異，二諦同體、異返體，因彼二者是同體相屬 故，如:所作性〔與〕無常。 |
1.22.21 དེ་ལྟར་ཡང༌། མདོ་ལས། གཟུགས་སྟོང་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་གཟུགས་སོ། །གཟུགས་ལས་སྟོང་པ་ཉིད་གཞན་མ་ཡིན། སྟོང་པ་ཉིད་ལས་ཀྱང་གཟུགས་གཞན་མ་ཡིན། ཞེས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས། ཀུན་རྫོབ་ལས་ནི་ཐ་དད་པར། །དེ་ཉིད་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཀུན་རྫོབ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བཤད། །སྟོང་ཉིད་ཁོ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡིན། །མེད་ན་མི་འབྱུང་ངེས་པའི་ཕྱིར། །བྱས་དང་མི་རྟག་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.22.21 復如經中云:「色即是空，空即是色，色不異空，空不異色。[注]」以及《菩提心釋》云:「異於世俗諦，真諦不可得，說世俗即空，唯空即世俗，無此定無彼，如所作無常。[注]」 |
1.22.22 གཞན་ཡང་བདེན་པ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་ཡིན་པར་འགྲུབ་སྟེ། བདེན་པ་གཉིས་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཡིན་པ་དང་ལྡོག་པ་གཅིག་ཡིན་པ་ལ་གནོད་བྱེད་བཞི་བཞི་དགོངས་འགྲེལ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.22.22 復次，二諦是同體、異返體，因《解深密經》中闡述，二諦〔 若〕是異體與一返體，則各有四種違害。 |
1.22.23 དང་པོ་བཞི་ཡོད་དེ། བུམ་པ་བདེན་སྟོང་བུམ་པའི་གནས་ལུགས་ཡིན་པ་དང༌། བུམ་པ་བདེན་སྟོང་རྟོགས་པས་བུམ་པ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པ་དང༌། བུམ་པ་བུམ་པ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་དགག་གཞི་ཡིན་པ་སོགས་མི་འཐད་ཅིང༌། སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ལ་བུམ་པ་བདེན་སྟོང་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་བུམ་པ་བདེན་འཛིན་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མེད་པ་སོགས་ཐམས་ཅད་མི་འཐད་པར་ཐལ། བུམ་པ་དང་བུམ་པ་བདེན་སྟོང་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.22.23 初四者:寶瓶諦實空是寶瓶之實相、通達寶瓶諦實空能斷執 持寶瓶諦實有之實執增益、寶瓶是寶瓶諦實成立之遮處[注]等，不應理，且於佛聖者相續中，通達寶瓶諦實空之本智與寶瓶之實執二者不同時存在等，理應一切皆不應理，因寶瓶與寶瓶諦實空是異體故。 |
1.22.24 གཉིས་པ་ཡོད་དེ། བུམ་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཡོད་པ་དང་ཆོས་ཉིད་དེ་ལ་དམིགས་ནས་ཆགས་སོགས་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བ་དང་ཆོས་ཉིད་དེ་ཁ་དོག་དབྱིབས་སོགས་སུ་གྲུབ་པར་ཐལ་ཞིང༌། རྣལ་འབྱོར་པས་ཆོས་ཉིད་བསྒོམ་པའི་འབད་པ་དོན་མེད་དུ་ཐལ། བུམ་པ་དང་བུམ་པ་བདེན་སྟོང་ལྡོག་པ་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.22.24 次者成立，應有現證寶瓶法性之異生、緣彼法性應可生起貪等 煩惱、彼法性應成顏色形狀等、瑜伽師精勤修習法性應成無意義， 因寶瓶與寶瓶諦實空是一返體故。 |
1.22.25 དེ་ལྟར་སྒྲུབ་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་གསུངས་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་བདེན་བཞི་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་དེ་ལ་བདེན་པ་བཞི་ཡོད་དོ་ཞེས་སྟོན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.22.25 如此講說教誨正行自體性教授後，講說教誨四諦教授之理由 乃:為顯示「大乘正行所緣有四諦」故。 |
1.22.26 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆེན་གཟུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་བརྩོན་ན་བརྩོན་ཞེས་བྱ་བའམ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་ལ་འདོམས་པ་དང༌། གཟུགས་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་ནམ་འགག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་སོགས་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ལ་འདོམས་པ་དང༌། | 1.22.26 此復，以經而言，「舍利子!菩薩摩訶薩精勤於色空性否?⋯⋯[注]」 上) 等文教授苦諦;「不真實隨見色為生法或滅法⋯⋯[注]」等文教授集諦; |
1.22.27 ཤཱ་རིའི་བུ་སྟོང་པ་ཉིད་མི་སྐྱེ་མི་འགག་ཅེས་སོགས་ཀྱིས་འགོག་བདེན་ལ་འདོམས་པ་དང༌། བདག་ཉིད་སྦྱིན་པ་ལ་བརྩོན་ན་བརྩོན་ཞེས་བྱ་བའམ་མི་བརྩོན་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ལམ་བདེན་ལ་འདོམས་པ་སོགས་ཡིན་ཏེ། | 1.22.27 「舍利子!空性不生不滅⋯⋯[注]」等文教授滅諦;以及「不見己真 實勤於布施或不勤於布施⋯⋯[注]」等文教授道諦。 |
1.22.28 མདོ་དང་པོས་ཟག་བཅས་འབྲས་དུས་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་བདེན་སྟོང་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་དབྱེར་མེད་ཅེས་འདོམས་པ་དང༌། | 1.22.28 第一經文教授有漏果時之色等諦實空，於真如體性無二。 |
1.22.29 གཉིས་པས་ཟག་བཅས་རྒྱུ་དུས་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་དེ་གང་དུ་ཡང་བདེན་པར་མེད་ཅེས་འདོམས་པ་དང༌། | 1.22.29 第二教授有漏因時之色等，於何處悉皆無實。 |
1.22.30 གསུམ་པས་བློ་བུར་དྲི་བྲལ་གྱི་འགོག་པ་དེ་ཁྱད་ཆོས་བདེན་པ་བཞི་གང་དུ་ཡང་མེད་དོ་ཅེས་འདོམས་པ་དང༌། | 1.22.30 第三則教授「遠離客塵[注]染污之滅德」於差別法四諦中，何處 悉皆無有。 |
1.22.31 བཞི་པས་སྦྱིན་སོགས་དང་བྱང་སེམས་བདག་ཉིད་བརྩོན་བྱ་བརྩོན་བྱེད་གང་དུ་ཡང་བདེན་པར་མེད་ཅེས་འདོམས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མདོ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་འབྲེལ་[注]བ་ནི། རྩ་བར་བདེན་པ་རྣམས་དང་ནི། ཞེས་པ་དང༌། | 1.22.31 第四教授布施等，與菩薩自身為所勤、能勤，任何一者皆無 實。 |
1.22.32 འགྲེལ་པར་སྡུག་བསྔལ་ལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཞེས་སོགས་གསུངས། | 1.22.32 解釋彼經義，根本頌云:「諸諦。」《明義釋》云:「教誡 苦，宣說當修色等果空性⋯⋯[注]」等。 |
1.23 四諦 བདེན་བཞི། | 1.23 四諦 四諦 |
1.23.1 སྐབས་འདིར་བདེན་བཞིའི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། བདེན་པ་བཞིའི་གྲངས་ངེས་པ། གོ་རིམས་ངེས་པ། སོ་སོའི་ངོ་བོ། སྒྲ་དོན། རྣམ་གྲངས་བཅུ་དྲུག་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.23.1 今此，辨析四諦有五:講說四諦之定數、次第決定、各別體 性、釋名、十六異門。 |
1.23.2 དང་པོ་ནི། བདེན་པ་དེ་ལ་ཡང་བཞིར་གྲངས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་འཁོར་བར་འཇུག་ལྡོག་གི་རིམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྟོན་པས་བདེན་པ་བཞི་བཀའ་སྩལ་བ་གང་ཞིག་འཁོར་བར་འཇུག་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བདེན་པ་དང་པོ་གཉིས་དང༌། འཁོར་བ་ལས་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བདེན་པ་ཕྱི་མ་གཉིས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.23.2 初者，諦復定數為四，因一般而言，導師就輪迴流轉與還滅次 第宣說四諦，就輪迴流轉因果宣說前二諦，且依輪迴還滅因果而宣 說後二諦故。 |
1.23.3 གཉིས་པ་ནི་སྤྱིར་གསུང་རབ་ལས་སྡུག་བདེན་དང་པོར་བསྟན་པ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་པོར་བསྟན་པའི་གོ་རིམས་གཉིས་གསུངས་པ་ལས། སྡུག་བདེན་དང་པོར་གསུངས་པའི་བདེན་བཞིའི་གོ་རིམས་འདི་འཐད་དེ། ཡུལ་ཅན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྐྱེ་བའི་གོ་རིམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.23.3 第二(次第決定)，一般而言，至言中有先說苦諦或先說集諦 二次第。以先說苦諦之四諦次第為應理，因是生起有境現觀之次第 故。 |
1.23.4 ཐོག་མར་འཁོར་བ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་སྡུག་བདེན་གྱི་ཉེས་དམིགས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་དེ་གང་ལས་བྱུང་བའི་ཀུན་འབྱུང་ལ་སྤོང་འདོད་སྐྱེད་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་སྤངས་པ་ན་སྡུག་ཀུན་འགོག་པའི་འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱེད་ནུས་སུ་མཐོང་ནས་དེ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལམ་གྱི་བདེན་པ་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་དོན་སྒོམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། | 1.23.4 因首先了知輪迴總、別苦諦之過患後，而生起欲斷從何所生之集， 於斷集之際，見能證滅除苦、集之滅〔諦〕後，遂修習能證〔其〕 之因道諦— 趣入修無我義故。 |
1.23.5 དཔེར་ན། དང་པོར་ནད་ངོས་ཟིན་པར་བྱས་ལ་དེའི་རྗེས་སུ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཡིན་ཤེས་པར་བྱས་ཏེ་དེ་སྤོང་ལ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ནད་ཞི་བའི་བདེ་བ་འདོད་པ་ན་དེའི་རྒྱུ་ནད་དེའི་གཉེན་པོ་སྨན་བསྟེན་པ་ལ་འཇུག་པ་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ནད་ནི་ཤེས་བྱ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་སྤང་བྱ་ལ། བདེ་གནས་ཐོབ་བྱ་སྨན་ནི་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ལྟར། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་དེ་འགོག་པ་དང་དེ་བཞིན་ལམ། །ཤེས་བྱ་སྤང་བྱ་རིག་པར་བྱ་ཞིང་བསྟེན་པར་བྱ། །ཅེས་དང༌། མཛོད་ལས་ཀྱང༌། དེ་དག་ཇི་ལྟར་མངོན་རྟོགས་རིམ། །ཅེས་གསུངས། | 1.23.5 譬如:先認知其病，而後才了知何為病因而斷之，依彼生起欲求止 息病苦之樂，遂依其因— 用藥對治病，因《大乘寶性論》云:「 知病離病因，取無病修藥，苦因彼滅道，當知離證修。[注]」故。《俱舍論》亦云:「次第隨現觀。[注]」 |
1.23.6 གསུམ་པ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་སོགས་བདེན་པ་བཞིའི་ངོ་བོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་ཡོད་དེ། ཟག་བཅས་འབྲས་དུས་ཀྱི་ཆར་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.23.6 第三、各別體性有四:即苦諦等四諦之體性。初者安立為「屬有漏果時之分之染污品諦」，可分為三:苦苦、壞苦、行苦。 |
1.23.7 དེ་གསུམ་གྱི་མཚན་གཞི་ཡོད་དེ། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དང༌། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བདེ་བ་མཐའ་དག་དང༌། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པའི་ལས་ཉོན་གྱིས་ལག་རྗེས་བཞག་པའི་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་དག་རིམ་པ་བཞིན་དེ་གསུམ་གྱི་མཚན་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.7 有彼三者之事相，因一切有漏苦受、一切有漏樂受、非此二者之由 「業、惑」所留置一切有漏蘊體手跡，依次為彼三者之事相故。 |
1.23.8 གཉིས་པ་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཟག་བཅས་རྒྱུ་དུས་ཀྱི་ཆར་གྱུར་པའི་འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། དབྱེ་བ་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ན་ལས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་འབྱུང་གཉིས། | 1.23.8 第二集諦之體性，即安立為「屬有漏因時之分之輪迴所攝染污 品諦」。一般而言，其分類有業集與煩惱集二者。 |
1.23.9 དང་པོ་ལ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ལ་མིར་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་དང་འདོད་ལྷར་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་གཉིས་དང༌། འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་ལ་ངན་སོང་གསུམ་དུ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་གསུམ་དང༌། འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་མི་གཡོ་བའི་ལས་ལ་གཟུགས་གཟུགས་མེད་དུ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་གཉིས་ཡོད་ཅིང༌། | 1.23.9 初者可分為三，其中輪迴所攝福業，有引人與欲天二業;輪迴所攝 非福業，有引三惡趣之三業;輪迴所攝不動業，有引色界與無色界 二業。 |
1.23.10 ཉོན་མོངས་པའི་ཀུན་འབྱུང་ལ་རྩ་ཉོན་དྲུག་དང་ཉེ་ཉོན་ཉི་ཤ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རྩ་ཉོན་དྲུག་ཡོད་དེ། འདོད་ཆགས་ཁོང་ཁྲོ་ང་རྒྱལ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཐེ་ཚོམ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཉེ་ཉོན་ཉི་ཤ་ཡོད་དེ། ཁྲོ་བ་ཁོན་འཛིན་འཚིག་པ་འཆབ་པ་སེར་སྣ་ཕྲག་དོག་གཡོ་སྒྱུ་རྒྱགས་པ་རྣམ་འཚེ་ངོ་ཚ་མེད་པ་ཁྲེལ་མེད་པ་རྨུགས་པ་རྒོད་པ་མ་དད་པ་ལེ་ལོ་བརྗེད་ངས་བག་མེད་པ་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.23.10 煩惱集，有六根本煩惱與二十隨煩惱。根本煩惱有六:貪、瞋、 慢、染污無明、染污見、染疑。隨煩惱有二十:忿、恨、惱、覆、 慳、嫉、諂、誑、憍、害、無慚、無愧、惛沉、掉舉、不信、懈 怠、忘念、放逸、散亂與不正知。 |
1.23.11 གསུམ་པ་འགོག་བདེན་གྱི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། རང་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་བདེན་གྱིས་སྤང་བྱ་སྤངས་པའི་བྲལ་བ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་འགོག་བདེན། རང་རྒྱལ་གྱི་འགོག་བདེན། ཐེག་ཆེན་གྱི་འགོག་བདེན་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.23.11 第三滅諦之體性，乃安立為「由能證得自之道諦，斷除所斷之離法」。以體性門可分為三:聲聞滅諦、獨覺滅諦、大乘滅諦。 |
1.23.12 སྒྲས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་ཀུན་བཏུས་ལས་མང་དུ་གསུངས་ཏེ། བརྡའི་འགོག་པ། དོན་དམ་པའི་འགོག་པ། ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་འགོག་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་འགོག་པ། རྒྱན་བཅས་ཀྱི་འགོག་པ། རྒྱན་མེད་ཀྱི་འགོག་པ། ལྷག་བཅས་ཀྱི་འགོག་པ། ལྷག་མེད་ཀྱི་འགོག་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.23.12 堪以聲詮之門分類，《集論》中所說有多種:名言滅、勝義滅、不圓滿滅、圓滿滅、有莊嚴滅、無莊嚴滅、有餘滅與無餘滅。 |
1.23.13 སྐབས་བཞི་པར་འགོག་བདེན་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཚེ་སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་བཤད་པ་ལ་བསམ་ནས། ཁ་ཅིག་འགོག་བདེན་དོན་དམ་བདེན་པར་བཞེད་པ་དང༌། ཡང་འགོག་བདེན་ལ་བདེན་པ་གཉིས་ཀའི་ཆ་ཡོད་པར་བཞེད་པ་སོགས་ཡོད་ཀྱང་འགོག་བདེན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་བཞེད་པ་རྣམ་བཤད་ཀྱི་དགོངས་པའོ། ། | 1.23.13 因第四品決擇滅諦時，言及十六空，而有主張滅諦為勝義諦， 亦有主張滅諦有二諦之分等。然主張滅諦為世俗諦，是《心要莊嚴 疏》之意趣。 |
1.23.14 བཞི་པ་ལམ་བདེན་གྱི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། རང་གི་ཐོབ་བྱ་འགོག་བདེན་གྱི་བྲལ་རྒྱུར་གྱུར་པའི་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་བྱང་[注]བདེན་པ་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལམ་བདེན། རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་བདེན། ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་བདེན་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.23.14 第四道諦之體性，安立為「屬自所獲滅諦離繫因之聖者相續之 清淨諦」。可分為三:聲聞道諦、獨覺道諦與大乘道諦。 |
1.23.15 ཡང་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་ལྔར་ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས་ཡང་ལམ་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ། ཚོགས་ཀྱི་ལམ་དང༌། སྦྱོར་བའི་ལམ་དང༌། མཐོང་བའི་ལམ་དང༌། སྒོམ་པའི་ལམ་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.23.15 復《集論》說亦有五者，彼云:「道有五種，謂資糧道、加行 道、見道、修道、究竟道。[注]」 |
1.23.16 དེ་ནི་དངོས་བཏགས་མ་ཕྱེ་བར་གསུངས་ཀྱི་ཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་ལམ་གྱི་བདེན་པར་མི་རུང་སྟེ། མཛོད་ལས། །ལམ་མ་ཐོབ་པ་སོ་སོ་ཡི། སྐྱེ་བོར་འདོད། ཅེས་དང༌། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ཆོས་མ་ཐོབ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.23.16 此乃不分實、假而言，然資糧道、加行道不堪為道諦，因《俱舍論》云:「許聖道非得，說名異生性。[注]」與《集論》云:「何等異生性?謂不得聖法。[注]」故。 |
1.23.17 བཞི་པ་སྒྲ་དོན་ནི། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྤྱིར་སྡུག་ཀུན་གཉིས་སྤང་བྱ་དང་འགོག་ལམ་གཉིས་བླང་བྱར་གསུང་རབ་ལས་བཀའ་སྩལ་བ་དེ་བདེན་པས་ན་བདེན་པ། ཞེས་དང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་བདེན་བཞིའི་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པས་ན་བདེན་གྱི། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན།་པས་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་ལས། བྱིས་པ་ལག་མཐིལ་འདྲ་བ་ཡིས། །འདུ་བྱེད་སྡུག་བསྔལ་སྤུ་མི་རིག །འཕགས་པ་མིག་དང་འདྲ་བ་ཡིས། །དེ་ཡི་ཡིད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་འབྱུང༌། །ཞེས་གསུངས། | 1.23.17 第四、釋名，苦等四為何取名為諦?如是取名之理由:一般如 至言中所說，苦集二者為所捨，滅道二者為所取，是真諦，故謂「 諦」;尤其諸聖者如實現證四諦實相，故是諦，而諸愚夫之通達並 非如此，故謂「聖諦」。如經中云:「愚夫如掌般，不知行苦毛， 聖者似眼睛，其心甚出離。」 |
1.23.18 ལྔ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་བཤད་པ་ནི་ཐར་ལམ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཆེལ་བ་ལ་ཞུགས་པའི་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདེན་པ་བཞིའི་སྟེང་དུ་ལོག་ཞུགས་བཅུ་དྲུག་དམ་བཅས་པ་དེ་དག་ལེགས་པར་བཀག་ནས། བདེན་བཞིའི་སྟེང་དུ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ཡིན་ཏེ། རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས། བདེན་པ་བཞི་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། །བདེ་དང་ང་དང་ངའི་ཞེས་སོགས། །ཡང་དག་མིན་པ་རྣམ་བཅུ་དྲུག །སྒྲོ་བཏགས་ནས་ནི་ཡོངས་སུ་སྲེད། །དེ་ཉིད་ལས་ནི་དེ་འགལ་དོན། །དེ་ཉིད་རྣམ་པར་རྗེས་རྟོགས་ཅན། །ལེགས་སྒོམ་ཡང་དག་ལྟ་བ་ཡིས། །སྲེད་པ་རྗེས་འབྲངས་བཅས་འཇོམས་བྱེད། །ཅེས་གསུངས། | 1.23.18 第五、講說十六行相，諸依止顛倒解脫道之外道，於四諦上承 許十六顛倒趣入，〔自宗〕善破此後，於四諦上抉擇十六行相，正 理自在[注](法稱論師)云:「於四諦增益，堅樂我我所，此等十六 相，非真而愛著。於彼相違義，真性相了達，善修之正見，能破愛 隨行。[注]」 |
1.23.19 དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་གཙང་བདེ་རྟག་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་བཞིའི་གཉེན་པོར་སྡུག་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་སྟོང་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་དང་བཞི་གསུངས་པ་ནི། | 1.23.19 此復，述說〔初者〕顛倒趣入苦〔諦〕之行相，執著淨、樂、 常、我。四者之對治，則是空、苦、無常與無我四種苦諦行相。其 理如下: |
1.23.20 ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ཆོས་ཅན། སྟོང་པ་ཡིན་ཏེ། གཙང་བའི་བདག་དོན་གཞན་གྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར། | 1.23.20 1. 有漏近取蘊為有法，是空，因以淨我異體而空故。 |
1.23.21 དེ་ཆོས་ཅན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ཏེ། ལས་ཉོན་གྱིས་གཞན་དབང་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.21 2. 彼為有法，是苦，因是業、煩惱所自主故。 |
1.23.22 དེ་ཆོས་ཅན། མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། | 1.23.22 3. 彼為有法，是無常，因偶爾生起故。 |
1.23.23 དེ་ཆོས་ཅན། བདག་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རང་དབང་བའི་བདག་གི་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.23.23 4. 彼為有法，是無我，因是無自主我之體性故。 |
1.23.24 གཉིས་པ་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་རྣམ་པ་ལ་ལོག་ཞུགས་ནི། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མེད་དུ་འཛིན་པ་དང༌། རྒྱུ་གཅིག་ཁོ་ནས་བྱས་པར་འཛིན་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་སོགས་ཀྱི་བློའི་གཡོ་བ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་བྱས་པར་འཛིན་པ་དང༌། རང་བཞིན་རྟག་ལ་གནས་སྐབས་མི་རྟག་པར་འཛིན་པའི་གཉེན་པོར། | 1.23.24 二者顛倒趣入集諦行相，乃執苦無因、執唯一因所作、執大自 在天等先動念而造作、執本質為常然暫為無常。 |
1.23.25 ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་རྣམ་པ་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་རབ་སྐྱེ་རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པ་བཞི་གསུངས་པ་ནི། | 1.23.25 為對治此〔四者〕宣說集諦行相:因、集、生、緣四種行相。 |
1.23.26 ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་དང་སྲེད་པ་གཉིས་ཆོས་ཅན། རྒྱུའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྩ་བ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.26 1. 有漏業與愛二者為有法，是因之行相，因是具苦之根本故。 |
1.23.27 དེ་ཆོས་ཅན། ཀུན་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། རང་འབྲས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སྐྱེད་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.27 2. 彼為有法，是集之行相，因一再生起自苦果故。 |
1.23.28 དེ་ཆོས་ཅན། རབ་སྐྱེའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། རང་འབྲས་སྡུག་བསྔལ་དྲག་ཏུ་སྐྱེད་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.28 3. 彼為有法，是生之行相，因猛利生起自苦果故。 |
1.23.29 དེ་ཆོས་ཅན། རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། རང་འབྲས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.29 4. 彼為有法，是緣之行相，因是自苦果之俱生緣故。 |
1.23.30 འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་ལ་ལོག་ཞུགས་ནི། ཐར་པ་ཡེ་མེད་དུ་འཛིན་པ་དང༌། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ཐར་པར་འཛིན་པ། ཉོན་མོངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ཐར་པར་འཛིན་པ། ཉོན་མོངས་ལན་ཅིག་སྤངས་ཀྱང་སླར་ལྡོག་པར་འཛིན་པ་བཞིའི་གཉེན་པོར། | 1.23.30 〔三者〕顛倒趣入滅諦行相者，有執本無解脫、執某有漏差別 是解脫、執某種煩惱差別是解脫、執煩惱雖斷一次仍可復生四者。 |
1.23.31 འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་འགོག་པ་ཞི་བ་གྱ་ནོམ་ངེས་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་བཞི་གསུངས་པ་ནི། | 1.23.31 為對治此四者宣說滅諦行相:滅、靜、妙、離四行相。 |
1.23.32 ལས་ཉོན་མ་ལུས་པར་སྤངས་བའི་བྲལ་བ་ཆོས་ཅན། འགོག་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.32 1. 無餘斷除業煩惱之離法為有法，是滅之行相，因是滅苦之離 法故。 |
1.23.33 དེ་ཆོས་ཅན། ཞི་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་ཞི་བའི་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.33 2. 彼為有法，是靜之行相，因是息滅煩惱之離法故。 |
1.23.34 དེ་ཆོས་ཅན། གྱ་ནོམ་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། ཕན་བདེའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.34 3. 彼為有法，是妙之行相，因是利樂體性之離法故。 |
1.23.35 དེ་ཆོས་ཅན། ངེས་འབྱུང་གི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་སླར་མི་འབྱུང་བའི་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.35 4. 彼為有法，是離之行相，因是苦不復生之離法故。 |
1.23.36 བཞི་པ་ལམ་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་ལ་ལོག་ཞུགས་ནི། ཐར་ལམ་ཡེ་མེད་དུ་འཛིན་པ། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཐར་ལམ་མ་ཡིན་པར་འཛིན་པ། བསམ་གཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ཐར་ལམ་དུ་འཛིན་པ། སྡུག་བསྔལ་གཏན་ཟད་དུ་བྱེད་པའི་ལམ་མེད་པར་འཛིན་པ་བཞིའི་གཉེན་པོར། | 1.23.36 四者顛倒趣入道諦行相者為:執本無解脫道、執通達無我慧非 解脫道、執某種禪定差別是解脫道、執無永斷苦之道四者。 |
1.23.37 ལམ་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་ལམ་རིགས་པ་སྒྲུབ་པ་ངེས་འབྱིན་གྱི་རྣམ་པ་བཞི་གསུངས་པ་ནི། | 1.23.37 為對治此四者而宣說道諦之行相:道、如、行、出四行相。 |
1.23.38 བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་ཆོས་ཅན། ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། ཐར་པར་བགྲོད་པར་བྱེད་པའི་ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.38 1. 現前通達無我之菩薩見道為有法，是道之行相，因是行往解 脫之道故。 |
1.23.39 དེ་ཆོས་ཅན། རིགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.39 2. 彼為有法，是如之行相，因是對治煩惱之道故。 |
1.23.40 དེ་ཆོས་ཅན། སྒྲུབ་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.40 3. 彼為有法，是行之行相，因現前通達道之實相門而無顛倒修 行故。 |
1.23.41 དེ་ཆོས་ཅན། ངེས་འབྱིན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་དང་ཉོན་མོངས་རྩ་བ་ནས་ཟད་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.41 4. 彼為有法，是出之行相，因是根本滅盡苦與煩惱之道故。 |
1.23.42 འོ་ན། བདེན་པ་བཞི་འགལ་ལམ་མི་འགལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.23.42 問:然則，四諦相違否? |
1.23.43 དེའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་བདེན་པས་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ལ་མ་ཁྱབ་ཀྱང་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པས་སྡུག་བདེན་ལ་ཁྱབ་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་སོགས་གསུམ་པོ་འགལ་བའི་ཕྱིར། | 1.23.43 答:有彼之理，苦諦不周遍是集諦，然集諦周遍是苦諦，苦諦等三者相違故。 |
1.23.44 རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སོ་སོར་འགལ་ལམ་མི་འགལ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། སྡུག་བདེན་གྱི་རྣམ་པ་བཞི་འགལ་བ་ཡིན་ཅིང་བདེན་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཞི་ཚན་གསུམ་སོ་སོར་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར། | 1.23.44 有十六行相各自相不相違之安立，因苦諦之四種行相相違，餘 諦之每組行相各自同義故。 |
1.23.45 དེ་ལྟར་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་བདེན་བཞི་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་གསུངས་ནས། དེའི་རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་དེ་ལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.23.45 如是，已說教誨正行所緣四諦教授。其後，宣說教誨正行所依 三寶教授之理由，乃為令了知大乘正行所依有三寶。 |
1.23.46 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། གཟུགས་ལ་རྣམ་མཁྱེན་སྦྱོར་བར་མི་བྱེད་འབྱེད་པར་མི་བྱེད་གཟུགས་ཉིད་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ལ་འདོམས་པ་དང༌། གཟུགས་དངོས་པོ་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་མི་སྦྱོར་མེད་ཅེས་བྱ་བར་མི་སྦྱོར་ཅེས་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་འདོམས་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་བདུན་སྟོན་པའི་མདོ་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་འདོམས་པ་ཡིན་ཏེ། | 1.23.46 此復，以經而言:「一切相智於色不合、不分，不真實見 色⋯⋯[注]」等文教授佛寶;「不結合色為有事物、不結合色為無事 物⋯⋯[注]」等文教授法寶;顯示七士夫等經教授僧寶。 |
1.23.47 དང་པོས་དམིགས་བྱ་དམིགས་བྱེད་བདེན་སྟོང་དུ་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ཞེས་གདམས། གཉིས་པས་གཞི་གཉེན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་མེད་དོ་ཞེས་གདམས། གསུམ་པས་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་ལམ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་སུ་བདེན་ཞེན་བཀག་པའི་ཆེད་དུ་གདམས་པའི་ཕྱིར། | 1.23.47 因初者教授通達所緣、能緣諦實空之究竟佛寶，次者教授基法、對治、行相三者所攝一切法無勝義有，第三為遮止諦實耽著僧寶為修 道助伴而教授故。 |
1.23.48 དེ་ཉིད་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ནི། རྩ་བར་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ། ཞེས་དང༌། འགྲེལ་པར། སངས་རྒྱས་ལ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་དག་མཚན་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཞེས་སོགས་གསུངས། | 1.23.48 論為釋彼，根本頌云:「佛陀等三寶。」釋中則言:「於佛， 佛與諸菩提性相為一⋯⋯[注]」等文。 |
1.24 三寶 སྐྱབས་གསུམ། | 1.24 三寶 三寶 |
1.24.1 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། གསུང་རབ་ལས་སྐྱབས་གསུམ་རྣམ་པར་བཞག་པའི་དགོས་པ། སྐྱབས་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་ངོས་གཟུང་བ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་ཀྱི་ཁྱད་པར། དཀོན་མཆོག་གི་སྒྲ་དོན། ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་ཚུལ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.1 今此，辨析有五:至言中安立三歸依之所為、辨知三歸依之體性、世俗歸依與勝義歸依之別、「寶」之釋名、如何歸依之理。 |
1.24.2 འོ་ན། སྐྱབས་གསུམ་དུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.24.2 問:然則，安立三寶之理由為何? |
1.24.3 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་ལམ་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་བྱའི་[注]སངས་རྒྱས་འབྲས་བུའི་སྐྱབས་དང༌། རང་ལ་ལམ་སྟོན་པའི་སངས་རྒྱས་རྒྱུའི་སྐྱབས་དང༌། ཐེག་པ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུའི་སྐྱབས་དང༌། ལམ་དུ་མ་ཞུགས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་དང་བཀུར་བསྟི་སོགས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་བྱ་བ་བྱེད་པར་མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་སུ་བཞག | 1.24.3 答:諸大乘種性入道者，於自相續將生起之佛是果歸依，為己 宣說道之佛是因歸依，〔亦是〕餘二乘之因歸依;諸雖未入道，但 於佛做供養與承事等最勝事起勝解者，以此〔二者〕[注]安立佛寶為歸依。 |
1.24.4 རང་རྒྱལ་གྱི་རིགས་ཅན་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་མྱང་འདས་རང་རྒྱུད་ལ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་སྐྱབས་དང༌། ལམ་དུ་མ་ཞུགས་ཀྱང་དམ་པའི་ཆོས་ལ་མཆོག་ཏུ་བྱ་བར་མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཆོས་དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་སུ་རྣམ་པར་བཞག | 1.24.4 諸入道獨覺種性者最後有時，不觀待他者說法，而於自相續中 希求涅槃之果歸依;與諸雖未入道，但於正法最勝事起勝解者，以此〔二者〕安立法寶為歸依。 |
1.24.5 ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་ལྟོས་ནས་མྱང་འདས་དོན་དུ་གཉེར་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་སྐྱབས་དང༌། ལམ་དུ་མ་ཞུགས་ཀྱང་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལ་མཆོག་ཏུ་བྱ་བ་བྱེད་པར་མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་སུ་རྣམ་པར་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 1.24.5 諸入道聲聞種性者最後有時，觀待他者說法而希求涅槃之果歸 依;與諸雖未入道，但於僧寶等最勝事起勝解者，以此〔二者〕安 立僧寶為歸依。 |
1.24.6 དེ་སྐད་དུ་ཡང་རྒྱུད་བླ་མ་ལས། སྟོན་པ་བསྟན་པ་བསླབ་དོན་གྱིས། །ཐེག་པ་གསུམ་དང་བྱེད་གསུམ་ལ། །མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་བྱས་ནས། །སྐྱབས་གསུམ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.24.6 如是，《大乘寶性論》亦云:「依能調所證，弟子為三乘，信三供養等，是故說三寶。[注]」 |
1.24.7 གཉིས་པ་སྐྱབས་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་བཤད་པ་ལ། ཉན་ཐོས་སྡེ་པའི་ལུགས་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་གཉིས། | 1.24.7 第二、辨知三歸依之體性有二:聲聞部宗、大乘宗。 |
1.24.8 དང་པོ་ཡོད་དེ། སངས་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་ཆོས་སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཟད་མི་སྐྱེ་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་དང༌། དགེ་འདུན་དུ་བྱེད་པའི་ཆོས་སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་དང༌། དེ་དག་གི་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་མྱང་འདས་མཚན་ཉིད་པ་རྣམས་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། གང་ཞིག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་དགེ་འདུན་བྱེད་པའི་ཆོས། །མི་སློབ་པ་དང་གཉིས་ཀ་དང༌། །མྱ་ངན་འདས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །ཞེས་གསུངས། དེ་ལ་གཟུགས་སྐུ་གཉིས་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྔར་གྱི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.8 初者，能安立為佛之法— 佛聖者相續之盡無生智，是佛寶; 能安立為僧之法— 有學與無學相續之無漏本智，是僧寶;彼等 之擇滅— 真實涅槃，是法寶，因《俱舍論》云:「歸依成佛僧， 無學二種法，及涅槃擇滅，是說具三歸。[注]」於此，二種色身非佛寶，因是昔日菩薩類續流[注]，而許是苦諦故。 |
1.24.9 འོ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་ངན་སེམས་ཀྱིས་ཁྲག་ཕྱུང་བས་མཚམས་མེད་དུ་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། | 1.24.9 〔有駁云〕:然則，惡心出佛身血應成非無間罪。 |
1.24.10 སྐྱོན་མེད་དེ། རྟེན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་བརྟེན་པ་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན། མིག་ལ་གནོད་པས་མིག་ཤེས་ལ་གནོད་པ་བཞིན་ཞེས་སྨྲ། | 1.24.10 答:無過失，因損害所依，即損害能依故，如:損害眼，即損 害眼知。 |
1.24.11 གཉིས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཡོད་དེ། འདུས་མ་བྱས་སོགས་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་དང་ལྡན་པའི་སྐྱབས་གནས་མཐར་ཐུག་དེ་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་གི་ངོ་བོ་དང༌། བསམ་མེད་གཉིས་མེད་རྟོག་མེད་སོགས་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་པོ་གང་རུང་དང་ལྡན་པའི་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་བྱང་བདེན་པ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་གི་ངོ་བོ། རིག་གྲོལ་གྱི་ཡོན་ཏན་གང་ཡང་རུང་བ་དང་ལྡན་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་གི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.24.11 次者，大乘宗，安立「具有無為等八功德之究竟歸依處」，為 佛寶體性;「具有不思議、無二、無分別等八功德隨一之聖者相續 中清淨諦」，為法寶體性;「具有證知、解脫功德隨一之聖者補特 伽羅」，為僧寶體性。 |
1.24.12 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། འདུས་མ་བྱས་ཤིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྟོགས་མིན་པ། །མཁྱེན་དང་བརྩེ་དང་ནུས་པར་ལྡན། །དོན་གཉིས་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཞེས་གསུངས། | 1.24.12 初者成立，如《大乘寶性論》云:「無為且任運，不由他緣 悟，懷有悲智能，具二利唯佛。[注]」 |
1.24.13 ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཀྱང་ཡོད་དེ། འདུས་མ་བྱས་པ་རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ཡོན་ཏན། ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་གློ་བུར་རྣམ་དག་གི་ཡོན་ཏན། ཡོན་ཏན་དེ་གཉིས་སྒྲ་རྟོག་གི་རྟོགས་ཚུལ་རྫོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་མི་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་མཁྱེན་པའི་ཡོན་ཏན། གདུལ་བྱ་ལ་བརྩེ་བའི་ཡོན་ཏན། གདུལ་བྱའི་ཉེས་སྐྱོན་སེལ་བའི་ཡོན་ཏན། རང་དོན་གྱི་ཡོན་ཏན། གཞན་དོན་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.13 八功德: 1. 無為自性清淨功德。 2. 任運成就客塵清淨功德。 3. 於彼二功德，言語與分別無法以圓滿方式通達之功德。 4. 證知如所有性與盡所有性功德。 5. 悲愍所化功德。 6. 蠲除所化過失功德。 7. 自利功德。 8. 他利功德。 |
1.24.14 བསྡུ་ན། དང་པོ་དྲུག་ཕྱི་མ་གཉིས་སུ་འདུ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དང་པོ་གསུམ་རང་དོན་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་ཕྱི་མ་གསུམ་གཞན་དོན་གྱི་ཡོན་ཏན་དུ་འདུ་བའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་དེ་ལ་དབྱེ་ན་དུ་མར་ཡོད་དེ། སྐུ་གསུམ་མམ་བཞི་ལ་སོགས་པར་དབྱེར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.14 若攝，則前六者攝於後二者，因前三者攝為自利功德，後三者 攝於他利功德故。佛寶有許多分法:三身或四身等。 |
1.24.15 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། བསམ་མེད་གཉིས་མེད་རྟོག་མེད་པ། །དག་གསལ་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཉིད་ཀྱི། །གང་ཞིག་གང་གིས་ཆགས་བྲལ་བ། །བདེན་གཉིས་མཚན་ཉིད་ཅན་དེ་ཆོས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.24.15 次者成立，因《大乘寶性論》云:「無思無二無分別，清淨明 上) 顯對治分，所離貪與能離貪，具有二諦相是法。[注]」 |
1.24.16 ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཡོད་དེ་སྒྲ་རྟོག་གིས་མུ་བཞིར་བརྟག་པར་མི་ནུས་པས་[注]བསམ་དུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན། ལས་ཉོན་ཅི་རིགས་པ་དང་བྲལ་བས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡོན་ཏན། ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་རྟོག་པ་ཅི་རིགས་པ་མེད་པས་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་ཡོན་ཏན། རང་གི་ངོ་བོ་ལ་དྲི་མ་མེད་པས་དག་པའི་ཡོན་ཏན། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་གསལ་བས་གསལ་བའི་ཡོན་ཏན། སྤང་བྱ་འཇོམ་པར་ནུས་པས་གཉེན་པོའི་ཡོན་ཏན། འགོག་བདེན་དང་ལམ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཉིས་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.16 八功德: 1. 用言語與分別無法以四句觀擇，故為不可思議功德。 2. 遠離業、惑隨一，故是無二功德。 3. 無隨一非理作意之分別，故是無分別功德。 4. 自體性無垢，故是清淨功德。 5. 明顯如所有性盡所有性，故是明顯功德。 6. 能摧滅所斷，故是對治功德。 7. 滅諦功德。 8. 道諦功德。 |
1.24.17 བསྡུ་ན་དང་པོ་དྲུག་ཕྱི་མ་གཉིས་སུ་འདུ་བ་ཡིན་ཏེ། དང་པོ་གསུམ་འགོག་བདེན་གྱི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཕྱི་མ་གསུམ་ལམ་བདེན་གྱི་ཡོན་ཏན་དུ་འདུ་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཉི་མ་རང་གི་ངོ་བོ་མུན་པས་དག་པ་དང༌། འོད་ཟེར་འཕྲོ་བས་གསལ་བ་དང༌། གླིང་གཞན་གྱི་མུན་པ་འཇོམས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཆགས་བྲལ་ཉིད་ནི་འགོག་པ་དང༌། །ལམ་གྱི་བདེན་པ་དག་གིས་བསྡུས། །གོ་རིམ་ཇི་བཞིན་དེ་དག་ཀྱང༌། །ཡོན་ཏན་གསུམ་གསུམ་གྱིས་རིག་བྱ། །ཅེས་དང༌། | 1.24.17 若攝，則前六者攝於後二者，因前三者攝於滅諦功德，後三者 攝於道諦功德故，如:太陽自體性無闇，故清淨;光明顯耀，故明 亮;具有除他洲黑暗功德，因《大乘寶性論》云:「離貪即滅諦， 及道諦所攝，二者如次第，知有三三德。[注]」 |
1.24.18 དག་སོགས་གསུམ་ནི་ཉི་བཞིན་ནོ་། །ཞེས་གསུངས། ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལ་དབྱེ་ན་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། འགོག་ལམ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.18 又說:「淨等三如日。[注]」法寶可分為:滅諦、道諦二者。 |
1.24.19 གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ནང་གི་ནི། ཡེ་ཤེས་གཟིགས་པ་དག་པའི་ཕྱིར། །བློ་ལྡན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས། །བླ་མེད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ཉིད། །ཅེས་གསུངས། | 1.24.19 後者成立，因《大乘寶性論》云:「如所盡有中，本智見淨 故。具慧不退轉，眾有無上德。[注]」 |
1.24.20 ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཀྱང་ཡོད་དེ། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་པ་སོ་སོ་རང་གི་རིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཟིགས་པ་དག་པའི་ཡོན་ཏན་གཉིས་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པ་དག་པའི་ཡོན་ཏན། ཆགས་པ་དང་ཐོགས་པ་དང་དམན་པའི་སྒྲིབ་པ་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན། རིག་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། གྲོལ་བའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.20 八功德: 1、2以各自證知的方式觀見「如所有性」與「盡所有性」之二 種清淨功德。 3.現見有情相續中有如來藏之清淨功德。 4、5、6遠離貪、礙[注]、劣三障功德。 7.證知功德。 8.解脫功德。 |
1.24.21 བསྡུ་ན་དང་པོ་དྲུག་ཕྱི་མ་གཉིས་སུ་འདུ་བ་ཡིན་ཏེ། དང་པོ་གསུམ་རིག་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཕྱི་མ་གསུམ་གྲོལ་བའི་ཡོན་ཏན་དུ་འདུ་བའི་ཕྱིར། དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་རྒྱལ་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.21 若攝，則前六者攝於後二者，因前三者攝於證知功德，後三者 攝於解脫功德故。可分為三:聲聞、獨覺與大乘僧寶。 |
1.24.22 གསུམ་པ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། སྔ་མ་ཁ་ཅིག །རྩ་ཤེས་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གང་ཞིག །བསླུ་བ་དེ་ནི་རྫུན་ཞེས་གསུངས[注]། །འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་བསླུ་བའི་ཆོས། དེས་ན་དེ་དག་རྫུན་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀུན་རྫོབ་པའི་སྐྱབས་ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་ཀྱི་སྐྱབས་དང༌། དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་ཐམས་ཅད་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་སྐྱབས་སུ་སྨྲ་ཞིང༌། དེ་ཉིད་རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་ཆེན་གྱི་དོན་དུ་འཆད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། | 1.24.22 第三、世俗歸依與勝義歸依之別，昔有依《中論》:「薄伽梵 宣說，欺誑法悉假，有為皆欺法，故彼等虛假。[注]」而主張一切世俗歸依皆是有為歸依，一切勝義歸依皆是無為歸依，並闡述此即《 大乘寶性論廣釋》之義。 |
1.24.23 འགྲེལ་པ་དེ་ནས་བཤད་པའི་འདུས་བྱས་དང་སྐབས་འདིར་རྩ་ཤེར་གསུངས་པའི་འདུས་བྱས་གཉིས་དོན་མི་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྔ་མ་ལས་ཉོན་གྱིས་འདུས་བྱས་པ་ལ་བཤད་ཅིང་ཕྱི་མ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་འདུས་བྱས་པ་ལ་བཤད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་གཟུགས་སྐུ་གཉིས་ལམ་གྱི་བགྲོད་པ་མཐར་ཐུག་པའི་སྐྱབས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་མ་ཡིན་པར་སྨྲས་པའི་ཕྱིར། | 1.24.23 不應理，因彼釋所說有為與《中論》此處所說有為，二者不同 義故，因前者即業、煩惱所為;後者乃因、緣所為，如是說故。若 非如此，則成二種色身非行道究竟之歸依，因汝承許彼非勝義歸依 故。 |
1.24.24 རང་ལུགས་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། ལུང་གི་ཆོས་འཁོར་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཐབས་ཙམ་དུ་བསྟེན་གྱི་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཚེ་གཟིངས་ལྟར་སྤང་བར་བྱ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་ཕྱིར། བྱང་འཕགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་མ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་ལ་བརྟེན་དགོས་པས་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.24.24 自宗〔主張〕此二者之差別為:教法輪為有法，非勝義歸依， 因僅作為現證〔法〕義之方便，於義現觀究竟時，屬棄之如舟的住 類故。菩薩聖者相續中現證無我智慧為有法，非勝義歸依，因須依 無明習氣地，所以是欺誑之有法故。 |
1.24.25 དམན་པའི་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་ཀུན་མེད་པ་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར། | 1.24.25 小乘無餘涅槃為有法，非勝義歸依，因以「僅無苦、集之分」 所安立故。 |
1.24.26 ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་འཇིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མར། སྤང་ཕྱིར་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ཕྱིར། །མེད་ཕྱིར་འཇིགས་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། །ཆོས་རྣམ་གཉིས་དང་འཕགས་པའི་ཚོགས། །གཏན་གྱི་སྐྱབས་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་གསུངས། | 1.24.26 聲緣阿羅漢為有法，非勝義歸依，因具有所知障之難故，《大乘寶性論》云:「棄故欺誑故，無故有難故，二法與聖眾，非勝究 竟歸。[注]」 |
1.24.27 དེས་ན་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ཉག་གཅིག་དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་ཡིན་ཏེ། དེས་ཆོས་སྐུ་བརྙེས་ཤིང་སློབ་པ་འཕགས་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་མཐར་ཐུག་པའི་ཆོས་སྐུ་དེར་བགྲོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མར། དམ་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡི། །སྐྱབས་ནི་སངས་རྒྱས་ཉག་གཅིག་ཡིན། །ཐུབ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཅན་ཕྱིར། །ཚོགས་ཀྱང་དེ་ཡི་མཐར་ཐུག་ཕྱིར། །ཞེས་གསུངས། | 1.24.27 是故，唯有具三身體性佛寶是勝義歸依，因彼證得法身，且諸有學聖眾必行至究竟法身故，因《大乘寶性論》云:「勝義中唯上)佛，有情之歸依，佛具法身故，眾亦究竟故。[注]」 |
1.24.28 དེས་ན་སྐྱབས་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། དངོས་པོའི་གནས་ཚོད་ལ་བགྲོད་པ་མཐར་ཐུག་པའི་སྐྱབས་དེ་དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་ཀྱི་ངོ་བོ། དེ་མཐར་མ་ཐུག་པའི་སྐྱབས་དེ་ཀུན་རྫོབ་པའི་སྐྱབས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.24.28 是故，安立二歸依體性:「實際上行至究竟之歸依」，是勝義歸依體性;「未行至究竟之歸依」，是世俗歸依體性。 |
1.24.29 བཞི་པ་ནི་སངས་རྒྱས་སོགས་གསུམ་པོ་ལ་དཀོན་མཆོག་ཅེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་འདྲ་བར་ཆོས་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་དཀོན་མཆོག་ཅེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡིན་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་འཇིག་རྟེན་ན་འབྱུང་བ་དཀོན་པ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་ཉིད་ཀྱང་འབྱུང་བ་དཀོན་པ་དང༌། | 1.24.29 第四(「寶」之釋名)，佛等三者稱之為寶之理由，即似如意寶，以六法之門稱為「寶」故，1.因於世間如意寶稀有般，〔三〕寶亦稀有; |
1.24.30 ནོར་བུ་གཡའ་ལ་སོགས་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་ཉིད་ཀྱང་ཉེས་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། ནོར་བུ་དབུལ་བ་སེལ་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་ཉིད་ཀྱང་གདུལ་བྱའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་དང༌། | 1.24.30 2.如〔如意〕寶無鏽等垢般，〔三〕寶亦無過失垢; 3.如〔如意〕 寶具有能力消除貧困，三寶亦有能力消除所化痛苦; |
1.24.31 ནོར་བུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱན་ཡིན་པ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་ཉིད་ཀྱང་ཐར་པ་དོན་གཉེར་གྱི་རྒྱན་ཡིན་པ་དང༌། ནོར་བུ་རྒྱན་གྱི་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དཀོན་མཆོག་ཉིད་ཀྱང་སྐྱབས་གནས་གཞན་ལས་མཆོག་ཡིན་པ་དང༌། | 1.24.31 4.如〔如意〕寶是世間之莊嚴，三寶亦是求脫者之莊嚴; 5.如〔如 意〕寶是莊嚴之勝，三寶亦勝餘歸依處; |
1.24.32 ནོར་བུ་བསྟོད་སྨད་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་ཉིད་ཀྱང་དེའི་སྒོ་ནས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མར། འབྱུང་བ་དཀོན་ཕྱིར་དྲི་མེད་ཕྱིར། །མཐུ་ལྡན་ཕྱིར་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི། །རྒྱན་གྱུར་ཕྱིར་དང་མཆོག་ཉིད་ཕྱིར། །འགྱུར་བ་མེད་ཕྱིར་དཀོན་མཆོག་ཉིད། །ཅེས་གསུངས། | 1.24.32 6.如〔如意〕寶不因讚、毀等門而變易，三寶亦不因彼〔等〕門而 變易故，《大乘寶性論》云:「希有無垢故，有力世莊嚴，最勝無 變故，故其名為寶。[注]」 |
1.24.33 ལྔ་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཚུལ་ལ། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བ་ལྟར་ན་རང་ཉིད་འཁོར་བ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཇིགས་ནས་དེ་ལས་སྐྱབས་པའི་ཕྱིར། སྙིང་ཐག་པ་ནས་དཀོན་མཆོག་ལ་རེ་ལྟོས་བཅས་ཏེ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལྟར་ན་བདག་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པས་འཇིགས་ནས། དེ་ལས་སྐྱོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་དཀོན་མཆོག་ལ་རེ་ལྟོས་བཅས་ཏེ་སྐྱབས་འགྲོ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.24.33 第五、如何歸依之理，若以共乘而言，自己畏懼輪迴總苦，尤 其惡趣苦，為從彼救出，由心底寄望於〔三〕寶而歸依。若以不共 大乘而言，則我與一切有情悉皆因煩惱與所知障而畏懼，為從彼救 出，故從心底寄望於〔三〕寶，而作歸依。 |
1.24.34 དེ་ལྟ་བུའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་དེ་ཐེག་དམན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ལས་ཁྱད་ཆོས་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་འཕགས་ཏེ། དམིགས་པ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཁྱད་པར། སངས་རྒྱས་ཐོབ་བྱར་ཁས་ལེན་པའི་ཁྱད་པར། འབྲས་བུ་བྱང་ཆེན་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར། ཐེག་དམན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.24.34 如此大乘歸依，由四種差別之門超勝小乘歸依，因具有:緣有情之 所緣遍行差別、承許佛為所證差別、得證果大菩提差別、映蔽小乘 歸依差別故。 |
1.24.35 རྒྱན་ལས། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་ཁས་ལེན་རྟོགས་དང་ཟིལ་གནོན་པར། །དབྱེ་བའི་རང་བཞིན་དོན་རྣམ་བཞི་ཡི་ཁྱད་པར་གྱིས། །ཐེག་པ་མཆོག་ཕྱིར་དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་རབ་སོང་བ་གང༌། །དེ་ནི་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཅེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.24.35 《大乘莊嚴經論》云:「遍行承諾得映蔽，分類自性四差別，勝乘 故誠歸依寶，即謂歸依中最勝。[注]」 |
1.24.36 དེ་ལྟར་ན་སྐྱབས་གནས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ལ་ཚད་མས་ངེས་པ་དྲངས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོ་བྱེད་དགོས་ཏེ། ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ལས། བདག་ནི་སྟོན་པ་གཞན་སྤངས་ནས། །བཅོམ་ལྡན་ཁྱོད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན་ཁྱོད། །སྐྱོན་མི་མངའ་ལ་ཡོད་ཏན་ལྡན། །མུ་སྟེགས་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ལ། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་རྣམ་བསམ་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་མགོན་ཁྱོད་ལ། །བདག་གི་སེམས་ནི་དད་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་[注]མཁྱེན་མིན་པའི། །གྲུབ་མཐའི་སྐྱོན་གྱིས་བརླག་སེམས་ལྡན། །བསམ་བརླག་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱོན་མེད་པའི། །སྟོན་པ་ཁྱོད་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས། | 1.24.36 若如是，須於諸歸依處之功德，以量引生決定之門而歸依，如 《殊勝讚》云:「我捨諸餘師，我歸依世尊，此何故為尊?無過具 功德。於餘外道教，如如善思惟，如是如是我，心信於依怙。如是非遍智，宗過壞其心，心壞者不見，無過大師尊。[注]」 |
1.24.37 དེ་ལྟ་བུའི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་ཡང་ཕན་ཡོན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་ཏེ། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པར་ཚུད་པ་དང༌། སྡོམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། སྔོན་བསགས་པའི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྲབ་[注]ཅིང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་བསོག་པ་དང༌། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པའི་བར་ཆད་ཀྱིས་མི་ཚུགས་ཤིང༌། ཅི་བསམ་པའི་བསམ་པ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པ་དང༌། གནས་སྐབས་ངན་འགྲོར་མི་ལྟུང་ཞིང་མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕན་ཡོན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.24.37 為一切律儀所依、令往昔所集業障薄弱且滅盡、積集廣大福德資對如是佛等三寶歸依，亦有特殊勝利，因具有:成為內道佛教徒、糧、不為人與非人所障礙、一切所思悉皆成辦、暫時不墮惡趣、究 竟獲得佛〔果〕之功德故。 |
1.24.38 སྐྱབས་འགྲོ་བདུན་ཅུ་པ་ལས། དགེ་བསྙེན་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་བ། །དེ་ནི་སྡོམ་བརྒྱད་རྩ་བ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། གང་དག་སངས་རྒྱས་སྐྱབས་སོང་བ། །དེ་དག་ངན་འགྲོར་འགྲོ་མི་འགྱུར། །མི་ཡི་ལུས་ནི་སྤངས་ནས་སུ། །དེ་དག་ལྷ་ཡི་ལུས་ཐོབ་བོ། །ཞེས་དང༌། ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། སྐྱབས་སོང་བསོད་ནམས་གཟུགས་ཡོད་ན། །སྟོང་གསུམ་འདི་ཡང་སྣོད་དུ་ཆུང༌། །རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཆུ་ཡི་གཏེར། །ཕུལ་གྱིས་གཞལ་བར་ག་ལ་ནུས། །ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། ། | 1.24.38 《歸依七十頌》云:「近事歸三寶，此是八律本。[注]」又云:「若有歸依佛，彼不往惡趣，捨棄人身已，彼當得天身。[注]」又《攝波 羅蜜多論》云:「歸依福有色，三界器猶狹，如大海水藏，非握能 測量。[注]」有廣大教說。 |
1.25 三精進 བརྩོན་འགྲུས་གསུམ། | 1.25 三精進 三精進 |
1.25.1 དེ་ལྟར་སྒྲུབ་པ་རང་གི་ངོ་བོ་དང་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་དང་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རྣམས་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། | 1.25.1 如是，正行自體性、正行所緣與正行所依是如此。 |
1.25.2 སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.25.2 問:何謂正行體性? |
1.25.3 སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཡང་བྱ་བ་ངན་ཞེན་གྱི་ལེ་ལོའི་གཉེན་པོར་མ་ཞེན་པའི་བརྩོན་འགྲུས། སྒྱིད་ལུགས་པའི་ལེ་ལོའི་གཉེན་པོར་ཡོངས་སུ་མི་ངལ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། བདག་ཉིད་ལ་བརྙས་པའི་ལེ་ལོའི་གཉེན་པོར་ལམ་ཡོངས་སུ་བཟུང་བའི་བརྩོན་འགྲུས་གསུམ་ལས། | 1.25.3 答:正行體性乃是精進。此復〔有〕三:耽著惡事懈怠之對 治，為不耽著精進;疲勞[注]懈怠之對治，為不疲勞精進;自輕懈怠之對治，為周遍攝持道之精進。 |
1.25.4 མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་བྱང་ཆེན་ལུས་མི་དམིགས་པ་དང༌། ངག་མི་དམིགས་པ་དང༌། སེམས་མི་དམིགས་པ་དེའི་ཚེ། བྱང་ཆེན་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་གནས་ངན་ལེན་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དང་པོ་ལ་གདམས་པ་དང༌། | 1.25.4 其中，經云:「菩薩摩訶薩身不可得、語不可得、心不可得。 爾時，菩薩摩訶薩身、語、意粗重已淨⋯⋯[注]」等文教誨初者; |
1.25.5 བྱང་ཆེན་གཟུགས་སུ་མི་རློམ་པ་དང༌། ཞེས་པ་ནས། བླ་མེད་རྫོགས་བྱང་དུ་རློམ་པ་མེད་པ་དེ་ལྟ་ན་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆེན་དེ་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རྣམ་པར་འཕེལ་ཏེ་སུས་ཀྱང་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཉིས་པ་ལ་གདམས་པ་དང༌། | 1.25.5 從「菩薩摩訶薩不著色」至「不著無上圓滿菩提。若如是，舍利 子!彼菩薩摩訶薩六波羅蜜之增長，孰也不能及⋯⋯[注]」等文教誨次者; |
1.25.6 བྱང་ཆེན་ཡེ་ཤེས་གང་དང་ལྡན་པ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གངྒཱ་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གསུམ་པ་ལ་གདམས་པ་ཡིན་ཏེ། | 1.25.6 由「具本智之菩薩摩訶薩，東方世界殑伽(恆河)沙數如來⋯⋯[注]」 等文教誨第三。 |
1.25.7 དང་པོས་སྒོ་གསུམ་གྱི་བྱ་བ་ཕལ་པ་ལ་ཞེན་པའི་ལེ་ལོ་སེལ་བྱེད་དུ་གདམས། གཉིས་པས་ངལ་བའི་ལེ་ལོ་སེལ་བྱེད་དུ་གདམས། གསུམ་པས་སྒྲུབ་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་འགལ་རྐྱེན་ལེ་ལོ་སེལ་བྱེད་དུ་གདམས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་པ་ལ། མ་ཞེན་ཡོངས་སུ་མི་ངལ་དང༌། །ལམ་ནི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ།། | 1.25.7 因初者教授去除耽著庸凡三門[注]事之懈怠，次者教授去除疲勞之懈怠，三者教授去除修持廣大正行逆緣之懈怠，為釋此，論中云:「不耽著不疲，周遍攝持道。」 |
1.26 五眼 སྤྱན་ལྔ། | 1.26 五眼 五眼 |
1.26.1 གདམས་ངག་བཅུའི་ནང་ནས་བདུན་པ་སྤྱན་ལྔ་ལ་གདམས་པའི་གདམས་ངག་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྒྲུབ་པ་ལ་རང་དབང་དུ་འཇུག་པའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.26.1 十教授中，講說教誨第七「五眼教授」之理由，乃為自在趣入 正行故。 |
1.26.2 མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་བྱང་ཆེན་ཤའི་མིག་གིས་དཔག་ཚད་བརྒྱ་མཐོང་བ་ཡོད་དོ། །ཞེས་པ་ནས། དཔག་ཚད་ཉིས་བརྒྱ་དང་སུམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བརྒྱ་དང་ལྔ་བརྒྱ་དང་སྟོང་དང་འཛམ་བུ་གླིང་དང་གླིང་གཉིས་དང་གླིང་གསུམ་དང་གླིང་བཞི་དང་སྟོང་དང་པོ་དང་སྟོང་གཉིས་པ་དང་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐོང་བ་ཡོད་དོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྤྱན་དང་པོ་ལ་གདམས་པ་དང༌། | 1.26.2 經云:「菩薩摩訶薩以肉眼可見一百踰繕那(由旬)」至「可見二百踰繕那，及三百、四百、五百、千、瞻部洲、二洲、三洲、 四洲、一千、二千、三千世界⋯⋯[注]」等文，教誨第一眼; |
1.26.3 བྱང་ཆེན་ལྷའི་མིག་གིས་ཤ ར་ཕྱོགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གངྒཱ་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་གཞན་དགུ་ལ་ཡང་སྦྱར་ནས་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱན་གཉིས་པ་ལ་གདམས་པ་དང༌། | 1.26.3 「菩薩摩訶薩天眼，如實了知東方世界殑伽沙數一切有情，死歿投 生。[注]」如是亦結合其他九方所說等文，教誨第二眼; |
1.26.4 བྱང་ཆེན་ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་ཤེས་མ་མཐོང་མ་བསམས་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་འདི་ནི་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆེན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གསུམ་པ་ལ་གདམས་པ་དང༌། | 1.26.4 「菩薩摩訶薩行般若波羅蜜多時，色乃至一切相智一切法，不知、不見、不思、不證。舍利子!此乃菩薩摩訶薩慧眼清淨⋯⋯[注]」等 文，教誨第三眼; |
1.26.5 བྱང་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་མིག་གིས་གང་ཟག་འདི་ནི་དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའོ། །གང་ཟག་འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྤྱན་བཞི་པ་ལ་གདམས་པ་དང༌། | 1.26.5 「菩薩摩訶薩法眼，此補特伽羅乃隨信行、此補特伽羅乃隨法行⋯⋯[注]」等文，教誨第四眼; |
1.26.6 བྱང་ཆེན་ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་རྟོགས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྤྱན་ལྔ་པ་ལ་འདོམས་པ་ཡིན་ཏེ། ཐ་སྙད་དུ་སྤྱན་ལྔའི་ནུས་མཐུ་བསྟན་པས་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་མེད་དོ་ཞེས་འདོམས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.6 「菩薩摩訶薩行般若波羅蜜多時，於心一剎那，證悟色乃至一切相智之一切法⋯⋯[注]」等文，教誨第五眼，因宣說名言中五眼之功用，而教誨勝義無自性故。 |
1.26.7 དེ་ཉིད་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ནི། རྩ་བར་སྤྱན་ལྔ་དང་ནི། ཞེས་པ་དང༌། | 1.26.7 論為釋彼，根本頌云:「五眼。」 |
1.26.8 འགྲེལ་པར་མདོ་དང་པོ་འཆད་པ་ལ། ཤའི་དང༌། དངོས་པོ་སོ་སོར་ངེས་པ་དང༌། ཅེས་དང༌། | 1.26.8 為釋第一經文，《明義釋》中云:「肉眼」與「決定各各事物」; |
1.26.9 མདོ་གཉིས་པ་འཆད་པ་ལ། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལྷའི་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། ཅེས་པ་དང༌། | 1.26.9 釋第二經文，云:「異熟所生天眼」與「一切有情之死歿與投生」; |
1.26.10 མདོ་གསུམ་པ་འཆད་པ་ལ། ཤེས་རབ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ། ཅེས་དང༌། | 1.26.10 釋第三經文，云:「慧眼」與「於一切法無分別」; |
1.26.11 མདོ་བཞི་པ་འཆད་པ་ལ། ཆོས་དང་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པ་དང༌། ཅེས་དང༌། | 1.26.11 釋第四經文，云:「法眼」與「證得一切聖者補特伽羅」; |
1.26.12 མདོ་ལྔ་པའི་དོན་འཆད་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྤྱན་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པ་བྱང་ཆུབ་པའི་ཡུལ་ཅན་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་གཅིག་པ་ཉིད་སྒྲུབ་བོ་ཞེས་པ་རྣམས་སོ།། | 1.26.12 釋第五經文，云:「佛眼」「一切法、一切行相中，圓滿菩提之諸 有境，成立於真如是一」[注]。 |
1.26.13 སྐབས་འདིར་སྤྱན་ལྔའི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ལྔ་སྟེ། རྟེན། ངོ་བོ། ས་མཚུངས། ས་མཚམས། བྱེད་ལས་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.26.13 今此，辨析五眼有五:所依、體性、同地、界限、作用。 |
1.26.14 དང་པོ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ལུས་རྟེན་དང༌། སེམས་རྟེན་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.26.14 初者有二:身所依、心所依。 |
1.26.15 དང་པོ་ནི། སྤྱན་དང་པོ་གཉིས་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་ཕྱི་རོལ་པ་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་དབང་པོ་བསྒྲུབས། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ནས་སྟོང་ཚུན་ཆད་མཐོང་བའི་ཕྱི་རོལ་པ་ཡོད་པ་གང་ཞིག དེ་ཤའི་སྤྱན་དུ་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྲིན་མེད་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱི་རོལ་པས་བདག་དང་གཞན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ནས་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། གཞན་ནས་འདིར་སྐྱེ་བར་རྟོགས་པ་ཡོད་པས་དེ་ལྷའི་སྤྱན་དུ་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.15 初者，有相續中具有前二眼之外道，因有外道依根本靜慮修「 靜慮地攝根」，依此可見百踰繕那乃至千踰繕那，彼必是肉眼故; 依因等至靜慮生往無雲天之外道，能證知自、他從此世界生往他〔 處〕，從他〔處〕生來此〔處〕，彼必是天眼故。 |
1.26.16 ཁ་ཅིག དེ་མི་འཐད་དེ། མདོ་ལས། བྱང་ཆེན་མིག་ལྔ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་དང་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བར་འདོད་པས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཞིག ཕྱིན་དྲུག་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཕྱི་རོལ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.26.16 有駁曰:此不應理，因經中云:「菩薩摩訶薩欲得五眼、淨化 五眼，當學六波羅蜜多。[注]」然而並無修持六波羅蜜多之外道故。 |
1.26.17 སྐྱོན་མེད་དེ། ལུང་དེས་ཕྱིན་དྲུག་ཉམས་སུ་བླངས་པས་སྤྱན་ལྔ་ཐོབ་པར་སྟོན་གྱི། སྤྱན་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་གང་ཡིན་ཕྱིན་དྲུག་ཉམས་སུ་ལེན་པ་པོར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྤྱན་ཕྱི་མ་གསུམ་ནི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་གསུམ་ཐོབ་པའི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.26.17 答:無過失，因彼經僅示修持六波羅蜜多可得五眼，並未闡明 具有五眼補特伽羅皆為修持六波羅蜜多者故。後三眼唯依於聖者補 特伽羅，因無得彼三〔眼〕之異生故。 |
1.26.18 གཉིས་པ་སེམས་རྟེན་ནི་སྤྱིར་སྤྱན་ལྔ་གསར་དུ་སྐྱེད་པའི་སེམས་རྟེན་ཡིན་ན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཡིན་དགོས་ཏེ། དེ་དེ་ལ་བརྟེན་ན་སྒྲུབ་སླ་བའི་ཕྱིར། ཕྱིས་ནི་ངེས་པ་མེད་དེ། བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་བཞི་ཀའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་སྤྱན་ལྔ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.26.18 次者，心所依，一般而言，新生起五眼之心所依，必是根本靜 慮，因依此易於成辦故。往後則不定，因有屬四種靜慮與四無色體 性之五眼故。 |
1.26.19 གཉིས་པ་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། དཔག་ཚད་བརྒྱ་ནས་སྟོང་གསུམ་ཚུན་གྱི་མཐོང་བར་རུང་བའི་གཟུགས་ཕྲ་རགས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་ཆ་ནས་སྤྱན་དུ་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཤ འི་སྤྱན་གྱི་ངོ་བོ་དང༌། | 1.26.19 第二、體性，安立「以現前觀見一百踰繕那，乃至三千世界內 可見粗、細色之分安立為眼，僅止於此」，乃肉眼體性; |
1.26.20 དཔག་ཚད་བརྒྱ་ནས་སྟོང་གསུམ་ཚུན་གྱི་སེམས་ཅན་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལྷའི་སྤྱན་གྱི་ངོ་བོ་དང༌། | 1.26.20 「以現證一百踰繕那，乃至三千世界內有情生死之分安立，僅止於 此」，乃天眼體性; |
1.26.21 རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་བདག་མེད་ཕྲ་རགས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་སྤྱན་དུ་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན་གྱི་ངོ་བོ། | 1.26.21 「以現證自境粗、細無我之分安立為眼，僅止於此，且與定、慧相 應」，乃慧眼體性; |
1.26.22 རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་རབ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་གྱི་ངོ་བོ། | 1.26.22 「以現證自境聖者補特伽羅其利、鈍根〔器〕之分安立，僅止於 此，且與定、慧相應」，乃法眼體性; |
1.26.23 བདེན་གཉིས་དུས་ཅིག་ཆར་དུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡེ་ཤེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.26.23 「同時究竟現證二諦之本智」，乃佛眼體性。 |
1.26.24 མཁས་པ་ཁ་ཅིག ཤའི་སྤྱན་མིག་དབང་དུ་མཛད་པ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། | 1.26.24 有學者道:「肉眼是眼根。」 |
1.26.25 མདོ་སྡེ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་མིག་ཤེས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་གི་མིག་དབང་གིས་གཟུགས་མི་མཐོང་བར་བཤད་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར། | 1.26.25 不合理，因與經部師以上承許「眼知見色，而眼根不見色」之 說法相違故。 |
1.26.26 ཡང་ཁ་ཅིག སྤྱན་དང་པོ་གཉིས་དབང་ཤེས་སུ་བཞེད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། | 1.26.26 又有云:「前二眼是根知。」 |
1.26.27 སེམས་བརྟེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་པར་གསུངས་པས་ཡིད་ཤེས་སུ་བཞག་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.27 亦不應理，因宣說依於心所依根本靜慮，須安立為意知故。 |
1.26.28 གསུམ་པ་ས་མཚུངས་ནི། འོ་ན་ཁམས་གང་དུ་དབང་པོ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་ལ་བལྟ་བའི་རྟེན་དབང་པོ་ཤེས་པ་ཡུལ་བཞི་ས་མཚུངས་པ་ཡིན་ནམ་མི་མཚུངས་པ་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.26.28 第三、同地，然則，於何界依何根見何境之所依、根、知覺、 境，四者同地否? |
1.26.29 དེ་ཡང་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་འདོད་པའི་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པའི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ས་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་བཞི་ཀ་འདོད་པའི་སར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.29 答:此復，欲界補特伽羅，依欲界眼根，見欲界色時，皆同地，因彼時，四者皆同欲地故。 |
1.26.30 ཡང་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་ཚེ་ས་མི་མཚུངས་ཏེ། རྟེན་དང་ཤེས་པ་གཉིས་འདོད་པ་དང་དབང་པོ་དང་ཡུལ་གཉིས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.30 又欲界補特伽羅，依初靜慮眼根，見初靜慮色時，不同地，因 所依、知覺二者同欲地，根、境二者同初靜慮地故。 |
1.26.31 བསམ་གཏན་དང་པོའི་གང་ཟག་གིས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ས་མཚུངས་ཏེ། དེའི་ཚེ་དེ་བཞི་ཀ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.31 初靜慮補特伽羅，依初靜慮眼根，見初靜慮色時，皆同地，因 彼時，四者皆同初靜慮地故。 |
1.26.32 བསམ་གཏན་དང་པོའི་གང་ཟག་གི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པའི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་ཚེ་ས་མི་མཚུངས་ཏེ། ཡུལ་འདོད་པ་དང་གཞན་གསུམ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.32 初靜慮補特伽羅，依初靜慮眼根，見欲界色時，不同地，因境 為欲地攝，餘三者為初靜慮地攝故。 |
1.26.33 བསམ་གཏན་དང་པོའི་གང་ཟག་གིས་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ས་མི་མཚུངས་ཏེ་རྟེན་དང་ཤེས་པ་གཉིས་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་དབང་པོ་དང་ཡུལ་གཉིས་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་སར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.33 初靜慮補特伽羅，依第二靜慮眼根，見第二靜慮色時，不同地[注]，因所依、知覺二者同初靜慮地，根、境二者同第二靜慮地故。 |
1.26.34 བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་གང་ཟག་གིས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་ས་མི་མཚུངས་ཏེ། དབང་པོ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་དང་རྟེན་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་ཡུལ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་ཤེས་པ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.34 第三靜慮補特伽羅，依第四靜慮眼根，見第二靜慮色時，皆不 同地，因根為第四靜慮地、所依為第三靜慮地、境為第二靜慮地、知覺為初靜慮地所攝故。 |
1.26.35 རྟགས་བཞི་པ་གྲུབ་སྟེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་དབང་ཤེས་རྣམས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། མཛོད་ལས། གཉིས་པ་སོགས་ན་ལུས་མིག་དང༌། །རྣ་བའི་རྣམ་ཤེས་རྣམ་རིག་སློང༌། །གང་ཡིན་དེ་ནི་དང་པོར་གཏོགས། །ཞེས་གསུངས། | 1.26.35 第四因成立，因第二靜慮以上之根知，均為初靜慮地攝故。如 《俱舍論》云:「生上三靜慮，起三識表心，皆初靜慮攝。[注]」 |
1.26.36 ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལྟ་བུ་གོང་སས་བསྡུས་པའི་མིག་ཤེས་འདོད་པ་ལྟ་བུ་འོག་སས་བསྡུས་པའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལ་བརྟེན་པ་མེད་དེ། འདོད་པ་ལྟ་བུ་རྟེན་དམན་པའི་ཕྱིར། བསམ་གཏན་དང་པོའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་མིག་ཤེས་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་མིག་དབང་ལ་བརྟེན་པ་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་གང་ཟག་གིས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་མིག་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་རང་སའི་གཟུགས་ལ་བལྟ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.26.36 復如，初靜慮上地攝眼知，不依欲下地攝有色根，因欲所依劣 故。初靜慮地攝眼知，有依第二靜慮以上眼根，因有第四靜慮補特 伽羅依初靜慮地攝眼知，見自地色故。 |
1.26.37 གོང་མའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ལུས་ལ་འོག་མའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་དབང་པོ་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ། རང་ས་ན་དབང་པོ་མཆོག་ཡོད་བཞིན་དུ་འོག་མའི་དབང་པོ་དམན་པ་མངོན་དུ་བྱས་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། མཛོད་ལས། ལུས་ལ་འོག་མའི་མིག་མ་ཡིན། །ཅེས་གསུངས། | 1.26.37 於上地攝身，下地攝根不現行，因自地有勝根，仍現起下之劣根無意義故。如《俱舍論》云:「眼不下於身。[注]」 |
1.26.38 ཡང་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལ་བརྟེན་ནས་གོང་མའི་གཟུགས་མཐོང་བ་མེད་དེ། འོག་མ་འོག་མའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་གོང་མ་གོང་མའི་གཟུགས་མཐོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། མིག་གིས་གོང་མའི་གཟུགས་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.26.38 又依欲地攝有色根，不能見上色，因依下下地攝根，不能見上上色故，因《俱舍論》云:「色識非上眼。[注]」故。 |
1.26.39 དེ་བཞིན་དུ། ལུས་ལ་འོག་མའི་རྣ་མ་ཡིན། །རྣ་བས་གོང་མའི་སྒྲ་མ་ཡིན། །རྣམ་པར་ཤེས་ཀྱང་དེ་ཡི་སྒྲ། །ལུས་ཀྱང་གཉིས་ཀ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཞེས་སྦྱར་བར་བྱའོ་ཞེས་ཆོས་མངོན་པ་རྣམས་ལས་གསུངས་སོ། | 1.26.39 如是對法等開示，當結合成「耳不下於身，聲識非上耳，聲於 識一切，二於身亦然[注]」。 |
1.26.40 །བཞི་པ་ས་མཚམས་ནི། རྣམ་བཤད་ལས། ཤའི་སྤྱན་ཚོགས་ལམ་ནས་དང༌། ལྷའི་སྤྱན་སྦྱོར་ལམ་ནས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན་མཐོང་ལམ་མཉམ་བཞག་ནས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་མཐོང་ལམ་རྗེས་ཐོབ་ནས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་རྗེས་མཐུན་པ་ས་བརྒྱད་པ་ནས་དང༌། དངོས་གནས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ན་ཡོད་ཅེས་བཤད་ལ། | 1.26.40 第四、界限，《心要莊嚴疏》曰:「肉眼從資糧道，天眼從加 行道，慧眼從見道根本定，法眼從見道後得〔位〕，隨順佛眼者從 八地，真實佛眼在佛地有。[注]」 |
1.26.41 གསེར་ཕྲེང་ལས། ལྷའི་མིག་ཚོགས་ལམ་ནས་ཐོབ་པ་ལ་སྐྱོན་མེད་ལ། ས་བདུན་པའི་ཡོངས་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ཐོབ་པར་གསུངས་པས་རྗེས་མཐུན་པ་ས་བདུན་པ་ནས་ཡོད་ཅེས་གསུངས། | 1.26.41 《金鬘疏善說》云:「從資糧道得天眼，無過。或說七地遍治 時獲佛眼，故從七地起有隨順者。」 |
1.26.42 ཞིབ་མོར་དཔྱད་ན་སྤྱན་དང་པོ་གཉིས་ལམ་མ་ཞུགས་ནས་བཞག་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ། ལམ་མ་ཞུགས་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.26.42 若細察〔之〕，從尚未入道起便安立前二眼並無過失，因從尚 未入道即有得根本靜慮者故。 |
1.26.43 ལྔ་པ་སྤྱན་ལྔའི་བྱེད་ལས་ཡོད་དེ། སྤྱན་ལྔ་སྒྲུབ་པའི་དགོས་པ་ནི་གདུལ་བྱ་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། | 1.26.43 第五、五眼之作用，修五眼之目的，乃為攝受所化。 |
1.26.44 དང་པོས་རང་གི་གདུལ་བྱ་སྟོང་གསུམ་ཚུན་གང་ན་གནས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱེད། | 1.26.44 初者，能如實了知三千〔世界〕內，何處有己所化。 |
1.26.45 གཉིས་པས་གདུལ་བྱ་གང་དུ་ཤི་འཕོས་ཤིང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པར་བྱེད། | 1.26.45 次者，能知所化死歿、投生於何處。 |
1.26.46 གསུམ་པས་གདུལ་བྱ་འདུལ་བའི་ཐབས་བདག་མེད་པའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད། | 1.26.46 三者，現證調伏所化方便— 無我義。 |
1.26.47 བཞི་པས་ཆོས་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་དབང་པོའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་ཤེས་པར་བྱེད། | 1.26.47 四者，了知諸說法根〔器〕之別。 |
1.26.48 ལྔ་པས་རྗེས་མཐུན་པ་ཙམ་ཐོབ་ཀྱང་ཤེས་བྱ་ཇི་སྙེད་པ་ཕལ་ཆེར་ཤེས་ནས་སྒྲུབ་པ་ལ་ནང་ནས་བསྐུལ་ཞིང་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པར་རང་དབང་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་བྱེད་ལས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། | 1.26.48 五者，僅得隨順者，因大抵了知盡所有性所知，具有「不依他力，從內激勵而自在趣入正行」之作用。 |
1.27 六通 མངོན་ཤེས། | 1.27 六通 六通 |
1.27.1 དེ་ལྟར་གདམས་ངག་དང་པོ་བདུན་བསྟན་ནས་བརྒྱད་པ་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཚོགས་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.27.1 如是顯示前七教授後，闡述教誨第八「六通教授」之理由，乃 為迅速圓滿資糧故。 |
1.27.2 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། མདོ་ལས། ཡུམ་འདི་ལ་སྤྱོད་པའི་བྱང་ཆེན་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རབ་ཏུ་འཐོབ་སྟེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྣམ་པ་དུ་མ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ནི་ས་ཆེན་པོ་འདི་རབ་ཏུ་གཡོ་བར་བྱེད་དོ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་མང་པོར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མངོན་ཤེས་དང་པོ་ལ་འདོམས། | 1.27.2 此復，經云:「行此佛母之菩薩摩訶薩證得智證通(神通)波羅蜜多，且熟諳眾多神變。彼劇烈撼動大地，變一而多⋯⋯[注]」等 文，教誨第一智證通; |
1.27.3 དེ་ལྷའི་རྣ་བའི་ཁམས་རྣམ་པར་དག་པ་མི་ལས་འདས་པས་ལྷ་དང་མི་གཉིས་ཀའི་སྒྲ་ཐོས་ཏེ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མངོན་ཤེས་གཉིས་པ་ལ་གདམས། | 1.27.3 「彼天耳界清淨超越人，故得聞天、人二者之聲⋯⋯[注]」等文，教誨第二智證通; |
1.27.4 དེས་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་དང་གང་ཟག་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་སེམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མངོན་ཤེས་གསུམ་པ་ལ་གདམས། | 1.27.4 「彼以心如實徹底了知他有情與他補特伽羅之心⋯⋯[注]」等文，教誨第三智證通; |
1.27.5 དེ་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པས་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཀྱང་རྗེས་སུ་དྲན་ནོ་གཉིས་དང་གསུམ་ནས་བརྒྱ་སྟོང་གི་བར་དུ་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་ནོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མངོན་ཤེས་བཞི་པ་ལ་གདམས། | 1.27.5 「彼宿住隨念智證通亦隨念一世，亦隨念二及三、乃至百千 世⋯⋯[注]」等文，教誨第四智證通; |
1.27.6 དེ་ལྷའི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་མི་ལས་འདས་པས་སེམས་ཅན་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། ཁ་དོག་སྡུག་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་སྡུག་པ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང༌། བཟང་བ་དང༌། ངན་པ་དང༌། ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོར་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཤེས་ཏེ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མངོན་ཤེས་ལྔ་པ་ལ་གདམས། | 1.27.6 「彼天眼清淨超越人，了知有情死歿與投生、妙色、惡色、善補特伽羅、惡補特伽羅、勝、劣及如其業力而趨向善趣、惡趣等⋯⋯[注]」等文，教誨第五智證通; |
1.27.7 དེ་མི་སྐྱེ་བ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་སྒྲུབ་སྟེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སའམ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་མི་ལྟུང་ཞིང་བླ་མེད་རྫོགས་བྱང་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱའོ་སྙམ་པ་མ་གཏོགས་ཆོས་འགའ་ཡང་སྨོན་པར་མི་བྱེད་དེ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མངོན་ཤེས་དྲུག་པ་ལ་གདམས་པ་ཡིན་ཏེ། ཐ་སྙད་དུ་མངོན་ཤེས་དྲུག་གིས་ཡུལ་གཟིགས་པའི་ནུས་མཐུ་བསྟན་ནས་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་མེད་ཅེས་འདོམས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.27.7 「彼成就現起不生之智證通本智，而不墮於聲聞地或獨覺地，僅念成就無上圓滿菩提，絕不願求他法⋯⋯[注]」等文，教誨第六智證 通。因顯示六通於名言中有觀見境之能力，而後教誨其於勝義中無自性故。 |
1.27.8 དེ་ཉིད་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ནི། རྩ་བར། མངོན་ཤེས་ཀྱི་ཞེས་སོགས་དང༌། | 1.27.8 論為釋彼，根本頌云:「六通⋯⋯」等。 |
1.27.9 འགྲེལ་པར། མདོ་དང་པོ་འཆད་པ་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ས་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ། ཅེས་དང༌། མདོ་གཉིས་པ་འཆད་པ་ལ་ལྷའི་རྣ་བ་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ན་གནས་པའི་སྒྲ་ཆུང་ངུ་དང་ཅིག་ཤོས་ཁོ་ནས་ཐོས་པ་དང༌། ཅེས་པ་དང༌། | 1.27.9 為釋第一經文，《明義釋》中云:「神境」與「地動等」; 釋第二經文，云:「天耳」與「聽聞住於一切世界之微小與異此之聲」; |
1.27.10 མདོ་གསུམ་པ་འཆད་པ་ལ་གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང་གཞན་གྱི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། ཅེས་དང༌། མདོ་བཞི་པ་འཆད་པ་ལ་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་རང་དང་གཞན་གྱི་ཚེ་རབས་སྔ་མ་དུ་མ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། ཅེས་དང༌། | 1.27.10 釋第三經文，云:「了知他心」與「完全了知他心具貪著等」;釋第四經文，云:「隨念宿住」與「隨念自他諸多前世」; |
1.27.11 མདོ་ལྔ་པ་འཆད་པ་ལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ལྷའི་མིག་དང་གཟུགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་དང༌། ཅེས་དང༌། མདོ་དྲུག་པ་འཆད་པ་ལ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་པར་བྱེད་པ་རྣམས་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས། | 1.27.11 釋第五經文，云:「造作所生之天眼」與「見一切色」;釋第 六經文，云:「漏盡智證通」「諸斷煩惱障及所知障者，應通達本 來寂靜」[注]。 |
1.27.12 སྐབས་འདིར་མངོན་ཤེས་དྲུག་གི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། རྟེན། ངོ་བོ། ཁྱད་པར། བྱེད་ལས། ས་མཚམས། དགོས་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.27.12 今此，辨析六通有六:所依、體性、差別、作用、界限、所為。 |
1.27.13 དང་པོ་ལ་ཡང་གཉིས་ཡོད་དེ། ལུས་རྟེན་དང་སེམས་རྟེན་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.27.13 初者又有二:身所依、心所依。 |
1.27.14 དང་པོ་ཡོད་དེ། སྦྱོར་བྱུང་གིས་གསར་དུ་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། དང་པོ་ལྔ་འདོད་པའི་རྟེན་ཅན་དང༌། དྲུག་པ་ཁམས་གསུམ་ཀའི་རྟེན་ལ་སྒྲུབ་ཅིང༌། རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་གང་ཟག་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་དང་པོ་ལྔ་ཕྱི་རོལ་པའི་རྒྱུད་ལའང་ཡོད་ལ། མངོན་ཤེས་དྲུག་པ་ནི་འཕགས་པ་ཁོ་ནའི་རྟེན་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.27.14 初者，就以加行生新成辦之所依而言，前五通於欲界所依，第六通於三界所依皆能成辦。若以相續中具彼之補特伽羅而言，前五 通於外道相續中亦有，第六通唯聖者所依有。 |
1.27.15 གཉིས་པ་སེམས་རྟེན་ཡོད་དེ། མངོན་ཤེས་དང་པོ་ལྔ་དག་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲུབ་ལ། མངོན་ཤེས་དྲུག་པ་རབ་མཐའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། ཡོན་ཏན་འདི་རྣམས་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་སྒྲུབ་ཅེ་ན། ཕྱི་རོལ་པའམ་ཉན་ཐོས་སམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའམ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། དག་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ཚད་མེད་པ་རྣམས་མངོན་པར་སྒྲུབ་བོ། །ཚད་མེད་པ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བར་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.27.15 次者，心所依，前五通依止清淨四種靜慮而成辦，第六通則依止邊際第四靜慮成辦。初者成立，《集論》云:「如何成辦此等功 德?若外道、若聲聞、若菩薩、若如來，依止清淨四種靜慮成辦諸 無量。如諸無量般，五智證通亦爾。[注]」 |
1.27.16 ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། ཡོན་ཏན་ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཉན་ཐོས་སམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འམ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་རུང་སྟེ། རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་སྒྲུབ་བོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.27.16 後者成立，彼云:「餘諸功德，若聲聞、若菩薩、若如來，依止邊 際第四靜慮而成辦。[注]」 |
1.27.17 འོ་ན་རབ་མཐའི་བསམ་གཏན་དེ་གང་ཞེ་ན། | 1.27.17 問:然則，何謂邊際靜慮? |
1.27.18 ཀུན་བཏུས་དང་གསེར་ཕྲེང་ལས་བསམ་གཏན་བཞི་ཀ་ལ་རབ་མཐའ་བཤད་ལ། མཛོད་པ་ལྟར་ན། དེ་ནི་ས་ཀུན་གྱིས་མཐུན་བྱས། །འཕེལ་དང་རབ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན། །ཞེས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཁོ་ནའི་སྟེང་ནས་འཇོག་གོ །དེ་ཡང་འདོད་སེམས་ནས་སྲིད་རྩེའི་བར་དུ་ལུགས་མཐུན་དང་སྲིད་རྩེ་ནས་འདོད་སེམས་ཀྱི་བར་དུ་ལུགས་ལྡོག་དང༌། སླར་ཡང་འདོད་སེམས་ནས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཉིད་ལ་སྨྲའོ། ། | 1.27.18 答:《集論》與《金鬘疏善說》中言於四種靜慮皆有邊際靜慮。但就俱舍師而言，依「遍順至究竟[注]」主張唯安立於第四靜慮上，此復，唯是自欲界心順次入定至有頂，復從有頂逆次至欲界心，再由欲界心至第四靜慮之第四靜慮。 |
1.27.19 གཉིས་པ་ངོ་བོ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། མངོན་ཤེས་གང་ཞིག བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྲུལ་བསྒྱུར་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་མངོན་ཤེས་སུ་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། | 1.27.19 第二、體性，安立「是智證通，且以依於根本靜慮作多種變化 之分安立為智證通，僅止於此」，乃神境智證通性相; |
1.27.20 དེ་གང་ཞིག བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་སྒྲ་ཕྲ་རགས་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པའི་ཆ་ནས་མངོན་ཤེས་སུ་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང༌། | 1.27.20 「是智證通，且以依於增上緣根本靜慮，而現前了知世間界粗細聲 之分安立為智證通，僅止於此」，乃天耳智證通體性; |
1.27.21 དེ་གང་ཞིག བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཟག་ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་མངོན་ཤེས་སུ་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ། | 1.27.21 「是智證通，且以依於增上緣根本靜慮，而現前通達對方補特伽羅 心具貪等之分安立為智證通，僅止於此」，乃他心智證通體性; |
1.27.22 དེ་གང་ཞིག བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གཞན་གྱི་ཚེ་རབས་སྔ་མ་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་མངོན་ཤེས་སུ་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྔོན་གནས་རྗེས་དྲན་གྱི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ། | 1.27.22 「是智證通，且以依於增上緣根本靜慮，而以體驗之力現前通達自 他前世之分安立為智證通，僅止於此」，乃宿住智證通體性; |
1.27.23 དེ་གང་ཞིག བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་གཟུགས་ཕྲ་རགས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཆ་ནས་མངོན་ཤེས་སུ་བཞག་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ། | 1.27.23 「是智證通，且以依於增上緣根本靜慮，而現前通達世間粗細色之 分安立為智證通，僅止於此」，乃天眼智證通體性; |
1.27.24 དེ་གང་ཞིག བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས། མཐོང་སྤངས་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སོགས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ཟག་པ་ཅི་རིགས་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་ལྟར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཟག་ཟད་ཀྱི་མངོན་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.27.24 「是智證通，且以『依於增上緣根本靜慮，如已盡除見所斷三結等 自相續之隨一有漏般現前通達』〔之分安立為智證通〕，僅止於 此」，乃漏盡智證通體性。 |
1.27.25 མངོན་ཤེས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན་རང་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.27.25 問:諸智證通體性如是，然則，各自依何等不共因而發起? |
1.27.26 དེ་ཡང་རང་རང་གི་རྣམ་གནས་ཡིད་བྱེད་ལས་འབྱུང་བར་གསུངས་ཏེ། རྒྱན་ལས། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཤིན་ཏུ་དག་ཐོབ་ནས། །མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་དང༌། །ཇི་ལྟར་རྣམ་གནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས། མཐུ་སྒྲུབ་པ་ཡི་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས། | 1.27.26 答:此復，經論中說依各自遍住作意而發起，如《大乘莊嚴經論》云:「第四極淨禪，無分別智攝，如所立方便，依此淨諸通。[注] |
1.27.27 འོ་ན་རྣམ་གནས་ཡིད་ལ་བྱེད་ཚུལ་དེ་གང་ཞེ་ན། | 1.27.27 問:然則，遍住作意之理為何? |
1.27.28 དེའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། རང་གི་ལུས་ཡང་བ་དང་འཇམ་པ་སོགས་སུ་མོས་པ་ལས་མངོན་ཤེས་དང་པོ་འགྲུབ། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་སྒྲས་ཁྱབ་པར་མོས་པ་ལས་གཉིས་པ་འགྲུབ། | 1.27.28 答:由勝解自身輕盈、柔軟等，而成就第一通;由勝解一切方 所遍滿聲音，而成就第二通; |
1.27.29 བདག་གི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་འདི་ལྟ་བུ་ལས་སེམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདི་ལྟ་བུ་འབྱུང་བ་བཞིན། གཞན་གྱིའང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་འདི་ལྟ་བུ་ལས་སེམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདི་ལྟ་བུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་མོས་པ་ལས་གསུམ་པ་འགྲུབ། རང་གི་ཡིད་ཤེས་འགག་མ་ཐག་པའི་མཚན་མ་བཟུང་ནས་ལུགས་ལྡོག་ཏུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་གནས་ལས་བཞི་པ་འགྲུབ། | 1.27.29 由勝解「如自身如此外相有如是心之差別般，他身如此外相而有如 是心之差別」，而成就第三通;由取自己意知壞滅無間之徵相，作 意於逆次中結生等之遍住，而成就第四通; |
1.27.30 ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་སྣང་བས་ཁྱབ་པར་མོས་པ་ལས་ལྔ་པ་འགྲུབ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པར་མོས་པ་ལས་དྲུག་པ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། མཁས་པ་ཁ་ཅིག ལྷའི་མིག་དང་ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་གཉིས་དབང་ཤེས་སུ་བཞེད་པ་ཡོད་ཀྱང༌། རང་གི་ལུགས་ནི་མངོན་ཤེས་དྲུག་ཀ་ཡིད་ཤེས་སུ་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱ་སྟེ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལས་བྱུང་བ་ཤས་ཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.27.30 由勝解一切方所遍滿光芒，而成就第五通;由勝解一切法無我，而 成就第六通。雖有學者主張:天眼與天耳智證通二者是根知，自宗 則如《心要莊嚴疏》中所說，承許六通均是意知，因皆依不共增上 緣根本靜慮而發起故。 |
1.27.31 གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་ལྷའི་སྤྱན་དང་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.27.31 第三(差別)，然則，天眼與天眼智證通二者有何差別? |
1.27.32 ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། ལྷའི་སྤྱན་རང་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་དགེ་བ་ཟག་བཅས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ལས་བྱུང་ཞིང་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་ནི་ཚེ་འདིར་[注]བསམ་གཏན་གོམས་པའི་སྟོབས་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། མིག་འདི་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྤྱན་ལྔས་བསྡུས་པའི་ལྷའི་སྤྱན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ལ། མངོན་པར་ཤེས་པས་བསྡུས་པ་འདི་ནི་བསམ་གཏན་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལྷའི་དང་ཞེས་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལྷའི་མིག་དང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.27.32 答:其差別在於:天眼，乃是依自因— 昔有漏善業之異熟而 發起;而天眼智證通，則依今世修練靜慮之力而發起故。如《二萬頌光明釋》云:「此二眼之差別:凡五眼所攝之天眼，皆由異熟而發起;然此智證通所攝者，則依靜慮造作而發起。」此釋亦云: 「由異熟所發起之天眼。[注]」又云:「由造作所發起之天眼智證通。[注]」 |
1.27.33 བཞི་པ་བྱེད་ལས་ཡོད་དེ། མངོན་ཤེས་དང་པོས་གདུལ་བྱ་མ་དད་པ་རྣམས་དད་པར་བྱེད་ཅིང༌། གཉིས་པས་གཞན་གྱི་དགེ་མི་དགེ་སྤྱོད་པ་ཤེས་ནས་དགེ་བ་ལ་བསྐུལ་བར་བྱེད། གསུམ་པས་གཞན་གྱི་སེམས་རྒྱུད་ཤེས་ནས་ཆོས་སྟོན་པའི་སྣོད་རུང་དུ་བྱེད། བཞི་པས་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བསལ་བའི་སྒོ་ནས་ལམ་སྟོན་པའི་སྣོད་རུང་དུ་བྱེད། ལྔ་པས་འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་བྱམས་པར་བྱེད། དྲུག་པས་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ལས་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.27.33 第四、作用，第一通，令諸所化不信生信;第二通，了知他者 之善與不善行後，敦勵行善;第三通，了知他心相續後，令其成堪 為說法之器;第四通，以遣除增上慢之門令其成堪為示道之器;第 五通，諸聖士夫得慈愛;第六通，能得授記等作用。 |
1.27.34 ལྔ་པ་ས་མཚམས་ཡོད་དེ། མངོན་ཤེས་དང་པོ་ལྔ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་ལམ་དུ་མ་ཞུགས་པ་ན་ཡོད་ལ། ཟག་ཟད་ཀྱི་མངོན་ཤེས་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་མཐོང་སྤངས་སྤངས་པའི་འཕགས་པ་ཡན་ཆད་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.27.34 第五、界限，前五通，於獲得根本靜慮然未入道者中有。漏盡 智證通，則是於證得根本靜慮，且已斷見所斷之聖者以上有。 |
1.27.35 དྲུག་པ་མངོན་ཤེས་དྲུག་སྐྱེད་པའི་དགོས་པའམ་ཕན་ཡོན་ཡོད་དེ། ཉི་སྣང་ལས། མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་འགོད་པ་དང༌། འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་བྱམས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ལྷའི་རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱག་བྱ་བར་འོས་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་དགའ་བོ་དགེ་སློང་སུམ་བརྒྱ་པོ་འདི་རྣམས་ཞེས་གསུངས་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ་མང་པོ་ཞིག་སངས་རྒྱས་སུ་ལུང་བསྟན་པ་དང་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། | 1.27.35 第六(所為)，發起六〔通〕之目的或利益，如《二萬頌光明 釋》云:「就智證通利益而言，安立一切有情於法平等性、一切聖士夫得慈愛、值遇悅意境、菩薩為一切天族之所應禮敬處，及『阿 難，三百比丘』乃至『多位蒙授記成佛』。」 |
1.28 見修道 མཐོང་སྒོམ་གྱི་ལམ། | 1.28 見修道 見修道 |
1.28.1 དེ་ལྟར་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་བརྒྱད་བསྟན་པ་དེའི་རྗེས་སུ་མཐོང་སྒོམ་གྱི་ལམ་ལ་འདོམས་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་གཉིས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྤང་བྱ་ཀུན་བརྟགས་དང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་དགོས་སོ་ཞེས་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.28.1 如是宣說八種大乘教授，而後闡述教誨見道、修道二種大乘教授之理由，乃為令了知應斷所斷品— 分別與俱生之種子故。 |
1.28.2 དེ་ལ་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། མདོ་ལས་རབ་འབྱོར་བྱང་ཆེན་ཤེར་ཕྱིན་ལས་བརྩམས་ཏེ་སྤོབས་པ་བྱོས་ཤིག་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མཐོང་ལམ་ལ་འདོམས་པ་དང༌། འདུས་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མེད་པར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་གདགས་པར་མི་ནུས་ཞེས་སོགས་སྒོམ་ལམ་ལ་འདོམས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་མཐོང་སྤངས་དང་སྒོམ་སྤངས་ཀྱི་དངོས་གཉེན་དུ་རྟོགས་པའི་དོན་དུ་འདོམས་པའི་ཕྱིར། ། | 1.28.2 於此，以經而言，經云:「善現!菩薩摩訶薩，以般若波羅蜜多 而當辯才⋯⋯[注]」等文，教誨見道，以「若無有為界不能施設無為 界⋯⋯[注]」等文，教誨修道，乃為證知彼二者為見所斷與修所斷之 正對治而教誨故。 |
1.29 別說僧寶 དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ། | 1.29 別說僧寶 別說僧寶 |
1.29.1 དེ་ལྟར་གོང་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་བཤད་པ་ལས། གདམས་བྱ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ཉིད་མདོ་ལས། དགེ་འདུན་ཞེ་བརྒྱད་གསུངས་པ་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྟོགས་དཀའ་བས་དེ་རྣམས་དགེ་འདུན་ཉི་ཤུར་བསྡུས་ནས་འཆད་པ་ལ། དབང་པོ་རྟུལ་དང་རྣོན་པོ་དག །ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་གསུངས། | 1.29.1 如是先前開示教誨三寶之教授，所教誨三寶中，僅僧寶於經宣 說四十八僧等分類，〔此〕難以了知，故將彼等攝為二十僧而闡 述，〔論〕云:「諸鈍根利根⋯⋯」等文。 |
1.29.2 དེ་ལ་མདོ་ལས། དགེ་འདུན་ཞེ་བརྒྱད་གསུངས་ཚུལ་ཡོད་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གཞན་ནས་འདིར་སྐྱེས་པ་དང༌། དགའ་ལྡན་ནས་འདིར་སྐྱེས་པ་དང༌། གླིང་གཞན་ནས་འདིར་སྐྱེས་པ་དང་གསུམ་བཤད་པའི་རྗེས་སུ་སྔོན་སོ་སོ་[注]སྐྱེ་བོར་སྐྱེ་མྱོང་བའི་དད་མོས་པ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་དང་མི་འབྲལ་བའི་བར་གྱི་དགེ་འདུན་ཞེ་ལྔ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.2 於此，經中宣說四十八僧之理，即經中開示「從他方佛土生於 此」「從覩史多天(兜率天)生於此」「從他洲生於此」[注]三者， 其後又開示「曾生於異生之信解」乃至「不捨離佛法光明」之四十 五僧。 |
1.29.3 འོ་ན་དགེ་འདུན་ཞེ་བརྒྱད་དུ་གསུངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་དགེ་འདུན་ཉི་ཤུར་བསྡུས་ནས་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.29.3 問:然則，所說四十八僧，論中如何攝為二十僧而宣說? |
1.29.4 འདི་ལ་འཕགས་པའི་ལུགས་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱི་ལུགས་གཉིས། | 1.29.4 答:此可分二:聖者宗、阿闍黎宗。 |
1.29.5 དང་པོ་ནི། དགེ་འདུན་ཉི་ཤུར་བསྡུས་ནས་འཆད་ཚུལ་ཡོད་དེ། གཞུང་གི་དངོས་བསྟན་བཅུ་དྲུག་དང་ཤུགས་བསྟན་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.5 初者，其如何攝為二十僧而講說之理，即論中直接顯示有十六，順帶顯示有四。 |
1.29.6 དང་པོ་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་གྱི་མིང་ཅན་གཉིས། ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་དང་མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་གཉིས། ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་དང་ཕྱིར་འོང་ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་གཉིས། ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པ་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་འདའ་བ་བར་འདའ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དང་བཅས་ཏེ་འདའ་བ་དེ་མེད་པར་འདའ་བ། འཕར་བ་གསུམ་དང་འོག་མིན་མཐར་ཐུག་འགྲོ་སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ་སྟེ་ལྔ་པོ་ལ་གོང་འཕོ་བ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོ་དང་མཐོང་ཆོས་ཞི། ལུས་མངོན་བྱེད་བསེ་རུ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མིང་ཅན་ཏེ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.6 直接顯示有十六〔名者[注]〕:①利根預流向與②鈍根預流向二者;③天家家與④人家家二者;⑤一來向與⑥一生一間二者;⑦不還向;⑧不還生般、⑨中般、⑩有行般、11無行般;三種超、行色 究竟天與行有頂究竟攝五者為一稱作「12上流」;13行無色;14現 法寂滅;15身證;16麟喻獨覺名者。 |
1.29.7 ཤུགས་བསྟན་བཞི་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་དང༌། ཕྱིར་འོང་དང་ཕྱིར་མི་འོང་འབྲས་གནས་གཉིས། དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པའི་མིང་ཅན་ཏེ་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.7 順帶顯示有四，即預流、住一來果、住不還果，與阿羅漢向名者。 |
1.29.8 གཉིས་པ་སློབ་དཔོན་གྱི་ལུགས་ནི། གཞུང་གི་དགེ་འདུན་ཉི་ཤུར་བསྡུས་ནས་འཆད་ཚུལ་ཡོད་དེ། དངོས་བསྟན་བཅུ་བདུན་དང་ཤུགས་བསྟན་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.8 第二、阿闍黎宗，論中如何攝為二十僧而講說之理，即直接顯 示有十七，順帶顯示有三。 |
1.29.9 དང་པོ་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་དབང་པོ་རྣཽ་རྟུལ་གྱི་མིང་ཅན་གཉིས། ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་དང་མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་གཉིས། ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་དང་ཕྱིར་འོང་ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་གཉིས། ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པ་དང་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་འདའ་བ་བར་འདའ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དང་བཅས་ཏེ་འདའ་བ་དེ་མེད་པར་འདའ་བ། འོག་མིན་མཐར་ཐུག་འགྲོ་ལས་ཕྱེ་བའི་འཕར་བ་གསུམ། སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་ཞེས་བསྙད་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཆགས་བཅོམ་ལས་ཕྱེ་བའི་མཐོང་ཆོས་ཞི་དང་ལུས་མངོན་བྱེད་གཉིས། བསེ་རུ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མིང་ཅན་གཅིག་སྟེ་བཅུ་བདུན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.9 直接顯示有十七〔名者〕:利根預流向與鈍根預流向二者、天 家家與人家家二者、一來向與一生一間二者、不還向、不還生般、中般、有行般、無行般、由行色究竟天所分之三種超、行有頂究竟 又名「壞色貪」所分之現法寂滅與身證二者，及麟喻獨覺名者。 |
1.29.10 ཤུགས་བསྟན་གསུམ་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་དང་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཙམ་པོ་བ་གཉིས། དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པའི་མིང་ཅན་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.10 順帶顯示三者，即預流與但住一來果二者、阿羅漢向名者。 |
1.29.11 བོད་སྔ་མ་ཁ་ཅིག སློབ་དཔོན་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་ལུགས་འདི་ལ་རྟ་གང་ཡིན་པ་དེ་གླང་ཡིན། དེ་ལ་དབྱེ་ན་ར་དང་ལུག་གཉིས་ཞེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི། རེ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་ན་དངོས་སྡིག་ཆུང་བར་སེམས་སོ།། | 1.29.11 昔有藏人對此上士阿闍黎宗言:「即成凡馬皆牛，此分為山羊 與綿羊。」〔對此說法〕且置之不論，則少過。 |
1.29.12 འདིར་དགེ་འདུན་ཉི་ཤ འི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། གང་ལ་གནས་པ་འབྲས་བུའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་དང༌། དེ་ལ་གནས་པ་གང་ཟག་གི་རྣམ་པར་བཞག་པ་གཉིས། | 1.29.12 今此，辨析二十僧有二:建立住於何果、建立住於其果之補特伽羅。 |
1.29.13 དང་པོ་ལ་ཡང་གསུམ་ཡོད་དེ། དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ངོས་བཟུང་བ། འབྲས་བུ་བཞིར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཤད་པ། འབྲས་བུ་བཞི་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་བཤད་པའོ། ། | 1.29.13 初者復有三:認知沙門性果、講說安立沙門性果為四之理由、 講說證得四果之因(講說能證之道)[注]。 |
1.29.14 དང་པོ་ནི། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ནི་གང༌། དེའི་འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། | 1.29.14 初者，若作是念，何為沙門性?何為沙門性果? |
1.29.15 བར་ཆད་མེད་ལམ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་པའི་དགེ་སྦྱོང་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུའམ་གོ་འཕང་དེ་ཉིད་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ལམ་ཐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྤངས་པ་རྣམས་ལ་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཞེས་བརྗོད་དེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་བྲལ་འབྲས་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྣམ་གྲོལ་ལམ་རྣམས་ལ་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཞེས་བརྗོད་དེ། སྔ་མ་དེའི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.15 答:無間道是沙門性，因是證得勝義沙門— 阿羅漢果或阿羅漢果位之性[注]或方便故。諸斷德名為沙門性果，因是沙門性無間道之離繫果，故如是稱;諸解脫道名為沙門性果，因是前者之等流 |
1.29.16 དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ལ་གནས་པའི་སེམས་དཔའ་དང་སངས་རྒྱས་འཕགས་པ་དགེ་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་འབྲས་གནས་སུ་བཞག་དགོས་ཏེ། རྣམ་བཤད་ཀྱི་གསུངས་ལས་ཐོན་པའི་ཕྱིར། | 1.29.16 若如是，則須安立大乘見道無間道與最後流無間道，是沙門性;住大乘見道解脫道菩薩與佛聖者，是住沙門性果，因《心要莊 嚴疏》中如是說故。 |
1.29.17 དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་དེ་ལ་རྒྱས་པར་ཕྱེ་ན་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་དགུ་ཡོད་དེ། མཐོང་སྤངས་སྤོང་བྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་མེད་ལམ་བརྒྱད། སྒོམ་སྤངས་སྤོང་བྱེད་ཀྱི་བར་ཆད་མེད་ལམ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤངས་སོགས་བཞི། ཁམས་གོང་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤངས་སོགས་བཞི་སྟེ་བརྒྱད་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ཡོད་དེ། ཁམས་གསུམ་ས་དགུའི་སྒོམ་སྤངས་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང༌། མཛོད་ལས། དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་ནི་དྲི་མེད་ལམ། །འབྲས་བུ་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །དེ་དག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་དགུའོ། །གྲོལ་ལམ་ཟད་པ་རྣམས་དང་བཅས། ཅེས་གསུངས། | 1.29.17 沙門性廣分有八十九種:八種能斷見所斷之無間道、八十一種能斷修所斷之無間道。初者成立，因有欲地攝見苦所斷等四種，與上界地攝見苦所斷等四種，共有斷彼八者之無間道故。次者成 立，因有能斷三界九地之八十一種修所斷之無間道故。此復，如《俱舍論》云:「淨道沙門性，有為無為果，此有八十九，解脫道及 滅。[注]」 |
1.29.18 གཉིས་པ་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་བཞིར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་གཉིས། ཀུན་ལས་བཏུས་དང་མཛོད་པའི་ལུགས་སོ། ། | 1.29.18 第二、講說安立沙門性果為四之理由有二:《集論》宗與《俱 舍論》〔宗〕。 |
1.29.19 དང་པོ་ནི། དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་བཞིར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དོན་དམ་པའི་དགེ་སྦྱོང་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཐོབ་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་བགེགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་མཐོང་སྤངས་ཉོན་མོངས་དང་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་གཉིས་སུ་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་སྤངས་པའི་ཆ་ནས་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དེ་བཞག | 1.29.19 初者，安立沙門性果為四之理由:得勝義沙門阿羅漢果之主要 障礙是煩惱障，此有見所斷煩惱與修所斷煩惱二種。其中，由斷除 初者之分安立預流果。 |
1.29.20 སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ལ་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་དང་ཁམས་གོང་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕལ་ཆེར་སྤངས་པ་ཕྱིར་འོང་དང༌། མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་དེ་བཞག ཁམས་གོང་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་ཆ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་དེ་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 1.29.20 修所斷煩惱有欲地攝與上界地攝之修所斷煩惱二種，其中，初者大多數斷除安立為一來果、無餘斷除安立為不還果，以無餘斷除上界 地攝修所斷煩惱之分安立阿羅漢果。 |
1.29.21 ཁམས་གོང་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ལ་གཉིས་སུ་མི་འབྱེད་པར་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ལ་གཉིས་སུ་འབྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.29.21 問:上界地攝修所斷煩惱不分為二種，而欲地攝修所斷煩惱分為二種，理由為何? |
1.29.22 དེ་ལྟར་གཉིས་སུ་འབྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། འདོད་པ་ཁམས་ན་ཁམས་གོང་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཉོན་མོངས་གྲངས་མང་ཞིང་ཉེས་དམིགས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཕལ་ཆེར་སྤངས་པ་ལ་ཕྱིར་འོང་དང་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་བཞག་པའི་ཕྱིར། ཁམས་གོང་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་སྒོམ་སྤང་ཉོན་མོངས་རྣམས་འབྲས་བུ་གཅིག་གི་སྤང་བྱར་མཛད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཁམས་གོང་འདོད་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཉོན་མོངས་གྲངས་ཉུང་བ་དང་ཉེས་དམིགས་ཀྱང་ཆུང་བའི་ཕྱིར། | 1.29.22 答:如是分為二者之理由，乃欲界觀待上界，煩惱數量多，過 患亦極大，故安立大多數斷除欲地攝之修所斷煩惱為一來果、無餘 斷除者為不還果;安立諸上界地攝修所斷煩惱為一果所斷之理由， 乃因上界觀待欲界煩惱數少、過患亦小故。 |
1.29.23 གཉིས་པ་མཛོད་པའི་ལུགས་ནི་རྒྱུ་མཚན་རྣམ་པ་ལྔའི་སྒོ་ནས་འབྲས་བུ་བཞིར་བཞག་སྟེ། འབྲས་གནས་བཞི་པོ་གང་རུང་ཡིན་ན་ཞུགས་ལམ་སྔོན་དུ་བཏང་བ། འབྲས་གནས་ཀྱི་ལམ་ཐོབ་པ། སྤང་བྱ་སྤངས་པའི་བྲལ་ཐོབ་གཅིག་རྙེད་པ་ལྟ་བུའི་ཟད་པ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྡོམས་པ། རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཤེས་པ་བརྒྱད་ཚན་ཐོབ་པ་དང༌། མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཞག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.29.23 次者，《俱舍論》宗，以五種因門安立果為四，因若是四住果 隨一，須先捨向道、得住果道、總集斷— 猶如獲斷諸所斷品之單 一「離得」[注]、得解脫道攝八智組、得現證無常等十六〔行相〕之本智，而如是安立故， |
1.29.24 མཛོད་ལས། འབྲས་བུ་བཞིར་རྣམ་བཞག་པ་ནི། །རྒྱུ་ལྔ་དག་ནི་སྲིད་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་ལ་སྔོན་ལམ་བཏང་བ་དང༌། །གཞན་ཐོབ་པ་དང་ཟད་སྡོམས་དང༌། །ཤེས་པ་བརྒྱད་ཚན་ཐོབ་པ་དང༌། །རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཐོབ་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.24 如《俱舍論》云:「五因立四果，捨曾得勝道，集斷得八智，頓修 十六行。[注]」 |
1.29.25 གསུམ་པ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་བཤད་པ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། ཁམས་གང་དུ་ཐོབ་པ། ལམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པ། ས་གང་ལ་བསྟེན་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.25 第三、講說能證之道有三:於何界證?依何道證?依何地證? |
1.29.26 དང་པོ་ནི་འབྲས་བུ་དང་པོ་གཉིས་དང་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་རྣམས་དང་པོར་གསར་དུ་ཐོབ་པ་འདོད་ཁམས་ཁོ་ནར་ཐོབ་དགོས་ཏེ་དེ་གསུམ་དང་པོར་ཐོབ་པ་འདོད་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་མ་བྲལ་པའི་གང་ཟག་གིས་ཐོབ་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.26 初者，前二果與次第證之不還等，新證者唯在欲界證，因新證 彼三者須是未離欲貪之補特伽羅故。 |
1.29.27 ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་མི་འོང་ཀྱང་གསར་ཐོབ་འདོད་པའི་རྟེན་ཁོ་ནར་ངེས་ཏེ། དེའི་གསར་ཐོབ་མཐོང་ལམ་ཐོབ་པའི་རྟེན་ཅན་དུ་ངེས་པ་གང་ཞིག ཁམས་གོང་གི་རྟེན་ལ་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་བ་མེད་པས་མཐོང་ལམ་གསར་དུ་ཐོབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། | 1.29.27 先離貪不還，新證者亦決定唯是欲界所依，因其新證者決定是 證見道之所依，且上界所依無厭離輪迴，以致無新證見道故。 |
1.29.28 ལུང་ལས། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་སོགས་ལྔ་ཀ་འདོད་པའི་ཁམས་འདིར་རྩོམ་ཞིང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་ཅེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། སྤྱིར་གོང་མ་གཉིས་ན་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་བ་མེད་པ་དང་ཁྱད་པར་གཟུགས་མེད་ན་ལུང་ལ་བརྟེན་པ་མེད་པ་གང་ཞིག མཐོང་ལམ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་ཡིད་འབྱུང་གི་སྐྱོ་བ་དང་ལུང་གཉིས་ཀ་ལ་བརྟེན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.28 教典云:「行色界之不還中般等五種始於此欲界，究竟於色界故。」 前者成立，因一般上二界中無厭離輪迴，尤其無色〔界〕無依經， 且新生起見道須依賴厭離與經二者故。 |
1.29.29 དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཁམས་གསུམ་ཀའི་རྟེན་ལ་ཐོབ་པ་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་རྟེན་ལ་ཉོན་མོངས་སྤངས་པའི་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡོད། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་སུ་ཡང་ཉོན་མོངས་སྤངས་ནས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང༌། མཛོད་ལས། འདོད་པར་གསུམ་ཐོབ་ཐ་མ་ནི། །གསུམ་དུའོ་གོང་ན་མཐོང་ལམ་མེད། །མི་སྐྱོ་ལུང་ལས་འདིར་བརྩོམ་ཞིང༌། །དེ་མཐར་ཕྱིན་ཅེས་འབྱུང་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.29 阿羅漢果於三界所依得，因欲界所依有證得斷煩惱之涅槃，上 二界亦有斷煩惱而證涅槃故。此復，如《俱舍論》云:「三依欲後 三，由上無見道，無間無緣下，無厭及經故。[注]」 |
1.29.30 གཉིས་པ་ལམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པ་དང༌། མཐོང་ལམ་དང་སྒོམ་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.30 第二、依何道證有二:依世、出世道而證，依見、修道而證。 |
1.29.31 དང་པོ་ནི་འབྲས་བུ་ཐོག་མཐའ་གཉིས་འདས་ལམ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། མཐོང་སྤངས་ཉོན་མོངས་སྤངས་པའི་ཆ་ནས་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། སྲིད་ཉོན་དགུ་པའི་ས་བོན་སྤངས་པའི་ཆ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འཇོག་པ་གང་ཞིག དེ་གཉིས་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་བྱེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.31 初者，初後二果唯依出世間道而得，因由斷見所斷煩惱之分而 安立證預流果，及由斷有頂煩惱第九品種子之分而安立證阿羅漢 果，且無斷彼二者之種子之世間道故。 |
1.29.32 འབྲས་བུ་བར་པ་གཉིས་ལ་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་དང་རིམ་གྱིས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་གཉིས་འདས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། མཐོང་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.29.32 中間二果有先離貪與次第證二者，其中前二者依出世間道而得，因依見道而得故。 |
1.29.33 རིམ་གྱིས་པའི་འབྲས་བུ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གཉིས་ཀ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པ་ཡོད་དེ། འདོད་ཉོན་དྲུག་པ་མངོན་འགྱུར་བ་དང་དགུ་པ་མངོན་འགྱུར་བ་ཙམ་སྤངས་པའི་ལམ་ཟག་བཅས་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། སྤང་བྱ་དེ་གཉིས་ཀྱི་ས་བོན་དངོས་སུ་སྤོང་བྱེད་ཀྱི་སྒོམ་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཚེ་འདས་ལམ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.29.33 二種次第證，則可依世間與出世間道二者而得，因依於僅斷欲界煩 惱第六品現行與第九品現行之有漏粗靜行相道而得時，則依世間道 而得;依直接斷彼二所斷之種子之修道無間道而得時，則僅依出世 間道而得故。 |
1.29.34 དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་དེ་སྔོན་ཞི་གནས་ལ་ཤ ས་ཆེར་སྤྱོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཞི་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ། ལྷག་མཐོང་ལ་ཤ ས་ཆེར་སྤྱོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན། བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། ཅེས་སོ། | 1.29.34 此復，因彼補特伽羅往昔若重行奢摩他，則依粗靜行相之奢摩他而 得;倘重行毘鉢舍那，則依無間道而得故。 |
1.29.35 །གཉིས་པ་ནི་འོ་ན། མཐོང་སྒོམ་གྱི་ལམ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་ཅེ་ན། རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི་མཐོང་ལམ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། མཐོང་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། འབྲས་བུ་བར་པ་གཉིས་ལ་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་དང་རིམ་གྱིས་པ་གཉིས། དང་པོ་གཉིས་མཐོང་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། བཅུ་དྲུག་པ་ལམ་རྗེས་ཤེས་ཀྱི་རྟོགས་པ་ཐོབ་པའི་ཚེ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་གཉིས་སྒོམ་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། འདོད་ཉོན་དྲུག་པ་དང་དགུ་པའི་དངོས་གཉེན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ནི་སྒོམ་ལམ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། སྲིད་ཉོན་དགུ་པའི་དངོས་གཉེན་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.29.35 次者(依見、修道而證)，然則，依見、修道何者而證?預流 果唯依見道而得，因由斷見所斷煩惱之種子之門而得故。中間二果 有先離貪與次第證二者，前二者依見道而得，因於得第十六道類智 證量時得故;後二者依修道而得，因依於欲界煩惱第六品與第九品 之正對治而得故。阿羅漢果唯依修道而證得，因依有頂煩惱第九品 之正對治無間道而得故。 |
1.29.36 གསུམ་པ་ས་གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པ་ནི། འབྲས་བུ་དང་པོ་གཉིས་དང་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ནི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། འདོད་སེམས་ཀྱིས་མི་ཐོབ་ཅིང་དེ་གསུམ་ཐོབ་དགོས་ཀྱི་གང་ཟག་དེས་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་དགུ་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.29.36 第三、依何地證?前二果與次第證不還，唯依初靜慮近分而 證，因無法以欲心證，而要證此三者之補特伽羅未得根本靜慮故。 先離貪不還果，則依根本靜慮而證，因見道前依於世間修所斷欲界 第九品煩惱離貪之力而證故。 |
1.29.37 འདི་ལ་བསམ་གཏན་བཞི་ཀའི་དངོས་གཞི་ཡོད་པར་ཁ་ཅིག་བཞེད་དེ་དཔྱད་གཞིའོ། །དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ནི་ཟག་མེད་ས་དགུ་གང་རུང་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་སྟེ། ཁམས་འོག་མ་གཉིས་སུ་ཐོབ་པའི་ཚེ་བསམ་གཏན་ས་དྲུག་གང་རུང་དང༌། གོང་མར་ཐོབ་པའི་ཚེ་གཟུགས་མེད་དང་པོ་གསུམ་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.29.37 於此，有言四根本靜慮皆有，可再探究。阿羅漢果依無漏九地隨一 而得，因於下二界得時，依靜慮六地隨一;於上界得時，則依無色 前三根本而得故。 |
1.29.38 སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་དགྲ་བཅོམ་ནི་ཉེར་བསྡོགས་ཁོ་ན་དང༌། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འཐོབ་པའི་དགྲ་བཅོམ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི། གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འཐོབ་པའི་དགྲ་བཅོམ་ནི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.29.38 頓斷阿羅漢唯依近分;行色界不還將得之阿羅漢，乃依根本靜慮; 行無色不還將得之阿羅漢，則依根本無色而得。 |
1.29.39 ཟག་མེད་ས་དགུ་ཡང་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་དེའི་དངོས་གཞི་ཙམ་ཁྱད་གཉིས། བསམ་གཏན་ཕྱི་མ་གསུམ་གྱི་དངོས་གཞི། གཟུགས་མེད་དང་པོ་གསུམ་གྱི་དངོས་གཞི་ཟག་མེད་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.39 復有無漏九地:初靜慮近分、根本初靜慮但住者、根本初靜慮勝進者，後三根本靜慮與前三根本無色等諸無漏。 |
1.29.40 གཉིས་པ་དེ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། སྤྱིར་བཤད་པ་དང་སོ་སོར་བཤད་པའོ། | 1.29.40 第二、建立住於其果之補特伽羅有二:總說與別說。 |
1.29.41 །དང་པོ་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པ་ཞུགས་གནས་གང་ལ་བཞག་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བ་ཞུགས་གནས་གང་ལ་བཞག་པ། ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་ཞུགས་གནས་གང་ལ་བཞག་པ། སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པ་ཞུགས་གནས་གང་ལ་བཞག་པ། སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བ་ཞུགས་གནས་གང་ལ་བཞག་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.41 初者有五:次第證安立於何向住、超證安立於何向住、先離貪 安立於何向住、漸斷安立於何向住、頓斷安立於何向住。 |
1.29.42 དང་པོ་ནི། འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པ་ཞུགས་གནས་བརྒྱད་ཀ་ལ་བཞག་སྟེ། འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་གསུམ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་དང་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར་འོང་དང་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་མི་འོང་དང་འབྲས་བུ་དང་པོ་གསུམ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་དགྲ་བཅོམ་ཡོད་པ་གང་ཞིག དེ་རྣམས་ཡིན་ན་སོ་སོར་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.42 初者，次第證安立於八向住，因有將證後三果之預流、曾有預流證量之一來、曾有預流證量之不還，與已證前三果之阿羅漢，且 若是彼等，各別定是次第證故。 |
1.29.43 གཉིས་པ་ནི། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་མེད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་དེ་འབྲས་གནས་བཞིར་ཕྱེ་བའི་འབྲས་གནས་དང་པོ་ཡིན་པས། དེའི་སྔོན་དུ་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་འོང་དང་ཕྱིར་མི་འོང་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་དེ་འབྲས་གནས་བཞིར་ཕྱེ་བའི་འབྲས་གནས་དང་པོ་གང་ཞིག རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་དེ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་མེད་དེ། དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་འབྲས་གནས་བཞིའི་ཐ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.29.43 第二(超證安立於何向住)，預流無超證，因預流乃四住果分類中第一，是故於此之前無證得沙門性果故。一來與不還有超證， 因住預流果是四住果分類中第一，且有往昔未具預流證量之一來與 不還故。無超證之住阿羅漢果，因阿羅漢是四住果中最後故。 |
1.29.44 ཁོ་ན་རེ། སྤང་བྱ་ཅིག་ཅར་བའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་དེ་འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེ་ཕྱིར་འོང་དང་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་མ་བྱས་པར་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་པའི་འབྲས་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྙམ་ན། | 1.29.44 有作是念:「須承許頓斷住阿羅漢果為超證，因其未證一來與 不還果而證阿羅漢果之住果故。」 |
1.29.45 དོན་ལ་མ་བརྟག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བར་ཐལ་བ་བཟློག་ཏུ་མེད་དོ། | 1.29.45 是未觀察義理，若如是，則有頓斷預流亦應成超證之失，無可避免。 |
1.29.46 །གསུམ་པ་ནི། ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་རྒྱུན་ཞུགས་མེད་དེ། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་མཐོང་སྤངས་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་མེད་པའི་ཕྱིར། ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་འོང་ཡོད་དེ། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འདོད་ཉོན་ཕལ་ཆེར་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་འོང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.46 第三(先離貪安立於何向住)，無先離貪預流，因見道前無唯 斷見所斷三結之預流故。有先離貪一來，因見道前有於大多數欲界煩惱離貪之一來故。 |
1.29.47 འདི་ལ་རང་ལུགས་ཀྱི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག་རྣམ་བཤད་ལས་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་འོང་མ་བཤད་ཅིང་ཁྱད་པར་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་ཊཱིཀྐར། དེ་ཉིད་ལ་ཡང་མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་ཕལ་ཆེར་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་སྒོམ་ལམ་གྱིས་ཐོབ་པ་གཉིས་ཡོད་ལ། སྔ་མ་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་དུ་འདོད་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཐལ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པས་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་འོང་མི་འཐད་ལ། | 1.29.47 於此，有自宗學者[注]言:「《心要莊嚴疏》中未說先離貪一 來，尤其於《集論釋》云:『彼亦有於見道前於大多數〔染〕離貪 與由修道而得二種，前者若許為先離貪，則太過已。』 |
1.29.48 རིགས་པས་ཀྱངའགོག་ནུས་ཏེ། ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་ཞེས་པའི་ཆགས་པ་དེ་སྤྱིར་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་ཁྱད་པར་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་བྱེད་རིགས་པ་གང་ཞིག མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འོང་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་འོང་མེད་པའི་ཕྱིར། ཅེས་གསུངས་པ་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པ་དག་གིས་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིག | 1.29.48 是故，先離貪一來不應理，正理亦可破之，因所謂『先離貪』之貪，一般而言是指欲地攝貪，尤其是指世間修所斷欲地攝貪，而見道前無斷世間修所斷貪之一來故，因見道前無證得根本靜慮等至之一來故。」此說法智者當善觀析。 |
1.29.49 ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་མི་འོང་ཡོད་དེ། ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་ཞེས་པའི་ཆགས་པ་དེ་སྤྱིར་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་ཁྱད་པར་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་བྱེད་རིགས། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དེ་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་བགེགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཅིང༌། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.49 有先離貪之不還，因所謂「先離貪」之貪，一般而言是指欲地攝貪，尤其是指世間修所斷欲地攝貪，而欲地攝貪乃證不還果之主要障礙，且於見道前有斷世間修所斷欲地攝貪之不還故，因於見道前有證得根本靜慮之不還故。 |
1.29.50 འདི་ལ་མང་པོ་ཞིག་མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བར་བཞེད་པ་ནི་ཅུང་ཟད་རྩིངས་པར་མངོན་ཏེ། | 1.29.50 於此，多有主張在見道前已斷欲地攝貪。 |
1.29.51 མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་དངོས་གཉེན་བར་ཆད་མེད་ལམ་ཐོབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་སྒོམ་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་ཐོབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.51 明顯可知稍粗糙，因見道前無證得正對治欲地攝貪之無間道故，因見道前無證得修道無間道故。 |
1.29.52 ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་མེད་དེ། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་སྲིད་ཉོན་དགུ་པ་སྤངས་པའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.52 無先離貪住阿羅漢果，因見道前無斷除有頂煩惱第九品之住阿 羅漢果故。 |
1.29.53 བཞི་པ་ནི་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པ་ཞུགས་གནས་བརྒྱད་ཀ་ལ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་དང་དགྲ་བཅོམ་ལ་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པ་ཡོད། བར་པ་གཉིས་ལ་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་རིམ་གྱིས་སྤོང་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་དང་རིམ་གྱིས་སྤངས་བའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.53 第四(漸斷安立於何向住)，漸斷安立於八向住，因預流與阿羅漢中有漸斷者，中間二者周遍是漸斷故。前者成立，因有漸斷三界修所斷煩惱之預流與已漸斷住阿羅漢果故。 |
1.29.54 ལྔ་པ་ནི་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་ཡོད་དེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཅིག་ཆར་དུ་སྤོང་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་གནས་ཡོད་དེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཅིག་ཆར་དུ་སྤངས་པའི་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.54 第五(頓斷安立於何向住)，有頓斷預流向，因有頓斷三界修 所斷煩惱之預流向故。有頓斷之阿羅漢向住，因有已頓斷三界修所 斷煩惱之阿羅漢向住故。 |
1.29.55 དེ་ཡང་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། འདི་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་དང་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་གཉིས་ལ་གདགས་སོ་ཞེས་པ་ཙམ་ལས་མ་གསུངས་ཀྱང༌། གསེར་ཕྲེང་དང་རྣམ་བཤད་ལས། ཞུགས་པ་གཉིས་ཀྱང་སྦྱར་རུང་བར་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ།། | 1.29.55 此復，如《集論》僅言:「此即假名於預流果及阿羅漢果二 者。」然《金鬘疏善說》與《心要莊嚴疏》中云:亦可適用於二 向。乃依此說而安立。 |
1.29.56 གཉིས་པ་སོ་སོར་བཤད་པ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་སྐོར་བཤད་པ། ཕྱིར་འོང་གི་སྐོར་བཤད་པ། ཕྱིར་མི་འོང་གི་སྐོར་བཤད་པ། དགྲ་བཅོམ་གྱི་སྐོར་བཤད་པའོ། ། | 1.29.56 第二、別說有四:講說有關預流、講說有關一來、講說有關不 還、講說有關阿羅漢。 |
1.29.57 དང་པོ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་བཤད་པ། རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་བཤད་པའོ། ། | 1.29.57 初者有二:講說預流向、住預流果。 |
1.29.58 དང་པོ་ནི། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་གང་ཞེ་ན། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་སྟན་གཅིག་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ཞེས་སྦྱོར་ལམ་སྟན་གཅིག་པ་ནས་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་འཇོག་པར་གསུངས་པ་བཞིན། རྣམ་བཤད་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི་ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་བཞེད་པ་བཀོད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དེ་ཉིད་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་འཆད་པ་མིན་ཏེ། འགྲེལ་པ་འདིར་འཆད་པར་འགྱུར་པའི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མཐོང་བའི་ལམ་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་ཞེས་གསུངས། | 1.29.58 初者，如《集論》說:「何等為預流向?謂從住順決擇分一 座者，乃至住見道十五心剎那位之補特伽羅。[注]」從加行道一座位 者，即安立預流向。《心要莊嚴疏》中亦如是闡述，僅是敘述《集 論》之主張，然此並非阿闍黎所承許，因此釋中云:「依於將述說 之道相智所攝見道十六剎那。[注]」 |
1.29.59 བཞེད་པ་དེ་ནི། མཛོད་ལས། དེ་ལ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ནི། །མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ། དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་དེ་དག་ཏུ། །དད་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་བ། །སྒོམ་པས་སྤང་བྱ་མ་སྤངས་ན། །འབྲས་བུ་དང་པོ་ལ་ཞུགས་པ། །རྣམ་ལྔའི་བར་བཅོམ། ཞེས་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་ལ་འཕགས་པས་ཁྱབ་པར་མཛད་པ་དང༌། འཇུག་པ་ལས། འདི་ནི་འཕགས་པ་བརྒྱད་པ་ཇི་ལྟ་དེ་ལྟར་ཉེ་བར་བསྟན། ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་སྲོལ་མཐུན་པ་ཡིན་ལ། | 1.29.59 此主張如《俱舍論》云:「前十五見道，見未曾見故，名隨信 法行，由根鈍利別，具修惑斷一，至五向初果。[注]」言預流向周遍 是聖者。與《入中論》云:「如第八聖此亦爾。」之理同。 |
1.29.60 རིགས་པས་ཀྱང་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ། མཚོན་བྱེད་དཔེའི་དགེ་འདུན་དང་ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པའི་གཞི་མཐུན་ཡོད། མཚོན་བྱ་དོན་གྱི་དགེ་འདུན་དང་བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་གཞི་མཐུན་བཞག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.60 正理亦〔能成立〕是應理，因能表喻僧與聲聞阿羅漢有同位， 然所表義僧與菩薩加行道者卻無同位故。 |
1.29.61 དེས་ན་གཙོ་བོར་མཐོང་སྤངས་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དུ་བརྩོན་བཞིན་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་དད་པའི་རྗེས་འབྲང་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་གཉིས། སྤང་བྱ་སྤོང་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་དང་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་གཉིས། | 1.29.61 是故「主要為了證得唯斷見所斷三結住類之沙門性果而正精勤 之聖者補特伽羅」，是預流向之能安立。此以根門可分為:預流向 隨信行與預流向隨法行二者。以斷所斷門可分為:漸斷預流向與頓 斷預流向二者。 |
1.29.62 ས་མཚམས་ནི་ཐེག་དམན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་ནས། རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུས་བསྡུས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་མ་ཐོབ་ཚུན་ཆད་ན་ཡོད་དོ། | 1.29.62 界限:從小乘見道無間道乃至未證得預流果所攝解脫道。 |
1.29.63 །གཉིས་པ་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་བཤད་པ་ནི། མཐོང་སྤངས་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། དབྱེ་ན་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་དང༌། སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་གཉིས། | 1.29.63 次者，講說住預流果，「安住於『唯斷見所斷三結住類之沙門 性果』之補特伽羅」，是住預流果之能安立。可分為:漸斷住預流 果與頓斷住預流果二者。 |
1.29.64 དང་པོ་ནི། མཐོང་སྤང་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གང་ཞིག ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤང་རིམ་གྱིས་སྤོང་བ་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.64 初者:「安住於『唯斷見所斷三結之沙門性果』之補特伽羅， 且漸次斷除三界修所斷」，是漸斷住預流果之能安立。 |
1.29.65 མཐོང་སྤང་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ཡོད་དེ། འཇིག་ལྟ་ཀུན་བརྟགས། ཚུལ་ཁྲིམས་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན། ཐེ་ཚོམ་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་ནོ། ། | 1.29.65 見所斷三結:分別薩迦耶見、戒禁取見、染疑。 |
1.29.66 དེ་ལ་དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་དད་མོས་པ་དང་མཐོང་ཐོབ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། མཛོད་ལས། གང་ཞིག་གང་ལ་ཞུགས་པ་ནི། །བཅུ་དྲུག་པ་ལ་དེ་འབྲས་གནས། །དེ་ཚེ་དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་དག །དད་པས་མོས་དང་མཐོང་བས་ཐོབ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.66 此以根門可分為:漸斷預流信解與見至二者，如《俱舍論》 云:「至第十六心，隨三向住果，名信解見至，亦由鈍利別。[注]」 |
1.29.67 ཡང་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ལ་སྦྱོར་བའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་ཙམ་པོ་བ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས། དེ་གཉིས་སོ་སོར་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཡིན་པ་གཞིར་བཞག་ལ། རང་གི་གོང་མའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དུ་བརྩོན་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་བཞིན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་སྔ་མའི་ངོ་བོ། དེ་ཡིན་པ་གཞིར་བཞག་པ་ལ་རང་གི་གོང་མའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དུ་བརྩོན་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་བཞིན་པ་དེ་ཕྱི་མའི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.29.67 復漸斷預流以加行門可分為:漸斷住預流果但住者與勝進者二 者。各別安立彼二者如下:「是漸斷預流，且非正住於為證自上果 而精勤之無間道者」，為前者之體性;「是漸斷預流，且正住於為證自上果而精勤之無間道者」，為後者之體性。 |
1.29.68 དེ་གཉིས་སོ་སོའི་མཚན་གཞི་ཡང་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་དང་པོ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ལ་གནས་པའི་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ལྟ་བུ་དང་པོ་དང༌། འདོད་ཉོན་དང་པོའི་དངོས་གཉེན་ལ་གནས་པའི་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ལྟ་བུ་གཉིས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་མཛོད་ལས། འབྲས་ཐོབ་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་གྱི། །ལམ་ཐོབ་མེད་པས་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །མི་བརྩོན་པ་ནི་ཞུགས་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.68 亦有此二者各自之事相:如住於斷世間修所斷欲界煩惱第一品 之解脫道的漸斷預流為前者;如住於正對治欲界煩惱第一品之漸斷 預流為後者。復如《俱舍論》云:「諸得果位中，未得勝果道，故 未起勝道，名住果非向。[注]」 |
1.29.69 དེ་ཡང་སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ལ་སྐྱེ་བ་ལེན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་དང་རྒྱུན་ཞུགས་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་གཉིས། | 1.29.69 此復，漸斷預流以取生門可分為:預流七返與預流家家二者。 |
1.29.70 དང་པོ་ལ་ཁ་ཅིག རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་ཡིན་ན་འདོད་པར་རིགས་མཐུན་གྱི་སྐྱེ་སྲིད་ལན་བདུན་ལེན་པས་ཁྱབ་པར་བཞེད་པ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། | 1.29.70 於初者，有主張云:「若是預流七返，周遍於欲界取七種同類生有。」 |
1.29.71 མཛོད་འགྲེལ་ལས། གོང་དུ་འཕོ་བ་དེ་དག་བར་སྐབས་སུ་ཡང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་རུང་བར་ལྟའོ། །འོག་མིན་དང་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་ནི་དེ་ཕན་ཆད་དུ་འགྲོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་མཆོག་ཏུ་ཐོགས་ན་ལན་བདུན་པ་ཉིད་བཞིན་ནོ། ། | 1.29.71 非意趣，因《俱舍論釋》中云:「見二上流者於中期得般涅 槃，此行色究竟天及有頂天為彼極端處，過彼無行故，如同預流極 七返生。[注]」 |
1.29.72 ཞེས་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་འདོད་པར་རིགས་མཐུན་གྱི་སྐྱེ་སྲིད་ལན་བདུན་མ་བླངས་པར་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡོད་པ་དཔེར་མཛད་ནས། འོག་མིན་དང་སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོའི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བ་ཚངས་རིགས་ཀྱི་རྟེན་སོགས་བར་སྐབས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། | 1.29.72 闡述有預流七返於欲界不取七次同類生有而證涅槃，以此為喻，說 行色究竟及行有頂究竟之行色界不還上流者中，有中期在梵眾天所 依等涅槃故。 |
1.29.73 དེ་ཉིད་ལས། མཆོག་ཏུ་ཐོགས་ན་ལན་བདུན་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི་མ་ངེས་པས་མ་བརྗོད་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.73 《俱舍論釋》云:「餘位亦有極七返生。然非決定。是故不說。[注]」 |
1.29.74 རང་གི་ལུགས་ལ། རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ལན་བདུན་པ་ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་ཡིན་ན་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ། འདོད་ཉོན་དང་པོ་མ་སྤངས་པ། སྔོན་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་དུས་སུ་འཕགས་ལམ་ཐོབ་ནས་ཀྱང་འདོད་པར་རིགས་མཐུན་གྱི་སྐྱེ་སྲིད་ལན་བདུན་ལེན་པའི་ལས་བསགས་པ་ལྟར་ལེན་པར་ངེས་པ་དགོས་ཏེ། | 1.29.74 自宗:所言「極七返」中直接顯示之預流七返必是住預流果、未斷欲界煩惱第一品、雖證得聖道，然須同於昔日異生時所造受取 欲界七次同類生有之業而受取。 |
1.29.75 མཛོད་ལས། འབྲས་གནས་སྒོམ་སྤང་བྱ་མ་ཟད། །རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ལན་བདུན་པ། །ཞེས་དང་འགྲེལ་པར། འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་གང་ཞིག སྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་གཅིག་ཀྱང་མ་སྤངས་བ་དེ་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ལ། ཞེས་པ་དང༌། བར་སྐབས་སུ་ཡང་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་ཅིང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་སྟེ། དེ་སྲིད་དུ་སྲིད་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་པའི་ལས་ཀྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.29.75 如《俱舍論》云:「未斷修斷失，住果極七返。[注]」《俱舍論釋》 云:「是住果，又未斷任何一品修所斷惑，乃預流。[注]」與「中 期雖證聖道而不證涅槃，以未證涅槃前，由順次受有業之勢力生 故。[注]」 |
1.29.76 དེས་ན་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་གང་ཞིག འདོད་པར་རིགས་མཐུན་གྱི་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་ལེན་པའི་རིགས་ཅན་དེ་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་དང་མ་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་གཉིས། | 1.29.76 是故，「是新證預流果之預流，且於欲界受取七次同類生有之 品類」，是預流七返之能安立。此可分為:預流決定七返與預流不定七返二者。 |
1.29.77 འདོད་ཉོན་དང་པོ་མ་སྤངས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་གང་ཞིག འདོད་པར་སྐྱེ་སྲིད་བཅུ་བཞི་དང་བར་སྲིད་བཅུ་བཞི་ལེན་ངེས་དེ་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་ལྷའི་རྟེན་ཅན་གྱི་དེ་དང་མིའི་རྟེན་ཅན་གྱི་དེ་གཉིས། | 1.29.77 「是未斷欲界第一品煩惱之新證預流果之預流，且於欲界決定 受取十四生有與十四中有者」，是預流決定七返之能安立。此可分為:天所依預流決定七返與人所依預流決定七返二者。 |
1.29.78 ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་གང་ཞིག འདོད་ལྷའི་རྟེན་ལ་མྱ་ངན་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་དང་པོའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་གི་རྟེན་ཅན་གྱི་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་དྲུག་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟར་མཛོད་འགྲེལ་ལས། གང་ཞིག་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དེ་ཁོ་ནར་འོངས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ། ཞེས་གསུངས། | 1.29.78 「是預流決定七返，且於欲天所依證涅槃者」，為初者之能安 立。此可分為:欲界六天所依之預流決定七返六種。如是《俱舍論 釋》云:「諸天預流向，唯還於天趣而般涅槃。[注]」 |
1.29.79 ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་གང་ཞིག མིའི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་གཉིས་པའི་འཇོག་བྱེད། དབྱེ་ན་གླིང་གསུམ་གྱི་མིའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་གསུམ་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡང་མཛོད་འགྲེལ་ལས། གང་ཞིག་མི་དག་གི་ནང་དུ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དེ་ཁོ་ནར་འོངས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ། ཞེས་གསུངས། | 1.29.79 「是預流決定七返，且於人所依證涅槃者」，為後者之能安 立。可分為:三洲人所依之預流決定七返三種。如是《俱舍論釋》 云:「於諸人預流向，還於人趣而般涅槃。[注]」 |
1.29.80 རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་གང་ཞིག །འདོད་པར་སྐྱེ་སྲིད་བཅུ་བཞི་དང་བར་སྲིད་བཅུ་བཞི་ལེན་པར་མ་ངེས་པ་དེ་མ་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་པའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་གོང་ལྟར་གཉིས། | 1.29.80 「是預流七返，且於欲界不決定受取十四生有與十四中有者」，是預流不定七返之能安立，此可分為二者如上。 |
1.29.81 བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ལྷའི་རྟེན་ཅན་གྱི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་དེས་ལྷར་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་དང་བར་སྲིད་བདུན། མིར་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་དང་བར་སྲིད་བདུན་ཏེ། འདོད་པར་སྲིད་པ་ལན་ཉི་ཤ་རྩ་བརྒྱད་ལེན་པར་བྱེད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མིའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་དེས་ཀྱང་མིར་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་དང་བར་སྲིད་བདུན་སོགས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །མདོ་སྡེ་པ་ནི་འདོད་པའི་ལྷ་མི་སྡོམས་པའི་ནང་དུ་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་ཁོ་ན་ལེན་པར་བཞེད་དོ། ། | 1.29.81 毘婆沙師主張:天所依之預流七返，於天受取七次生有、七次中有，於人受取七次生有、七次中有，共受取欲界二十八有。如是，人所依預流決定七返亦如前受取於人七次生有與七次中有等。 經部師則承許:欲界人天合受唯七生有。 |
1.29.82 ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ནི་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་དང་མཐུན་པར་མཛད་དེ། ཉན་ས་ལས། ལྷ་དང་མིར་ལན་བདུན་བདུན་མཚམས་སྦྱར་ཞིང་འཁོར་ནས་སྡུག་བསྔལ་མཐར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཞེས་དང༌། མཛོད་འགྲེལ་ལས། འོད་སྲུངས་པ་རྣམས་ལྷ་རྣམས་སུ་ལན་བདུན་ཞེས་སོ་སོར་ཡང་འདོན་པས་འདི་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.82 無著兄弟則同毘婆沙師〔主張〕，〈聲聞地〉云:「極七返有天人往來。極至七返證苦邊際。[注]」《俱舍論釋》云:「飲光部，經分明別說於人天處各受七生，由是此中不應固執。[注]」 |
1.29.83 དེ་ལ་རྗེ་བཙུན་ཙོང་ཁ་པ་ཡབ་སྲས་གཉིས། ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱི་བཤད་པ་བཞིན་དུ་བཞེད་པས་ལུང་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་དོན་ཇི་ལྟར་འགྲེལ་ཞེ་ན། | 1.29.83 問:於此，至尊宗大師父子二者同無著兄弟所說而主張，然前 後文如何解釋? |
1.29.84 དེ་ལ་ལེགས་པར་བཤད་པ་གསེར་ཕྲེང་ལས། མིའི་རྟེན་ལ་རྒྱུན་ཞུགས་ཐོབ་ན་མིར་ལན་དྲུག་ལྷར་ལན་བདུན་བླངས་ཤིང་མཐར་ཡང་མིར་སྐྱེས་ནས་རྟེན་དེ་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། ལྷའི་རྟེན་ལ་རྒྱུན་ཞུགས་ཐོབ་ནའང་ལྷར་ལན་དྲུག་མིར་ལན་བདུན་བླངས་ཤིང་མཐར་ཡང་ལྷར་སྐྱེས་ནས་རྟེན་དེ་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད། ཅེས་གསུངས། | 1.29.84 答:《金鬘疏善說》云:「若於人所依證預流，受生於人六次、天七次，最後復生為人而於彼所依證涅槃;雖於天所依證預流，亦受生於天六次、人七次，最後復生於天所依而於彼證涅槃。」 |
1.29.85 ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་རྣམ་བཤད་དུ། ལྷའི་རྟེན་ལ་རྒྱུན་ཞུགས་ཐོབ་པ་དེས་ལྷ་དང་མིའི་སྐྱེ་སྲིད་སྤེལ་ཏེ། ལྷར་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་མིར་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་བླངས་ནས་མཐར་ལྷའི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མིའི་རྟེན་ལ་རྒྱུན་ཞུགས་ཐོབ་པ་དེས་མི་དང་ལྷར་སྐྱེ་སྲིད་བདུན་བདུན་བླངས་ནས་མཐར་མིའི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པར་གསུངས་སོ། ། | 1.29.85 《集論釋》云:「於天所依得預流者，間雜天與人之生有，受 取天、人生有各七次，最後於天所依證涅槃。如是，於人所依得預流者，受取人、天之生有各七次，最後於人所依證涅槃。」 |
1.29.86 དེ་གཉིས་ལས་ཕྱི་མ་ཉིད་ལེགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་བཏུས་རྩ་བར། ལྷ་དང་མི་རྣམས་སུ་ཡན་མན་དུ་སྲིད་པར་འཁོར་བར་བྱས་ནས། ཞེས་པ་ཡན་མན་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ནུས་པས་ཐོན་པའི་ཕྱིར། | 1.29.86 此二者中後者為善，因《集論》本文中說:「於人天生往來雜 受。[注]」從「往來」之詞可知故。 |
1.29.87 འོ་ན་ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་དེས་འདོད་པར་སྲིད་པ་ལན་ཉི་ཤ་རྩ་བརྒྱད་ལེན་ན་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་ | 1.29.87 問:若預流決定七返，在欲界中受取二十八有，應成非七返? |
1.29.88 སྐྱོན་མེད་དེ། དེའི་བླང་བྱའི་སྲིད་པ་རྣམས་བདུན་ཚན་དུ་འདྲ་བས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བདུན་ཚན་ལྔ་ལ་མཁས་པའི་དགེ་སློང་ལ་གནས་བདུན་ལ་མཁས་པའི་དགེ་སློང་ཅེས་དང༌། ཤིང་ལོ་མ་རེ་ལ་འདབ་མ་བདུན་བདུན་ཡོད་པ་དེ་ལ་འདབ་མ་བདུན་ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། ། | 1.29.88 答:無過，其所取諸有，同是七數，故如是稱。如:善巧五組 七處[注]之比丘稱為「比丘七處善[注]」;每片樹葉各有七瓣稱之為「七瓣樹[注]」。 |
1.29.89 འོ་ན་འཕགས་པའི་གང་ཟག་སྲིད་པ་བརྒྱད་པ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་སྐབས་སྦྲུལ་གོམ་པ་བདུན་པའི་དཔེས་གསུངས་པ་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་ | 1.29.89 問:然則，〔多界經云〕成立聖者補特伽羅八有時言及七步蛇 266喻，應成不應理? |
1.29.90 སྐྱོན་མེད་དེ། འགྲོ་བ་རིགས་མཐུན་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་སྲིད་བརྒྱད་པ་མི་ལེན་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.29.90 答:無過，乃於同類趣中，不受取第八生有之義。 |
1.29.91 འོ་ན། ངེས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བ་དེས་ཕྱིར་འོང་དང་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་ན་དེ་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། བྱེད་ན་སྐྱེ་སྲིད་གང་གི་རྟེན་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.29.91 問:然則，預流決定七返，若不證一來與不還果，則非次第 證。若證，則於何生有所依證? |
1.29.92 སྐྱེ་སྲིད་བཅུ་གསུམ་པའི་རྟེན་ལ་ཕྱིར་འོང་གི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད། བཅུ་བཞི་པའི་རྟེན་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་དང་དགྲ་བཅོམ་གྱི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་ཁས་བླངས་པ་ལ་ལུང་རིགས་ཀྱིས་གནོད་པ་མེད་པར་མངོན་ནོ། ། | 1.29.92 答:承許於第十三生有所依證一來果，於第十四所依證不還與 阿羅漢果，顯見無「教、理」之違害。 |
1.29.93 གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡོམས་ཀྱི་ཚིག་ལྟ་བུར། རྗེ་བཙུན་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། ལན་བདུན་པ་ལ་སྐྱེ་འཕགས་གཉིས། །འཕགས་པ་ལ་ཡང་ངེས་མ་ངེས། །རྣམ་གཉིས་ཉེར་བརྒྱད་སྐྱེ་ན་ཡང༌། །བདུན་ཚན་འདྲ་ཕྱིར་བདུན་པ་དང༌། །དང་པོར་ཐོབ་པའི་རྟེན་དེ་ལ། །མྱ་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། །གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་གཞུང་རྣམས་ཀྱིས། །སྐུ་མཆེད་གཉིས་ཀྱི་དགོངས་པར་སྒྲུབ། །ཅེས་གསུངས། | 1.29.93 綜合上述，至尊宗大師如是言:「七返凡聖二，聖者定不定， 雖生二十八，七數同故七，於初得所依，證得般涅槃，由上下二文，證兄弟意趣。[注]」 |
1.29.94 འདོད་ཉོན་གསུམ་པ་སྤངས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་གང་ཞིག འདོད་པར་རིགས་མཐུན་གྱི་སྐྱེ་སྲིད་གཉིས་སམ་གསུམ་ལེན་ཅིང་བཞི་པ་མི་ལེན་པ་དེ་རྒྱུན་ཞུགས་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེའི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.94 「是斷除欲界煩惱第三品之新證預流果之預流，且於欲界受取 二或三〔次〕同類生有，而不取第四」，是預流家家之能安立。 |
1.29.95 དེ་ལ་དབྱེ་ན་རྒྱུན་ཞུགས་ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་དང་མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་གཉིས་ཡོད་ལ། དང་པོ་ཡིན་ན་འདོད་ལྷར་སྐྱེ་བ་གཉིས་སམ་གསུམ་བླངས་ནས་དེའི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ཡིན་ན་མིར་སྐྱེ་བ་གཉིས་སམ་གསུམ་བླངས་ནས་རྟེན་དེ་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པས་ཁྱབ་པ་སོགས་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། རྣམ་གསུམ་རྣམ་བཞི་ལས་གྲོལ་བ། །ཚེ་གཉིས་གསུམ་དུ་རིགས་ནས་རིགས། །ཅེས་དང༌། | 1.29.95 此可分為:預流天家家與人家家二者。前者周遍受生於欲天二或三 〔次〕後，在彼所依證涅槃;後者周遍受生於人二或三〔次〕後， 在彼所依證涅槃等，如《俱舍論》云:「斷欲三四品，三二生家 家。[注]」 |
1.29.96 འགྲེལ་པར། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ལྔ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་མིན་ཞེ་ན། དེ་སྤངས་ན་དྲུག་པའང་གདོན་མི་ཟ་བར་སྤོང་བའི་ཕྱིར། ཅེས་དང༌། ལྷའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི། གང་ཞིག་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་རིགས་གཉིས་སམ་གསུམ་འཁོར་ནས། ལྷའི་རིགས་དེའམ་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །མིའི་རིགས་ནས་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི་མི་དག་གི་ནང་དུ་རིགས་གཉིས་སམ་གསུམ་འཁོར་ནས་གླིང་དེ་འམ་གཞན་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་གང་ཡིན་པའོ། །ཅེས་དང༌། | 1.29.96 釋云:「何緣此無斷五品者，以斷第五必斷第六。[注]」又云: 「天家家乃是所有於諸天中流轉二或三家後，於彼天家或餘〔處〕 般涅槃;人家家乃是所有在諸人中流轉二或三家後，於此或他洲般 涅槃。[注]」 |
1.29.97 དེའི་འགྲེལ་བཤད་རྒྱལ་པོ་སྲས་ལས། ལྷའི་རིགས་དེའམ་གཞན་དུ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དག་གི་ནང་དུ་བདེན་པ་རྣམས་མཐོང་ནས་རིགས་གཉིས་སམ་གསུམ་དུ་འཁོར་ཏེ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནང་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའམ། གཞན་རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞིའམ་འཐབ་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་རུང་སྟེ། ཞེས་གསུངས། | 1.29.97 彼之釋本《王子疏抄》亦云:「所言『於彼天家或餘〔處〕』謂如是:即於三十三天見諸諦後，流轉二或三家而於彼三十三天中般涅槃，餘者可於四天王天或夜摩天中般涅槃。」 |
1.29.98 སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ནི་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་འདོད་པའི་སྒོམ་སྤངས་དྲུག་པ་སྤང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་བར་དུ་ཡོད་དོ། ། | 1.29.98 漸斷預流之界限:從見道第十六剎那乃至住於正斷欲界修所斷 第六品之無間道。 |
1.29.99 རྒྱུན་ཞུགས་གང་ཞིག བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོགས་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཅིག་ཆར་དུ་སྤོང་བ་དེ་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་ཙམ་པོ་བ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས། ཕྱི་མ་དང་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པ་དོན་གཅིག | 1.29.99 「是預流，且依初靜慮近分未至定，頓斷三界修所斷煩惱」，是頓斷預流之能安立。此可分為:頓斷住預流果但住者、頓斷住預 流果勝進者。後者與頓斷阿羅漢向同義。 |
1.29.100 ས་མཚམས་ནི་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དགུ་ཅིག་ཆར་དུ་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་བར་དུ་ཡོད་དོ། ། | 1.29.100 界限:從見道第十六剎那，乃至住於正頓斷三界修所斷九種下 下品煩惱之無間道。 |
1.29.101 སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པ་དང་ཅིག་ཆར་བའི་དོན་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་རིམ་གྱིས་སྤོང་བ་དང་ཅིག་ཆར་སྤོང་བ་ལ་བཤད་པ་འདི་བླ་མ་གོང་མ་ཕལ་ཆེ་བའི་བཞེད་པར་སྣང་ཡང་དོགས་པ་འདི་ལྟར་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་སྤངས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ན་ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་སྤངས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་སྤངས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ན་ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱི་དེ་གཉིས་སྤངས་པའི་གང་ཟག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.101 對漸斷與頓斷義，雖大多先前上師貌似承許漸斷與頓斷三界修 所斷煩惱，然有此疑慮:因若是斷欲地攝煩惱之補特伽羅，必定是 斷上二界地攝煩惱之補特伽羅故，因若是斷欲地攝補特伽羅我執之 補特伽羅，須是斷上二界二種〔補特伽羅我執〕之補特伽羅故，因 若是彼，定是阿羅漢故。 |
1.29.102 འདིས་མཚོན་ནས་འདོད།་ཉོན་དང་པོ་དང་འདོད་ཉོན་དགུ་པ་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་ཞེས་པ་རྣམས་ལ་ཡང༌། ཕན་ཆེར་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་ཞིབ་ཆ་བསྣན་དགོས་རྣམས་མཁྱེན་པར་འཚལ་ལོ། ། | 1.29.102 由此可知，「於欲惑第一品、欲惑第九品離貪」大概指「於世間修所斷欲惑離貪」，必須辨別後加上〔世間修所斷欲惑〕等等〔 狀況〕，應當了知。 |
1.29.103 དེ་ལ་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བ་འཆད་པ་ན། ཀུན་བཏུས་སུ་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། ཅིག་ཆར་ངེས་པར་འབྱིན་པ་ནི་གང་བདེན་པ་རྣམས་མངོན་པ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་མི་ལྕོགས་པ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱིས་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་རྣམ་པས་ཅིག་ཆར་སྤོང་སྟེ། འདི་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་དང་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་ལ་གདགས་སོ། །ཕལ་ཆེར་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་སམ་འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་ཀུན་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་མི་བྱེད་ནའང་སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཅན་ཡིན་ཏེ། སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་འདོད་པའི་ཁམས་ཉིད་དུ་སྐྱེ་སྟེ་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་མེད་པ་ན་རང་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.103 於此，闡述頓斷時，《集論》如是云:「頓出離者，謂入諦現 觀已，依止未至定，發出世間道，頓斷三界一切煩惱，品品別斷， 唯立二果:謂預流果、阿羅漢果。如是補特伽羅多於現法或臨終 時，得具知根，設不能得，由願力故，即以願力，還生欲界，出無 佛世，成為獨覺。[注]」 |
1.29.104 ལུང་འདིའི་དོན་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཕལ་ཆེར་གོ་སླ་ལ་ཕལ་ཆེར་ནི་མཐོང་བའི་ཆོས་སམ་འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་ཀུན་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ། །ཅེས་པའི་དོན་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག མཐོང་བའི་ཆོས་འཆི་བའི་དུས་དེར་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ལ་འཆད་པ་དང༌། ཡང་འཆི་བ་དེའི་སྔ་རོལ་ཙམ་དུ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ལ་འཆད་པ་ཡོད་ཀྱང་དཔྱད་གཞི་འདི་ལྟར་མཆིས་ཏེ། | 1.29.104 雖此論大部分義理從前述等中易知，然對於「多於現法或臨終 時，得具知根」內涵，有學者釋義為「現法臨終時證得涅槃」，亦 有言「正要臨終前證得涅槃」， |
1.29.105 གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་བཞིན་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འཆི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་མེད་པ་དང་འཆི་སྲིད་ཀྱི་སྔོན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཡིན་ན་རྒྱུན་ཞུགས་མཐོང་ཆོས་ཞི་ཡིན་དགོས་ཤིང༌། གཞུང་དུ་མཐོང་བའི་ཆོས་སམ་ཞེས་ཐ་དད་པ་ཁོ་ནར་གསུངས་པས་བར་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཡོད་པ་དེ་འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་ཀུན་ཤེས་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱེད་དོ་ཅེས་པའི་ལུང་གི་དོན་དུ་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་དུ་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་རྣམ་བཤད་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.29.105 但有如是疑問:若正入補特伽羅無我定之聲聞相續中，死心不現 前，以及死有前證涅槃之頓斷預流，定是預流現法寂滅，因論中云 「現法或」，各別宣說故，故有於中有所依證涅槃之頓斷預流， 臨終時證得具知根，是論中義，此為應理，因《集論釋》中如是說 故。 |
1.29.106 གཉིས་པ་ཕྱིར་འོང་གི་སྐོར་བཤད་པ་ལ་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་དང་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་བཤད་པ་གཉིས། | 1.29.106 第二、講說有關一來可分為二:講說一來向、講說住一來果。 |
1.29.107 དང་པོ་ནི། གཙོ་བོ་ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་ཕལ་ཆེར་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དུ་བརྩོན་བཞིན་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པའི་འཇོག་བྱེད། དབྱེ་ན་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་གཉིས། དང་པོ་དང་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་དོན་གཅིག གཉིས་པ་དང་མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་དྲུག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་གཉིས་དོན་གཅིག | 1.29.107 初者，「主要為了證得唯斷大多數五順下分結住類之沙門性果而正精勤之聖者補特伽羅」，乃一來向之能安立。此可分為:次第證一來向、超證一來向二者。初者，與次第證住預流果勝進者同義。次者，與見道前斷世間修所斷欲惑第六品之一來向二者同義。 |
1.29.108 ས་མཚམས་ནི་མཐོང་ལམ་ནས་ཕྱིར་འོང་གི་འབྲས་བུ་མ་ཐོབ་བར་དུ་ཡོད་དོ། ། | 1.29.108 界限:從見道乃至未證一來果。 |
1.29.109 གཉིས་པ་ནི། ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་ཕལ་ཆེར་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་དེ་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཀྱི་ངོ་བོར་འཇོག དེ་ལ་དབང་པོའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་དད་མོས་པ་དང་མཐོང་ཐོབ་པ་གཉིས། འབྲས་བུ་ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་འོང་དང་འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་འོང་གཉིས། དང་པོ་དང་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་འོང་དོན་གཅིག གཉིས་པ་དང་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་འོང་དོན་གཅིག སྦྱོར་བའི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཙམ་པོ་བ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས། | 1.29.109 次者(講說住一來果)，「安住於『唯斷大多數五順下分結住類之沙門性果』之聖者補特伽羅」，是住一來果之體性。此以根門 可分為:信解住一來果與見至住一來果二者。以證果門可分為:次 第證一來與超證一來二者，前者與曾有預流證量之一來同義;後者 與先離貪一來同義。以加行門可分為:住一來果但住者、住一來果 勝進者二者。 |
1.29.110 འདོད་ཉོན་བདུན་པ་འམ་བརྒྱད་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་གང་ཞིག འདོད་ལྷར་སྐྱེ་བ་ལན་གཅིག་བླངས་ནས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེ། ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པའི་འཇོག་བྱེད། དབྱེ་ན་འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་དང༌། ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་གཉིས་ཡོད། | 1.29.110 「斷欲惑第七品或第八品之住一來果勝進者，且於欲天受生一 次而證涅槃」，是住一來果勝進者一生一間之能安立。可分為:次 第證之住一來果勝進者一生一間、先離貪之住一來果勝進者一生一 間二者。 |
1.29.111 འདི་ལ་འདོད་ཉོན་བརྒྱད་པ་མ་སྤངས་པ་ཡོད་ན་བར་ཆད་གཅིག་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་ | 1.29.111 問:若未斷欲惑第八品，則應非一間? |
1.29.112 སྐྱོན་མེད་དེ། ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་བར་ཆད་ཀྱི་གཙོ་བོར་འདོད་ཉོན་དགུ་པ་གཅིག་པོ་ལས་མེད་པའི་ཆ་ནས་དེར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། ཉེས་ཆ་བདུན་ནམ་བརྒྱད་ཟད་པ། །ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་དང༌། །གསུམ་པ་ལ་ནི་ཞུགས་པའང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.112 答:無過，因證不還果之主要障礙唯有「欲惑第九品」，故如是稱故，如《俱舍論》云:「斷七或八品，一生名一間，此即第三向。[注]」 |
1.29.113 ཡང་ན་ཉེས་ཆ་བདུན་དང་བརྒྱད་ཟད་པ། ཅེས་བཏོན་ནས་འདོད་ཉོན་བརྒྱད་པའང་སྤངས་པ་ཁས་ལེན་ནོ། །འདོད་པར་སྐྱེ་སྲིད་གཉིས་ལེན་པའི་ལན་གཅིག་ཕྱིར་འོང་ཀྱང་ཡོད་དེ། ཉན་ས་ལས། ལྷའི་སྲིད་པ་ལན་གཅིག་དང་མིའི་སྲིད་པ་ལན་གཅིག་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་ལན་གཅིག་ཕྱིར་འོང་གི་འབྲས་བུར་བཞག་གོ །ཞེས་གསུངས། དེ་ལན་གཅིག་ཕྱིར་འོང་མ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེ་སྲིད་གཉིས་པོ་དེ་འདོད་པའི་སྐྱེ་སྲིད་དུ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། | 1.29.113 或言「斷七與八品」而承許已斷欲惑第八品。亦有在欲界受取二生有之一來，如〈聲聞地〉云:「受一次天有及一次人有時，安立為一來一返果。[注]」此不令成非一來一返，因二生有同是欲界生有故。 |
1.29.114 ཡང་འདོད་པར་ལས་ཉོན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལན་གཅིག་ཀྱང་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་འོང་ཡོད་དེ། ཕྱིར་འོང་གི་རྟེན་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཕྱིར་འོང་འབྲས་གནས་ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་ཡིན་ན་འདོད་ཉོན་བདུན་པ་སོགས་སྤངས་པས་ཁྱད་པར་བཤད་པ་ལ་ཡང་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཞིབ་ཆ་དགོས་པར་བསྣོན་པར་བྱ་ཞིང༌། རིགས་པ་དང་མི་འགལ་བར་བྱའོ། ། | 1.29.114 又有一次都不由業惑受生於欲界之一來，因有在一來所依證得不還果故。說住一來果一生一間定是具有斷欲惑第七品等所斷差別，亦須依上述加以辨別，令其與正理不相違。 |
1.29.115 ས་མཚམས་ནི་འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་འོང་བདེན་པ་མངོན་རྟོགས་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་དང༌། འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་འོང་འདོད་ཉོན་དྲུག་པ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནས་འདོད་པའི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་དགུ་པ་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་བར་ན་ཡོད་དོ།། | 1.29.115 界限:超證一來始於諦現觀第十六剎那，次第證一來則從斷欲 惑第六品之解脫道，乃至正斷欲界修所斷煩惱第九品之無間道。 |
1.29.116 གསུམ་པ་ཕྱིར་མི་འོང་གི་སྐོར་བཤད་པ་ལ། ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པ་བཤད་པ། ཕྱིར་མི་འོང་འབྲས་གནས་བཤད་པ་གཉིས། | 1.29.116 第三、講說有關不還可分為二:講說不還向、講說住不還果。 |
1.29.117 དང་པོ་ནི། གཙོ་བོར་ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དུ་བརྩོན་བཞིན་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་དེ་ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པ་གཉིས། དང་པོ་དང་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པ་དོན་གཅིག གཉིས་པ་དང་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་པ་དོན་གཅིག | 1.29.117 初者，「主要為了證得唯斷五順下分結住類之沙門性果而正精 勤之聖者補特伽羅」，是不還向之能安立。此可分為:次第證不還向、超證不還向二者。前者與曾有預流證量之不還向同義，次者與先離貪之不還向同義。 |
1.29.118 ས་མཚམས་ནི། དང་པོ་འཇིག་རྟེན་བའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་བདུན་པའི་དངོས་གཉེན་ལ་གནས་པ་ནས་འདོད་ཉོན་དགུ་པ་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་བར་ན་ཡོད། | 1.29.118 界限:前者從住於正對治世間修所斷欲惑第七品乃至住於正斷除欲惑第九品之無間道，後者安住於小乘見道八忍之間。 |
1.29.119 གཉིས་པ་ནི་ཐེག་དམན་གྱི་མཐོང་ལམ་བཟོད་པ་བརྒྱད་ལ་གནས་པའི་བར་ན་ཡོད། གཉིས་པ་ཕྱིར་མི་འོང་འབྲས་གནས་བཤད་པ་ལ། ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་ཕྱིར་མི་འོང་འབྲས་གནས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་ནི། མཐོང་སྤངས་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ། གནོད་སེམས་རྣམས་ཡིན་ནོ། ། | 1.29.119 次者，講說住不還果，「安住於『唯斷五順下分結住類之沙門上) 性果』之補特伽羅」，是住不還果之能安立。五順下分結[注]:見所斷三結、欲界貪、損心。 |
1.29.120 ཕྱིར་མི་འོང་ལ་དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཕྱིར་མི་འོང་དད་མོས་པ་དང་མཐོང་ཐོབ་པ་གཉིས། སྦྱོར་བའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཕྱིར་མི་འོང་འབྲས་གནས་ཙམ་པོ་བ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས། | 1.29.120 不還若以根門可分為:不還信解與見至二者。以加行門可分 為:住不還果但住者、住不還果勝進者二者。 |
1.29.121 འབྲས་བུ་ཐོབ་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པ་དང་ཆགས་བྲལ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་མི་འོང་གཉིས། དང་པོ་དང་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་སོང་གི་ཕྱིར་མི་འོང་དོན་གཅིག གཉིས་པ་དང་འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་དང༌། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་དང༌། མཐོང་ལམ་གྱི་སྔ་རོལ་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་དགུ་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་རྣམས་དོན་གཅིག | 1.29.121 以證果之理門可分為:次第證不還與先離貪不還二者。前者與 曾有預流證量之不還同義，後者與超證不還、見道前證根本靜慮等至之不還，以及見道前斷除世間修所斷欲惑第九品之不還同義。 |
1.29.122 འཕགས་ཆོས་བརྟེན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་ན། འདོད་པར་ཚེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་དང་མ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་གཉིས། འདོད་པར་འཕགས་ལམ་སྐྱེ་བ་བརྒྱུད་མར་བརྟེན་ནས་ཕྱིར་མི་འོང་ཐོབ་པའི་ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་དང་པོའི་མཚན་ཉིད། དཔེར་ན་རྒྱུན་ཞུགས་སྲིད་པ་ལན་བདུན་པ་བའི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་དང༌། རྒྱུན་ཞུགས་རིགས་ནས་རིགས་སྐྱེ་བའི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་ལྟ་བུ། | 1.29.122 以依聖法之理門可分為:經欲界生及不經欲界生之不還二者。 「於欲界依聖道歷經多生而證不還，且安住於唯斷五順下分結住類之沙門性果之補特伽羅」，是前者之性相。譬如:曾有預流七返證 量之不還、曾有預流家家證量之不還。 |
1.29.123 འོ་ན་འདོད་པར་ཚེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་དང་ཕྱིར་མི་འོང་མཐོང་ཆོས་ཞི་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.29.123 問:然則，經欲界生之不還與不還現法寂滅有何差別? |
1.29.124 ཡོད་དེ། དང་པོས་ཕྱིར་མི་འོང་ཐོབ་པའི་ཚེ་དེ་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། ཕྱི་མས་ནི་མཐོང་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚེ་དེ་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.124 答:其差別在於:前者在證得不還果當世證得涅槃，後者則在 證得見道當世證得涅槃。 |
1.29.125 འདོད་པར་ཚེ་ཡོངས་གྱུར་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་ཡིན་ན་ཁམས་གོང་དུ་སྐྱེ་བ་མི་ལེན་པ་ཞིག་དགོས་ཏེ། མཛོད་ལས། འདོད་པར་ཚེ་ཡོངས་གྱུར་པའི་འཕགས། །ཁམས་གཞན་དུ་ནི་འགྲོ་བ་མེད། །ཅེས་གསུངས། གཟུགས་སུ་ཚེ་ཡོངས་གྱུར་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་མི་ལེན་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་གཟུགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་ཚེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ནི་གལ་ཏེ་ན་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ཏུའང་འཇུག་སྟེ། གོང་དུ་འཕོ་བ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོར་[注]]མཐར་ཐུག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.125 若是經欲界生之不還，必定不受生上界，如《俱舍論》云:「 經欲界生聖，不往餘界生。[注]」經色界生之不還不周遍不受生於無色，因行有頂之不還上流受生於無色故，如《俱舍論釋》云:「倘若經色界生，亦入諸無色界，即所有最後行有頂之上流。[注]」 |
1.29.126 མཐོང་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚེ་དེ་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་ཐོབ་པའི་ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་འདོད་པར་ཚེ་ཡོངས་སུ་མ་གྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང༌། གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང༌། ཕྱིར་མི་འོང་མཐོང་ཆོས་ཞི། ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་དང་བཞི། | 1.29.126 「得見道此世獲得不還果而安住於唯斷五順下分結住類之沙門性果之補特伽羅」，是不經欲界生不還之能安立。此可分為:行色界不還、行無色不還、不還現法寂滅，及不還身證四者。 |
1.29.127 འདོད་པའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་གང་ཞིག གཟུགས་སུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ། སྐྱེས་འདའ་བ། འདུ་བྱེད་དང་བཅས་ཏེ་འདའ་བ། འདུ་བྱེད་མེད་པར་འདའ་བ། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་དང་ལྔ༌། | 1.29.127 「是欲界所依之不還，且結生於色界」，是行色界不還之能安立。此可分為:行色界不還中般、生般、有行般、無行般，與行色界不還上流五者。 |
1.29.128 གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གང་ཞིག གཟུགས་སུ་སྐྱེ་བའི་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་ཤིང་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་ཀུན་སྦྱོར་མ་སྤངས་པས་གཟུགས་ཀྱི་བར་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བའི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.128 「是行色界不還，且斷生於色界三結而未斷中有結，於色界之中有所依證涅槃之品類」，是行色界不還中般之能安立。 |
1.29.129 དེ་ལ་དབྱེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་བར་སྲིད་གྲུབ་མ་ཐག་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ། བར་སྲིད་གྲུབ་ནས་སྐྱེ་སྲིད་འཚོལ་བའི་སྣང་བ་མ་བྱུང་ཙམ་གྱི་ཚེ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། སྐྱེ་སྲིད་དུ་འགྲོ་བར་སེམས་པའི་ཚེ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། མྱུར་བར་འདའ་བ། མྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་འདའ་བ། རིང་མོ་ཞིག་ནས་འདའ་བ་དང་གསུམ་ཡོད། འདི་གསུམ་ལ་ཞོགས་མའི་མེ་སྟག་བྱུང་མ་ཐག་པའི་དུས་དང༌། ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་གནམ་དུ་ཡར་བའི་དུས་དང༌། གནམ་དུ་ཡར་ནས་ཕྱིར་ལོག་སྟེ་ས་ལ་མ་ལྷུང་བའི་མེ་ཡར་བའི་དཔེ་གསུམ་གསུངས་སོ། ། | 1.29.129 此可分為:形成色界中有即般涅槃、形成中有在未產生尋找生有之 景象前際般涅槃、欲趣生有之際般涅槃，乃是速般、非速般、經 久般三者。對此三者說三種譬喻:1.木削上剛產生火花之際。2.鐵 之火花噴散於空中之際。3.噴散於空中後，返回降落且未著地之火花。 |
1.29.130 ཚངས་ཆེན་མ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཁམས་གནས་རིགས་བཅུ་དྲུག་གི་བར་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་ཡོད་ལ། དེ་ལྟར་ན་བསམ་གཏན་གྱི་སྤེལ་སྒོམ་ལྔ་ཐོབ་པའི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་ཡོད་དོ། ། | 1.29.130 有於除大梵天外之色界十六天處之中有所依證涅槃之行色界不 還中般，若如此，則有證得五種雜修靜慮之行色界不還中般。 |
1.29.131 འོ་ན་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བཤད་པའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.29.131 問:然則，講說行色界不還中般是於無餘而般涅槃，其意為何? |
1.29.132 འདི་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག འདིས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཚེ་ན་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་འཆི་བ་དང་ལྷག་མེད་ཀྱི་མྱང་འདས་ཐོབ་པ་དུས་མཉམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་མྱང་འདས་ཐོབ་མ་ཐག་སྐྱེ་སྲིད་ལེན་པའི་དོད་དུ་མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ལེན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་མྱང་འདས་ཐོབ་པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་ཚེ་འདོར་བ་ལ་དབང་ཐོབ་ཅིང༌། བར་དོའི་ལུས་དེ་ཡིད་ལུས་ཡིན་པས་བོར་བ་ཡང་སླ་བའི་ཕྱིར། | 1.29.132 雖有學者云:「其證得涅槃時，是證得無餘涅槃，因其死歿與 獲得無餘涅槃同時故，因彼獲得涅槃，無間(隨即)依賴無明習氣 之地與無漏業受取意自性身，以此替代受取生有故，因彼獲得涅槃 之同時獲得捨命自在，且中有之身是意生身，亦易捨故。」 |
1.29.133 ཞེས་གསུངས་ནའང་འཐད་པར་མི་སེམས་ཏེ། རྩེ་གཅིག་སེམས་མེད་ལ་དེ་མེད། །ཅེས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འཆི་སེམས་མངོན་དུ་མི་འགྱུར་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དམན་པའི་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཐོབ་པ་ལ་དམན་པའི་ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་ཐོབ་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.133 然吾思不應理，因「非定無心二。[注]」云一心入補特伽羅無我 定之聲聞相續中，死心不現行故;獲得小乘無餘涅槃前，須先獲得小乘有餘涅槃故。 |
1.29.134 དེས་ན། རང་ལུགས་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་བར་འདའ་བ་དེས་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་མི་ལེན་པར་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པས་ལྷག་མེད་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཞེས་བཤད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དང་པོར་ལྷག་བཅས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་གོ་རིམས་ངེས་པར་སེམས་སོ། ། | 1.29.134 有鑑於此，自宗認為:此中般不受取色界之生有證得涅槃，方言〔其〕於無餘〔之狀態〕中涅槃，然先證得有餘涅槃之次第是確定的。 |
1.29.135 གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའིན་ཕྱིར་མི་འོང་གང་ཞིག གཟུགས་སུ་སྐྱེ་སྲིད་གཅིག་ཁོ་ན་བླངས་ནས་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་འདའ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེ་ཙམ་ནས་འདའ་བ། འདུ་བྱེད་དང་བཅས་ཏེ་འདའ་བ། འདུ་བྱེད་མེད་པར་འདའ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་དེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་ནི་སྐྱེས་ནས་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་མེད་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.29.135 「是行色界不還，且於色界唯受取一生有，而於色界生有所依證涅槃之品類」，是行色界不還生般之能安立。此可分為:行色界不還生即般、有行般、無行般三種，如《俱舍論釋》云:「生般涅槃者，乃是生後、有行與無行般涅槃故。[注]」 |
1.29.136 གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་འདའ་བ་གང་ཞིག གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་སྲིད་གྲུབ་ཙམ་ནས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་ཙམ་ནས་འདའ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་གང་ཞིག འབད་རྩོལ་ཆེན་པོས་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་འདུ་བྱེད་དང་བཅས་ཏེ་འདའ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་གང་ཞིག སྐྱེ་སྲིད་གྲུབ་ཙམ་ནས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པར་འབད་རྩོལ་ཆེན་པོ་མེད་པར་ལམ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་འདུ་བྱེད་མེད་པར་འདའ་བའི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.136 「是行色界不還生般，且形成色界生有之際即證涅槃之品類」，是行色界不還生即般之能安立。「是行色界不還生般，且以大精勤力證道之品類」，是行色界不還有行般之能安立。「是行色界不還生般，且形成生有之際不立即證涅槃，無大精勤力證道而證涅槃之品類」，是行色界不還無行般之能安立。 |
1.29.137 ཚངས་ཆེན་མ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཁམས་གནས་རིགས་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱེ་སྲིད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་འདའ་བ་ཡོད་ལ། དེ་ལྟར་ན་བསམ་གཏན་གྱི་སྤེལ་སྒོམ་ལྔ་ཐོབ་པའི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་འདའ་བ་ཡོད་དོ། ། | 1.29.137 有於除大梵天外之色界十六天處之生有所依證涅槃之行色界不 還生般，如是，則有獲得五種雜修靜慮之行色界不還生般。 |
1.29.138 ཐ་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གང་ཞིག གཟུགས་སུ་སྐྱེ་སྲིད་བརྒྱུད་ནས་འོག་མིན་དང་སྲིད་རྩེ་གང་རུང་གི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། འོག་མིན་མཐར་ཐུག་འགྲོའི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་དང༌། སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་གཉིས། | 1.29.138 「是安住於唯斷五順下分結住類之沙門性果補特伽羅，且經由 色界生有而於色究竟天與有頂隨一所依證涅槃之品類」，是行色界不還上流之能安立。此可分為:行色究竟天之行色界不還上流與行 有頂之不還上流二種。 |
1.29.139 གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བ་གང་ཞིག འོག་མིན་གྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་འོག་མིན་མཐར་ཐུག་འགྲོའི་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་འཕར་བ། ཕྱེད་འཕར་བ། གནས་ཐམས་ཅད་དུ་འཆི་འཕོ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་དེ། མཛོད་ལས། བསམ་གཏན་སྤེལ་ན་འོག་མིན་འགྲོ། །དེ་འཕར་ཕྱེད་འཕར་ཐམས་ཅད་དུ། །འཆི་འཕོ་གཞན་སྲིད་རྩེ་མོར་འགྲོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.139 「是行色界不還上流，且於色究竟天所依證涅槃之品類」，乃 行色究竟天之行色界不還上流之能安立。此可分為:行色界不還全 超、半超、遍歿三者。如《俱舍論》云:「上流若雜修，能往色究 竟，超半超遍歿，餘能往有頂。[注]」 |
1.29.140 འོག་མིན་མཐར་ཐུག་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བ་གང་ཞིག ཚངས་རིས་དང་འོག་མིན་ཏེ་གཟུགས་སུ་སྐྱེ་སྲིད་གཉིས་ཁོ་ན་བླངས་ནས་འོག་མིན་གྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་འཕར་བའི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.140 「是行色究竟天之不還上流，且是僅受生於梵眾天與色究竟天 二種色界生有，而於色究竟天所依證涅槃之品類」，是行色界不還 全超之能安立。 |
1.29.141 དེ་གང་ཞིག ཚངས་རིས་དང་གནས་གཙང་འོག་མ་གསུམ་གང་རུང་དང༌། འོག་མིན་ཏེ་གཟུགས་སུ་སྐྱེ་སྲིད་གསུམ་ཁོ་ན་བླངས་ཏེ་འོག་མིན་གྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་ཕྱེད་འཕར་བའི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.141 「是行色究竟天之不還上流，且僅受生於梵眾天、五淨居之下三天 隨一與色究竟天三種色界生有，而於色究竟天所依證涅槃之品類」， 是行色界不還半超之能安立。 |
1.29.142 དེ་གང་ཞིག ཚངས་ཆེན་མ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཁམས་གནས་རིགས་བཅུ་དྲུག་ཏུ་སྐྱེ་སྲིད་བླངས་ནས་འོག་མིན་གྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གནས་ཐམས་ཅད་དུ་འཆི་འཕོ་བའི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.142 「是行色究竟天之不還上流，且受生於除大梵天外之色界十六天處 之生有，而於色究竟天所依證涅槃之品類」，是行色界不還遍歿之 能安立。 |
1.29.143 གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བ་གང་ཞིག སྲིད་རྩེའི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བའི་འཇོག་བྱེད། | 1.29.143 「是行色界不還上流，且於有頂所依證涅槃之品類」，是行有頂之 不還上流之能安立。 |
1.29.144 མཁས་པ་ཁ་ཅིག གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་ལའང་འཕར་བ་ཕྱེད་འཕར་བ་གནས་ཐམས་ཅད་དུ་འཆི་འཕོ་བའི་རྣམ་བཞག་མཛད་པ་ནི་ཐུགས་རྟོག་རི་མོ་ཙམ་ཡིན་ལ། གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་འཆི་བ་དང་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དུས་མཉམ་པར་སྨྲས་པ་དང་གསུང་ཚིག་སྔ་ཕྱི་འགལ་བའོ། ། | 1.29.144 有學者主張:「復於行色界不還中般建立全超、半超、遍 歿。」，〔此說法〕僅是心思上之揣測。與行色界不還中般死歿與 證得無餘涅槃是同時之說法，前後說詞矛盾矣。 |
1.29.145 འོ་ན་གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གོང་འཕོ་བ་རྣམས་རྒྱུ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་གཙང་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་སྙམ་ན། | 1.29.145 若作是念:然則，諸行色界不還上流依何因受生於淨居? |
1.29.146 དེ་རྣམས་གནས་གཙང་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལྔ་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་སྤེལ་སྒོམ་ལྔ་བསྒོམས་པའི་དབང་གིས་གནས་གཙང་དུ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་ཡི་ཕྱིར། །གནས་གཙང་སྐྱེ་བ་ལྔ་ཁོ་ན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་ཡིན་ཡང་འཕགས་པ་ལ་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མར་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་གསར་དུ་བསོག་པ་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དེ། འཕགས་པས་སྤེལ་མ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྔར་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་དུས་སུ་བསགས་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ལས་དེ་གནས་གཙང་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་བསྒྱུར་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.146 彼等受生於淨居之因有五:以修五雜修靜慮勢力受生於淨居。如《俱舍論》云:「由雜修五品，生有五淨居。[注]」雖如是，然未導致聖者亦犯新造牽引後世業之過，因聖者由雜修之勢力將往昔異生時所造第四靜慮地攝業，轉為受生於淨居之因故。 |
1.29.147 འོ་ན་བསམ་གཏན་སྤེལ་སྒོམ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.29.147 然則，如何雜修靜慮? |
1.29.148 འདི་ལ་བཞི་ལས། རྟེན་གྱི་གང་ཟག་གང་གིས་སྒོམ་པ་དང༌། ཁམས་གང་དུ་སྒོམ་པ་དང༌། སྒོམ་བྱ་སྤེལ་སྒོམ་གྱི་གྲངས་དང༌། ཚུལ་ཇི་ལྟར་དུ་སྒོམ་པའོ། ། | 1.29.148 此有四:由何所依補特伽羅而修、於何界修、所修雜修之數量、如何修行之理。 |
1.29.149 དང་པོ་ནི། དེ་ཡང་སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་བསམ་གཏན་སྤེལ་མ་སྒོམ་པ་མེད་དེ། དེས་ཟག་མེད་ཀྱི་བསམ་གཏན་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པའི་ནང་ནས་ཀྱང་རྒྱུན་ཞུགས་དང་ཕྱིར་འོང་གིས་སྒོམ་པ་མེད་དེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་ཕྱིར་མི་འོང་དང་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ། ཕྱིར་མི་འོང་རྣམས་ནི་གནས་གཙང་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་ཕྱིར་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་ལ། དགྲ་བཅོམ་དབང་རྣོན་རྣམས་ནི་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དང་དབང་རྟུལ་རྣམས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རོ་མྱང་བའི་སྒྲིབ་པ་ཐག་སྲིང་བའི་ཆེད་དུ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.149 初者，此復，異生無雜修靜慮，因彼未得無漏靜慮故。聖者中 預流與一來亦不修，因彼二者未證根本靜慮故。是故，不還與阿羅 漢二者修，因諸不還為受生於淨居而修，諸利根阿羅漢乃為現法樂住，諸鈍根者則為遠離定味障而修故。 |
1.29.150 གཉིས་པ་ནི། འདོད་གཟུགས་གཉིས་ཀའི་རྟེན་ལ་བསམ་གཏན་སྤེལ་མ་སྒོམ་པ་ཡོད་དེ། དང་པོར་འདོད་ཁམས་སུ་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅིང་ཕྱིས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་གཟུགས་ཁམས་སུ་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། དང་པོར་འདོད་པའི་ཁམས་སུ་གླིང་གསུམ་དག་ཏུ་སྤེལ་བར་བྱེད་ལ་ཕྱིས་ནི་ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་སྤེལ་བར་བྱེད་དོ། །ཅེས་གསུངས། | 1.29.150 第二(於何界修)，於欲、色界二所依可雜修靜慮，因初於欲 界修，而後退失於色界修故，如《俱舍論釋》云:「先於欲界人 趣三洲如是雜修諸靜慮已。後若退失生色界中。亦能如前雜修靜 慮。[注]」 |
1.29.151 གསུམ་པ་ནི། བསམ་གཏན་སྤེལ་སྒོམ་ལ་རྣམ་པ་ལྔར་བཤད་དེ། ཆུང་ངུ་སུམ་སྤེལ། འབྲིང་དྲུག་སྤེལ། ཆེན་པོ་དགུ་སྤེལ། ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་བཅུ་གཉིས་སྤེལ། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་བཅོ་ལྔ་སྤེལ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.151 第三(所修雜修之數量)，說雜修靜慮有五:下品三雜修、中 品六雜修、上品九雜修、上勝品十二雜修、上極品十五雜修。 |
1.29.152 བཞི་པ་ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། སྦྱོར་བ་དང་དངོས་གཞི་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.152 第四、如何修行之理有二:加行與正行。 |
1.29.153 དང་པོ་ནི། བསམ་གཏན་སྤེལ་མ་སྒོམ་པར་འདོད་པའི་འཕགས་པ་དེས་དང་པོ་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞི་ཟག་མེད་རྒྱུན་ལྡན་ལ་སྙོམས་པར་འཇོག དེའི་རྗེས་སུ་ཟག་བཅས་རྒྱུན་ལྡན་ལ་སྙོམས་པར་འཇོག དེ་ནས་ཟག་མེད་རྒྱུན་ལྡན་ལ་སྙོམས་པར་འཇོག་ལ། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུན་ཕྲི་ནས། དང་པོར་ཟག་མེད་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་དང༌། དེ་ནས་ཟག་བཅས་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་དང༌། དེ་ནས་ཟག་མེད་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་ལ་སྙོམས་པར་འཇོག་གོ །དང་པོར་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྤེལ་མ་སྒོམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་དེ་སེམས་ལས་སུ་རུང་བའི་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། དང་པོ་བཞི་པ་སྤེལ་བར་བྱེད། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་བསྲེས་པས་གྲུབ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.153 初者，欲雜修靜慮之聖者，最初入定於無漏第四根本靜慮續 流，而後入有漏續流，再入無漏續流，如是續流遞減，初入無漏二 剎那，而後入有漏二剎那，再入無漏二剎那。最初依第四靜慮心雜 修之理由:乃因第四靜慮為心中最堪能者，如《俱舍論》云:「先 雜修第四，成由一念雜。[注]」 |
1.29.154 གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི་སྦྱོར་བ་གཅིག་གིས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞི་ཟག་མེད་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞི་ཟག་བཅས་སྤེལ་ནས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །དེ་ཉིད་གྲུབ་པའི་ཚད་ལ། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་རྣམས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སེམས་ཟག་མེད་དུས་ཀྱི་ཐུང་བ་མཐར་ཐུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ། ཟག་བཅས་དུས་ཀྱི་ཐུང་བ་མཐར་ཐུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་སྤེལ་ནས་སྙོམས་པར་འཇུག་ནུས་པ། སྤེལ་སྒོམ་གྲུབ་པའི་ཚད་ཡིན་ཏེ། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་བསྲེས་པས་གྲུབ། །ཅེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་བསམ་པའི་ཕྱིར། | 1.29.154 次者，正行，以一加行於二無漏第四根本靜慮中間雜有漏第四 根本靜慮，如其所欲而等持。成就彼之量:諸毘婆沙師〔言〕第四 靜慮心能於無漏最短二剎那中，間雜有漏最短一剎那而入定，是雜修成就之量，如云:「成由一念雜。」思惟此念乃最短剎那。 |
1.29.155 ཀུན་མཁྱེན་གཉིས་པ་རང་ལུགས་ནི། མཛོད་འགྲེལ་ལས། སངས་རྒྱས་མ་གཏོགས་པ་སྐད་ཅིག་སྤེལ་བར་མི་ནུས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུན་ཆགས་གསུམ་ལ་ཇི་ལྟར་འདོད་པར་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ལྟའོ། །ཞེས་གསུངས་པས་སྦྱོར་བ་གཅིག་གིས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སེམས་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་ཐུང་མཐར་གྱུར་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཟག་མེད་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཟག་བཅས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་སྤེལ་ནུས་པ་ཉིད་སྤེལ་སྒོམ་གྲུབ་པའི་ཚད་དུ་བཞེད་པར་གསལ་ཏེ། ཐེག་ཆེན་པ་རང་ལུགས་ཀྱང་འདི་ཁོ་ནར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། ། | 1.29.155 《俱舍論釋》云:「除佛〔孰亦〕無能雜修剎那，是故，應知如其所欲入三續流門而圓滿。」顯見第二遍智(世親)自宗主張: 一加行中，第四靜慮心能於無漏最短成事二剎那中，間雜有漏一剎那，是成就雜修靜慮之量，大乘自宗亦如是。 |
1.29.156 འོ་ན་ཆུང་ངུ་སུམ་སྤེལ་སོགས་བྱེད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.29.156 問:如何作下品三雜修等之理? |
1.29.157 མཛོད་འགྲེལ་ལས། དང་པོ་ལ་ཟག་པ་མེད་པ་དང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་དང་སེམས་གསུམ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་ནི་དྲུག་གོ །གསུམ་པ་ལ་ནི་དགུའོ། །བཞི་པ་ནི་བཅུ་གཉིས་སོ། །ལྔ་པ་ལ་ནི་བཅོ་ལྔ་སྟེ། ཞེས་གསུངས། | 1.29.157 答:《俱舍論釋》云:「謂初無漏次起有漏後起無漏。第二品 六。第三品九。第四品十二。第五品十五。[注]」彼等雜修之理中，下品三雜修之理，如前所說。 |
1.29.158 དེ་རྣམས་ཀྱི་སྤེལ་ཚུལ་ལ་ཆུང་ངུ་སུམ་སྤེལ་བྱེད་ཚུལ་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་ཡིན་ཞིང༌། དྲུག་སྤེལ་སོགས་བྱེད་ཚུལ་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག ཟག་མེད་གཉིས་དང་དེ་ནས་ཟག་བཅས་གཉིས་དང་དེ་ནས་ཟག་མེད་གཉིས་སྤེལ་བར་བྱེད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དགུ་སྤེལ་ལ་ཡང་ཟག་མེད་གསུམ་ལ་སོགས་པ་སྤེལ་བར་བྱེད་དོ། ། | 1.29.158 對修六雜修等之理，有學者道:「二無漏，繼二有漏，再二無 漏雜修;同理，九雜修亦雜修三無漏等。」 |
1.29.159 ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ཚིག་དོན་མ་འབྱོར་པ་སྟེ། ཚད་ལྡན་གྱི་ལུང་གང་ལས་ཀྱང་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.159 上述詞不達意，因任一具量教言皆未〔如是〕宣說故。 |
1.29.160 རང་ལུགས་ནི། སྦྱོར་བ་གཅིག་གིས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སེམས་ཟག་མེད་དང་ཟག་བཅས་དང་ཡང་ཟག་མེད་དང་ཟག་བཅས་དང་ཟག་མེད་གསུམ་ཚན་གཉིས་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དྲུག་སྤེལ་དང༌། དགུ་སྤེལ་སོགས་ལ་ཡང་དེའི་རིགས་པ་སྦྱར་བ་ཡིན་ཏེ། འགྲེལ་བཤད་དོན་གསལ་ལས། གཉིས་པ་ལ་ནི་དྲུག་གོ །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཟག་པ་མེད་པ་དང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུམ་དང༌། ཡང་ཟག་པ་མེད་པ་དང་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུམ་སྟེ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་དགུའོ། །བཞི་པ་ལ་ནི་བཅུ་གཉིས་སོ། །ལྔ་པ་ལ་ནི་བཅོ་ལྔ་སྟེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པས་བློ་མུན་སེལ་ནུས་པའི་ཕྱིར། | 1.29.160 自宗:以一加行入定於第四靜慮心無漏、有漏、無漏，復無漏[注]、有漏、無漏，此二組，是六雜修;九雜修等亦以此理推知，如《俱舍明義疏》云:「第二有六，謂無漏、有漏、無漏三者，復 無漏、有漏、無漏三者，共六者;第三有九;第四有十二;第五有 十五亦當如其配合。」此說能除意闇故。 |
1.29.161 འོ་ན་ཆུང་ངུ་སུམ་སྤེལ་ནུས་ན་སྤེལ་སྒོམ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེ་ན། མི་འགྱུར་ཏེ། དོན་གསལ་ལས། དང་པོ་ལ་ནི་སེམས་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཟག་དེ་ལ་ནུས་པ་དེ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དེ་བཞིན་དུ་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.161 然則，若能雜修下三品，則亦能雜修諸餘者。 非矣，因《俱舍明義疏》中云:「初者有三心，謂彼補特伽羅僅有此能力，如是當運用於後述。」 |
1.29.162 གཉིས་པ་གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བཤད་པ་ནི། འདོད་པའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་གང་ཞིག གཟུགས་སུ་སྐྱེ་བ་མ་བླངས་པར་གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རིགས་ཅན་དེ་གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་གི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་སྐྱེས་འདའ་བ། འདུ་བྱེད་དང་བཅས་ཏེ་འདའ་བ། འདུ་བྱེད་མེད་པར་འདའ་བ། གོང་འཕོ་བ་དང་བཞི་ཡོད་ཀྱི་གཟུགས་མེད་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འདའ་བ་མེད་དེ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་བར་དོ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.29.162 第二講說行無色不還:「是欲界所依不還，且不受生於色界，於無色所依證涅槃之品類」，是行無色不還之能安立。此可分為:行無色不還生般、有行般、無行般、上流四種，然沒有行無色不還 中般，因沒有無色之中陰故。 |
1.29.163 ཕྱིར་མི་འོང་གང་ཞིག མཐོང་ལམ་ཐོབ་པའི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འོང་མཐོང་ཆོས་ཞིའི་འཇོག་བྱེད། དེ་གང་ཞིག རྣམ་ཐར་བརྒྱད་ཐོབ་ལ་མ་ཉམས་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་ཡིན་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། གང་རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལ་བསམ་གཏན་པའི་གང་ཟག་གོ། ཞེས་དང༌། | 1.29.163 「是不還，且於證得見道之當世證涅槃者」，是不還現法寂滅 之能安立。「是不還，且證八解脫未退者」，是不還身證之能安 立。如《集論》云:「何謂身證?謂諸補特伽羅已證八解脫定。[注]」 |
1.29.164 མཛོད་ལས། འགོག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མི་འོང༌། །ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་བྱེད་པར་འདོད། །ཅེས་པས་བསྟན། དེ་ལ་དབྱེ་ན། འདོད་པའི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་དང༌། སྲིད་རྩེའི་རྟེན་ལ་མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་ལུས་མངོན་བྱེད་དང་གསུམ་ཡོད། | 1.29.164 又《俱舍論》亦云:「得滅定不還，轉名為身證。[注]」此可分為: 在欲界所依般涅槃之不還身證、在色界所依般涅槃之不還身證、在 有頂所依般涅槃之不還身證三者。 |
1.29.165 ཕྱིར་མི་འོང་གི་ས་མཚམས་ནི། འབྲས་བུ་རིམ་གྱིས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་དགུ་པ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནས་སྲིད་ཉོན་དགུ་པ་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་བར་ན་ཡོད། འབྲས་བུ་ཐོད་རྒལ་བའི་ཕྱིར་མི་འོང་ནི་བདེན་པ་མངོན་རྟོགས་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་པ་ནས། སྲིད་ཉོན་དགུ་པ་སྤོང་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་པའི་བར་དུ་ཡོད། | 1.29.165 不還之界限:次第證不還，從安住於斷世間修所斷欲界煩惱第九品之解脫道，乃至正斷有頂煩惱第九品之無間道。超證不還，則從安住於諦現觀第十六剎那位，乃至正斷有頂煩惱第九品之無間 道。 |
1.29.166 བཞི་པ་དགྲ་བཅོམ་གྱི་སྐོར་ལ། ཞུགས་པ་དང༌། འབྲས་གནས་གཉིས། | 1.29.166 第四、講說有關阿羅漢有:〔阿羅漢〕向、住〔阿羅漢〕果二者。 |
1.29.167 དང་པོ་ནི། འབྲས་གནས་བཞིའི་ནང་ནས་གཙོ་བོར་གོང་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དུ་བརྩོན་བཞིན་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་དེ་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པའི་འཇོག་བྱེད། དབྱེ་ན། སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པ་དང༌། སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པ་གཉིས། ཕྱི་མ་དང་ཕྱིར་མི་འོང་འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་དོན་གཅིག དང་པོ་དང་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་དོན་གཅིག | 1.29.167 初者，「主要為證得四住果中唯斷五順上分結住類之沙門性果 而正精勤之聖者補特伽羅」，是阿羅漢向之能安立。可分為:頓斷阿羅漢向與漸斷阿羅漢向二種。後者與住不還果勝進者同義，前者 則與頓斷住預流果勝進者同義。 |
1.29.168 ས་མཚམས་ནི། སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པ་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ལྷག་མ་སྤོང་བ་ལ་བརྩོན་པ་ནས་སྲིད་ཉོན་དགུ་པ་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་བར་དུ་ཡོད། སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པ་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོམ་སྤངས་ཉོན་མོངས་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོ་དགུ་ཅིག་ཆར་སྤོང་བ་ནས། ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་དགུ་ཅིག་ཆར་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ལ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་དོ། ། | 1.29.168 界限:漸斷阿羅漢向，從正精勤於斷除剩餘修所斷煩惱乃至正斷有頂第九品之無間道。頓斷阿羅漢向，從正頓斷三界修所斷煩惱上上品九者乃至住於正頓斷下下品九者之無間道。 |
1.29.169 གོང་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་སྤངས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། གོང་མའི་ཆ་མཐུན་ལྔ་ཡོད་དེ། གཟུགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང༌། རྒོད་པ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་དབྱེ་ན། སྤང་བྱ་རིམ་གྱིས་པའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་དང༌། སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་གཉིས། དང་པོ་དང་ཕྱིར་མི་འོང་གི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་གཉིས་དོན་གཅིག གཉིས་པ་དང་སྤང་བྱ་ཅིག་ཆར་བའི་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་གནས་གཉིས་དོན་གཅིག | 1.29.169 「安住於『唯斷五順上分結之沙門性果』之補特伽羅」，是住 阿羅漢果之能安立。五順上分結:色貪、無色貪、掉舉、我慢、染 污無明。此可分為:漸斷住阿羅漢果與頓斷住阿羅漢果二種。前者與曾有不還證量之住阿羅漢果，二者同義;後者與曾有頓斷預流證 量之住阿羅漢果，二者同義。 |
1.29.170 དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་ཡོངས་སུ་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན། བདག་གསོད་པའི་ཆོས་ཅན། རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་ཆོས་ཅན། གནས་པ་ལས་མི་བསྐྱོད་པའི་ཆོས་ཅན། རྟོགས་པའི་འོས་སུ་གྱུར་བའི་ཆོས་ཅན། མི་གཡོ་བའི་ཆོས་ཅན་དང་དྲུག དེ་ཡང་དང་པོ་ལྔ་དད་མོས་དང༌། དྲུག་པ་མཐོང་ཐོབ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། ལྔ་ནི་དད་པས་མོས་ལས་སྐྱེས། །དེ་དག་རྣམ་གྲོལ་དུས་དང་སྦྱོར། །མི་གཡོའི་ཆོས་ཅན་མི་གཡོ་བ། །དེ་ཕྱིར་དེ་དུས་མི་སྦྱོར་གྲོལ། །དེ་ནི་མཐོང་ཐོབ་རྒྱུ་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.170 以根門可分為:退法、思法、護法、安住法、堪達法、不動法，共六種。此復，前五信解生，第六見至生，如《俱舍論》云: 「前五信解生，總名時解脫，不動法不動，後不時解脫，從前見至生。[注]」 |
1.29.171 བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་དང་པོ་ལྔ་དགྲ་བཅོམ་གྱི་འབྲས་བུ་ལས་ཉམས་ནས་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་བར་དུ་འགྲོ་བར་ཡོད་པར་འདོད་ཀྱང༌། མདོ་སྡེ་པ་མཐོང་ཆོས་ལ་བདེར་གནས་ཙམ་ལས་ཉམས་སྲིད་ཀྱང་དགྲ་བཅོམ་ལས་ཉམས་པ་མེད་པར་འདོད་དེ། རང་ལུགས་ཀྱང་ཕྱི་མ་ལྟར་རོ། ། | 1.29.171 雖然毘婆沙師主張:前五種有從阿羅漢果衰退，直至預流。經部師則承許僅可能從現法樂住衰退，但無有從阿羅漢衰退，自宗亦如後。 |
1.29.172 ཡང་སྒྲིབ་པ་སྤོང་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་རྐྱང་པའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གཉིས་ཀའི་ཆ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། །མཛོད་ལས། འགོག་ཐོབ་གཉིས་ཀ་ལས་རྣམ་གྲོལ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཅིག་ཤོས་སོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.29.172 復以斷障之理門可分為:由慧僅從惑分解脫之阿羅漢(慧解脫)、由定從二分解脫之阿羅漢(俱分解脫)二者。《俱舍論》云:「俱由得滅定，餘名慧解脫。[注]」 |
1.29.173 ས་མཚམས་ནི། ཟད་མི་སྐྱེ་ཤེས་པ་ཐོབ་པ་ནས་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཐོབ་པའི་བར་ན་ཡོད་དོ།། | 1.29.173 界限:從得盡無生智乃至證得無餘涅槃。 |
1.29.174 སྨྲས་པ། དོན་དམ་ཐེག་ཆེན་དགེ་འདུན་རྟོགས་བྱའི་ཕྱིར།། ཐ་སྙད་ཐེག་དམན་དགེ་འདུན་ལེགས་པར་བཤད།། མང་ཐོས་ཚུལ་ལྡན་དགེ་འདུན་མཉེས་པར་མཛད།། དགེ་བས་ཀྱང་ནི་དགེ་འདུན་འཕེལ་གྱུར་ཅིག ། | 1.29.174 頌曰: 為達勝義大乘僧，善說名言小乘僧，以令多聞戒僧喜，願善亦令僧增長。 |
1.30 大乘加行道 ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ། | 1.30 大乘加行道 大乘加行道 |
1.30.1 དེ་ལྟར་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་བཅུ་བཤད་ནས། དེའི་རྗེས་སུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚོགས་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་གདམས་ངག་གིས་སྟོང་ཉིད་ལ་ཐོས་བསམ་གྱིས་སྒྲོ་འདོགས་བཅད་པ་ལས་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་བསྒོམས་བྱུང་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.1 如是講說十大乘教授已，而後講說大乘加行道之理由，乃於大乘資糧道時，由教授於空性以聞、思斷除增益，而生起以緣空性之修所成為主之大乘加行道，故如是說。 |
1.30.2 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྒོམ་ལམ་ལ་འདོམས་པའི་གདམས་ངག་གི་སྐབས་སུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྩེ་མོའི་སྐྱོན་དུ་མི་ལྟུང་བ་དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བགྱི་བར་འཚལ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྩེ་མོའི་སྐྱོན་དུ་ལྟུང་བ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ཤིང༌། དེ་སྐད་དུ་སྨྲས་པ་དང༌། | 1.30.2 此復，若以經而言，於教誡修道教授時云:「不墮菩薩頂之過，欲圓滿如是一切善根之菩薩摩訶薩，當學般若波羅蜜多。」「復次具壽舍利子告具壽善現曰:『具壽善現!何為墮菩薩摩訶薩頂 之過?』如是提問。 |
1.30.3 ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཐབས་མི་མཁས་པས། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་ཅིང༌། ཐབས་མཁས་པ་མི་ཤེས་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་ཡང་མི་ལྟུང་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཡང་མི་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་རྩེ་མོའི་སྐྱོན་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། | 1.30.3 具壽善現告具壽舍利子曰:『具壽舍利子!菩薩摩訶薩〔若〕無善 巧方便行六波羅蜜多，無善巧方便而依於空、無相、無願三摩地， 復不墮聲聞、獨覺地，亦不趣入菩薩之無過，此即名菩薩摩訶薩頂 之過。』[注]」 |
1.30.4 ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ཅིའི་ཕྱིར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཞེས་དྲིས་པ་ལ། རབ་འབྱོར་གྱིས་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། གཟུགས་མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང༌། ལྷག་པར་གནས་པ་དང༌། ཀུན་ཤེས་པ་དང༌། ཞེས་སོགས་སྦྱོར་ལམ་གྱི་མདོ་རྣམས་གསུངས། | 1.30.4 「舍利子問曰:『具壽善現!何故成為菩薩摩訶薩之過?』善現告 曰:『具壽舍利子!菩薩摩訶薩行般若波羅蜜多時，於色無常耽 著、增上住、遍知⋯⋯』」等宣說加行道之經文。 |
1.30.5 མདོ་དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་པ་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཤོ་ལོ་ཀ་བཅུ་གཉིས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་པ་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཐེག་དམན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ལས་དམིགས་པ་རྣམ་པ་རྒྱུ་ཡོངས་འཛིན་ལྡན་ཚུལ་ཏེ་ཁྱད་ཆོས་ལྔའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཚུལ་མདོར་བསྟན་ནས། དམིགས་པ་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ། ཞེས་སོགས་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་འཆད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.5 為釋彼經意趣，論言:「所緣及行相⋯⋯」等十二偈頌，因「 所緣及行相⋯⋯」等文，略示大乘加行道以所緣、行相、因、攝 持、具有共五差別門超勝小乘加行道，隨後以「所緣無常等⋯⋯」等諸餘文而廣說故。 |
1.30.6 སྐབས་འདིར་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་གྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། རྟེན། ངོ་བོ། དབྱེ་བ། སྐྱེ་ཚུལ། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན། བློ་རིག་ལ་དཔྱད་པ་དང་དྲུག ། | 1.30.6 今此，辨析大乘加行道有六:所依、體性、分類、生起之理、 分類各別義、觀擇覺知。 |
1.30.7 དང་པོ་ལ་གཉིས། ལུས་རྟེན་དང༌། སེམས་རྟེན་ནོ། ། | 1.30.7 初者有二:身所依、心所依。 |
1.30.8 དང་པོ་ནི། སྦྱོར་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་ཡོད་དེ། མཛོད་པ་ལྟར་ན། སྦྱོར་ལམ་དང་པོ་གསུམ་གླིང་གསུམ་གྱི་མི་ཁོ་ན་དང༌། ཆོས་མཆོག་འདོད་ལྷའི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་བ་ཡོད་ཅིང༌། ཐེག་ཆེན་པ་ལྟར་ན་སྦྱོར་ལམ་དང་པོ་གསུམ་འདོད་པའི་ལྷ་མི་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ལ་སྐྱེ་ཞིང༌། ཆོས་མཆོག་འདོད་པའི་རྟེན་ཁོ་ན་ལ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ལ་ཆོས་མཆོག་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་དེ། དེའི་རྟེན་ལ་མཐོང་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་གང་ཞིག དེ་གཉིས་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་རྟེན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། དེ་ནི་ཆོས་མཆོག་དང་ས་གཅིག ཞེས་གསུངས། | 1.30.8 初者，直接新生起加行道之身所依，若依俱舍師，前三加行道 唯生於三洲人道，世第一法則有生於欲天所依;若如大乘，前三加 行道生於欲界人、天及色界所依，而世第一法唯生於欲界所依，故 於色界所依，無直接新生起世第一法，因於其所依無直接新生起見 道，且此二者新生起之身所依相同故，如《俱舍論》云:「皆與世 第一，同依於一地。[注]」 |
1.30.9 གཉིས་པ་སེམས་རྟེན་ཡོད་དེ། སྤྱིར་སྦྱོར་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་སེམས་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་བསམ་གཏན་ས་དྲུག་ཀ་ཡོད་ཅིང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་དངོས་སུ་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་སེམས་རྟེན་ཡིན་ན་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.9 次者，心所依，一般而言，直接新生起加行道之心所依中六靜 慮地皆有，而直接新生起大乘加行道之心所依，必是根本靜慮等 至。 |
1.30.10 གཉིས་པ་ངོ་བོ་ནི། རང་རྒྱུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་རྫོགས་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་བདེན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་དེ་ཐེག་ཆེན་སྦྱོར་ལམ་གྱི་འཇོག་བྱེད་ཡིན། དེ་ཡིན་ན་བསྒོམས་བྱུང་གི་ཤེས་པ་ཡིན་པས་ནི་མ་ཁྱབ་སྟེ། དེར་གྱུར་པའི་ཐོས་བསམ་གྱི་ཤེས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ཚོགས་ཀྱི་གང་ཡིན་པ་སྦྱོར་བའི་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་པར། ཐམས་ཅད་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམས་པ་དང་བསྒོམས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་སྟེ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.10 第二、體性，「自因大乘順解脫分圓滿後而生，且相順諦現觀 之大乘世間道」，即大乘加行道之能安立。〔然〕彼不周遍是修 所成知覺，因有屬彼之聞、思知覺故，如《集論》云:「屬資糧道 者，皆屬加行道。[注]」《辨法法性論釋》云:「一切以聞、思、修 而分。」 |
1.30.11 གསུམ་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ལ་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཆུང་ངུ་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་རྩེ་མོ་བཟོད་པ་ཆོས་མཆོག་དང་བཞི་ཡོད། | 1.30.11 第三(分類)，大乘加行道以時位門可分為:下、中、上三品。以體性門可分為:大乘加行道煖、頂、忍、世第一法四者。 |
1.30.12 བཞི་པ་སྐྱེ་ཚུལ་ནི། དམན་ལམ་སྔོན་མ་སོང་གི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་དུ་ཇི་སྙེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་བསྒོམས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཡོད་དེ། དེར་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པའི་རིགས་མ་ལུས་པ་རྫོགས་པར་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་ཡོད་པ་གང་ཞིག ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། མི་རྟག་པ་སོགས་ལ་དམིགས་པའི་བསྒོམས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་དང༌། མི་སྡུག་པ་སྒོམ་པ་སོགས་ཀྱི་བསྒོམས་བྱུང་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བྱང་སེམས་དེའི་རྒྱུད་ལ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་བསྒོམས་བྱུང་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་མཁྱེན་པ་ནི་མེད་དེ། དེའི་རྒྱུད་ལ་དེ་ནམ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་དུ་འཕོས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.12 第四、生起之理，於未曾入劣道之大乘資糧道時，有緣盡所有 性之修所成慧，因彼時有「圓滿修持無餘三智行相種類」之圓滿加 行，亦有緣有漏蘊〔為〕苦、無常等修所成慧，與修不淨觀等之修所成故。〔然〕此菩薩相續中，無以通達空性修所成為主之智，因 其相續生起彼時，已轉成大乘加行道故。 |
1.30.13 འོ་ན་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་རབ་གསུམ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.30.13 問:然則，緣空性三慧有何差異? |
1.30.14 དེ་གསུམ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཐོས་བསམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གཉིས་གཉིས་སྣང་རགས་པ་དང་བཅས་པའི་སྒོ་ནས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས། བསྒོམས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཉིས་སྣང་ཕྲ་མོ་ཡོད་ཀྱང་སྔ་མ་དང་འདྲ་བའི་གཉིས་སྣང་རགས་པ་ལོག་ནས་ཆོས་ཉིད་དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.14 答:此三者之差異，乃未曾入劣道之菩薩加行道者，其相續緣空性之聞、思慧，以具有粗分境、有境二者二現之門證空性;修所成慧雖有細分二現，但無似前者之粗分二現，而以義總方式通達法性。 |
1.30.15 དེ་ཡང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཞི་གནས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་བཞིན་པའི་ངང་ནས་སྟོང་ཉིད་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་སྟོབས་ཀྱིས་ལུས་སེམས་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱི་བདེ་བ་འདྲེན་ནུས་པ་ན། སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཐོབ་པར་འཇོག དེ་ལྟ་བུའི་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྦྱོར་ལམ་བཞི་ལ་གསལ་སྣང་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། དྲོད་རྩེའི་སྐབས་སུ་གཉིས་སྣང་རགས་པ་ལོག་ཀྱང་གཉིས་སྣང་ཡོད་པར་རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་དེས་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་ནུས། བཟོད་པ་ཐོབ་པའི་ཚེ་དེས་དེ་ལྟར་ངེས་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉན་ས་ལས། གཉིས་སྣང་ནུབ་པ་ལྟར་སྣང་གི་གཉིས་སྣང་ནུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.15 此復，正入定於證空奢摩他之中，當能由正理觀擇空性勢力引發身、心輕安樂之際，則安立彼為「證得緣空性之止觀雙運瑜伽」。如是止觀雙運四加行道，其清晰顯現有強弱之別:煖、頂位時， 雖無粗分二現，然具此之補特伽羅能憑領納力決定有二現;證得忍 位時，則不能如此決定，因〈聲聞地〉云:「雖似二現隱沒，〔實〕非二現隱沒。[注]」故。 |
1.30.16 ལྔ་པ་ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་བཤད་པ་ནི། སྦྱོར་ལམ་བཞི་པོ་འདི་ལ་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སྣང་བ་ཐོབ་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སྣང་བ་མཆེད་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། དེ་མ་ཐག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་མཛད། | 1.30.16 第五、講說分類各別義，四加行道於《大乘莊嚴經論》中用「明得三摩地」、「明增三摩地」、「入真義一分三摩地」、「無間三摩地」之名相[注]。 |
1.30.17 སྔ་མ་ཁ་ཅིག གཟུང་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་གསལ་སྣང་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་དང༌། འཛིན་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་གསལ་སྣང་རྫོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་བཞིའི་ཁྱད་པར་འབྱེད་པ་མི་འཐད་དེ། | 1.30.17 昔有云:「對清晰顯現所取無自性有弱、中、強，與完全清晰 顯現能取無自性之門，分辨大乘四加行道之差異。」 |
1.30.18 ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་བཞི་ཀ་གཟུང་འཛིན་གྱི་ཆོས་ཉིད་བདེན་སྟོང་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ཅིང་དེ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་སྤྱི་གསལ་པོར་ཤར་བ་ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.18 此不應理，因一心入定於法性之大乘四加行道，均入定於所 取、能取諦實空法性，且同為清晰顯現彼等之法性義總故。 |
1.30.19 འོ་ན་སྦྱོར་ལམ་བཞིའི་ཁྱད་པར་གང་ཞེ་ན། | 1.30.19 問:然則，四加行道之差異為何? |
1.30.20 རྒྱན་ལས། དེ་ཚེ་དེ་ཡི་གཟུང་བ་ཡི། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་དེ་སྤོང་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། འདི་ལྟར་དེ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་སུ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་སྤོང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྤང་བྱ་སྤོང་བའི་ནུས་པའི་སྒོ་ནས་བཞག་པ་ཡིན་ཏེ། དྲོད་རྩེ་གཉིས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་གཟུང་བ་བདེན་འཛིན་ཀུན་བརྟགས་མངོན་གྱུར་བ་སྤོང་བའི་ནུས་པ་གོང་འཕེལ་དུ་གྱུར། | 1.30.20 答:《大乘莊嚴經論》云:「得斷所執亂，是則住於忍。[注]」 又云:「遠離彼二執，出世間無上。[注]」如是以能斷除所斷之門安立，因煖、頂二位時，斷除分別所取實執現行之能力已增長; |
1.30.21 བཟོད་པ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་གཟུང་བ་བདེན་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་མངོན་གྱུར་གྱི་ཡང་ནུས་པ་རགས་པ་ཉམས་པར་བྱས་པས། མཉམ་བཞག་ལས་ལངས་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་གཟུང་བྱའི་ཆོས་རྣམས་རྫུན་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས་པ་དང༌། ཆོས་མཆོག་སྐྱེས་པའི་ཚེ་འཛིན་པ་ལ་ཡང་སྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར། རིམ་པ་དེ་ལྟར་འོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་ལ་བདེན་ཞེན་མངོན་གྱུར་བ་སྤངས་དཀའ་སླའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་དབང་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.30.21 生起忍位時，亦令俱生所取實執現行之粗分能力衰弱，故從根本定起，於後得位通達所取諸法如同虛幻;生起世第一法時，由熏修之力，於能取亦能如此通達故。如此順序形成之理由，乃因於所取、 能取二者之現行諦實耽著，有難、易斷除之差別所致故。 |
1.30.22 དྲུག་པ་བློ་རིག་ལ་དཔྱད་པ་ནི། སྔ་མ་ཁ་ཅིག དམན་ལམ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་ཉིད་ལ་རྟོག་བྲལ་དུ་འདོད་པ་མི་རིགས་ཏེ། | 1.30.22 第六、觀擇覺知，昔有云:「未曾入劣道者，一心入定於法性之大乘加行道，對法性是離分別。」 |
1.30.23 སོ་སྐྱེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དང༌། སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པས་ཆོས་ཉིད་འཇལ་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དེ་འདྲའི་སྦྱོར་ལམ་དེ་ཆོས་ཉིད་ལ་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་ནམ། མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། དེ་ཆོས་ཅན། ཆོས་ཉིད་ལ་སྒྲོ་འདོགས་སེལ་བྱེད་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་ལ་རྟོག་མེད་ལོག་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན་སོང༌། དེར་ཐལ། དེ་ལ་རྟོག་བྲལ་དང༌། དེ་ལ་འཁྲུལ་ཤེས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན། དེ་ལྟ་བུའི་སྦྱོར་ལམ་དེ་མཐོང་སྤངས་ཀྱི་དངོས་གཉེན་ཡིན་པའམ། དེ་སྤངས་པའི་ལམ་གང་རུང་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་ཆོས་ཉིད་ལ་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.30.23 此不如理，因對異生而言，法性是隱蔽分故;因異生相續之無分別知無法量[注]法性故。此外，此加行道對法性是錯亂知或非錯亂知?若如第一，彼為有法，理應非能遣除法性之增益，因對彼是無分別顛倒知故。〔若〕不成立則彼說相違。理應是彼，因對彼是離分別與錯亂知之同位故。若如第二，則如是加行道，理應是見所斷之正對治或已斷見所斷之道隨一，因彼對法性是離分別之無錯亂知覺故。 |
1.30.24 ཡང་ཁ་ཅིག དེ་ལྟ་བུའི་སྦྱོར་ལམ་དེ་གཅིག་དུ་བྲལ་གྱི་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་ཡིན། ཞེས་ཟེར་བ། | 1.30.24 又有云:「如是加行道乃依於離一、異因之比度。」 |
1.30.25 མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཤེས་རབ་གསུམ་གྱི་རྣམ་དབྱེ་མི་ཤེས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྗེས་དཔག་ཡིན་ན་བསམས་བྱུང་གི་བློ་ཡིན་དགོས་ཤིང༌། དེ་འདྲའི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་ཉིད་ལ་བསྒོམས་བྱུང་དུ་བཞག་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.25 此不應理，因若如是則成不知三慧之分類故，因比度必是思所 成慧之覺知，且必安立此加行道對法性是修所成故。 |
1.30.26 རང་གི་ལུགས་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་སྦྱོར་ལམ་དེ་ཆོས་ཉིད་ལ་རྟོག་པ་དཔྱད་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་ཟིན་རྟོགས་པའི་ཚད་མིན་གྱི་ཞེན་རིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.30.26 自宗:如是加行道對法性是分別再決知，因彼是已證法性再證 之非量耽著知故。 |
1.30.27 ཁོ་ན་རེ། དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་གསལ་བར་མི་སྣང་བར་ཐལ། དེ་ཆོས་ཉིད་ལ་རྟོག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་དང་རྗེས་འབྲེལ་བའི། །དོན་གསལ་སྣང་བ་ཅན་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན། | 1.30.27 有駁云:「彼理應未清晰顯現法性，因彼對法性是分別故，有 周遍，因《釋量論》云:『分別相隨屬，並非明現義[注]。』故。」 |
1.30.28 མ་ཁྱབ་སྟེ། སྦྱོར་ལམ་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་སྤྱི་གཉིས་ཀ་གསལ་བར་སྣང་བ་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་སྣང་ན་ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་སྤྱི་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ནས་གསལ་བར་སྣང་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་འགྲེལ་གྱི་ལུང་དོན། ཆོས་ཉིད་ལྟ་བུ་ལ་རྟོག་པ་ཡིན་ན་དེ་ལྟ་བུ་རང་གི་དོན་སྤྱི་དང་མ་འདྲེས་པར་གསལ་བར་མི་སྣང་བས་ཁྱབ་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.30.28 此不周遍，因《心要莊嚴疏》言此加行道清晰顯現法性與法性 義總二者，倘若顯現彼，則法性與法性義總二者須混合為一且清晰 顯現故;因若對法性是分別，則對此周遍不能與自義總不混合地清 晰顯現，乃是《釋量論》之文意故。 |
1.30.29 དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བ་ལྟར་ན་སྦྱོར་ལམ་དེ་ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་ཡིན་པར་བཞག་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་ནའང༌། དེ་ཉིད་རྟོག་པ་ཡིན་པ་མི་འགལ་བས་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མ་རྟོགས་པར་དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་སམ། དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་དུ་རྟོགས་ཞེས་སྨྲ་བར་བྱའོ། ། | 1.30.29 若如中觀應成派，必安立此加行道對法性是現量，雖如此，然與彼是分別，並不相違。當言「未現前通達法性，而以義總方式通達或處於義總狀態中通達」。 |
1.30.30 འོ་ན་དམིགས་པ་མི་རྟག་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཐེག་དམན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ལས་ཁྱད་ཆོས་ལྔའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ། རྒྱས་པར་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.30.30 問:然則，「所緣無常⋯⋯」等文如何廣說大乘加行道以五差 別法之門，超勝小乘加行道? |
1.30.31 བཤད་དུ་ཡོད་དེ། དམིགས་པ་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ། །བདེན་པའི་རྟེན་ཅན། ཞེས་པས་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌། དེ་ཡི་ནི། རྣམ་པ་མངོན་ཞེན་ལ་སོགས་འགོག །ཞེས་པས་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་ཆར་ཐོབ་པའི་རྒྱུ། །ཞེས་པས་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌། སེམས་མི་འགོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཡོངས་འཛིན་གྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང༌། གཞི་དང་དེ་ཡི་གཉེན་པོ་ཡི། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ལྡན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.30.31 答:當講說，「所緣無常等，是四諦等相。」之文，表以所緣 門超勝;「行相破著等」之文，明以行相門超勝;「是得三乘因」 之文，顯以因門超勝;「心不驚怖等⋯⋯」等文，示以攝持門超 勝;「由所依對治⋯⋯」等文，表以具足門超勝。 |
1.30.32 དང་པོ་ཡིན་ཏེ། དེས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་གྱིས་བདེན་བཞི་ལ་རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་མཐའ་ཡས་པའི་སྒོ་ནས་དམིགས་པར་བསྟན་པ་གང་ཞིག ཐེག་དམན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.32 是初者，因彼文示大乘加行道以無邊正理異門之門緣四諦，然 小乘加行道無此故。 |
1.30.33 གཉིས་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་གྱིས་སྟོང་ཉིད་རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་མཐའ་ཡས་པའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་པར་བསྟན་པ་གང་ཞིག ཐེག་དམན་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.33 是次者，因彼文顯大乘加行道以無邊正理異門之門通達空性， 而小乘無此故。 |
1.30.34 འོ་ན་དྲོད་ཆུང་ངུའི་དམིགས་པ་སྟོན་པའི་སྐབས་འདིར། དམིགས་པ་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ། །བདེན་པའི་རྟེན་ཅན། ཞེས་པའི་ཚིག་དངོས་སུ་སྨོས། དམིགས་རྣམ་ལྷག་མ་རྣམས་སྟོན་པའི་སྐབས་སུ། བདེན་པའི་རྟེན་ཅན། ཞེས་པའི་ཚིག་དངོས་སུ་མ་སྨོས་པ་མི་འཐད་དེ། དམིགས་རྣམ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་བདེན་པ་བཞི་ལ་དམིགས་ནས་དེའི་ཁྱད་ཆོས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.30.34 問難:揭示煖位下品所緣此時，直言「所緣無常等，是四諦等 相」之文，而於示諸餘所緣、行相時，未直言「是四諦等相」，不應理，因〔示〕諸餘所緣、行相時，亦緣四諦而證「空性」等四諦之差別法故。 |
1.30.35 སྐྱོན་མེད་དེ། དམིགས་རྣམ་ལྷག་མ་སྟོན་པའི་རྒྱན་གྱི་གཞུང་ཚིག་ལ་བརྟེན་ནས། དམིགས་རྣམ་ལྷག་མ་རྣམས་བདེན་བཞི་ལ་བརྟེན་པར་རྟོགས་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བདེན་བཞི་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་བརྗོད་ཀྱི་སྒྲ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། གཞི་གཅིག་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་བརྗོད་པའི་སྒྲ་གཉིས་ཉན་པ་པོའི་བློ་ངོར་ཁྱད་པར་གཞན་སྤོང་མི་སྤོང་མ་གཏོགས་བརྗོད་བྱ་རྫས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས། ཁྱད་པར་གཞན་ནི་སྤོང་བ་དང༌། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་པར། ཁྱད་པར་གཞན་སྤོང་བ་དང་མི་སྤོང་བ་མ་གཏོགས་པར་འདི་དག་ལ་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་ལུགས་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.30.35 答:無過失，因從示餘所緣、行相之《現觀莊嚴論》文中可了 知諸餘所緣、行相依於四諦故，因彼觀待四諦是「詮法之聲」故。有周遍，因觀待一基法之「詮法聲」與「詮有法聲」二者，除於聽 者覺知前，有斷其他差別與否外，並無異質所詮，從正理自在[注](法稱論師)云:「捨不捨餘別⋯⋯」等文能證明故。如《明義釋》云:「乃從所謂:『除斷與不斷他差別之外，於此並無絲毫意義上之差距』理論所生之故。」 |
1.30.36 དེ་ལྟར་ན་གཞི་གཅིག་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་བརྗོད་ཀྱི་སྒྲ་དང་ཆོས་ཅན་བརྗོད་པའི་སྒྲའི་ངོ་བོ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། དོན་དེ་ཁྱད་གཞི་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་གཙོ་བོར་ཁྱད་ཆོས་ལྟ་བུར་གོ་བར་བྱེད་པའི་མཉན་བྱ་དེ་དོན་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་བརྗོད་ཀྱི་སྒྲའི་ངོ་བོ་དང༌། དོན་དེ་ཁྱད་གཞི་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་གཙོ་བོར་ཁྱད་གཞི་ལྟ་བུར་གོ་བར་བྱེད་པའི་མཉན་བྱ་དེ་དོན་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་ཆོས་ཅན་བརྗོད་པའི་སྒྲའི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་མཆི་གུའི་ལུས་ཞེས་བརྗོད་པའི་སྒྲ་དེ་མཆི་གུ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཆོས་བརྗོད་ཀྱི་སྒྲ་དང༌། ལུས་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཆོས་ཅན་བརྗོད་པའི་སྒྲ་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། དེ་སྤྱི་ཡན་ལག་ཏུ་བྱས་ཏེ། །བུམ་པ་ཡི་ནི་གཟུགས་སོ་ཞེས། །ཞེས་པའི་དགོངས་པའོ། ། | 1.30.36 因此，安立觀待一基法之詮法聲與詮有法聲之體性為:「能令理解彼義為差別事與差別法二者中主要為『差別法』之所聞」，是觀待彼義為詮法聲之體性;「能令理解彼義為差別事與差別法二者中主要為『差別事』之所聞」，是觀待彼義為詮有法聲之體性。如說「溫石之身」的聲音，觀待溫石是詮法聲，觀待身是詮有法聲，如《釋量論》云:「彼總作為支，謂瓶之色等。」即此意趣。 |
1.30.37 འོ་ན་དམིགས་རྣམ་ལྷག་མའི་སྐབས་སུ། བདེན་པའི་རྟེན་ཅན་ཞེས་པའི་ཚིག་དངོས་སུ་མི་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.30.37 問:然則，為何在諸餘所緣、行相時，不直言「是四諦等相」之文? |
1.30.38 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཚིགས་བཅད་སྦྱར་སླ་བའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་པར། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་བསྡེབས་པའི་ངོར་ཐ་དད་པར་བརྗོད་ཀྱང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.38 答:乃為易於書偈故，因《明義釋》云:「抑或，偈頌於聲律方面詮釋雖不同。」故。 |
1.30.39 གསུམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་རྟོགས་རིགས་གསུམ་ཚང་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་གྱི་རྒྱུར་བསྟན་པ་གང་ཞིག ཐེག་དམན་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.39 是第三，因彼示大乘加行道乃具足三證類大乘見道之因，而小 乘無此故。 |
1.30.40 བཞི་པ་འོག་ཏུ་འཆད། | 1.30.40 第四於下當述說。 |
1.30.41 ལྔ་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་སོགས་བཞི་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མངོན་གྱུར་བ་བཞི་རིམ་པ་བཞིན་སྤང་བྱར་ལྡན་པར་བསྟན་པ་གང་ཞིག ཐེག་དམན་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཉི་སྣང་ལས། ད་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། ཉན་ཐོས་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉོན་སྒྲིབ་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སྤོང་བ་ལ་མ་འབད་ན་མྱང་འདས་མི་ཐོབ་པས། དེའི་ཆེད་དུ་འབད་པ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བདེན་འཛིན་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སྤོང་བ་ལ་མ་འབད་ན་རྣམ་མཁྱེན་མི་ཐོབ་པས་དེའི་ཆེད་དུ་འབད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.30.41 是第五，因彼示大乘加行道煖等四慧，依次具足四能取所取分 別現行為〔其〕所斷，而小乘無此故。前者成立，因《二萬頌光明 釋》說:「今當正說具足四分別。」如諸有學聲聞，〔若〕不以煩 惱障為主要所斷而勤於斷除，則不得涅槃，故為此精勤般;諸菩薩 若亦不以實執為主要所斷而勤於斷除，則不得一切相智，故須為此 而精勤故。 |
1.30.42 མདོ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །ཞེས་གསུངས། དེའི་དོན་ཡང་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཀྱིས་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཟུང་རྟོག་མངོན་གྱུར་བ་མགོ་གནོན་ནུས་པ་ལྟར་དུ་ཤེས་སྒྲིབ་རྣམ་བྱང་གཟུང་རྟོག་མངོན་གྱུར་བ་མགོ་གནོན་མི་ནུས། རྩེ་མོས་ཤེས་སྒྲིབ་རྣམ་བྱང་གཟུང་རྟོག་མངོན་གྱུར་བ་མགོ་གནོན་ནུས་པ་ལྟར་དུ་ཤེས་སྒྲིབ་རྫས་འཛིན་རྟོག་པ་མངོན་གྱུར་བ་མགོ་གནོན་མི་ནུས། བཟོད་པས་ཤེས་སྒྲིབ་རྫས་འཛིན་རྟོག་པ་མངོན་གྱུར་བ་མགོ་གནོན་ནུས་པ་ལྟར་དུ་ཤེས་སྒྲིབ་བཏགས་འཛིན་རྟོག་པ་མངོན་གྱུར་བ་མགོ་གནོན་མི་ནུས་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.30.42 如經云:「諸菩薩之煩惱，乃是分別。」其意指，大乘加行道 煖位，不能如〔其〕能壓伏所知障染污所取分別現行般，壓伏所知 障清淨所取分別現行;頂位，不能如〔其〕能壓伏所知障清淨所取分別現行般，壓伏所知障實有能取分別現行;忍位，不能如〔其〕 能壓伏所知障實有能取分別現行般，壓伏所知障假有能取分別現行。 |
1.30.43 སྐབས་འདིར་རྟོག་པའི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གཉིས། རྟོག་པ་སྤྱིའི་རྣམ་བཞག་དང༌། འདིར་བསྟན་རྟོག་པའི་ངོས་འཛིན་ནོ། ། | 1.30.43 今此，辨析分別有二:建立總分別與認知此示分別。 |
1.30.44 དང་པོ་ཡོད་དེ། དབུས་མཐའ་ལས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཁམས་གསུམ་པ། །ཞེས་ཁམས་གསུམ་གང་རུང་གི་སས་བསྡུས་ཀྱི་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་པའི་ཆར་གྱུར་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་ལ་རྟོག་པར་བཤད་པ་དང༌། མཛོད་ལས། རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་རྩིང་ཞིབ་ཉིད། །ཅེས་རང་ཡུལ་ལ་རྩིང་བའི་རྣམ་པས་འཇུག་པའི་བློ་ལ་རྟོག་པར་བཤད་པ་དང༌། རྣམ་འགྲེལ་ལས། ཤེས་གང་གང་ལ་སྒྲ་དོན་འཛིན། །དེ་ནི་དེ་ལ་རྟོག་པ་ཡིན། །ཅེས་སྒྲ་དོན་འདྲེས་རུང་དུ་འཛིན་པའི་ཞེན་རིག་ལ་རྟོག་པར་བཤད་པ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.44 初者，如《辨中邊論》中:「虛妄遍分別，三界心心所。[注]」 言三界隨一地攝之屬二現錯亂分之心、心所是分別[注];《俱舍論》 云:「尋伺心麁細。[注]」闡述對自境以粗相趣入之覺知是分別;《 釋量論》云:「知覺執聲義[注]，彼即是分別。」明聲、義混合而執 持之耽著知是分別。 |
1.30.45 གཉིས་པ་ནི། དེ་ཡང་འདིར་བསྟན་རྟོག་པ་ནི། གོང་དུ་རྟོག་པ་གསུམ་བཤད་པའི་ནང་ནས། ཕྱི་མ་ལྟར་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་ལྟ་བུ་འདིར་བསྟན་རྟོག་པ་མིན་ཏེ། ཉོན་སྒྲིབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཟུགས་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་ཡང་འདིར་བསྟན་རྟོག་པ་མིན་ཏེ། རང་རྒྱལ་གྱི་སྦྱོར་ལམ་བཞིའི་སྤང་བྱར་ལྡན་ཅིང་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་ནས་དེ་ཟད་པར་སྤངས་པའི་ཕྱིར། ཡིན་ཚུལ་ནི། ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་སྟེང་ནས་འདིར་བསྟན་རྟོག་པ་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། འདིར་བསྟན་རྟོག་པ་ཡིན་ན་བདེན་འཛིན་ཕྲ་མོ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.45 第二(認知此示分別)，此復，此示分別乃前述三者中之後 者，然如補特伽羅我執非此示分別，因是煩惱障故。執色為外境之 分別亦非此示分別，因獨覺具足「此為四加行道所斷」，且證得阿 羅漢時，盡斷彼故。理即:從法我執之上安立此示分別，因此示分 別必是細分實執故。 |
1.30.46 འདི་བཤད་པ་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། གྲངས་ངེས་པ། གོ་རིམས་ངེས་པ། ངོ་བོ་བཤད་པ། དགག་སྒྲུབ་གང་གི་རྣམ་པ་ཡིན་བཤད་པ། ཁྱད་ཆོས་སུ་འགྱུར་ཚུལ་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.46 為說此有五:數量決定、次第決定、講說體性、說其是遮遣或 成立何種行相、講說形成差別法之理。 |
1.30.47 དང་པོ་ཡོད་དེ། ཡུལ་ལ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཆ་ནས་སྐབས་འདིར་བསྟན་པའི་རྟོག་པ་ལ་གཟུང་རྟོག་དང་འཛིན་རྟོག་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་ཡུལ་གཟུང་བ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ཆོས་དང་རྣམ་བྱང་གི་ཆོས་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཆ་ནས་གཟུང་རྟོག་ལ་ཉོན་མོངས་གཟུང་རྟོག་དང་རྣམ་བྱང་གཟུང་རྟོག་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས། ཡུལ་ཅན་འཛིན་པ་ལ་བཏགས་འཛིན་དང་རྫས་འཛིན་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཆ་ནས་འཛིན་རྟོག་ལ་རྫས་འཛིན་རྟོག་པ་དང༌། བཏགས་འཛིན་རྟོག་པ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.30.47 初者，以境定數為能、所二者之分，成立此示分別亦定數為所取分別與能取分別二者。各別而言，以境所取定數為染污法與清淨 法二者之分，成立所取分別定數為染污所取分別與清淨所取分別二 者;以有境能取定數為假有能取與實有能取二者之分，成立能取分 別定數為實有能取分別與假有能取分別二者。 |
1.30.48 གཉིས་པ་གོ་རིམས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་ལ་བདེན་ཞེན་སྤང་དཀའ་སླའི་སྒོ་ནས་དེ་ལྟར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡུལ་གཟུང་བ་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་པ་ལས་ཡུལ་ཅན་འཛིན་པ་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་དཀའ། སྤང་བྱ་ཉོན་མོངས་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་བ་ལས་གཉེན་པོ་རྣམ་བྱང་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་དཀའ། རྫས་འཛིན་ལོག་ཤེས་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་བ་ལས་བཏགས་འཛིན་བློ་དོན་མཐུན་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་དཀའ་བའི་ཕྱིར། | 1.30.48 第二、次第決定，因以難、易斷除對境的諦實耽著之門，而決定如是次第故，因斷除對有境能取之諦實耽著，比對境所取之諦實 耽著難斷;斷除於對治清淨之諦實耽著，比對所斷煩惱之諦實耽著難斷;斷除對假有能取符義覺之諦實耽著，較對實執顛倒知之諦實耽著難斷故。 |
1.30.49 གསུམ་པ་ངོ་བོ་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། །སྔ་མ་ཁ་ཅིག་།ཡུལ་ལ་གཟུང་བ་དང་ཡུལ་ཅན་ལ་འཛིན་པར་འཆད་ཀྱང༌། ལོཙྪ་བ་ཆེན་པོ་ལོངས་སྤྱོད་བྱ་ལ་གཟུང་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་ལ་འཛིན་པར་བཞེད་པ་དོན་ལ་གནས་ཤིང༌། | 1.30.49 第三、講說體性，昔雖有云:「境為所取，有境為能取。」而大譯師則主張:「受用品是所取，能受者是能取。」理同無異。 |
1.30.50 རྟོག་པ་གཉིས་ཀྱང་གཟུང་བ་ལ་རྟོག་པས་གཟུང་རྟོག འཛིན་པ་ལ་རྟོག་པས་འཛིན་རྟོག ཞེས་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་འབྱེད་པ་དང༌། ཡང་གཟུང་བ་རུ་རྟོག་པས་གཟུང་རྟོག འཛིན་པ་རུ་རྟོག་པས་འཛིན་རྟོག་གོ །ཞེས་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་འབྱེད་པར་འདོད་པ་ཡོད་ཀྱང༌། | 1.30.50 二分別亦以所緣門分辨為:對所取作分別是所取分別，對能取作分 別是能取分別。以行相門復可分為:分別〔某法〕為所取，故是所 取分別;分別〔某法〕為能取，故是能取分別。 |
1.30.51 རང་ལུགས་དེ་གཉིས་ཀའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། དམིགས་ཡུལ་གཟུང་བའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་ལོངས་སྤྱོད་བྱར་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་དེ་འདིར་བསྟན་ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་དང༌། དམིགས་ཡུལ་འཛིན་པའི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་དུ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་དེ་འདིར་བསྟན་ཤེས་སྒྲིབ་འཛིན་རྟོག་ཏུ་འཇོག་ལ། | 1.30.51 雖〔如是〕承許，但自宗則以此二者安立:緣所緣境之所取法 後，執其為諦實受用品之實執，乃此示所知障所取分別;緣所緣境 之能取法後，執其為諦實能受者之實執，是此示所知障能取分別。 |
1.30.52 དེས་མཚོན་ནས་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཟུང་རྟོག་དང་རྣམ་བྱང་གཟུང་རྟོག་གཉིས་དང༌། ཤེས་སྒྲིབ་རྫས་འཛིན་རྟོག་པ་དང༌། བཏགས་འཛིན་རྟོག་པ་གཉིས་ཏེ་བཞིའི་ངོ་བོ་ཡང་ཤེས་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.30.52 由此亦可知所知障染污所取分別、清淨所取分別二者，與所知障實 有能取分別、假有能取分別二者，四者之體性。 |
1.30.53 འདིར་བསྟན་ཤེས་སྒྲིབ་རྟོག་པ་ཡིན་ན་ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་དང་འཛིན་རྟོག་གང་རུང་ཡིན་མི་དགོས་ཏེ། ཉན་རང་གི་ལམ་འབྲས་ལ་དམིགས་ནས་བྱང་སེམས་ལམ་གྱི་ལྡོག་བྱར་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་དེ་འདིར་བསྟན་ཤེས་སྒྲིབ་རྟོག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.30.53 此示所知障分別未必是所知障所取分別與能取分別隨一，因緣聲聞、獨覺道果，執其為諦實菩薩道所遮之實執，〔亦〕是此示所知障分別故。 |
1.30.54 འོ་ན་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཟུང་རྟོག་དང༌། རྣམ་བྱང་གཟུང་རྟོག་གཉིས་འགལ་ལམ་མི་འགལ་ཞེ་ན། | 1.30.54 問:然則，所知障染污所取分別與清淨所取分別，二者相違否? |
1.30.55 འདི་ལ་ཁ་ཅིག ཉི་སྣང་ལས། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་པའང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་ཚིག་ལ་བརྟེན་ནས། འཕགས་པའི་ལུགས་ལ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཟུང་རྟོག་ཡིན་ན་རྣམ་བྱང་གཟུང་རྟོག་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་མཛད་ཀྱང༌། | 1.30.55 答:對此，雖有依《二萬頌光明釋》「凡是第一所取分別，亦是第二」之文而說聖者宗〔主張〕:所知障染污所取分別周遍是清 淨所取分別。 |
1.30.56 རང་གི་ལུགས་ནི། འཕགས་པའི་ལུགས་ལ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཟུང་རྟོག་དང༌། ཤེས་སྒྲིབ་རྣམ་བྱང་གཟུང་རྟོག་གི་ཐ་སྙད་མི་མཛད་པར་དངོས་པོ་ཙམ་གྱི་གཞི་ལ་བརྟེན་པའི་གཟུང་རྟོག་དང་པོ་དང༌། གཟུང་རྟོག་གཉིས་པ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་མཛད་པར་གསལ་ལ། | 1.30.56 自宗:顯見聖者宗不採用所知障染污所取分別與所知障清淨所取分別之名相，僅採用依事物基法之第一所取分別與第二所取分別之名相。 |
1.30.57 དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་དང་པོའི་དམིགས་ཡུལ་ལ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་དང༌། རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། དམིགས་ཡུལ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་ནས་ལོངས་སྤྱོད་བྱར་བདེན་པར་ཞེན་པའི་བདེན་འཛིན་ཡིན་ན་ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་གཉིས་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། | 1.30.57 倘若如是，所知障第一所取分別之所緣境，有染污品諦與清淨品諦 二種，而緣其中所緣境清淨品諦，耽著其為諦實受用品之實執，周 遍是所知障第二所取分別。 |
1.30.58 ཉི་སྣང་ལས། དེ་ལ་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་དངོས་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་དག་གི་ཁྱད་པར་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་བྱས་ནས་བརྗོད་པ་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་པའང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བས་ཚིག་སྔ་མ་དང་ལྡན་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.30.58 如《二萬頌光明釋》云:「〔我當說〕『於此，第一所取分別唯是一切事物，第二唯是清淨事物，此即此等所取分別之差異』，故言 『任何第一所取分別亦是第二』，〔此乃〕具有前句。」 |
1.30.59 མཁས་པ་ཁ་ཅིག རེ་ཤིག་དང་པོ་དེ་ནི་གཉིས་པའང་ཡིན་པ་ནི་དཔེར་ན་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པར་བསམ་ནས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་དང༌། རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་ཀ་ལ་དམིགས་ནས་ལོངས་སྤྱོད་བྱར་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་དེ་སྤྱིའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་དང་པོ་དང༌། ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་གཉིས་པ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པར་བཞེད་པ་ནི་དགོངས་པ་མིན་པར་སེམས་ཏེ། | 1.30.59 有學者思及「第一亦為第二，如⋯⋯」等文之意趣，而主張: 緣染污品諦與清淨品諦二者，執其為諦實受用品之實執，是總具依 之所知障第一所取分別與所知障第二所取分別二者。 |
1.30.60 འཕགས་པའི་ལུགས་ལའང་ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་དང་པོ་ཡིན་ན་རང་གི་དམིགས་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་དང་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པས་ཁྱབ། ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་གཉིས་པ་ཡིན་ན་རང་གི་དམིགས་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ཡོད་པས་ཁྱབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.30.60 〔吾〕思惟〔此〕非意趣，因於聖者宗所知障第一所取分別與 第二所取分別亦完全相違故，因若是所知障第一所取分別，周遍具 有屬自所緣境之染污品諦與清淨品諦二者;所知障第二所取分別， 周遍唯具有屬自所緣境之清淨品諦故。 |
1.30.61 འོ་ན། ཉི་སྣང་ལས། རེ་ཞིག་དང་པོ་དེ་ནི་གཉིས་པའང་ཡིན་པ་ནི་དཔེར་ན་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོར་གྱུར་པ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་དང་པོ་མིན་པ་ནི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཙམ་ལ་བརྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་གང་ཞེ་ན། | 1.30.61 問:然則，《二萬頌光明釋》云:「於此，第一亦為第二，如 第一所取分別一切事物者。唯是次者非初者，如第二所取分別僅依 清淨者。」所言之義為何? |
1.30.62 དེ་ནི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་མུ་བཞིར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་སོགས་ཡུལ་དྲུག་ནི་སོ་སྐྱེའི་མངོན་སུམ་གྱི་གཞལ་བྱར་གྱུར་པའི་གཟུང་བ་ཡིན་ལ་འཛིན་པ་མ་ཡིན་པའི་མུ། སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ཀྱི་དུས་མཐའི་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ནི་ཕྱི་མ་ཡིན་ལ་སྔ་མ་མ་ཡིན་པའི་མུ། སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུན་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་མུ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཤེར་ཕྱིན་ལྟ་བུ་ནི་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.30.62 答:此乃說明異生相續之所取與能取有四句，因「色等六境」， 是屬於異生現前所量之所取，非能取之句;「異生相續中最短知覺 剎那」，是後者非前者之句;「異生相續中具續流之知覺」，乃二 者皆是之句;如「無二般若波羅蜜多」，乃非二者之句故。 |
1.30.63 རྣམ་དཔྱོད་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་འདིའི་ཉི་སྣང་གི་དགོངས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ལས་གཞན་དུ་གཡོ་བར་མ་བྱེད་ཅིག | 1.30.63 諸智者應依此解《二萬頌光明釋》之意趣，不應另作〔主張〕。 |
1.30.64 སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་ནི། ཤེས་སྒྲིབ་གཟུང་རྟོག་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་དམིགས་ཡུལ་འགལ་བ་ཁོ་ནར་བཤད་དེ། | 1.30.64 阿闍黎之主張:所知障第一所取分別與第二所取分別之所緣境 唯是相違。 |
1.30.65 འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་ནི་གཞི་ཐམས་ཅད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཁོ་ནའི་གཞི་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ནས་བརྗོད་པ་ནི། གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཉིས་པའང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཚིག་སྔ་མ་དང་སྦྱར་བའོ། ། | 1.30.65 如《莊嚴光明釋》云:「於此有駁云:『第一所取分別唯〔依〕一切基法，第二唯具清淨基法，此乃所取分別此二者之差異。』如是 所言，乃『所有第一所取分別，亦是第二』與前句結合。 |
1.30.66 རེ་ཞིག་དང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་པའང་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོ་གཞི་ཐམས་ཅད་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་གྱི་དང་པོ་མིན་པ་ནི་དཔེར་ན་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཙམ་གྱི་རྟེན་ཅན་གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར་རོ། །ཅེས་ཉི་སྣང་གི་ལུགས་བཀོད་ཅིང༌། | 1.30.66 於此，所有第一亦為第二，如第一所取分別一切基者;僅屬第二， 非第一者，如僅具清淨依之第二所取分別。」此述《二萬頌光明 釋》宗。 |
1.30.67 གཞན་དག་ན་རེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཞི་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དང་པོ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་བྱང་བའི་གཞི་ལ་བརྟེན་པ་ནི་གཉིས་པ་ཡིན་པས་འདི་གཉིས་ཕན་ཚུན་རྣམ་པར་བཅད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདི་གཉིས་ནི་ཐ་དད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར། ཅེས་སློབ་དཔོན་རང་ལུགས་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.67 另有云:「依染污基者是第一，依清淨基者是第二，故此二者 是互相斷絕之性質，故此二唯是異。」如是述說阿闍黎自宗。 |
1.30.68 ལུགས་དེ་གཉིས་ལས། སློབ་དཔོན་གྱི་བཤད་པ་ཉིད་རྩ་ཚིག་དང་མཐུན་ཏེ། གཞི་དང་ཅེས་པའི་གཞི་དེ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཁོ་ན་ལ་བྱེད་རིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་གཉེན་པོ་ཞེས་པའི་སྒྲ་དེ་གཞི་དང་ཅེས་པའི་གཞིའི་གཉེན་པོ་ལ་འཆད་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.68 此二宗，僅阿闍黎說法與根本文相符，因〔《現觀莊嚴論》〕中之「基與[注]」，唯作染污品解方為合理故，因「其對治[注]」之聲，必釋為「基之對治」故。 總 |
1.30.69 ཁྱབ་སྟེ། ཆོས་དེའི་གཉེན་པོ་ཡོད་ན་ཆོས་དེ་སྤང་བྱ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་ཤེས་སྒྲིབ་རྟོག་པའི་དམིགས་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་རྫས་འཛིན་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་རྟེན་ཅན་དང༌། བཏགས་འཛིན་འཕགས་པའི་རྟེན་ཅན་དུ་བཤད་པ་ལ། | 1.30.69 有周遍，因若有此法之對治，此法定是所斷故。此復，述說屬所知 障分別之所緣境之實有能取依於異生，與假有能取依於聖者。 |
1.30.70 ཁོ་ན་རེ། དེ་མི་འཐད་དེ། བཏགས་འཛིན་སོ་སྐྱེའི་རྒྱུད་དང༌། རྫས་འཛིན་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ལའང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སོ་སྐྱེ་ལ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ཡོད། ཉི་སྣང་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་ཆོས་དེ་ལྟ་བུ་རྣམས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་ཀྱང་རྟོགས་པ་མིན་ནམ། དེས་ན་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་པོའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་མ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཞེས་དང༌། | 1.30.70 對〔此〕，有駁云:「此不應理，因異生相續中有假有能取，聖者相續中亦有實有能取故。異生有證悟空性，如《二萬頌光明 釋》云:『若言:「一切法無我，諸如此法類異生亦非通達否?是 故建立第一能取分別則成不周遍?」』; |
1.30.71 འཕགས་པ་ལ་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སློང་དག་ངས་མཚན་མོ་འདས་ནས་ནང་པར་གྱི་དུས་སུ་སྲོག་ཆགས་ཅེ་སྤྱང་སྐད་འབྱིན་པའི་སྒྲ་ཐོས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ། ང་དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་རི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སེང་གེ་ཡན་ལག་མ་སྨད་པ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་པ་མིན་ནམ། དེས་ན་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཉིས་པའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་མ་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཞེས་གསུངས། | 1.30.71 聖者亦有如此〔實有能取〕，如〔經〕云:『諸比丘，深夜過後，吾於晨時，聞及狐之叫聲。』同理，〔又言〕:『爾時我為獸王獅子，名支分不劣。』豈非如此說?是故，建立第二能取分別則成不 周遍?」 |
1.30.72 ལན་ནི། སོ་སྐྱེ་ལ་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་ཀྱང་རྫས་འཛིན་སོ་སྐྱེའི་རྟེན་ཅན་དུ་བཤད་པ་དང༌། འཕགས་རྒྱུད་ལ་ངར་འཛིན་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་བཏགས་འཛིན་འཕགས་པའི་རྟེན་ཅན་དུ་བཤད་པ་མི་འཐད་པའི་སྐྱོན་མེད་དེ། གཙོ་ཆེ་ཆུང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་ཀྱི། སོ་སྐྱེའི་འཛིན་པ་ལ་རྫས་འཛིན་གྱིས་ཁྱབ་པ་དང༌། འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་འཛིན་པ་ལ་བཏགས་འཛིན་གྱིས་ཁྱབ་པར་མི་བཞེད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.72 答:異生雖有證悟無我，然言實有能取依於異生，聖者相續雖 有我執，但說假有能取依於聖者，無不應理之過，因其僅依主、次 宣說，並不主張異生能取周遍是實有能取，與聖者相續中之能取周 遍是假有能取故。 |
1.30.73 དེ་ལྟར་ཡང་ཉི་སྣང་ལས། དེ་དག་གི་དེ་ནི་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བརྗོད་པར་འདོད་པས་སྙིང་པོ་མེད་དོ་ཞེས་དང༌། དེའི་ཚིག་ནི་ཐ་སྙད་པ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་པས་སྙིང་པོ་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.30.73 此復，《二萬頌光明釋》云:「彼等是勝解作意，此乃欲說真實作 意，故無心要。」〔又〕云:「彼句僅是名言，並非勝義，故無心要。」 |
1.30.74 བཞི་པ་དགག་སྒྲུབ་གང་གི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པ་ལ་བཤད་པ་དུ་མ་ཡོད་དེ། སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱི་གཞུང་དང༌། ཡུམ་གསུམ་དོན་བརྒྱད་ཀྱིས་མཐུན་པར་བསྟན་པ་དང༌། བུདྡྷ་ཤྲཱིའི་གཞུང་ལས། རྟོག་པ་བཞི་ཀ་དགག་རྟོག་ཏུ་བཤད། ལོཙྪ་བ་ཆེན་པོ་ཤེས་སྒྲིབ་རྫས་འཛིན་རྟོག་པ་དགག་རྟོག་དང༌། གཞན་གསུམ་སྒྲུབ་རྟོག་ཏུ་མཛད་ལ། | 1.30.74 第四、對說其是遮遣或成立何種行相有諸多說法:桑傑耶西阿 闍黎之論典、三佛母相順八義之釋本與布達悉日之論中說「四分別 皆是遮遣分別」;大譯師主張:所知障實有能取分別是遮遣分別， 餘三者是成立分別。 |
1.30.75 རང་ལུགས་ནི། འདིར་བསྟན་ཤེས་སྒྲིབ་རྟོག་པ་ལ་དགག་རྟོག་དང་སྒྲུབ་རྟོག་གཉིས་ཀ་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ལ་དམིགས་ནས་ལོངས་སྤྱད་བྱར་བདེན་པར་ཞེན་པའི་ཞེན་རིག་དང༌། གཟུང་འཛིན་བདེན་སྟོང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཞེན་པའི་བློ་གཉིས་ཀ་འདིར་བསྟན་ཤེས་སྒྲིབ་རྟོག་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.75 自宗，主張「此示所知障分別」有遮遣分別與成立分別二種， 因云:緣染污〔品〕，耽著其為諦實受用品之耽著知，與耽著能、 所取諦實空為諦實成立之覺知，二者皆是「此示所知障分別」故。 |
1.30.76 འོ་ན་འདིར་བསྟན་ཤེས་སྒྲིབ་རྟོག་པ་དང་དགག་རྟོག་གི་གཞི་མཐུན་ཡོད་ན། རྣམ་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཟློས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་མི་འགྱུར་ཏེ། | 1.30.76 問:然則，此示所知障分別與遮遣分別若有同位，則與行相之 差別法重覆耶? |
1.30.77 འདིར་བསྟན་དགག་རྟོག་ཡིན་ན་གཟུང་འཛིན་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་བློ་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.30.77 答:不重覆，因若是「此示遮遣分別」，未必是通達能、所取 無諦實之覺知故。 |
1.30.78 ལྔ་པ་ཁྱད་ཆོས་སུ་འགྱུར་ཚུལ་ནི་གོང་དུ་བཤད་ཟིན་པ་ལྟར་རོ།། | 1.30.78 第五，形成差別法之理如上述。 |
1.30.79 འོ་ན། སེམས་མི་འགོང་བ་ཉིད་ལ་སོགས། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཐེག་དམན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ལས་ཡོངས་འཛིན་གྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བསྟན་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.30.79 問:然則，「心不驚怖等⋯⋯」等文，如何顯示大乘加行道以 攝持門超勝小乘加行道之理? |
1.30.80 དེའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། གཞུང་དེས་བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་བྱང་སེམས་དེའི་ཕྱིའི་ཡོངས་འཛིན་དང༌། དེའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བྱང་སེམས་དེའི་ནང་གི་ཡོངས་འཛིན་དུ་བསྟན་པ་གང་ཞིག ཐེག་དམན་སྦྱོར་ལམ་པ་ལ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། | 1.30.80 答:此理即:此文示加行道菩薩之增上緣「勝應身」，是此菩 薩之外攝持，與其相續中大悲是此菩薩之內攝持，而小乘加行道無 此故。 |
1.30.81 དེ་ཡང་འཕགས་པ་ལྟར་ན། སེམས་མི་འགོང་བ་ཉིད་ལ་སོགས། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བོར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡོངས་འཛིན་ཡིན། །ཅེས་པས། བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་ནང་གི་ཡོངས་འཛིན་དངོས་སུ་བསྟན་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སོགས་སྟོན་བྱེད། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་བོར་བ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡོངས་འཛིན་ཡིན། །ཅེས་པས། བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་ཕྱིའི་ཡོངས་འཛིན་དངོས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། | 1.30.81 此復，若如聖者，「心不驚怖等，棄捨所治品，應知為攝持」之文，直接顯示菩薩加行道者之內攝持;「宣說無性等，棄捨所治品，應知為攝持」之文，直接顯示菩薩加行道者之外攝持。 |
1.30.82 ཉི་སྣང་ལས། ཐབས་མཁས་པ་དང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཐབས་མཁས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་སེམས་མི་ཞུམ་པ་ཉིད་དང༌། མི་འགོང་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་ལས་བརྩམས་པ་ནི་ཞེས་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནས་མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ཀྱི་བར་རྣམས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་མི་དམིགས་པས་སྟོན་ཅིང༌། ཞེས་གསུངས། | 1.30.82 因《二萬頌光明釋》云:「『方便善巧與善知識乃菩薩之攝持』之 文，於此，依方便善巧，由心不退怯，不驚怖等因。」又云:「善 知識之攝持，即宣說蘊等乃至不共法，皆是無常等不可得。」故。 |
1.30.83 སློབ་དཔོན་ལྟར་ན། སེམས་མི་འགོང་བ་ཉིད་ལ་སོགས། །ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་གཅིག་གིས་བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་ཕྱིའི་ཡོངས་འཛིན་དངོས་སུ་བསྟན་ཅིང༌། ནང་གི་ཡོངས་འཛིན་དངོས་སུ་མ་བསྟན་པར་འཆད་དེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་བསྟན་པ་ནི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིན་པས་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།། | 1.30.83 若依阿闍黎，則闡述「心不驚怖等⋯⋯」等一偈頌，直接顯示 加行道菩薩之外攝持，但不直接顯示內攝持，如《莊嚴光明釋》 云:「顯示具有四分別，即為了顯示方便善巧之善知識本質是攝 持，故言『新入乘⋯⋯』等。」此釋云:「是善知識，故為攝持。」 |
1.31 大乘種性 རིགས་བཤད་པ། | 1.31 大乘種性 大乘種性 |
1.31.1 དེ་ལྟར་ཐེག་ཆེན་གྱི་གདམས་ངག་དང༌། དེའི་རྗེས་སུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་བཤད་ནས། དེའི་རྗེས་སུ་གདམས་དོན་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་པའི་སྒྲུབ་པ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་དེ་འཆད་ཅིང༌། | 1.31.1 如是講說大乘教授與隨後之大乘加行道已，隨之述說如何修持 「如是修持〔十〕教授之正行」之理? |
1.31.2 དེ་ཡང་ཐོག་མར་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རིགས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོར་རིགས་སད་པའི་གང་ཟག་ལ་བཤད་ཟིན་གྱི་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དང་འཆད་འགྱུར་གྱི་མཐོང་ལམ་སོགས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་བསྒོམས་བྱུང་གི་སྒྲུབ་པ་ཁྱད་པར་ཅན་དེས། རིགས་ལ་དམིགས་པ་ན་ནུས་པ་མཐུ་ཅན་དུ་སོང་བའི་རིགས་མི་འཁྲུལ་བ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.2 此復，先講述正行所依種性之理由，乃為令覺醒大乘種性之補 特伽羅生起已述之順決擇分與將述之見道等。緣空性修所成之殊勝 正行，當緣種性時，以有增勝功能之不錯亂種性，而如是說。 |
1.31.3 འོ་ན་རིགས་དང་པོ་ནས་འཆད་རིགས་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྔ་རོལ་ནས་རིགས་སད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.31.3 難:然則，先說種性是為應理，因發心前，必覺醒種性故。 |
1.31.4 སྐྱོན་མེད་དེ། དང་པོ་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་སད་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་ཐེག་ཆེན་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་དོན་གྱི་རིམ་པ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་སོགས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཡོད་པར་རྟོགས་ནུས་པས་འདིར་བསྟན་པ་ནི་བཤད་པའི་རིམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.31.4 答:無過，因先覺醒大乘種性，而後發大乘心，乃「理在因果 次第」;於相續中生起大乘順解脫分等，能了悟〔其〕有大乘種 性，於此宣說即「講說次第」故， |
1.31.5 འགྲེལ་ཆེན་ལས། སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་ཐར་པ་དང་ངེས་པར་འབྱེད་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དེ་ཡིན་པས། དང་པོ་ཁོ་ནར་རིགས་བཤད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ། ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བཤད་ཅེ་ན། དེ་ནི་བདེན་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་དོན་གྱི་གོ་རིམ་ཡིན་ལ། འདི་ནི་དང་པོ་འབྲས་བུ་བཤད་ནས་རྒྱུ་ཕྱིས་བསྟན་པ་ཡིན་པས་བཤད་པའི་གོ་རིམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.5 如《莊嚴光明釋》云:「先行於發心、〔順〕解脫〔分〕與順決擇 分等是此故，豈非唯應先說種性?何以作如是言?實爾，然彼是『 理在次第』，此即初說果，後示因故，是『講說次第』，故無過。」 |
1.31.6 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བགྱི་བའི་ཚིག་འདིའི་དོན་གང་ལགས། ཞེས་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་ཚིག་གི་དོན་ཞུས་པའི་ལན་དུ། | 1.31.6 此復，以經而言:「復次具壽善現白佛言:『世尊，謂菩薩摩 訶薩之詞義為何?』[注]」請問在發心等時數數宣說「菩薩」之詞義 〔為何〕? |
1.31.7 དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ནི་ཚིག་གི་དོན་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་ལ་ནི་སྐྱེ་བའམ་ཡོད་པ་ཉིད་དམ། མེད་པ་ཉིད་ཡོད་པའམ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རབ་འབྱོར་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚིག་གི་དོན་ནི་ཚིག་གི་དོན་མེད་པའོ། །ཞེས་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་མདོར་བསྟན། | 1.31.7 答言:「如是啟白，世尊如是告具壽善現:善現，菩薩之詞義無詞義，何以故?因於菩提或生、或有性、或無性、或有不可得。善 現，以是故菩薩之詞義無詞義。」略示種性之體性。 |
1.31.8 རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལ་བྱའི་རྗེས་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རིགས་བཅུ་གསུམ་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་བཤད། དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ན། རྟོགས་པ་ཡི་ནི་ཆོས་དྲུག་དང༌། ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་གཉིས་གསུངས། | 1.31.8 經云:「善現，如是，譬如:虛空無鳥跡亦不可得⋯⋯」等文別說 十三種性。為釋彼等意趣，論云:「通達有六法⋯⋯」等二偈頌。 |
1.31.9 འོ་ན་འདིར་བསྟན་རིགས་བཅུ་གསུམ་དུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.31.9 問:然則，安立此示種性為十三之理由為何? |
1.31.10 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། འདིར་བསྟན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པ་བཅུ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་པའི་དབང་གིས་རྟེན་རིགས་ལ་བཅུ་གསུམ་དུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། འདིར་བསྟན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པ་དེ་ལ་བཅུ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྟོགས་པའི་ཆོས་དྲུག་ཏུ་ངེས། བྱེད་ལས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཉེན་པོའི་སྒྲུབ་པ་སྤོང་བའི་སྒྲུབ་པ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པས་སྒྲུབ་པ་གསུམ་དུ་ངེས། ས་མཚམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཤེས་རབ་སྙིང་བརྩེར་བཅས་པའི་སྒྲུབ་པ་སོགས་བཞིར་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.10 答:其理由乃:因為此示大乘正行定數為十三，依其勢力，安 立所依種性亦為十三。此示大乘正行定數為十三，因以正行體性而 言，決定有六證法;以作用而言，決定有能治正行、能斷正行，及 所斷永盡正行三者;依界限決定有慧悲正行等四者故。 |
1.31.11 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། འདིར་བསྟན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཡན་ཆད་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ན། རྟོགས་པའི་ཆོས་དྲུག་གང་རུང་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.11 初者成立，因此示大乘加行道以上之正行，定是六證法隨一 故。 |
1.31.12 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་གཉེན་པོའི་སྒྲུབ་པ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤོང་བའི་ཆ་ནས་སྤོང་བའི་སྒྲུབ་པ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཟད་པའི་ཆ་ནས་དེ་དག་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱི་སྒྲུབ་པ་གསུམ་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.12 次者成立，因以作為對治逆品之分而言決定能治正行、以斷除逆品 之分決定能斷正行、以滅盡逆品之分決定所斷永盡解脫道正行三者 故。 |
1.31.13 གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། ས་བརྒྱད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཤེས་རབ་སྙིང་བརྩེར་བཅས་པའི་སྒྲུབ་པ། ས་དགུ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སློབ་མ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་པ། ས་བཅུ་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཞན་དོན་གོ་རིམས་སུ་བྱེད་པའི་སྒྲུབ་པ། ས་བཅུ་རྒྱུན་མཐའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཡེ་ཤེས་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བར་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་རྣམས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.13 三者成立，因以八地決定慧悲正行，以九地決定不共弟子正行，以 十地後得決定次第利他正行，以十地最後流決定智無功用轉正行 故。 |
1.31.14 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ས་བརྒྱད་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་བདེན་འཛིན་མངོན་གྱུར་བ་དང་རང་དོན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་བློ་འགོག་ནུས་པའི་ཐབས་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྩེ་མོ་ལས། ཇི་སྲིད་ས་བརྒྱད་མ་ཐོབ་པ། །དེ་སྲིད་ཐེག་པ་དམན་པས་འཇིགས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ས་བརྒྱད་པར་སྲིད་ཞི་མཉམ་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.31.14 初者成立，八地後得位時，獲得能遮止實執現行與自利作意覺 之殊勝方便智慧故，因《金剛頂經》云:「乃未證八地，當受小乘 怖。」以及八地獲得有寂平等性加行故。 |
1.31.15 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ས་བརྒྱད་པར་ཤེས་རབ་སྙིང་བརྩེར་བཅས་པའི་སྒྲུབ་པ་ཐོབ་པའི་མཐུས་ས་དགུ་པར་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་དང་ཐུན་མོང་མིན་པའི་སྒྲུབ་པ་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.31.15 次者成立，因以八地得慧悲正行之勢力，於九地新得不共聲聞等正行故。 |
1.31.16 གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། ས་བཅུ་པའི་རྗེས་ཐོབ་ནས་གཞན་དོན་བྱེད་ཚུལ་སངས་རྒྱས་དང་མཉམ་པ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། རྒྱུད་བླར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་འདི་ནི། །རྗེས་ཐོབ་[注]དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་དང༌། །སེམས་ཅན་ཡང་དག་སྒྲོལ་བ་ལ། །འཇིག་རྟེན་ན་ནི་མཉམ་པ་ཉིད། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.16 三者成立，因自十地後得位，利他方式隨順「與佛平等」故。《大 乘寶性論》云:「既已得其行，菩薩佛平等，於種種世間，救度至彼岸。[注]」 |
1.31.17 བཞི་པ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བར་འཇུག་བཞིན་པའི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེའི་མཇུག་ཐོགས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་རྩོལ་བ་མི་མངའ་བར་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་མཐར་ཐུག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། | 1.31.17 四者成立，因最後流本智是智無功用正轉之正行，而其後無間發起 智無功用轉之究竟正行故。 |
1.31.18 འོ་ན། གཉེན་པོའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། སྤོང་བའི་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་གང༌། གཉེན་པོས་སྤང་བྱ་སྤོང་ཚུལ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་སྙམ་ན། | 1.31.18 問:作是思惟，然則，能治正行與能斷正行二者體性為何?以 對治斷所斷之理為何? |
1.31.19 དེ་ཡང་མདོ་ལས། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་པར་ཤར་བའི་ཚེ་མུན་པའི་གནས་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བསྐལ་པའི་མེ་འབར་བའི་ཚེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། གཉེན་པོ་དང་ནི་སྤོང་བ་དང༌། ཞེས་པའི་འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དག་སྐྱེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྐུན་པོ་ཕྱུང་བ་དང་སྒོ་འཕར་བཅད་པ་ལྟར་དུས་མཉམ་དུ་གཉེན་པོ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་དག་གོ ། | 1.31.19 答:復如經云:「日輪升起時，無黑暗處，亦不可得。[注]」又 云:「如是劫火燃燒時，無一切行之相處，亦不可得。[注]」於文中 「對治與斷除」，《明義釋》亦云:「其後，以產生彼等之力，猶 如擯除小偷與關上門板，乃同時產生對治與破除異品。」 |
1.31.20 ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་བཤད་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང༌། དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱར་གྱུར་པའི་མཐོང་སྤངས་ཀྱི་ས་བོན་འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དུས་མཉམ་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང་བ་ཡིན་ཏེ། བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་ཟིན་པ་དང༌། དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤངས་བྱར་གྱུར་པའི་མཐོང་སྤངས་ཀྱི་ས་བོན་འགགས་ཟིན་པ་དུས་མཉམ་པའི་ཕྱིར། | 1.31.20 當說彼等意趣:將生起大乘見道無間道與其所應斷見斷之種子將 滅，二者同時如是而斷，因已生起無間道與其所應斷見斷之種子已 滅，二者同時故。 |
1.31.21 དེ་ཡང་འདིའི་སྤང་བྱ་སྤོང་ཚུལ་དང་རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་དྲི་མ་ཕྲ་ཞིང་ཕྲ་བ་སྤོང་བ་ལ་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་གྱི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བར་ཆད་མེད་ལམ་གཉིས་ཀྱི་དུས་སུ་སྤང་བྱ་གཉིས་མེད་པའི་ཕྱིར། མཛོད་པ་ལྟར་ན་ནི། གཉེན་པོའི་དུས་སུ་སྤང་བྱ་ཡོད་པར་འདོད་པས་འགག་འགྱུར་གྱི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང་བ་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། མི་སློབ་སེམས་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་བའི། །སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་གྲོལ་འགྱུར། །འགག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །དེ་ཡི་སྒྲིབ་པ་རབ་ཏུ་སྤོང༌། །ཞེས་གསུངས། ། | 1.31.21 此復，此斷除所斷之方式與最後流無間道斷除極其細分之粗 重[注]垢染，名「以將生起之方式斷除」，因二無間道時無二所斷 故。若如《俱舍論》，則承許於對治時有所斷，故是「以將滅之方 式斷除」，如《俱舍論》云:「無學心生時，正從障解脫，道唯正滅位，能令彼障斷。[注]」 |
1.31.22 འོ་ན་ཀུན་བཏུས་ལས། འདས་པ་ནི་འགགས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ནོ། །ད་ལྟར་བ་ནི་ལམ་དང་མཉམ་དུ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལས་སྤོང་སྟེ། གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྣམ་པ་གང་གིས་གཉེན་པོའི་རྣམ་པ་དེ་འབྱུང་བ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྣམ་པ་དེ་འགག་པ་ནི་མཉམ་པས་མཉམ་སྟེ། དཔེར་ན་སྣང་བ་དང་མུན་པ་འབྱུང་བ་དང་འགག་པ་བཞིན་ནོ། །ཅེས་གསུངས་པ་ཡང་མཛོད་པ་ལྟར་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། | 1.31.22 問:然則，《集論》云:「不從過去已滅故。不從未來未生 故。不從現在道不俱故。然從諸煩惱麁重而得斷為斷。如是如是品 麁重生。如是如是品對治，若此品對治生。即此品麁重滅。平等平等。猶如世間明生暗滅。313」若思所說之意與《俱舍論》同否? |
1.31.23 ལུང་དེའི་དོན་ནི། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དེས་མཐོང་སྤངས་ཀྱི་ས་བོན་དེ་རང་དུས་ན་འདས་པ་བུམ་པ་ཐོ་བས་བཅོམ་པ་ལྟར་སྤོང་བ་ཡང་མ་ཡིན། རང་དུས་ན་མ་སྐྱེས་པ་མདུན་ནས་ཕུལ་བ་ལྟར་སྤོང་བ་ཡང་མ་ཡིན། རང་དུས་ན་ད་ལྟར་བ་མཛོ་སྦྲེལ་གཡང་ལ་བསྐྱུར་བ་ལྟར་སྤོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། ། | 1.31.23 答:不同。此文義，乃大乘見道無間道斷除見所斷種子，與鐵 錘摧壞自時已逝之寶瓶般的斷〔法〕不同，亦不同於自時未生從前方推走般的斷〔法〕，復不同於自時現存的雙牛[注]丟落懸崖般的斷 〔法〕。 |
1.31.24 འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། | 1.31.24 問:然則為何? |
1.31.25 སྔར་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་གོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང༌། མཐོང་སྤང་ཀྱི་ས་བོན་འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དུས་མཉམ་ཞིང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་པ་དང་མཐོང་སྤངས་ཀྱི་ས་བོན་འགག་པ་དུས་མཉམ་པའི་སྒོ་ནས་མཐོང་སྤངས་ཀྱི་ས་བོན་དངོས་སུ་སྤོང་བ་གཞུང་གི་དོན་ནོ། ། | 1.31.25 答:依昔日串習對治品，於大乘見道無間道將生起，與見所斷 種子即將壞滅，二者同時;大乘見道無間道已生起，與見所斷種子 壞滅，以二者同時之門直接斷除見所斷種子，乃文義。 |
1.31.26 འོ་ན་ས་བཅུ་པའི་སྐབས་སུ་གཞན་དོན་བྱེད་ཚུལ་སངས་རྒྱས་དང་མཉམ་པ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཐོབ་པ་དེ་གང་གི་དབང་གིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.31.26 問:然則，十地時，利他方式隨順「與佛平等」，是由何勢力 而致? |
1.31.27 ཡོད་དེ། དེའི་སྐབས་སུ་དགོངས་ལྡེམ་དགོངས་བརྒྱད་ཀྱི་སྒོ་ནས་གདུལ་བྱ་ལ་རང་དབང་དུ་ཆོས་སྟོན་ནུས་པའི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ་པའི་དབང་གིས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.31.27 答:彼時獲得能以「八意趣密意」門為所化自在說法之殊勝勢 力所致故。 |
1.31.28 འོ་ན། དགོངས་ལྡེམ་དགོངས་བརྒྱད་པོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.31.28 問:然則，何謂八意趣密意? |
1.31.29 དེ་འཆད་པ་ལ་འགྲེལ་པར། དེའི་འོག་ཏུ་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཞེས་སོགས་གསུངས། འདི་རྟོགས་པ་ལ་དྲང་ངེས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཤེས་དགོས་པས། དེའི་ཚུལ་བཤད་ན། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ནི་གང༌། དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ནི་གང་ཞེ་ན། མདོ་སྡེ་གང་དག་ཀུན་རྫོབ་སྒྲུབ་པ་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་དྲང་བའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་དོན་དམ་པ་སྒྲུབ་པ་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། ། | 1.31.29 答:為釋此，《明義釋》云:「其後，依照思緒⋯⋯」等，為 了悟此，必了知建立了義、不了義，故釋彼義，《無盡慧經》云: 「何等名為了義契經，何等名為不了義經?若有安立顯示世俗，此 等即名不了義經;若有安立顯示勝義，此等即名了義契經。 |
1.31.30 མདོ་སྡེ་གང་དག་ཚིག་དང་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་པ་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་དྲང་བའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ཟབ་མོ་བལྟ་དཀའ་བ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། ། | 1.31.30 若有顯示種種字句，此等即名不了義經;若有顯示甚深難見、難可 通達，此等是名了義契經。 |
1.31.31 མདོ་སྡེ་གང་དག་བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་སྲོག་དང་གསོ་བ་དང་སྐྱེས་བུ་དང་གང་ཟག་དང་ཤེད་ལས་སྐྱེས་དང་ཤེད་བུ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་ཚོར་བ་པོ་སྐད་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བཤད་པར་བྱ་བ་བདག་པོ་མེད་པ་ལ་བདག་པོ་ལྟ་བུར་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་དྲང་བའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། ། | 1.31.31 若有由其種種名言，宣說有我、有情、命者、養者、士夫、補特伽 羅、意生、儒童、作者、受者，於無我中顯似有我，此等名為不了 義經。 |
1.31.32 མདོ་སྡེ་གང་དག་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་མེད་པ་དང༌། སྲོག་མེད་པ་དང༌། གང་ཟག་མེད་པ་དང༌། བདག་པོ་མེད་པ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་སྟེ་འདི་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་རྟོན་གྱི་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་མི་རྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། | 1.31.32 若有顯示空性、無相、無願、無作、無生、不生、無有情、無命 者、無補特伽羅及無我等諸解脫門，此等是名了義契經。[注]」 |
1.31.33 ཏིང་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། སྟོང་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པས་བཤད་པ་ལྟར། །ངེས་དོན་མདོ་སྡེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ཤེས། །གང་ལས་སེམས་ཅན་གང་ཟག་སྐྱེས་བུར་བསྟན། །ཆོས་དེ་ཐམས་ཅད་དྲང་བའི་དོན་དུ་ཤེས། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.33 《三摩地王經》云:「當知善逝宣說空，是諸了義經差別，若說有 情數取趣，當知彼法不了義。[注]」 |
1.31.34 དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ། དབུ་མ་སྣང་བར། ངེས་པའི་དོན་ཡང་གང་ལ་བྱ་ཞེ་ན། ཚད་མ་དང་བཅས་པ་དང་དོན་དམ་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་བཤད་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་གཞན་གྱིས་གང་དུ་ཡང་དྲང་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། ལུང་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། དོན་དམ་བདེན་པ་དངོས་བསྟན་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སྟོན་པའི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པའི་མདོ་ངེས་དོན་གྱི་མདོའི་ངོ་བོ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དངོས་བསྟན་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སྟོན་པའམ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་ཁས་བླང་དུ་མི་རུང་བ་གང་རུང་གི་མདོ་དེ་དྲང་དོན་གྱི་མདོའི་ངོ་བོ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.31.34 為釋彼等意趣，《中觀光明論》云:「何等名為了義?謂有正 量依於勝義增上而說，此義除此，餘人不能向餘引故。[注]」當說彼 等文義，「以勝義諦為直接顯示主要所詮之依文經」，即了義經之 體性;「以世俗諦為直接顯示主要所詮之經或不可依文主張之經隨 一」，即不了義經之體性。 |
1.31.35 དྲང་དོན་གྱི་མདོ་དེ་ལ་དབྱེ་ན། སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་ཁས་བླང་དུ་རུང་བའི་མདོ་དང༌། མི་རུང་བའི་མདོ་གཉིས་ཡོད། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་འདུས་བྱས་མི་རྟག་པར་སྟོན་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། ཕྱི་མ་ལ་ཡང༌། དགོངས་གཞི་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་མདོ་དང༌། དགོངས་པ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་ལྡེམ་དགོངས་ཀྱི་མདོ་གཉིས་ཡོད། | 1.31.35 不了義經可分為二:可依文主張之經與不可依文主張之經。初 者，如:演說有為法是無常之經;後者亦有二:主示意趣處之意趣 經與主示意趣之密意經。 |
1.31.36 དང་པོ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། རྒྱན་ལས། མཉམ་པ་ཉིད་དང་དོན་གཞན་དང༌། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་དུས་གཞན་དང༌། །གང་ཟག་གི་ནི་བསམ་པ་ལ། །དགོངས་པ་རྣམ་པ་བཞིར་ཤེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.36 初者有四，如《大乘莊嚴經論》云:「平等及別義，別時及別 欲，依此四種意，諸佛說應知。[注]」此中， |
1.31.37 དེ་ལ་དང་པོ་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་པ་ནི། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པས་མཉམ་པ་ཉིད་གསུམ་ལ་དགོངས་ནས། ང་ཉིད་དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམ་གཟིགས་སུ་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་པའི་མདོ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་དང་རྣམ་གཟིགས་གཉིས་རྒྱུ་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་པར་མཉམ། འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུ་བརྙེས་པར་མཉམ། བྱེད་ལས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་མཉམ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་དང་ནི། །ཆོས་སྐུ་འགྲོ་བའི་དོན་སྤྱོད་པས། །མཉམ་པ་ཉིད་དེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.37 1. 第一慮及平等者，譬如:吾等導師慮及三平等而說:「我 於彼生彼時是毘婆尸佛。」之經。如此宣說的理由，即吾等導師與毘婆尸佛二者，圓滿二資糧因相等、獲證法身果相等、利益有情之 作用相等故。因《俱舍論》說:「由資糧法身，利他佛相似。[注]」 故。 |
1.31.38 རིགས་དང་སྐུ་ཚེ་དང་སྐུ་ཚད་སོགས་ཀྱང་མཉམ་མམ་ཞེ་ན། | 1.31.38 問:然則，種性、壽命與身量等相等否? |
1.31.39 མ་ཡིན་ཏེ། སྐུ་ཚེ་དང༌། རིགས་དང་སྐུ་བོང་ཚོད་ཀྱིས་མིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.39 答:否，如云:「壽種姓量等，諸佛有差別。[注]」故。 |
1.31.40 གཉིས་པ་དོན་གཞན་ལ་དགོངས་པ་ནི། ཕ་དང་མ་ནི་བསད་བྱ་ཞིང༌། །རྒྱལ་པོ་གཙང་སྦྲ་ཅན་གཉིས་དང༌། །ཡུལ་འཁོར་འཁོར་དང་བཅས་བཅོམ་ན། །མི་དེ་དག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །ཅེས་གསུངས་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། དོན་གཞན་ལ་དགོངས་ལུགས་ནི། ཕ་མ་གཉིས་ནི། རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་པའི་འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པ། རྒྱལ་པོ་ནི་དེའི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་པའི་རྣམ་ཤེས། གཙང་སྦྲ་ཅན་གཉིས་ནི། ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་གཉིས་ཡུལ་འཁོར་ནི་འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་མིག་སོགས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག འཁོར་བཅས་ནི་འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ལ། དེ་དག་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་བཅོམ་ན་དེ་འདྲའི་མི་དེས་དག་པ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་ཅེས་པའི་དོན་ནོ། ། | 1.31.40 2. 第二慮及別義者，如「父與母應殺，若毀王二淨，國土與 眷屬，彼人成清淨。[注]」之經。慮及別義之理:「父母」二者指十 二支緣起中之行與有;「王」乃其中之識;「二淨」即見取見與戒 禁取見者;「國土」是輪迴所攝眼等六處;「眷屬」是輪迴所攝外 處;若以對治力斷除彼等，此人則獲得清淨菩提。 |
1.31.41 དུས་གཞན་ལ་དགོངས་པ་ནི། མ་འོངས་པ་ན་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་ནས་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་ན་དེ་མ་ཐག་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་གསུངས་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། | 1.31.41 3. 慮及別時，如:慮及未來可往生極樂，而說「發願往生極 樂，將立即往生極樂」之經。 |
1.31.42 གང་ཟག་གི་བསམ་པ་ལ་དགོངས་པ་ནི། སྦྱིན་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པའི་གདུལ་བྱའི་ངོར་དེ་སྨད་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་ཏུ་སྟོན་པའི་མདོ་ལྟ་བུའོ། ། | 1.31.42 4. 慮及補特伽羅意樂，如:對僅以布施為滿足之所化，輕蔑此 而說戒殊勝之經。 |
1.31.43 གཉིས་པ་ལྡེམ་དགོངས་ཀྱི་མདོ་ལའང་བཞིར་ཡོད་དེ། རྒྱན་ལས། གཞུག་པ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་དང༌། །མཚན་ཉིད་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་གཞན། །གཉེན་པོ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་དང༌། །བསྒྱུར་བ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་སྟེ། །ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་འདི་རྣམ་བཞི། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.43 第二密意經亦有四，如《大乘莊嚴經論》云:「所謂令入節， 相節對治節，及以祕密節，是名為四節。[注]」 |
1.31.44 དེ་ཡང་དང་པོ་གཞུག་པ་ལ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་ནི། ཕྱི་རོལ་པའི་ལྟ་བ་ལ་གོམས་པའི་གདུལ་བྱ་འགའ་ཞིག་བསྟན་པ་ལ་གཞུག་པའི་དོན་དུ་གང་ཟག་གི་བདག་ཡོད་པར་སྟོན་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། | 1.31.44 此復，第一令入祕密意，即為了令某些諳於外道見之所化入佛 門，故宣說有補特伽羅我之經。 |
1.31.45 མཚན་ཉིད་ལ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་ནི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་བདེན་པར་གྲུབ་མ་གྲུབ་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་སྟོན་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། | 1.31.45 第二相祕密意，如:各別宣說三性是否諦實成立之經。 |
1.31.46 གཉེན་པོ་ལ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་ལ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལ་བརྙས་པ་དང༌། །ལེ་ལོ་ཅུང་ཟད་ཆོག་འཛིན་དང༌། །ང་རྒྱལ་འདོད་ཆགས་སྤྱོད་པ་དང༌། །འགྱོད་དང་མ་ངེས་ལྡོག་པ་ནི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྟེ། །དེ་ཡི་གཉེན་པོར་ཐེག་མཆོག་གསུམ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.46 第三對治祕密意有八，如《大乘莊嚴經論》云:「輕佛及輕 法，懈怠少知足，貪行及慢行，悔行不定等，如是八種障，大乘說 對治。[注]」 |
1.31.47 དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་བརྙས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ལྟ་བུ། ཆོས་ལ་བརྙས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི་གྲངས་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ན་གཟོད་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། ལེ་ལོའི་ཉེས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། དུས་གཞན་ལ་དགོངས་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། | 1.31.47 此復，宣說輕蔑佛之對治，如:平等性之經。宣說輕蔑法之對治， 如:說若承事無量佛，遂得大乘法之經。宣說懈怠過患之對治， 如:慮及別時之經。 |
1.31.48 ཅུང་ཟད་ཆོག་འཛིན་གྱི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། གང་ཟག་གི་བསམ་པ་ལ་དགོངས་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། ང་རྒྱལ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པའི་ཉེས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་གི་ཡོན་ཏན་སྒྲོ་བཏགས་ནས་བརྗོད་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། | 1.31.48 宣說得少為足之對治，如:慮及補特伽羅意樂之經。宣說增上我慢 過患之對治，如:增益佛土功德而宣說之經。 |
1.31.49 འདོད་ཆགས་ལྷག་པར་སྤྱོད་པའི་ཉེས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་ཡོན་ཏན་སྒྲོ་བཏགས་ནས་གསུངས་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། འགྱོད་པའི་ཉེས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། མ་སྐྱེས་དགྲའི་འགྱོད་པ་བསལ་བའི་མདོ་ལྟ་བུ། རིགས་མ་ངེས་པ་ལྡོག་པའི་ཉེས་པའི་གཉེན་པོར་གསུངས་པ་ནི། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་སྟོན་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། | 1.31.49 宣說增上貪欲過患之對治，如:增益佛身功德而宣說之經。宣說後 悔過患之對治，如:《佛說阿闍世王經》。宣說不定種性不入過患 之對治[注]，如:宣說究竟三乘之經。 |
1.31.50 བཞི་པ་བསྒྱུར་བ་ལ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་ནི། རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་ཡི་གེ་ངན་པ་མ་གྲགས་པའི་དོན་ཟབ་མོ་སྟོན་བྱེད་དུ་བསྒྱུར་བ་སྟེ། སྙིང་པོ་མེད་ལ་སྙིང་པོ་ཤེས། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་ལེགས་པར་གནས། ། ཉོན་མོངས་པས་ནི་རབ་ཉོན་མོངས། །བྱང་ཆུབ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པའི་མདོ་ལྟ་བུ། | 1.31.50 第四祕密祕密意，將普稱之惡字轉成詮說不普稱之深義。如經 言:「覺不堅為堅，善住於顛倒，極煩惱所惱，得最上菩提。[注]」 |
1.31.51 དེ་ཡང་སྙིང་པོ་ནི་རྣམ་གཡེང་དང་ཚུལ་འཆལ་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་མེད་པའི་ལྷག་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གཉིས་དང༌། གཙང་བདེ་རྟག་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་མི་རྟག་སོགས་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། གཞན་དོན་དཀའ་སྤྱད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ལ་འབད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཚོགས་གཉིས་ལ་འབད་པས་མྱུར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བསྟན་པའོ།། | 1.31.51 此復，「堅」指散亂與犯戒，無此二之「增上定」學與「增上戒」 學二者，與執常、樂、我、淨顛倒— 通達無常等慧學。利他苦行 的煩惱，即精勤於廣大福德資糧，說如此精勤二資糧，速證菩提。 |
1.31.52 དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་ཡི་ནི་ཆོས་དྲུག་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བྱང་སེམས་བཅུ་གསུམ་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་བསྟན་པ་ལ། རང་བཞིན་གནས་རིགས་འདུས་བྱས་སུ་འདོད་པའི་སེམས་ཙམ་པ་རྣམས་ན་རེ། རིགས་ཅན་གསུམ་ཀའི་གང་ཟག་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་རིགས་ལ་གནས་པར་ཐལ། བྱང་སེམས་བཅུ་གསུམ་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་གང་ཞིག དེ་རིགས་ཅན་གསུམ་ཀའི་གང་ཟག་ལ་སྤྱིར་གནས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁོ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་རིགས་ལ་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཞེ་ན། | 1.31.52 問:如是〔闡述〕「通達有六法⋯⋯」等文時，示十三菩薩相 續之心諦實空，是大乘正行所依本性住種性，對此，承許本性住種 性是有為法之諸唯識師駁說:「三種性補特伽羅理應住於大乘道時 之種性，因十三菩薩相續之心諦實空是正行所依本性住種性，且彼 通住於三種性補特伽羅故。若許，則理應非僅是菩薩住於大乘道時 之種性?」 |
1.31.53 དེ་ཡང༌། ཉི་སྣང་ལས། གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རིགས་ཉིད་ཡིན་ན་ཐམས་ཅད་རིགས་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་སྤྱིར་གནས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་ན་ཞེས་དང༌། འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེའི་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་སྤྱིར་གནས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་སོགས་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། འོ་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ནི་སྤྱིར་གནས་པ་ཡིན་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་སྐྱེ་བོ་བློ་དམན་པའི་ངོར་དོགས་པ་བསུ་ནས། ཞེས་གསུངས། | 1.31.53 此復，《二萬頌光明釋》云:「若法界是種性，則成一切皆住種 性，因彼通住故。」又，《莊嚴光明釋》云:「爾時法界通住 故⋯⋯」等;《明義釋》復云:「『則爾時彼乃全面存住故，非唯 是菩薩。』之愚人疑惑後，而造文間偈頌。」 |
1.31.54 ལན་ནི། ཐལ་འགྱུར་དང་པོ་ལ་མ་ཁྱབ་པར་ཐལ། བྱང་སེམས་བཅུ་གསུམ་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང༌། རིགས་ཅན་གསུམ་གྱི་གང་ཟག་ལ་སྤྱིར་གནས་ཀྱང་ཉན་ཐོས་སློབ་པའི་སེམས་བདེན་སྟོང་ཉན་ཐོས་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང༌། རང་རྒྱལ་སློབ་པའི་སེམས་བདེན་སྟོང་རང་རྒྱལ་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་བྱང་སེམས་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་འཐད་པའི་ཕྱིར། | 1.31.54 答:第一應成理應不周遍，因十三菩薩相續之心諦實空，是大 乘正行所依本性住種性，雖通住於三種性補特伽羅，但有學聲聞之 心諦實空，是聲聞正行所依本性住種性，有學獨覺之心諦實空，是 獨覺正行所依本性住種性，菩薩之心諦實空，是菩薩正行所依本性 住種性，〔此〕是應理故。 |
1.31.55 དེ་སྒྲུབ་པ་ནི་ཉན་ཐོས་སློབ་པའི་སེམས་བདེན་སྟོང་ཆོས་ཅན། ཉན་ཐོས་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་ཡིན་ཏེ། ཉན་ཐོས་སློབ་པའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་གང་ཞིག ཉན་ཐོས་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་གཞི་བྱེད་པའི་ཕྱིར། འོག་མ་གཉིས་ལའང་དེ་བཞིན་སྦྱར་ཏེ། | 1.31.55 為成立此，有學聲聞之心諦實空為有法，是聲聞正行所依本性住種 性，因是有學聲聞之心之法界，又是聲聞正行之所依基礎故。後二 者亦如此結合。 |
1.31.56 དེ་ལྟར་ཉི་སྣང་ལས། ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་ན་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་རིགས་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་དེས་ན་འདིར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ཅི་སྟེ་ཚོལ་བར་བྱེད། ཅེས་དང༌། འགྲེལ་པ་འདིར་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟོགས་པའི་རིམ་གྱིས་དམིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྒྱུའི་ངོ་བོར་རྣམ་པར་འཇོག་པའི་སྒོ་ནས་རིགས་ཉིད་དུ་ཐ་སྙད་འདོགས་སོ། །ཞེས་གསུངས། དེ་དག་ནི་དོན་གྱིས་ཐོབ་པའི་རྩོད་ལན་ཡིན་ལ། | 1.31.56 如《二萬頌光明釋》云:「如是緣〔自法性〕時，成諸聖法之因， 而說是種性，是故為何於此以過份應成破斥。」《明義釋》亦云: 「以猶如聲聞乘等之理解次第，而如是觀緣般;為了從事證悟聖法，從法界趣入因之本性，假立名言為種姓。」彼等是理在辯論之答。 |
1.31.57 རྩ་ཚིག་གིས་ཟིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཁོ་ན་རེ། རང་བཞིན་གནས་རིགས་ལ་འདི་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་འདི་ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་འདི་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་ཅེས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དྲི་མ་མ་སྤངས་པའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་གནས་རིགས་གང་ཞིག ཆོས་དབྱིངས་ལ་ངོ་བོ་མི་འདྲ་བའི་དབྱེ་བ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.31.57 若就本文字面上而言，有駁云:於〔一〕本性住種性，謂此乃 聲聞本性住種性、此即獨覺本性住種性、此是大乘本性住種性，如 是分三，理應不應理，因未斷垢染之心的法界是本性住種性，且法界有不同體性之分類不應理故。 |
1.31.58 དེ་ཡང་རྩ་བར། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །རིགས་ནི་ཐ་དད་རུང་མ་ཡིན། །ཅེས་དང༌། ཉི་སྣང་ལས། དེ་ལྟ་ནའང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། འདི་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སོ། །འདི་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སོ། །འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སོ། །ཞེས་རིགས་ནི་ཐ་དད་རུང་མ་ཡིན། ཇི་སྐད་དུ་འཇམ་དཔལ་གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཅིག་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་གཅིག་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་གཅིག་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྣོད་དང་སྣོད་མིན་པར་གདགས་ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.58 此復，如根本頌言:「法界無差別，種性不應異。」《二萬頌光明 釋》云:「雖如是，然法界無別故，言『此乃聲聞種性、此即獨覺 種性、此是佛種性』種性不應為異。如云:『文殊，若一法界、一 真如、一真實際，於此豈能假立器與非器?』」 |
1.31.59 ལན་ནི་རྩ་བའི་ཐལ་འགྱུར་ལ་ཁྱབ་པ་མེད་པར་ཐལ། རྟེན་ཆོས་སྒྲུབ་པ་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བས་རྟེན་རིགས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་འཐད་པའི་ཕྱིར། | 1.31.59 答:根本應成理應不周遍，因由能依法正行之三種分類，〔安立〕所依三種性分類是為應理故。 |
1.31.60 དཔེར་ན། བུམ་པ་གཅིག་ཡིན་ཡང་རང་གི་ནང་དུ་སྦྲང་རྩི་དང་བུ་རམ་དང་ལི་ཁར་རྣམས་རིམས་ཀྱིས་བླུག་པའི་ཚེ། རང་གི་ནང་ན་སྦྲང་རྩི་ཡོད་པའི་བུམ་པ་དེ་ལ་སྦྲང་རྩིའི་བུམ་པ། རང་གི་ནང་ན་བུ་རམ་ཡོད་པའི་བུམ་པ་དེ་ལ་བུ་རམ་གྱི་བུམ་པ་དང༌། རང་གི་ནང་ན་ལི་ཁར་ཡོད་པའི་བུམ་པ་དེ་ལ་ལི་ཁ་རའི་བུམ་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། ། | 1.31.60 如:雖為一瓶，然取蜂蜜、蔗糖及白糖依序注入時，內有蜂蜜之瓶，名蜂蜜瓶;內有蔗糖之瓶，名蔗糖瓶;內有白糖之瓶，名白糖瓶。 |
1.31.61 དཔེ་དོན་སྦྱོར་ཚུལ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེ་སྔ་མ་དེ་བཞིན་དུ་དྲི་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་གཅིག་ཡིན་ཡང་དེ་ལ་རྟེན་ཆོས་སྒྲུབ་པའམ། ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས་དམིགས་པའི་ཚེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དྲི་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང༌། རང་རྒྱལ་གྱི་དྲི་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་རང་རྒྱལ་གྱི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱི་དྲི་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་བྱང་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.31.61 法喻結合之理:即如前喻，有垢心之法界雖是一，然因〔其〕能依 法正行或三乘緣彼時，聲聞有垢心之法界成為聲聞本性住種性，獨 覺有垢心之法界成為獨覺本性住種性，菩薩有垢心之法界成為菩薩 本性住種性故。 |
1.31.62 དེ་ཡང་རྩ་བར། རྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས། །དེ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡོངས་སུ་བརྗོད། ཅེས་དང༌། འགྲེལ་པར། དཔེར་ན་འཇིམ་པ་གཅིག་ལས་མངོན་པར་གྲུབ་ཅིང་མེ་ལྕེ་གཅིག་གིས་སོ་བཏང་བའི་རྟེན་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྟེན་པ་སྦྲང་རྩི་དང་ལི་ཁར་ལ་སོགས་པའི་སྣོད་ཉིད་ཀྱིས་ཐ་དད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྟེན་པའི་ཆོས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཐ་དད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟེན་ཐ་དད་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.62 又如根本頌云:「由能依法異，故說彼差別。」《明義釋》 云:「例如從一濕泥所成，以一火燄作燒製之所依— 陶瓶等，乃 由於(所裝之)能依— 蜂蜜與甘蔗等之容器而不同;如是，藉由 能依之法— 為三乘含攝作不同證知，而宣說不同所依。」 |
1.31.63 དེ་ལྟར་དམིགས་བྱེད་ཉན་རང་གི་ཐེག་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཉན་རང་གི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་ལ་དམིགས་པར་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་པར་བསྟན་ལ། དེ་ཡང༌། མདོ་ལས། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཅེས་པས་བསྟན་པ་འགྲེལ་པ་གསུམ་གྱི་དགོངས་པའོ། ། | 1.31.63 如是，因由宣說能緣之聲、緣二乘，緣聲、緣本性住種性，表聲、 緣有證悟法無我，此復，如經云:「一切聖者補特伽羅，皆是無為 之所顯。[注]」此所示即三釋論之意趣。 |
1.31.64 འདི་དག་ལ་དཔགས་ནས་དེང་སང་གི་དུས་སུ། སྤྱིར་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་མཐར་ཐུག་པའི་དགོངས་པ་ཐལ་རང་གང་དུ་གནས་དཔྱོད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་འདིའི་སྐབས་ཀྱི་གཞུང་རྣམས་ཐལ་རང་གང་གི་གཞུང་ཡིན་དཔྱོད་པ་ནི་བདག་ཉིད་ངལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། ཐལ་རང་སོ་སོའི་གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་རང་རང་གི་ཕྱོགས་སུ་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.31.64 此等可推知，現今，一般探析《現觀莊嚴論》究竟意趣為自 續、應成何派，尤其探析此時之引文屬於自續、應成何派引文，乃 徒勞自苦，因以自續、應成各別宗義之由，各承許自方故。 |
1.31.65 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། ཉན་ཐོས་སྡེ་པའི་ལུགས་བཤད་པ། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་བཤད་པ། དེ་ལ་ཉི་སྣང་དུ་འཕགས་པས་དགག་པ་མཛད་ཚུལ་བཤད་པ། དབུ་མ་པ་རང་གི་ལུགས་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.31.65 今此，辨析有四:闡述聲聞部派、闡述唯識派、《二萬頌光明 釋》中聖者如何破彼之理、闡述中觀自宗。 |
1.31.66 དང་པོ་ཡོད་དེ། མདོ་ལས། ཆོས་གོས་དང་གནས་མལ་དང་བསོད་སྙོམས་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་ཤེས་པ་འཕགས་པའི་རིགས་ཞེས་པ་གསུམ་དང༌། སྤོང་བ་དང་སྒོམ་[注]པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་འཕགས་པའི་རིགས་ཞེས་པ་གཅིག་སྟེ་བཞི་གསུངས་ཤིང༌། | 1.31.66 初者，經云:於簡陋法衣、臥具、乞食知足，謂三聖種;喜愛 於斷除與修行，謂一聖種，共四種。 |
1.31.67 དང་པོ་གསུམ་གྱིས་བདག་གི་བའི་དངོས་པོ་ལ་སྲེད་པ་རེ་ཞིག་འགོག་པ་དང༌། ལམ་བསྒོམ་ཚུལ་བསྟན། ཕྱི་མས་ལམ་སྒོམ་པ་དངོས་དང་བདག་དང་བདག་གི་བའི་དངོས་པོ་ལ་སྲེད་པ་གཏན་ནས་འགོག་པའི་ཚུལ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། མ་ཆགས་འཕགས་རིགས་དེ་དག་ལས། །གསུམ་གྱིས་ཚུལ་བསྟན་ཐ་མས་ལས། །བདག་གིར་བདག་འཛིན་དངོས་འདོད་པ། །དེ་ཡི་དུས་དང་གཏན་ཞིའི་ཕྱིར། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.67 前三者表暫息貪愛我所有物與修道之理;後者明正式修道與如何永 除貪愛我及我所有物之理，如《俱舍論》云:「三生具後業，為治 四愛生，我所我事欲，暫息永除故。[注]」 |
1.31.68 བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་འཕགས་པའི་རིགས་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དེ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འཕགས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་དེ་སྐད་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་འགྲེལ་ལས། ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་རིགས་ཞེས་བྱ་ཅེ་ན། འདི་དག་ལས་འཕགས་པ་རྣམས་སྐྱེད་པས་འཕགས་པའི་རིགས་བཞི་སྟེ། ཞེས་གསུངས། | 1.31.68 此四者名聖種之理由，即依此等能生諸聖者，故如是稱，如《俱舍論釋》云:「何以名聖種?謂仗此等能生諸聖者，故為四聖種。[注]」 |
1.31.69 གཉིས་པ་ནི། ཆོས་མངོན་པའི་མདོ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་དེ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཁྱད་པར་གང་ཡིན་པ་སྟེ་ཞེས་པའི་དོན་དུ་མཛད་ནས། ཀུན་གཞི་ཁས་ལེན་པའི་སེམས་ཙམ་པས་ནི་ཀུན་གཞིའི་སྟེང་གི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་ཐོས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་གསོས་མ་བཏབ་པའི་ཚེ་ན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང༌། དེ་ཐོས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་གསོས་བཏབ་པས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་སུ་འདོད་དོ། ། | 1.31.69 第二(闡述唯識派)，以《阿毘達磨大乘經》中「諸菩薩種 性，乃從無始展轉而來、法爾所得、六處殊勝」而為依據，主張阿 賴耶之唯識師承許:阿賴耶上無漏智種子，未經聽聞之緣滋潤時，是本性住種性;彼經聽聞之緣滋潤時，則成為殊勝習所成種性。 |
1.31.70 ཀུན་གཞི་ཁས་མི་ལེན་པའི་སེམས་ཙམ་པས་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་སྟེང་ན་ཡོད་པའི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་རྐྱེན་དང་འཕྲད་ན་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་གང་རུང་གི་རྟོགས་པ་སྐྱེ་རུང་གི་ནུས་པ་དེ་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་འདོད་དེ། | 1.31.70 不承許阿賴耶之唯識師則承許:內六處上無漏智種子，若遇緣堪能 生起三乘隨一證量之能力，是本性住種性。 |
1.31.71 བྱང་ས་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་དེ་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པ་དང་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པའི་རིགས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཁྱད་པར་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་དེ་འོངས་ལ་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་རིགས་ནི་སྔོན་དགེ་བའི་རྩ་བ་གོམས་པར་བྱས་པ་ལས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཞེས་དང༌། | 1.31.71 如〈菩薩地〉云:「云何種姓。謂略有二種。一本性住種姓。 二習所成種姓[注]。本性住種姓者。謂諸菩薩六處殊勝有如是相。從 無始世展轉傳來法爾所得。是名本性住種姓。習所成種姓者。謂先 串習善根所得。是名習所成種姓。[注]」 |
1.31.72 ཉན་ས་ལས་ཀྱང༌། ས་བོན་དེས་འབྲས་བུ་མ་སྐྱེད་ཅིང་འབྲས་བུ་མ་གྲུབ་པ་ན་ཕྲ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་འབྲས་བུ་སྐྱེད་ཅིང་འབྲས་བུ་གྲུབ་པ་དེའི་ཚེ་ན་ནི་ས་བོན་གང་ཡིན་པ་དེ་དང་འབྲས་བུ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་དེའི་ཕྱིར་རིགས་དེ་རགས་པ་ཞེས་བྱ་བར་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.72 〈聲聞地〉亦云:「由此種子未能與果未習成果故名為細。若已與 果已習成果。爾時種姓若種若果俱說名麁。[注]」 |
1.31.73 གསུང་འདི་དང་འོག་ནས་ཉི་སྣང་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་དཔགས་ན། ལུགས་འདི་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་འགལ་བར་སྣང་བས་ཚོགས་ལམ་ཡན་ཆད་ན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་མེད་པར་སྨྲ་དགོས་པ་འདྲ་སྟེ། ཕལ་ཆེར་ལ་ཡིད་བརྟན་[注]མི་འདུག་གོ ། | 1.31.73 若以此文與後《二萬頌光明釋》所言推測，顯見此宗本性住種 性與習所成種性亦是相違，故貌似須言從資糧道以上無本性住種 性，因多數不可信。 |
1.31.74 སྐབས་འདིར་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་སོ་སོར་རིགས་ངེས་པ་དང་གང་དུ་ཡང་རིགས་མ་ངེས་པ་དང་རིགས་ཆད་ཀྱི་སེམས་ཅན་སོགས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། ལ་ལ་ཅིག་ཏུ་ཉེས་པར་སྤྱོད་ངེས་ཡོད། །ལ་ལ་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བཅོམ། །ལ་ལ་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་དགེ་བ་མེད། །དཀར་པོ་དམན་པ་ཡོད་པ་རྒྱུ་དང་བྲལ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.74 於此主張:三乘各自決定種性、於何者亦不定之種性，與斷種 性(一闡提)有情等，如《大乘莊嚴經論》云:「一向行惡行，普 斷諸白法，無有解脫分，善少亦無因。[注]」 |
1.31.75 ཁོ་ན་རེ། འོ་ན་རྒྱན་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་ཉིད་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་ཀུན་དེ་ཡི་སྙིང་པོ་ཅན། །ཞེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཁམས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། | 1.31.75 有駁云:然則，與《大乘莊嚴經論》中云:「故說諸眾生，名 為如來藏。[注]」文說一切有情是具有如來藏界當成相違? |
1.31.76 མི་འགལ་ཏེ། ལུང་དེའི་དོན་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཙམ་པ་རང་བཞིན་གནས་རིགས་འདུས་བྱས་སུ་བཞེད་པ་བཞིན་དུ། བོད་ཁ་ཅིག་ཀྱང་སྒྲིབ་བཅས་ཀྱི་སེམས་གསལ་རིག རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་འདོད་པ་ཡིན་ལ། | 1.31.76 答:不成相違，因此論義即宣說一切有情心是自性光明藏故。 如唯識師主張本性住種性是有為法，亦有藏人許:具障蓋之明而了 知心，是本性住種性。 |
1.31.77 དེ་ཡང༌། རྒྱུད་བླར། དྲང་སོང་ཆེན་པོས་ཀུན་མཁྱེན་སྤྱན་གྱིས་ནི། །རིགས་ཁམས་སྦྲང་རྩི་དང་འདྲ་འདི་གཟིགས་ནས། ཅེས་དང༌། དེ་བཞིན་ལུས་ཅན་ལ་ཡོད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་སྦྲང་མའི་རྩི་དང་འདྲ། ཞེས་དང༌། | 1.31.77 此復，如《大乘寶性論》云:「大仙遍智眼，見此種界蜜。[注]」「 無漏智如蜜，在眾生身中。[注]」 |
1.31.78 བསྟོད་ཚོགས་ལས། བདེ་ལེགས་སེམས་ལས་སངས་རྒྱས་འབྱུང༌། །རང་སེམས་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་དུ་བསམས་ནའང་དེ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་བཞིན་གནས་རིགས་སམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཆོས་དབྱིངས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་སྟེང་ནས་བཤད་དགོས་པར་འོག་ནས་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.31.78 《讚頌集》云:「妙善心出佛，禮敬此自心。」認為是彼等引文之 義，然非彼等意趣，因本性住種性或法界如來藏必自無為法之基礎 上詮釋，下當說明。 |
1.31.79 གསུམ་པ་ནི། ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་གནས་རིགས་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རང་བཞིན་གནས་རིགས་ཀྱི་དོན་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། དེ་དག་གི་ནི་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རིགས་ལ་རང་བཞིན་དུ་བརྗོད་པའི་དོན་བརྗོད་དགོས་སོ། །ཞེས་གསུངས། ཁོ་ན་རེ། མ་གྲུབ་སྟེ། འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.31.79 第三(《二萬頌光明釋》中聖者如何破彼之理)，無漏智之種 子為有法，理應非本性住種性，因不具本性住種性之義故，如《二 萬頌光明釋》云:「於此本性住種性，須說彼為自性之義。」有駁 云:「不成立，因作諸聖者證量之因故。」 |
1.31.80 དེ་ཡང་ཉི་སྣང་ལས། རྒྱུའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཞེས་གསུངས། འོ་ན་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། དེ་ཡང༌། ཉི་སྣང་ལས། རྐྱེན་གྱིས་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ཡང་དེ་ཡིན་པ་དེས་ན་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པ་ལ་ནི་ཉེས་པ་འདི་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.80 此復，《二萬頌光明釋》云:「若謂:是因之異名。」然則，習所 成種性為有法，理應是彼，因是彼故。此復如《二萬頌光明釋》 云:「由緣正取，亦是彼，是故，理上有何差別?是法性之異名， 則無此過失。」 |
1.31.81 ཁོ་ན་རེ། འདིར་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་བཤད་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་སོགས་ནས་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་བཤད་པའི་ཕྱིར་ན། | 1.31.81 有駁云:「於此，說有情心之法性是本性住種性，不應理，因 《大乘莊嚴經論》等述無漏智之種子是本性住種性故。」 |
1.31.82 མ་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ནས་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་བཤད་པའི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་རང་བཞིན་གནས་རིགས་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ལ། འདིར་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་བཤད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་གནས་རིགས་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཉི་སྣང་ལས། ཡང་ན་དེ་དག་གི་རིགས་ནི་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ལ་འདི་ནི་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་དེ་དང་འདི་འགྲིག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.82 答:不周遍，彼論所言「屬本性住種性之無漏智種子」，是假 名之本性住種性，而此中言「屬本性住種性之有情心法性」，是真 實本性住種性故。復如《二萬頌光明釋》云:「抑或彼諸種性為假 名者，此為真實者，故彼與此非相符順。」 |
1.31.83 བཞི་པ་དབུ་མ་པ་རང་གི་ལུགས་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་བཤད་པ། དབྱེ་བ་བཤད་པ། རིགས་སད་པའི་རྟགས་བཤད་པ་དང་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.31.83 第四、闡述中觀自宗有三:講說種性之體性、講說分類、講說 種性覺醒之徵兆。 |
1.31.84 དང་པོ་ནི། སྐབས་འདིར་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། གནས་གྱུར་པ་ན་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུར་འགྱུར་བའམ། གཟུགས་སྐུར་འགྱུར་བ་གང་ཡང་རུང་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་ཅིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.31.84 初者，安立此處種性之體性:「轉依時成為自性身或色身隨一 之有情種性。」 |
1.31.85 གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། རྒྱུད་བླར། གཏེར་དང་འབྲས་བུའི་ཤིང་བཞིན་དུ། །རིགས་ཏེ་རྣམ་གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཐོགས་མེད་རང་བཞིན་གནས་པ་དང༌། །ཡང་དག་བླང་པ་མཆོག་ཉིད་དེ[注]། །ཞེས་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་གཉིས་སུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.31.85 第二、分類有二，如《大乘寶性論》云:「如寶藏果樹，當知 二種性。無始自性住，與正取勝性。」說有本性住種性與習所成種 性二種。 |
1.31.86 དེ་ཡང་རང་བཞིན་གནས་རིགས་གནས་གྱུར་པ་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དང་རྒྱས་གྱུར་གྱི་རིགས་གནས་གྱུར་པ་ལས་གཟུགས་སྐུར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། རིགས་འདི་གཉིས་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །སྐུ་གསུམ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །དང་པོའི་སྐུ་ནི་དང་པོ་སྟེ། །གཉིས་པ་ཡིས་ནི་ཕྱི་མ་གཉིས། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.86 此復，由本性住種性轉依成為自性身，由習所成種性轉依成為色 身，如《大乘寶性論》云:「許由二種性，乃得三佛身，初身由初得，由二得後二。[注]」 |
1.31.87 ཡང་རང་བཞིན་གནས་རིགས་རྟེན་དང་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་བརྟེན་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱང་ཐེག་པ་རང་རང་གི་སློབ་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ཡོད་ཅིང༌། མི་སློབ་པའི་གནས་སྐབས་སུ་མེད་དེ། རྒྱན་ལས། རང་བཞིན་དང་ནི་རྒྱས་པ་དང༌། །དེ་ནི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་དང༌། །ཡོད་མེད་ཉིད་དང་ཡོན་ཏན་ནི། །སྒྲོལ་བའི་དོན་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.87 復所依本性住種性與能依習所成種性，此二者，亦各自於有學位時 有，於無學位時無。如《大乘莊嚴經論》云:「性種及習種，所依及能依，應知有非有，功德度義故。[注]」 |
1.31.88 དེ་ཡང་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སམ་ཁམས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་ངོ་བོ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་ཅིག་ལ་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། ཕལ་ཆེན་ལས། ཀྱཻ་རྒྱལ་བའི་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རིགས་ཤེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལྷུར་ལེན་པ་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཡངས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་ཡིན། མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་ཡིན། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་ཡིན། ཅེས་དང༌། | 1.31.88 此復，安立本性住種性或如來藏界之體性，是有情心之法界， 如《華嚴經》云:「喏，佛子，應知所謂菩薩種性是精進於法界，如虛空遍廣，自性光明，如是安住之菩薩，是已生為過去諸佛世 尊之種性，將生為當來諸佛世尊之種性，生為現有諸佛世尊之種 性。」 |
1.31.89 ཡུམ་བར་པ་ལས། རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆགས་པ་མེད་པ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་མ་[注]གྱུར་པ་ཉིད་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་དང༌། | 1.31.89 中品般若經云:「善現，諸菩薩為令無分別與觀察故，應學無貪及一切法非有性。」 |
1.31.90 དེའི་དོན་འགྲེལ་པ་ལ་ཉི་སྣང་དུ། དེ་ལ་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དེའི་མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེ་མེད་པ་ནི་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཡོད་པར་མ་གྱུར་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེས་ན་འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་འཕགས་པའི་ཆོས་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རིགས་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། ། | 1.31.90 為解此義，《二萬頌光明釋》云:「此中，『分別與觀察』，即於事物及彼之相而起耽著;應知無彼是指無貪性;『非有性』，謂一切法之真如。是故，法界性即獲證聖者法之因故，本性住種性 是正行之所依，作如是說。[注]」 |
1.31.91 ཞེས་གསུངས་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་སྟེང་ནས་འཇོག་པར་སྔར་བཤད་ཟིན་པ་ལྟར་རོ། ། | 1.31.91 在無漏智種子之上安立習所成種性之體性，如前已述。 |
1.31.92 དེ་ཡང་རང་བཞིན་གནས་རིགས་ལ་ཐེག་པ་སོ་སོའི་རྟོགས་པའི་རྟེན་བྱེད་པ་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་པོ་གང་རུང་གི་རྟོགས་པའི་རྟེན་དུ་བསྒྱུར་དུ་རུང་བའི་གནས་སྐབས་རིགས་གསུམ་དང་མ་ངེས་པའི་རིགས་ཞེས་ཐ་སྙད་བྱེད་ཀྱི། ལུགས་འདི་ལ་རིགས་ཆད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ནི་མེད་དེ། རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་ཕྱིར་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཕྱིར་དང༌། །རིགས་ཡོད་ཕྱིར་ན་ལུས་ཅན་ཀུན། །རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །ཅེས་པའི་འགྲེལ་པར་མདོ་དྲངས་ནས་རིགས་ཆད་ཀྱི་སེམས་ཅད་བཤད་པ་དགོངས་པ་ཅན་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.31.92 此復，於〔一〕本性住種性以是「各乘證量所依」與「可轉為 三乘證量隨一所依」之時位，而名為「三種性」與「不定種性」， 然此宗無斷種性有情，如云:「佛法身遍滿，真如無差別，皆實 有佛性，是故說常有。[注]」其釋論引經成立演說斷種性有情是具意 趣， |
1.31.93 དེ་ཉིད་ལས། འདི་སྐད་དུ་ལོག་སྲེད་ཅན་གཏན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་སྡང་བ་ལོག་སྲེག་ཅན་ཉིད་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་སྡང་བ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་དུས་གཞན་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱི་རྣམ་པར་དག་པའི་རིགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འགའ་ཡང་གཏན་རྣམ་པར་དག་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་འོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་དག་པར་རུང་བ་ཉིད་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་ནས། ཐོག་མེད་གྱུར་ཀྱང་ཐ་མ་དང་ལྡན་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་དག་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་ནི། །ཐོགས་མེད་སྦུབས་ཀྱིས་ཕྱི་སྒྲིབས་མི་མཐོང་སྟེ། །ཇི་ལྟར་གསེར་གྱི་གཟུགས་ནི་སྒྲིབས་པ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། | 1.31.93 如《二萬頌光明釋》云:「如是宣說『邪貪者為絕對不能涅槃之有 法』謂對大乘法起瞋是邪貪者之因故，此乃為了去除對大乘法起 瞋而慮及別時宣說，因有本性清淨種性故，計將來絕對無法清淨則 不合理，因以世尊慮及一切有情堪能清淨無有差別，而演說『雖為 無始但有終，自性清淨常有法，以孔無阻障不見，猶如金子為障 蔽。』」 |
1.31.94 དོན་ནི་རིགས་ཆད་ཀྱི་སེམས་ཅན་མེད་ཀྱང་ལོག་སྲེད་ཅན་གཏན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ་ཞེས་པའི་མདོ་གསུངས་པ་མི་འཐད་མི་དགོས་ཏེ། མདོ་དེའི་དགོངས་གཞི་དགོས་པ་དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.31.94 謂雖無有斷種性之有情，然經言「邪貪者絕對不能般涅槃之有 法」，未必不應理，因彼經有意趣處、所為(目的)與直接之違害 三者故。 |
1.31.95 དགོངས་གཞི་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་སྡང་བའི་གང་ཟག་ཡུན་རིང་དུ་ཐར་ལམ་མི་ཐོབ་པ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར། དགོས་པ་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ལ་སྡང་བ་བཟློག་པའི་དོན་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་འཇུག་ཅིང་རིགས་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། | 1.31.95 一、意趣處，即慮及對大乘法起瞋之補特伽羅，長時不能證解脫 道。二、所為，為遮止瞋大乘法。三、直接之違害，即一切眾生不僅得佛事業[注]之轉入，且被種性遍佈。 |
1.31.96 འོ་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་འཇུག་ཅིང་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མའི་གྲངས་དང་མཉམ་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ཀྱང་ད་དུང་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་མྱང་འདས་མ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.31.96 問:然則，既一切眾生均得佛事業之轉入，且如恆河沙數諸佛誕生於世間，但尚有若干具本性住種性之有情始終無法證得涅槃，其因為何? |
1.31.97 རིགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་མ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རིགས་འགའ་ཞིག་ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ཐོག་མ་དང་བྲལ་བའི་འཁོར་བར་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་དང་མཉམ་པའི་སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་ད་དུང་ཡང་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རིགས་དང་ལྡན་པའི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་ཤེ་ན། དེ་ནི་ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་དང་གྲོགས་ངན་པ་དང་འཕོངས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་རྣམས་ནི་དེའི་ཉེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.31.97 答:因具有種性四種過患故而未得如是〔涅槃〕，如《二萬頌 光明釋》云:「倘有若干本性住種性，何故無始輪迴中，等同恆河 沙數之佛已涅槃，然具有本性住種性之有情，仍不般涅槃?因其有 四種過患故，因煩惱、惡友、匱乏與由他自主，是其過患。」如其所說。 |
1.31.98 གསུམ་པ་རིགས་སད་པའི་རྟགས་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ན། མདོ་ལས། དུ་བ་ལས་ནི་མེར་ཤེས་དང༌། །ཆུ་སྐྱར་ལས་ནི་ཆུར་ཤེས་ལྟར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བློ་ལྡན་གྱིས། །རིགས་ནི་མཚན་མ་དག་ལས་ཤེས། །ཅེས་ལུས་ངག་གི་མཚན་མ་ལས་རིགས་སད་པ་དཔོག་པར་གསུངས་ཤིང༌། | 1.31.98 第三、種性覺醒之徵兆，一般而言，如經云:「如從煙知火， 憑水鷗知水;菩薩具慧者，由相知種性。[注]」闡釋以身語之相推度 種性覺醒。 |
1.31.99 ཁྱད་པར་རྒྱན་ལས། སྦྱོར་བའི་སྔོན་དུ་སྙིང་རྗེ་དང༌། །མོས་པ་དང་ནི་བཟོད་པ་དང༌། །དགེ་ལ་ཡང་དག་སྤྱོད་པ་ནི། །རིགས་ཀྱི་རྟགས་སུ་ངེས་པར་བཤད། །ཅེས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་མ་ཞུགས་པའི་གོང་ནས་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ་སོགས་རིགས་སད་པའི་རྟགས་སུ་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 1.31.99 尤其《大乘莊嚴經論》云:「大悲及大信，大忍及大行，若有如此相，是名菩薩性。[注]」闡述未入大乘道前，緣有情之強烈悲愍等， 乃種性覺醒之相。 |
1.31.100 དེ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་ལམ་དུ་མ་ཞུགས་པའི་སྐབས་སུ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་བསྟན་པ་ན་གོ་བ་རྣམ་དག་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེས་པ་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་སད་པ་དང༌། རང་རྒྱལ་གྱི་རིགས་ཅན་ལམ་དུ་མ་ཞུགས་པའི་སྐབས་སུ་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་བསྟན་པ་ན་གོ་བ་རྣམ་དག་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་རང་རྒྱལ་གྱི་རིགས་སད་པར་འཇོག་སྟེ། ཐེག་ཆེན་ལ་བཤད་པ་དང་རིགས་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.31.100 如是，聲聞種性者未入道時，〔為彼〕開示補特伽羅無我，而 起無誤領會，依此生起極大歡喜時，即安立為聲聞種性覺醒。獨 覺種性未入道時，對彼宣說「以能所異質空之空性」，因而無誤領 會，依此起極大歡喜時，即安立為獨覺種性覺醒，因於大乘所說， 〔二者〕理由相同故。 |
1.32 大乘所緣 ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ། | 1.32 大乘所緣 大乘所緣 |
1.32.1 འོ་ན་ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རིགས་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། སྒྲུབ་པ་དེས་དམིགས་པ་ཅི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.32.1 問:所宣說大乘正行所依之種性若如是，然彼正行當緣何所 緣? |
1.32.2 ཡོད་དེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་རིགས་ཀྱི་དོན་བསྡུར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། གསོལ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཐམས་ཅད་གང་ལགས་ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ། རབ་འབྱོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་དང༌། འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཐུན་མོང་བ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དག་སྟེ། རབ་འབྱོར་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པའི་མདོ་རྣམས་གསུངས། | 1.32.2 答:緣一切法。此復，若以經而言，於攝種性之義述說:「菩薩摩訶薩應證一切法。」問曰:「世尊，何為一切法?」此問之 答:「佛告善現:一切法者，謂善、非善、無記、世間、出世間、 有漏、無漏、有為、無為、有罪、無罪、共與不共。善現，彼等名 一切法⋯⋯[注]」等為宣說正行所緣之經文。 |
1.32.3 དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཉིས་གསུངས། དེ་ཡང་དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། ཞེས་པས་མདོར་བསྟན། དེ་ཡང་དགེ་ལ་སོགས་པ་ཡི། །ཞེས་པས་ཅུང་ཟད་ཕྱེ་སྟེ་བཤད། འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་རྟོགས་པ་དང༌། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། | 1.32.3 為釋彼意趣，論云:「所緣一切法⋯⋯」等二偈頌。此復，「所緣一切法」是略示，「此復為善等」稍作分別述說，「若世間所知⋯⋯」等文廣說， |
1.32.4 ཉི་སྣང་ལས། སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་བཤད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས། དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། དེ་ཡང་དགེ་ལ་སོགས་པ་ཡི། །ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །སོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་པ་ནི་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་དག་བསྡུ་བའོ། །ཅི་དེ་དག་ཁོ་ན་ཙམ་དུ་ཟད་དམ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་དང༌། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། ། | 1.32.4 如《二萬頌光明釋》云:「當說正行所緣，故云:『所緣一切法』;此等亦為何?如云:『此復為善等』。『等』攝非善與無記。問: 『僅限彼等?』答:『若世間所知』等。」 |
1.32.5 དེ་ཡང་ཅུང་ཟད་སྤྲོས་ན་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་དགོས་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པ་དེ་ཐེག་དམན་སྒྲུབ་པ་ལས་དམིགས་པ་རྒྱ་ཆེ་བར་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་དགེ་བ་ནི་གང༌། མི་དགེ་བ་ནི་གང༌། བླང་དོར་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་པར་བྱ་བ་ནི་གང་སྙམ་པ་ལ། དེ་ཡང་དགེ་ལ་སོགས་པ་ཡི། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པས་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཆེད་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་ལམ་དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གཉིས་ཡོད་པར་སྟོན་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་རྟོགས་པ་དང༌། །གང་དག་འཇིག་རྟེན་འདས་འདོད་དང༌། །ཞེས་པ་དང༌། | 1.32.5 此復，稍作闡明:大乘正行緣一切法之所為，乃為令了知大乘 正行較小乘正行所緣廣大。問:一切法中何為善、何為非善、何安立為不作取捨?答以「此復為善等。」大乘正行為了修習道，而說 緣一切法之道，彼有世、出世間道二者，如云:「若世間所知，及諸出世間。」 |
1.32.6 ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པས་དམིགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་ཏེ་ལམ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ལས། སྤང་བྱ་ཟག་བཅས་སྤངས་པའི་འདུས་མ་བྱས་འགོག་བདེན་དང༌། གཉེན་པོ་ཟག་མེད་སྐྱེད་པའི་འདུས་བྱས་ལམ་བདེན་གཉིས་ཐོབ་བོ། །ཅེས་སྟོན་པ་ལ་ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་ཆོས་དང༌། །གང་དག་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །ཅེས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་བུའི་འགོག་ལམ་ཉམས་སུ་བླངས་པས་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་བོ། །ཞེས་སྟོན་པ་ལ། སློབ་མ་ཐུན་མོང་ཆོས་རྣམས་དང༌། །གང་དག་ཐུབ་པའི་ཐུན་མོང་མིན། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.32.6 大乘正行緣「所緣一切法」修習道，獲得斷有漏所斷之無為滅諦，與生起無漏對治之有為道諦二者，為宣說此，云:「有漏無漏法， 諸有為無為。」為顯修持如是道諦、滅諦，證得共與不共果，故 云:「若共弟子法，及佛不共法。」 |
1.32.7 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། དགེ་སོགས་གསུམ་བཤད་པ། ཟག་བཅས་ཟག་མེད་གྱི་དོན་བཤད་པ། དམིགས་པའི་ཁྱད་པར་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.32.7 今此，辨析有三:闡述善等三法、闡述有漏無漏義、別說所緣差別。 |
1.32.8 དང་པོ་ཡོད་དེ། ལུང་དུ་བསྟན་པ་གང་ཞིག་རང་འབྲས་རྣམ་སྨིན་བདེ་བ་འབྱིན་བྱེད་ཀྱི་རིགས་སུ་གནས་པ་དགེ་བ་དང༌། དེ་གང་ཞིག རང་འབྲས་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་འབྱིན་བྱེད་ཀྱི་རིགས་སུ་གནས་པ་མི་དགེ་བ་དང༌། དགེ་མི་དགེ་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.32.8 初者，「經中有記，且是能招自果安樂異熟之住類」乃善之體 性;「經中有記，且是能招自果痛苦異熟之住類」即惡之體性;「 非善惡隨一之法」是無記之體性。 |
1.32.9 དགེ་བ་ལ་དབྱེ་ན་དུ་མར་ཡོད་དེ། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དགེ་བ། མཚུངས་ལྡན་གྱི་དགེ་བ། ཀུན་སློང་གི་དགེ་བ། རྗེས་འབྲེལ་གྱི་དགེ་བ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། མི་དགེ་བ་ལ་ཡང་དབྱེ་བ་དུ་མར་ཡོད་དེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ལུང་མ་བསྟན་ལ་དབྱེ་ན་དུ་མར་ཡོད་དེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.32.9 善可分多種:勝義善、自性善、相應善、等起善與隨屬善。惡 亦如前有諸多分類;無記亦如上有諸多分類。 |
1.32.10 གཉིས་པ་ཟག་བཅས་ཟག་མེད་ཀྱི་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། མཛོད་པ་ལྟར་ན། ལམ་མ་གཏོགས་པའི་འདུས་བྱས་རྣམས། །ཟག་བཅས་གང་ཕྱིར་དེ་དག་ལས། །ཟག་རྣམས་ཀུན་དུ་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དམིགས་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གང་རུང་གི་སྒོ་ནས་ཟག་པ་རྒྱས་རུང་དེ་ཟག་བཅས་དང༌། དེའི་སྒོ་ནས་ཟག་པ་རྒྱས་སུ་མི་རུང་བ་ཟག་མེད་དུ་འདོད། | 1.32.10 第二、闡述有漏無漏義，若如《俱舍論》師依「除道餘有為，於彼漏隨增，故說名有漏。[注]」而承許:以所緣與相應隨一門堪能增長漏乃有漏;以此門不堪能增長漏即無漏。 |
1.32.11 ཀུན་བཏུས་པ་ལྟར་ན། ཟག་པའི་སྒོ་དྲུག་གང་རུང་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་ཟག་པ་རྒྱས་རུང་དེ་ཟག་བཅས་དང༌། དེའི་སྒོ་ནས་ཟག་པ་རྒྱས་སུ་མི་རུང་བ་ཟག་མེད་དུ་འདོད། དབུ་མ་པ་སྤང་བྱ་དེའི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་ཟག་མེད་དང༌། མི་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་ཟག་བཅས་སུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.32.11 若如《集論》師則主張:以與有漏六門隨一相屬之門堪能增長漏， 乃是有漏;以與有漏六門隨一相屬之門不堪能增長漏，則是無漏。 中觀師，以作為所斷的對治之分，安立其為無漏;不作為，安立為 有漏。 |
1.32.12 གསུམ་པ་དམིགས་པའི་ཁྱད་པར་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། གང་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟག་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེ་དག་གིས་རྟག་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་ནས་གོང་དུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པར་བྱ། ཆུ་ཁམས་གསེར་དང་ནམ་མཁའ་རྣམས། །དག་པ་བཞིན་དུ་དག་པར་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། | 1.32.12 第三、別說所緣差別，《莊嚴光明釋》云:「〔問:〕『意許 法界恆常清淨，無二本智乃所緣者，恆常清淨故，彼等如何詮釋增 長清淨，轉為殊勝?』〔答:〕『承許猶如水界、金、虛空清淨而 清淨。』 |
1.32.13 དེ་ལྟ་ན་ནི་དག་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དོན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་མི་མཐུན་པ་དང་གཉེན་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་པ་མེད་པས་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་དག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། ། | 1.32.13 〔駁云:〕如是，則耽著對治品，謂『清淨即真實本智』故，等同牽引耽著所治品。是故，無以斷除所治品與能治品之分別，則成一分清淨。 |
1.32.14 ཁྱོད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལྟར་ན་ཡང་རབ་འབྱོར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བས། དམིགས་པ་དག་པ་མཐར་ཐུག་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། ཉེས་པ་མེད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་རིགས་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད་ལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་སྒྲིབ་པ་དེ་རིམ་གྱིས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.32.14 〔反問:〕若如汝所言，〔經〕云:『善現!一切相智之所緣乃無 事』，故豈是究竟清淨所緣?〔答:〕『無過。隨理行無事，故言 無事即正世俗，漸證真實之自性障如幻，是為清淨。』」 |
1.32.15 དགོངས་པ་བཤད་ན། འདིའི་ཕྱོགས་སྔ་སྨྲ་བ་པོ་སེམས་ཙམ་པ་ཡིན་ལ། དེའི་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ན། སྔ་མ་ཁ་ཅིག སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སློབ་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དེས་ཆོས་ཉིད་ཡན་གར་བ་ཙམ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱི། གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པར་མངོན་སུམ་དུ་མ་རྟོགས་སོ། ། | 1.32.15 若釋〔彼〕意趣:此原立者乃唯識師，釋彼主張時，昔有云: 「於唯識派，現證能所異質空之有學根本智，僅現證單一法性，並 未現證依他起為能所異質空。」 |
1.32.16 ཞེས་སྨྲ་བ་མི་འཐད་དེ། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སློབ་པ་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཅིག་ཁས་མ་བླངས་ན། དེ་འདྲའི་སོ་སྐྱེའི་མངོན་རྟོགས་མེད་པས། གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་ཡིན་པ་མི་ཁེགས་པའི་ཕྱིར། | 1.32.16 此說不應理，因若在唯識派中，不承許有一現證依他起能所異 質空之有學聖者根本定，〔又〕無如是之異生現觀，故無法破除依 他起能所異質故。 |
1.32.17 ཡང་དབུ་མ་པའི་བཤད་པ་བྱེད་པ་ན། མྱུ་གུ་བདེན་སྟོང་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དེས་ཆོས་ཉིད་ཡན་གར་བ་ཙམ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཆོས་ཅན་མྱུ་གུའི་རྣམ་པ་ཤར་བའི་སྒོ་ནས་མྱུ་གུ་བདེན་མེད་དུ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། | 1.32.17 復依照中觀闡釋時，有云:「現前入定於苗諦實空之根本智， 非僅現證單一法性，然以顯現苗之有法行相門現證苗無諦實。」 |
1.32.18 མི་འཐད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ཤ ར་བའི་སྒོ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་གཉིས་སྣང་བཅས་ནུབ་གང་རུང་གི་སྒོ་ནས་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གནས་ལུགས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སློབ་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.32.18 不應理，因大乘見道苦法忍，以顯現苦行相門現證苦諦之法性 不應理故，因未以二現有、無隨一之門通達苦諦故，因是現證實相 之有學根本智故。 |
1.32.19 རང་གི་ལུགས་ནི། སེམས་ཙམ་པ་རྣམས་ན་རེ། གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པ་དེ་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སློབ་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་དང༌། བདེན་གྲུབ་ཀྱི་གཞི་མཐུན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དེ་འདྲའི་སློབ་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དེས་གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་ལ་དམིགས་ནས་བསྒོམས་པས་རྟོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་འགྲོ་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དམ་བཅའ་དེའི་ཕྱིར། | 1.32.19 自宗:諸唯識師若云:「依他起能所異質空，此乃現證空性之有學根本智之所緣與諦實成立之同位。」〔駁云:〕此有學根本 智，緣「依他起能所異質空之空性」修習，證量隨之增長，理應不 應理，因〔前〕立彼宗故。 |
1.32.20 དེ་ལ་ཁོ་ན་རེ། ཆུ་དང་གསེར་དང་ནམ་མཁའ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཀྱང་གློ་བུར་གྱི་རྙོག་མ་དང་གཡའ་དང་སྤྲིན་ལ་སོགས་པ་རིམ་གྱིས་དག་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པ་བདེན་པར་གྲུབ་ཀྱང་དེ་ལ་དམིགས་ཏེ་བསྒོམས་པས་དྲི་མ་རྣམས་རིམ་གྱིས་དག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེ་ན། | 1.32.20 於此，有駁曰:「水、金、虛空等自性清淨，而暫住之混濁、 銹與雲等，將漸淨化般，『依他起能所異質空』雖諦實成立，然緣 彼修習，諸垢將漸淨盡。」 |
1.32.21 འོ་ན་གཉེན་པོ་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སློབ་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་བདེན་པར་གྲུབ་པར་ཐལ། དེའི་དམིགས་པ་སྟོང་ཉིད་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེའི་སྤང་བྱ་དྲི་མ་བདེན་པར་གྲུབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། | 1.32.21 然則，對治品現證空性之有學根本智，理應是諦實成立，因其所緣 空性是諦實成立故;若許，則其所斷污垢理應是諦實成立，因許 故; |
1.32.22 འདོད་ན། སྤང་བྱ་དྲི་མ་དང་གཉེན་པོ་ཡེ་ཤེས་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་སྤང་དུ་མེད་པར་ཐལ། སྤང་གཉེན་གཉིས་ཀ་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་དྲི་མ་སྤངས་པའི་གློ་བུར་རྣམ་དག་མེད་པས་རང་བཞིན་རྣམ་དག་ཁོ་ན་ཡོད་པའི་དག་པ་ཕྱོགས་གཅིག་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། | 1.32.22 若許，則執所斷污垢與對治本智為諦實成立之實執，理應無以斷 除，因所斷與對治二者皆是諦實成立故;若許，則佛地無斷污垢之 客塵清淨，僅存自性清淨，應成一分清淨，因許故。 |
1.32.23 དེ་ལ་ཁོ་ན་རེ། ཉེས་པ་དེ་ཁྱེད་རང་ལའང་མཚུངས་ཏེ། རབ་འབྱོར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་ལུང་ལས། མྱུ་གུ་བདེན་སྟོང་ལྟ་བུ་བློ་དོན་དམ་པ་རིགས་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པར་ཁས་བླངས། དེ་བླངས་པས་དེ་རིགས་ཤེས་དེའི་ངོར་གྲུབ་དགོས། དེ་ལྟ་ན་དེ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པར་ཁས་བླངས་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། | 1.32.23 於此，有言:「汝亦犯此過，因若依『善現!一切相智之所緣 即是無事』之文，主張苗諦實空乃勝義理智之所緣，倘已如是主 張，則彼應存於理智前，若如是，則必承許彼為勝義成立故。」 |
1.32.24 མྱུ་གུ་བདེན་སྟོང་བློ་དོན་དམ་པ་རིགས་ཤེས་ཀྱི་ངོར་གྲུབ་ན་བདེན་པར་གྲུབ་པར་ཐལ་བའི་ཉེས་པ་མེད་དེ། རིགས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན་བློ་དོན་དམ་པ་རིགས་ཤེས་དེའི་ངོར་གྲུབ་ན་བདེན་པར་མ་གྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རིགས་ཤེས་དེ་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པ་གང་ཞིག ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གྲུབ་ན་བདེན་པར་མ་གྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མྱུ་གུ་བདེན་གྲུབ་བཀག་པའི་བདེན་སྟོང་དེ་རྫུན་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པའོ། ། | 1.32.24 苗諦實空若存於勝義理智前，不犯諦實成立之過，就理而言，若存 於勝義理智前，必非諦實成立，因彼理智屬正世俗，且凡存於正世 俗中，定非諦實成立故;遮苗諦實成立之諦實空，如虛幻故。 |
1.32.25 འོ་ན་དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གནས་རིགས་བསྟན་ཅིང༌། གོང་དུ་རྟོགས་པ་ཡི་ནི་ཆོས་དྲུག་དང༌། །ཅེས་སོགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་བསྟན་ན། གཞུང་གོང་འོག་གཉིས་བརྗོད་བྱ་སྟོན་ཚུལ་ཁྱད་མེད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། | 1.32.25 問:然則，「所緣一切法⋯⋯」等文揭示本性住種性，先前之 「通達有六法⋯⋯」等揭示正行所緣，前、後二文揭示所詮方式豈 非成無差別? |
1.32.26 མི་འགྱུར་ཏེ། རྟོགས་པ་ཡི་ནི་ཆོས་དྲུག་དང༌། །ཅེས་སོགས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གནས་རིགས་གཙོ་བོར་བསྟན་ཅིང༌། བྱང་སེམས་བཅུ་གསུམ་དང་སྒྲུབ་པ་བཅུ་གསུམ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྟན། དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་གཙོ་བོར་བསྟན་ཅིང༌། རང་བཞིན་གནས་རིགས་གཙོ་བོ་མིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་རང་བཞིན་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ནི་རིགས་ཡིན་ལ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ་ལ་ནི་དགག་པ་མེད་དེ། ཅེས་གསུངས། | 1.32.26 答:不成。因「通達有六法⋯⋯」等文，主要揭示本性住種 性，然十三菩薩與十三正行非以主要方式而示;「所緣一切法⋯⋯」 等文主要揭示正行所緣，未將本性住種性列為主要而示故。如《莊 嚴光明釋》云:「若如是，則自性為主者，即種性;行相為主者， 乃所緣，二者皆是，不破。」 |
1.33 大乘所為 ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཆེན་པོ་གསུམ། | 1.33 大乘所為 大乘所為 |
1.33.1 འོ་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པའི་མཐར་ཐུག་གི་དགོས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.33.1 問:然則，大乘正行緣一切法之究竟所為為何? |
1.33.2 དེ་ཡོད་དེ། ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཆེན་པོ་གསུམ་ཐོབ་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.33.2 答:為獲得三大所為故。 |
1.33.3 འོ་ན་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.33.3 問:然則，何謂三大所為之體性? |
1.33.4 མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅིའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བགྱི་ཞེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་པའི་སྒྲ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་དྲིས་པའི་ལན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་འདི་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་སྡེ་ཆེན་པོའི་མཆོག་ཉིད་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །ཞེས་སོགས་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་མདོ་རྣམས་གསུངས། དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་པ་ན། སེམས་ཅན་ཀུན་མཆོག་ཉིད་སེམས་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཅིག་གསུངས། | 1.33.4 答:若以經而言:「復次，具壽善現如是請問:世尊!何故 名為菩薩摩訶薩?」問得此菩薩摩訶薩名之理，答云:「佛告善 現:於此，以能作有情大蘊及有情大部為勝性，故名菩薩摩訶 薩⋯⋯[注]」等，為宣說正行所為之經文。為釋彼意趣，論云:「勝 諸有情心⋯⋯」等一偈頌。 |
1.33.5 དེ་ཡང༌། ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་ཐུགས་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྟ་བུ་སེམས་ཆེན་པོ་དང༌། སྒྲིབ་གཉིས་ཟད་པར་སྤངས་པའི་འགོག་བདེན་ལྟ་བུ་སྤོང་བ་ཆེན་པོ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུ་རྟོགས་པ་ཆེན་པོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.33.5 此復，安立三大所為之體性:「如佛聖者心續之大悲與菩提 心」，安立為「心大」;「如盡斷二障之滅諦」，安立為「斷大」; 「如現證一切法之究竟本智」，安立為「證大」。 |
1.33.6 ཆེན་པོ་དེ་གསུམ་གྱི་ཆེད་དུ་བྱང་སེམས་སྒྲུབ་པ་ལ་འཇུག་ཚུལ་ཡོད་དེ། རྒྱལ་པོ་གཡུལ་དུ་འཇུག་པ་དང་ཆོས་མཚུངས་པར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་མ་ལུས་པར་སྤང་བ་དང༌། ཐོབ་བྱ་མ་ལུས་པར་ཐོབ་པ་དང༌། རང་ཉིད་ཀུན་གྱི་མཆོག་ཉིད་དུ་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉི་སྣང་ལས། དེས་ན་དེ་ལྟར་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་སེམས་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་སྡེ་ཆེན་པོའི་མཆོག་ཏུ་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་ཉིད་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་དང༌། འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེས་ན་དེ་ལྟར་མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང་ཆོས་མཐུན་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་བསྟན་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.33.6 菩薩為此三大如何趣入正行?似國王征戰，為無餘滅敵，取諸 應得者，及自成眾中之最而趣入。《二萬頌光明釋》云:「是故， 如是斷證之殊勝作有情大聚及有情大部之殊勝相，與從未勝中得勝之所為法相似，菩薩之殊勝性，當知即彼是正行所為。」《莊嚴光明釋》云:「是故，如是從未勝者得勝利之所為法相似，當知宣說 菩薩正行三所為。」 |
1.33.7 སྒྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་དང་སྒྲུབ་པའི་དམིགས་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡང་ཡོད་དེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ད་ལྟ་ཆོས་བཅུ་གཅིག་ལ་དམིགས་པ་ནི་མ་འོངས་པ་ན་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཆེན་པོ་གསུམ་ཐོབ་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་མདའ་ལྟོང་སྦྱོར་བ་དང༌། འབེན་ལ་ཕོག་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། | 1.33.7 正行所為與正行所緣二者之差異:菩薩現今緣十一法，乃為將 來獲得三大所為故。如:射箭加行與射中目標。 |
1.33.8 ཉི་སྣང་ལས། དམིགས་པ་དང་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དམིགས་པ་ནི་དེའི་ཚེ་ད་ལྟ་བ་ཡིན་ལ། ཆེད་དུ་བྱ་བ་ནི་མ་འོངས་པ་བསྐལ་བ་ཡིན་ཏེ། མདའ་ལྟོང་སྦྱོར་བ་དང་འབེན་ལ་ཕོག་པ་དང་ཆོས་མཚུངས་སོ་ཞེས་དང༌། འགྲེལ་ཆེན་ལས། དམིགས་པ་དང་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། འཕགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྡེས་མདའ་ལྟོང་སྦྱོར་བ་དང་འབེན་ལ་ཕོག་པ་འདྲ་བར་དེའི་ཚེ་ཉེ་བ་ན་གནས་པ་ནི་དམིགས་པ་ཡིན་ལ། ཕྱིས་ཀྱི་ཐག་རིང་བ་ནི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.33.8 《二萬頌光明釋》云:「所緣與所為有何差別?所緣者，爾時是現 在;所為者，乃未來遙遠，如同射箭加行與中靶。」《莊嚴光明 釋》云:「所緣與所為有何差別?聖解脫軍言，如同射箭加行與中 靶，爾時鄰近而住者即是所緣，之後遙遠者乃是所為。」 |
1.33.9 འོ་ན་སྔར་སེམས་བསྐྱེད་ནས་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་དོན་དུ་སྒྲུབ་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བཤད་པའི་སྒྲུབ་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.33.9 問:然則，先前說發心後，為三大而修正行，何謂所言之正行? |
1.33.10 ཡོད་དེ། སྟོན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་དང༌། ངོ་བོའམ་མཚན་གཞིའི་སྒོ་ནས་བཞིར་དབྱེར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.33.10 答:以闡述門分為二者、以體性或事相門分為四者。 |
1.33.11 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། འགྲེལ་པར། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་གྱི་ཡུལ་ལ་སྤྱིར་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་དང་རྣམ་པ་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པ་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་རྣམ་པ་བཞི་ལ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་རེ་རེ་ཞིང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་རྟེན་ཅན་གྱི་བྱ་བ་ནི་སྒྲུབ་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། མཁྱེན་པ་ཡུལ་གྱི་སྒྲུབ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་བྱེ་བྲག་གི་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.33.11 初者成立，如《明義釋》云:「三智行相之對境，一般是善法 之有依;以及於圓滿證悟一切種相等四種現觀上，各個現觀與六度 之行為，即是正行。」有智境正行與別加行正行二種故。 |
1.33.12 འདི་གཉིས་ཀྱི་དོན་ལ་ལོཙྪ་བ་ཆེན་པོ་ནི། སྦྱིན་སོགས་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་མགོ་མིག་མ་བཏོད་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་མཁྱེན་པ་ཡུལ་གྱི་སྒྲུབ་པ་དང༌། མགོ་མིག་བཏོད་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་སྦྱོར་བ་བྱེ་བྲག་གི་སྒྲུབ་པར་བཞེད་ཅིང༌། ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་པ་ཕལ་ཆེ་བའང་དེ་གཉིས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་སོ་སོར་མཛད་ནས། འགལ་བར་བཞེད་པ་ཡོད་ཀྱང༌། | 1.33.12 大譯師於此二義，主張:未點睛[注]布施等六波羅蜜多之菩薩瑜 伽，為智境正行;點睛布施等六波羅蜜多之菩薩瑜伽，為別加行正 行;爾後大多數學者亦各別安立此二者之能安立，且主張相違。 |
1.33.13 རང་ལུགས་ནི། སྒྲུབ་པ་འདི་གཉིས་སྟོན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོ་ལ་དོན་གཅིག་པ་ཡིན་ཏེ། སྒྲུབ་པ་བཞི་པོ་གང་རུང་ཡིན་ན། མཁྱེན་པ་ཡུལ་གྱི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་དགོས། སྦྱོར་བ་བཞི་པོ་གང་རུང་ཡིན་ན་སྦྱོར་བ་བྱེ་བྲག་གི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་དགོས། སྒྲུབ་པ་བཞི་པོ་གང་རུང་ཡིན་ན་སྦྱོར་བཞི་གང་རུང་ཡིན་དགོས། དེ་ཡིན་ན་སྒྲུབ་པ་བཞི་པོ་གང་རུང་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.33.13 然自宗:此二正行僅以闡述門而分，實則同義，因若是四正行 隨一，定是智境正行，若是四加行隨一，定是別加行正行;若是四 正行隨一，定是四加行隨一，若是彼，定是四正行隨一故。 |
1.33.14 སྟོན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སྐབས་དང་པོ་གསུམ་དུ་བསྟན་པའི་སྒྲུབ་པ་རྣམས་མཁྱེན་པ་ཡུལ་གྱི་སྒྲུབ་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་བཞིའི་སྐབས་སུ་བསྟན་པའི་སྒྲུབ་པ་རྣམས་སྦྱོར་བ་བྱེ་བྲག་གི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.33.14 以闡述門亦分為二，因於前三品所闡述之諸正行，乃智境正行;而 於〔宣說〕四加行時所闡述之正行，皆是別加行正行故。 |
1.33.15 སྐབས་དང་པོ་གསུམ་དུ་གོ་སྒྲུབ་མ་གཏོགས་སྒྲུབ་པ་གཞན་གསུམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལྡན་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་མ་བསྟན་པར་མཁྱེན་གསུམ་གང་རུང་གི་རྣམ་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་བསྟན། སྦྱོར་བཞིའི་སྐབས་སུ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལྡན་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་སྤྱོད་པས། ཞེས་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་རེ་རེས་ཀྱང༌། །ཅེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.33.15 前三品中除擐甲正行，餘三正行未以修持具六波羅蜜多之反分闡述，然以修持三智隨一行相之反分而作闡述;〔宣說〕四加行時， 諸正行以修持具六波羅蜜多之反分而闡述故。後者成立，因「及行 施戒等」及「施等一一中⋯⋯」等故。 |
1.33.16 ཆོས་སྐུའི་སྐབས་སུ་སྒྲུབ་པ་མི་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཆོས་སྐུ་ཐོབ་བྱ་མཐར་ཐུག་ཡིན་པས་དེ་ལམ་ལ་སློབ་པའི་བྱ་བ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་ལ་བྱ་བ་ཉིད་ཡོད་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.33.16 法身時，不宣說正行之理由:因法身乃究竟所證，彼已遠離學 習道之所作故，因《莊嚴光明釋》云:「非於法身之現觀，因是果 性故，於此不可能有所作故。」 |
1.33.17 འོ་ན་རྣམ་མཁྱེན་ལའང་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། | 1.33.17 問:然則，一切相智亦應相同? |
1.33.18 མི་མཚུངས་ཏེ། རྣམ་མཁྱེན་ཡུལ་གྱིས་ཡུལ་ཅན་མཚོན་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན། ཆོས་སྐུ་ཐོབ་བྱའི་ངོས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.33.18 答:不同，因以境表徵有境之門宣說一切相智，法身從所得之 方而宣說故。 |
1.33.19 གཉིས་པ་ངོ་བོའམ་མཚན་གཞིའི་སྒོ་ནས་བཞིར་དབྱེ་བ་ཡོད་དེ། འགྲེལ་པར། དེ་ལྟར་ཇི་ལྟར་བ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བ་དང་མཐོང་བ་དང་སྒོམ་པ་དང་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་གོ་ཆ་དང་འཇུག་པ་དང་ཚོགས་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། གོ་སྒྲུབ་འཇུག་སྒྲུབ་ཚོགས་སྒྲུབ་ངེས་འབྱུང་སྒྲུབ་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.33.19 第二以體性或事相門分四，如《明義釋》中云:「如是，如同加行、見、修、殊勝道之自性正行性相，為擐甲[注]、趣入、資糧、定出。」有擐甲正行、趣入正行、資糧正行與決定出生正行。 |
1.33.20 སྒྲུབ་པ་བཞིར་འབྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་དཔའ་བོ་གཡུལ་དུ་འཇུག་པ་ན་ཐོག་མར་སྲ་བའི་གོ་བགོས། དེ་རྗེས་གཡུལ་ངོར་ཞུགས། གྲོགས་དཔུང་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་པས་གཡུལ་སྤྲད་པ་ན། ཕ་རོལ་ལས་རྒྱལ་བ་ཐོབ་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་ཐོག་མར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་ཕིགས་པའི་ཕྱིན་དྲུག་གི་གོ་སྲ་བ་བགོས། དེ་རྗེས་གང་དུ་འཇུག་པར་བྱ་བ་སྦྱོར་བ་དྲག་པོའི་སྒོ་ནས་ཉམས་ལེན་ལ་ཞུགས། གྲོགས་ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་དཔུང་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་ཉམས་སུ་བླངས་པས། བགྲོད་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཚེ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་མཐའ་དག་ལས་རྒྱལ་ནས། རྣམ་མཁྱེན་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.33.20 分為四正行之理由:如勇士入戰場時，先須披上堅甲，而後征戰， 具有龐大軍隊並肩作戰，勝過對方;菩薩亦應先著不為異品所破之 六波羅蜜多堅甲，之後於所作事以猛烈之方式修習，且具有廣大二 資糧軍隊為助伴修持，行至究竟時，勝過一切異品，決定出生一切 相智，故決定如是。 |
1.33.21 འོ་ན། མདོ་སྡེ་རྒྱན་དུ། སྒྲུབ་པ་བཞི་པོ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.33.21 問:然則，於《大乘莊嚴經論》中安立四正行為精進體性之理 由為何? |
1.33.22 ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པ་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སྦྱོར་བ་ལག་ལེན་ལ་ཞུགས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་མཐའ་དག་ལ་མ་ཞུམ་པའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཆོག་མི་ཤེས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཆ་ནས་དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཐོག་མར་དགེ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དེ་ནས་ནི། །ཚུལ་བཞིན་རབ་ཞུགས་སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ཏེ། །མ་ཞུམ་མི་འགོང་ཆོག་མི་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས། །ཞེས་གསུངས། | 1.33.22 答:因大乘正行，將擐甲精進、趣入實踐之精進、於一切大乘 法不退卻精進與不知足精進，作為其差別之分而如是宣說，如《大乘莊嚴經論》云:「種復有五異，弘誓將發行，無下及不動，第五說無厭。[注]」 |
1.33.23 ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་ནས་བསྟན་པ་ལ་དགོས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོར་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱང་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་མེད་ན། ཆེན་པོ་གསུམ་ཐོབ་མི་ནུས་པར་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ན་བརྩོན་འགྲུས་ཡིན་པས་ནི་མ་ཁྱབ་སྟེ། ཐེག་ཆེན་སྒྲུབ་པ་གྱུར་པའི་གཙོ་བོ་སེམས་ཡོད། བརྩོན་འགྲུས་ཡིན་ན་སེམས་བྱུང་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.33.23 大乘正行以精進為差別而揭示，為了顯示大乘發心，若無修持 正行之精進，則不能證得三大。大乘正行不周遍是精進，因有屬大乘正行之心王，而精進定是心所故。 |
1.33.24 འོ་ན་དེ་ལྟར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྦྱོར་བ་དང༌། ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་འདིས་སྒྲུབ་པ་བཞིའི་ས་མཚམས་དང༌། དབྱེ་བ་དང༌། མཚན་གཞི་བསྟན་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.33.24 問:然則，「如是，如同加行⋯⋯」等文所揭示四正行之界 限、分類與事相為何? |
1.33.25 དེ་ཡང་ལོཙྪ་བ་ཆེན་པོ་དང་གསེར་ཕྲེང་གཉིས་ཀྱིས་ས་མཚམས་སྟོན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད། རྣམ་བཤད་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་བཞིའི་དབྱེ་བ་དང་མཚན་གཞི་བསྟན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད། | 1.33.25 答:此復，大譯師與《金鬘疏善說》二者承許此文揭示界限， 《心要莊嚴疏》則承許揭示四正行之分類與事相。 |
1.33.26 སྔ་མའི་ལུང་ཁུངས་ནི། འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་གོ་ཆ་དང་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་དག་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་དུ་བརྒྱུད་པ་དང་དངོས་སུ་སྦྱོར་བའི་རང་བཞིན་ཚོགས་དང་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ནི་བརྩེ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ་གཟུངས་ཀྱི་བར་ནི་མངོན་སུམ་དུ་སྦྱོར་བའི་ལམ་གྱི་རང་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཆེན་པོས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཡིན་ལ། ས་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནི་སྒོམ་པའི་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡིན་ཞིང་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ནི་ལམ་གཉིས་ཀའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་པ་ནི་སྒོམ་པའི་ལམ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་དོ། །ཞེས་པས་བསྟན་པར་བཞེད་ཀྱང༌། | 1.33.26 前說乃依《莊嚴光明釋》云:「於此，無著菩薩說擐甲與趣入正行 等，乃依次間接與直接結合之自性，為資糧與勝解行地攝;資糧正 行，即悲起乃至陀羅尼，結合現前道之自性，上品世第一法攝，屬 極喜初地自性之資糧正行，乃是見道之體性，二地等自性乃修道之體性，對治品體性之資糧正行，即二道之行境者;決定出生正行，是依於修道。」 |
1.33.27 རྣམ་བཤད་ལྟར་ན་ལུང་དེའི་དོན་ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་ལ་བརྒྱུད་ནས་སྦྱོར་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་གོ་སྒྲུབ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་ལ་དངོས་སུ་སྦྱོར་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་འཇུག་སྒྲུབ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཆེན་པོས་བསྡུས་པའི་བརྩེ་བ་ནས་གཟུངས་ཀྱི་བར་གྱི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ས་དང་པོས་བསྡུས་པའི་སྒྲུབ་པ་སོགས་ཚོགས་སྒྲུབ་དང༌། དག་པ་ས་གསུམ་གྱི་སྒྲུབ་པ་ངེས་འབྱུང་སྒྲུབ་པར་དོན་གྱིས་བསྟན་པར་འཆད་དོ། ། | 1.33.27 雖主張如是揭示，然若如《心要莊嚴疏》彼文揭示:間接結合 大乘見道之大乘資糧道，是擐甲正行;直接結合大乘見道之大乘加 行道，是趣入正行。等同揭示:大乘加行道上品世第一法所攝悲乃 至陀羅尼之正行與初地所攝正行等，乃是資糧正行;三清淨地之正 行，是決定出生正行。 |
1.33.28 རང་གི་བསམ་དོན་ནི་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་རྣམ་བཤད་ལྟར་ཡིན་ཀྱང་ས་མཚམས་སྟོན་པ་ལའང་ཅུང་ཟད་སྦྱར་དུ་རུང་བར་སེམས་སོ།། | 1.33.28 吾作是念:若依主要所揭示而言，雖同《心要莊嚴疏》，然亦 可稍解釋為揭示界限。 |
1.34 擐甲正行 གོ་སྒྲུབ། | 1.34 擐甲正行 擐甲正行 |
1.34.1 འོ་ན་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་གོ་སྒྲུབ་དེ་ཇི་ལྟར་འཆད་ཅེ་ན། | 1.34.1 問:然則，如何講說廣大意樂之擐甲正行? |
1.34.2 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། གང་པོས་གསོལ་པ། དེ་ནི་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་པའི་སེམས་ཅན་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་ལགས་ལ་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ལགས་ཏེ། དེའི་སླད་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཞེས་བགྱིའོ། །ཞེས་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་པོས་བཤད་པ་དང༌། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བྱམས་མའི་བུ་གང་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་གང་པོ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་ཞེས་བྱ། ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ་གང་པོས་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་ན། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོ་མདོར་བསྟན། | 1.34.2 答:此復，以經而言:「滿慈子(富樓那)言:『彼乃披大鎧 有情，世尊!彼即發趣大乘有情，彼是正住大乘有情，故名菩薩 摩訶薩。』」如是滿慈子闡述安立大菩薩之由。「復次，具壽舍利 子對具壽滿慈子如是問曰:『具壽滿慈子!何以名菩薩摩訶薩披大 鎧?』滿慈子答曰:『具壽舍利子!於此，菩薩摩訶薩為菩提而行⋯⋯』」等文略示正行之體性。 |
1.34.3 ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཚེ་སྦྱིན་པ་གང་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་དེ་དག རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་ཡིད་ལ་བྱ་བས་ཡོངས་སུ་གཏོང་སྟེ། དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་བྱས་ཤིང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་སྟེ། འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་གོ་ཆའོ། །ཞེས་སོགས་གོ་སྒྲུབ་རྒྱས་པར་བཤད། དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། དེ་དག་སོ་སོར་སྦྱིན་ལ་སོགས། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཅིག་གསུངས། | 1.34.3 「具壽舍利子!復次，菩薩摩訶薩行般若波羅蜜多時，所行布施，皆以具有一切相智之作意而布施，復彼善根一切眾生同共迴向無上正等菩提，此即菩薩摩訶薩行般若波羅蜜多，布施之布施波羅蜜多鎧⋯⋯[注]」等文廣說擐甲正行。為釋彼意趣，論云:「由彼等別別⋯⋯」等一偈頌。 |
1.34.4 འོ་ན་ཕྱིན་དྲུག་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་གོ་སྒྲུབ་ཏུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.34.4 問:然則，安立修持六波羅蜜多慧所攝菩薩智為擐甲正行之理由為何? |
1.34.5 ཡོད་དེ། སེར་སྣ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་མཚོན་གྱིས་མི་ཕིགས་པའི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་དེ་ལྟར་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 1.34.5 答:以慳吝等煩惱利器無法戳穿之正行之分而如是安立。 |
1.34.6 འོ་ན་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་རྣམ་བཞག་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.34.6 問:然則，如何述說建立六波羅蜜多? |
1.34.7 དེ་ཡང་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། གྲངས་དང་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་གོ་རིམས་དང༌། །ངེས་པའི་ཚིག་དང་ཡོན་ཏན་གོ་རིམས་དང༌། །དེ་དག་རབ་དབྱེ་བསྡུ་དང།མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཡོན་ཏན་ཕན་ཚུན་རྣམ་ངེས་ཡིན་ཞེས་བྱ། །ཅེས་པ་རྣམ་པ་བཅུའི་སྒོ་ནས་བཤད་དེ། | 1.34.7 答:此復《大乘莊嚴經論》云:「數性相次第，訓詞德次第， 差別攝所治，德互定應知。[注]」如是以十相門宣說。 |
1.34.8 དེ་ལ་དང་པོ་ནི། ཕར་ཕྱིན་དེ་ལ་དྲུག་ཏུ་གྲངས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། རང་གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཆ་ནས་ཀྱང་དྲུག་ཏུ་གྲངས་ངེས་བསླབ་གསུམ་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་པའི་ཆ་ནས་ཀྱང་དྲུག་ཏུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.34.8 此中，第一，即波羅蜜多定數為六，因以成辦自利他利之分而言， 亦定數為六;以三學於自相續中生起之分而言，亦定數為六故。 |
1.34.9 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། གཞན་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཕར་ཕྱིན་དང་པོ་གསུམ་དང༌། རང་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐ་མ་གཉིས། གཉིས་ཀའི་གྲོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.34.9 初者成立，因以他利而言，決定有前三度;以自利而言，決定有後 二度;以二者助伴而言，決定有一度故。 |
1.34.10 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་བྱེད་སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ། གནོད་པ་སྤོང་བྱེད་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གོ་སྒྲུབ། གཞན་གྱི་གནོད་པ་བྱས་པ་ལ་མི་ཁྲོ་བའི་བཟོད་པའི་གོ་སྒྲུབ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཕྱིར། | 1.34.10 初者成立，因能成辦他利即布施擐甲正行、能斷損惱即持戒擐甲正 行、於他人所行之傷害不起瞋之忍辱擐甲正行，定數為三故。 |
1.34.11 ཕྱི་མ་གཉིས་ཀ་གྲུབ་སྟེ། རང་དོན་སྒྲུབ་བྱེད་དངོས་ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་སྒྲུབ་དང༌། དེའི་རྟེན་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་གོ་སྒྲུབ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ཤིང་རང་དོན་གཞན་དོན་གཉིས་ཀ་སྒྲུབ་པའི་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.34.11 後二者皆成立，因正成辦自利之智慧擐甲正行，與其所依心一境性 之靜慮擐甲正行，定數為二，由精進作成辦自他二利之助伴故。 |
1.34.12 བསླབ་གསུམ་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དྲུག་ཏུ་གྲངས་ངེས་ཏེ། ལྷག་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དང་པོ་གསུམ་དང༌། ལྷག་པ་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བསམ་གཏན་དང༌། ལྷག་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་དང༌། དེ་གསུམ་ཀའི་གྲོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་བཞག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.34.12 以三學於自相續中生起而言，定數為六，因以增上戒學而言，安立前三者;以增上心學而言，安立靜慮;以增上慧學而言，安立 般若波羅蜜多;以三者助伴而言，安立精進波羅蜜多。 |
1.34.13 རྒྱན་ལས། བསླབ་གསུམ་དབང་དུ་མཛད་ནས་ནི། །རྒྱལ་བས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དྲུག །ཡང་དག་བཤད་དེ་དང་པོ་གསུམ། །ཐ་མ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཉིས། །གཅིག་ནི་གསུམ་ཆར་ལ་ཡང་གཏོགས། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.13 如《大乘莊嚴經論》說:「依三學增上，佛正說六度，初學攝前 三，後二攝後二，一通三分攝。[注]」 |
1.34.14 གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ནི། སྦྱིན་པ་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། མི་མཐུན་ཕྱོགས་སེར་སྣ་ཉམས་པ། གྲོགས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཟིན་པ། བྱེད་ལས་སེམས་ཅན་གྱི་འདོད་པ་རྫོགས་པ། འབྲས་བུ་སེམས་ཅན་ཐེག་པ་གསུམ་གང་རུང་གི་བྱང་ཆུབ་ལ་འགོད་པའི་ཁྱད་པར་བཞི་དང་ལྡན་ཏེ། | 1.34.14 第二，性相:若以布施為喻，令相違品— 慳吝衰退;助 伴— 無分別本智所攝持;作用— 滿有情願;果位— 安置有情 於三乘隨一之菩提，具足四種差別， |
1.34.15 རྒྱན་ལས། སྦྱིན་པ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཉམས་དང༌། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལྡན། །འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་རྫོགས་བྱེད། །སེམས་ཅན་རྣམ་སྨིན་བྱེད་རྣམ་གསུམ། །ཞེས་གསུངས། ལྷག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་རིམ་པ་ལྟར་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཚུལ་འཆལ་ཉམས་པ། གནོད་སེམས་ཉམས་པ། ལེ་་ལོ་ཉམས་པ། རྣམ་གཡེང་ཉམས་པ། ཤེས་འཆལ་ཉམས་པ་ཞེས་སྦྱར་ཞིང་ཆོས་ལྷག་མ་གསུམ་པོ་སྦྱིན་པ་བཞིན་ཡིན་ལ། ལུང་ཡང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཉམས་དང༌། །ཅེས་སོགས་ཀུན་ལ་སྦྱོར། | 1.34.15 如《大乘莊嚴經論》云:「施令逆品退，具無分別智，成圓一切 願，三成熟有情。[注]」其餘亦如次第地加上相違品:衰退破戒、衰 退害心、衰退懈怠、衰退散亂、衰退邪慧，其餘三法如布施，復典 籍曰:「戒衰相違品⋯⋯」等當應用於一切。 |
1.34.16 གསུམ་པ་ཕྱིན་དྲུག་གི་གོ་རིམས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མ་སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་དང༌། སྔ་མ་སྔ་མ་དམན་ཅིང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཆོག་ཏུ་གནས་པ་དང༌། སྔ་མ་སྔ་མ་སྒྲུབ་སླ་བས་རགས། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སྒྲུབ་དཀའ་བས་ཕྲ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ཕྱི་མ་སྐྱེ། །དམན་དང་མཆོག་ཏུ་གནས་ཕྱིར་དང༌། །རགས་པ་དང་ནི་ཕྲ་བའི་ཕྱིར། །དེ་དག་རིམ་པར་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.16 第三，六波羅蜜多次第決定:依於前前而生後後，前前居劣， 後後為上，前前易於成辦故為粗，後後者難以成就故為細，如《大 乘莊嚴經論》云:「依前而生後，安住勝劣故，粗顯微細故，說如 是次第。[注]」 |
1.34.17 བཞི་པ་ཕྱིན་དྲུག་གི་ངེས་ཚིག་ཀྱང་ཡོད་དེ། དབུལ་བ་འདོར་བར་བྱེད་པས་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་འཆལ་གྱི་ཚ་གདུང་ཞི་བར་བྱེད་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཁྲོ་བ་བཟོད་པས་བཟོད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་མཆོག་ལ་སྦྱོར་བས་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཡིད་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་དུ་འཛིན་པས་བསམ་གཏན་དང༌། དོན་དམ་པ་ཤེས་པས་ཤེས་རབ་ཅེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། དབུལ་བ་འདོར་བར་བྱེད་པ་དང༌། །བསིལ་བ་ཐོབ་དང་ཁྲོ་བཟོད་དང༌། །མཆོག་སྦྱོར་བ་དང་ཡིད་འཛིན་དང༌། །དོན་དམ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.17 第四，六波羅蜜多之釋名:去除貧困乃布施，止息破戒之熱惱 即持戒，忍受瞋心是忍辱，令得勝功德是精進，一心專注於所緣 乃靜慮，了知勝義名為智慧，如《大乘莊嚴經論》云:「除貧亦令 涼，破瞋與建善，心持及真解，是說六行義。[注]」 |
1.34.18 ལྔ་པ་བསྒོམས་པའི་ཡོན་ཏན་ནམ་ཚུལ་ལ་དྲུག་ཡོད་དེ། རྒྱུ་རིགས་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམ་པ། ཕྱིན་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པ་ལྟ་བུ་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམ་པ། ཕན་ཡོན་ཤེས་ནས་སྤྱོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིད་བྱེད་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམ་པ། ངོམས་མི་ཤེས་པའི་བསམ་པས་སྤྱོད་པ་ལྟ་བུ་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམ་པ། འཁོར་གསུམ་དུ་མི་རྟོག་པའི་སྒོ་ནས་སྤྱོད་པ་ལྟ་བུ་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམ་པ། ལོངས་སྐུ་ཐོབ་ནས་ཕྱིན་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པ་ལྟ་བུ་དབང་འབྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒོམ་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.34.18 第五，修習功德或方式有六:1.依因— 種性而修習;2.如行 六波羅蜜多，是依事物而修習;3.如了知勝利而行，是依作意修 習;4.如以不滿足意樂而行，是依意樂修習;5.如以於三輪不起分 別之門而行，是依方便修習;6.獲得報身後行六波羅蜜多，是依自 在而修習， |
1.34.19 རྒྱན་ལས། ཐམས་ཅད་བསྒོམ་པ་དངོས་པོ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། །བསམ་པ་དག་ནི་ཐབས་དག་དང༌། །དབང་འབྱོར་ཉིད་ལ་བརྟེན་པར་བརྗོད། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.19 如《大乘莊嚴經論》云:「物與思及心，方便并勢力，當知修六 行，說有五依止。[注]」 |
1.34.20 དྲུག་པ་རབ་དབྱེ་ཡོད་དེ། སྦྱིན་པ་ལ་ཆོས་ཟང་ཟིང་མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་གསུམ། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ། | 1.34.20 第六，分類:布施有法施、財施、無畏施三種;戒有律儀戒、 攝善法戒與饒益有情戒三種; |
1.34.21 བཟོད་པ་ལ་གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་གྱི་བཟོད་པ། ཆོས་ལ་ངེས་རྟོག་གི་བཟོད་པ་གསུམ། | 1.34.21 忍辱有耐怨害忍、安受苦忍與諦察法忍三種; |
1.34.22 བརྩོན་འགྲུས་ལ་གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས། སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་གསུམ། | 1.34.22 精進有擐甲精進、加行精進與饒益有情精進三種; |
1.34.23 བསམ་གཏན་ལ་རྟོག་བཅས་དཔྱོད་བཅས་ཀྱི་བསམ་གཏན། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཙམ་གྱི་བསམ་གཏན། རྟོག་མེད་དཔྱོད་མེད་ཀྱི་བསམ་གཏན་གསུམ། | 1.34.23 靜慮有有尋有伺靜慮、無尋有伺靜慮與無尋無伺靜慮三種; |
1.34.24 ཤེས་རབ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་རབ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་ཤེས་རབ་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.34.24 智慧有世間智慧、出世間智慧與出世間大智慧三種， |
1.34.25 རྒྱན་ལས། ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་མི་འཇིགས་གཏོང༌། །སྦྱིན་པ་དེ་འདྲར་ཡོངས་ཤེས་ནས། །ཞེས་པ་ནས། ཤེས་རབ་དེ་འདྲར་ཡོངས་ཤེས་ནས། །མཁས་པས་ཡང་དག་སྒྲུབ་པར་བྱེད། །ཅེས་པའི་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.34.25 義( 如《大乘莊嚴經論》云:「法財無畏捨，如是了知施。」乃至「如是了知慧，智者正修行。[注]」 |
1.34.26 བདུན་པ་བསྡུ་བ་ཡོད་དེ། རྣམ་པར་གཡེང་བའི་དགེ་བ་དང༌། མཉམ་པར་བཞག་པའི་དགེ་བ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀའི་ཆར་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་གསུམ་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་དང་པོ་གཉིས་རྣམ་པར་གཡེང་བའི་དགེ་བ་དང༌། ཕྱི་མ་གཉིས་མཉམ་པར་བཞག་པའི་དགེ་བ་དང༌། བཟོད་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་གཉིས་དེ་གཉིས་ཀའི་ཆར་གཏོགས་པའི་དགེ་བས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.34.26 第七，歸攝:即攝於散亂善、等引善與囊括彼二之善三者，因 前二波羅蜜多即攝於散亂善，後二者即攝於等引善，忍辱與精進二 者則攝於囊括彼二之善故， |
1.34.27 རྒྱན་ལས། དཀར་པོའི་ཆོས་ཀུན་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང༌། །མཉམ་པར་བཞག་དང་གཉིས་ཀར་ཤེས་པར་བྱ། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་གཉིས་དང་ནི། །གཉིས་དང་གཉིས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྡུད། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.27 如《大乘莊嚴經論》云:「一切白淨法，應知亂定俱，六度總三 雙，是類皆悉攝。[注]」 |
1.34.28 བརྒྱད་པ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རེ་རེ་ཡང༌། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཆགས་པ་བདུན་བདུན་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྦྱིན་པ་ནི། །མ་ཆགས་མི་ཆགས་ཆགས་པ་མེད། །ཆགས་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། །མ་ཆགས་མི་ཆགས་ཆགས་པ་མེད། །ཞེས་པ་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཤེས་རབ་ནི། །མ་ཆགས་མི་ཆགས་ཆགས་པ་མེད། །ཆགས་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། །མ་ཆགས་མི་ཆགས་ཆགས་པ་མེད། །ཞེས་པའི་བར་གསུངས་ཤིང༌། | 1.34.28 第八，遠離所治品之差別:六波羅蜜多亦各自遠離七種貪所治 品，如《大乘莊嚴經論》云:「菩薩施不貪，非貪與無貪，亦非起 貪著，非貪及離貪。」乃至「菩薩慧不貪，非貪與無貪，亦非起貪 著，非貪及離貪。[注]」 |
1.34.29 དེ་ཡང་སྦྱིན་པ་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། ལོངས་སྤྱོད་ལ་མ་ཆགས། ཕྱི་ཤོལ་ལ་མི་ཆགས། དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་འཛིན་པ་ལ་ཆགས་པ་མེད། ལན་ལ་རེ་བ་ལ་ཆགས་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན། རྣམ་སྨིན་ལ་མ་ཆགས། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་མི་ཆགས། རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལ་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.34.29 此復，若以布施為喻，不貪財物、不貪拖延、不貪僅此滿足之念、 亦不貪回報、不貪異熟、不貪所治品、不貪著散亂等。 |
1.34.30 དགུ་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་ཡང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་བཞི་བཞི་དང་ལྡན་ཏེ། གྲངས་མང་བས་རྒྱ་ཆེ་བ། ཀུན་སློང་ཟང་ཟིང་མེད་པ། འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པས་དོན་ཆེ་བ། ལྷག་མེད་དུ་ཡང་མི་ཟད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། རྒྱ་ཆེ་བ་དང་ཟང་ཟིང་མེད། །དོན་ཆེ་བ་དང་མི་ཟད་པ། །སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་བཞིར་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.30 第九，六波羅蜜多亦各有四功德差別:數多故廣大、意樂無 雜亂、證得菩提果故義大、無餘時亦有無盡功德，如《大乘莊嚴 經論》云:「廣大及無求，義大及無盡，施等一切德，應知有四 者。[注]」 |
1.34.31 བཅུ་པ་ཕྱིན་དྲུག་ཕན་ཚུན་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་ཏེ། རེ་རེ་ལའང་དྲུག་དྲུག་ཏུ་དབྱེར་ཡོད་པ་དང༌། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་དང་དེ་བརྗོད་བྱར་བྱེད་པའི་གསུང་རབ་རྣམས་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་དུ་བསྡུས་པ་དང་ཕར་ཕྱིན་རེ་རེ་ལའང་གཞན་ལྔ་ལྔ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་གྱུར་པས་ཕན་ཚུན་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། ཕན་ཚུན་བསྡུས་ཕྱིར་རབ་དབྱེའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་ཕྱིར་དང་རྒྱུ་མཚན་ཕྱིར། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་རྣམ་ཀུན་ཏུ། །རྣམ་པར་ངེས་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.31 第十，六波羅蜜多互相決定之差別:每一者亦可分為六者，六 波羅蜜多與詮說彼之至言等，皆以所詮、能詮而攝，各波羅蜜多皆 成為餘五者趣入的原因，故互相決定，如《大乘莊嚴經論》云:「 相攝及差別，依法亦為因，六度互相成，一切種分別。[注]」 |
1.34.32 ཕར་ཕྱིན་དྲུག་པོ་སྒྲུབ་ཚུལ་ཡོད་དེ། ལན་དང་རྣམ་སྨིན་ལ་རེ་བ་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྒྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། རེ་བ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཡང་སྲིད་མི་འདོད་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་བཟོད་པ་དང༌། །ཡོན་ཏན་ཀུན་འབྱུང་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། །དེ་བཞིན་བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་མིན། །ཤེས་རབ་ཐབས་དང་ལྡན་པ་ནི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་ལ། །བརྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་སྦྱོར། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.32 成辦六波羅蜜多之理，即須以不求回報與異熟等門而成辦，如 《大乘莊嚴經論》云:「無希求布施，不求來世戒，能安忍一切， 起諸功德勤，非靜慮無色，慧具方便者，於六波羅蜜，諸堅者正 行。[注]」 |
1.34.33 ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་བསླབ་པས་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་གཉིས་གཉིས་ཀྱང་འགྲུབ་སྟེ། རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་ཁྲིམས་ཀྱི ས་བདེ། །བཟོད་པས་མདངས་ལྡན་བརྩོན་པས་བརྗིད། །བསམ་གཏན་གྱིས་ཞི་བློ་ཡིས་གྲོལ། །སྙིང་བརྩེ་བས་ནི་དོན་ཀུན་འགྲུབ། །བདུན་པོ་འདི་དག་མ་ལུས་པ། །ཅིག་ཆར་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡིན། །ཡེ་ཤེས་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་ཡུལ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ཐོབ། །ཞེས་གསུངས། | 1.34.33 修學六波羅蜜多，成辦暫時與究竟二果，如《中觀寶鬘論》云:「施得財戒樂，忍澤勤莊嚴，靜慮息慧脫，悲成一切義，彼等七無 餘，共同到彼岸，智不思議境，得一切相智。」 |
1.34.34 འོ་ན་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལྡན་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་གོ་སྒྲུབ་དེ་ལ་དུ་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.34.34 問:然則，以具足六波羅蜜多修持之擐甲正行有幾許? |
1.34.35 དེ་ཡང་རྒྱས་པར་ཕྱེ་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཡོད་དེ། སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལྡན་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་གོ་སྒྲུབ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལྡན་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་གོ་སྒྲུབ་ཀྱི་བར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བསྡུ་ན་གོ་སྒྲུབ་དྲུག་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་དྲུག་པོ་སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་ཅེས་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་སྒྲུབ་དྲུག་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་སྒྲུབ་ཅེས་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པའི་བར་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.34.35 答:此復，若廣分，有三十六種，即修持具足六波羅蜜多之布 施擐甲正行，乃至修持具足六波羅蜜多之智慧擐甲正行。若歸攝 之，則有六擐甲正行，乃安立六布施擐甲正行為一布施擐甲正行， 乃至安立六智慧擐甲正行為一智慧擐甲正行。 |
1.34.36 སྔ་མ་ཁ་ཅིག སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་དྲུག་སྦྱིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་སྒྲུབ་དྲུག་ཤེས་རབ་ཏུ་འཇོག་པ་མི་འཐད་དེ། | 1.34.36 昔有云:「六布施擐甲正行是布施，如是安立六智慧擐甲正行是智慧。」 |
1.34.37 ཤེས་རབ་ཀྱི་གོ་སྒྲུབ་ཀྱི་སྦྱིན་པ་ཤེས་རབ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.34.37 不應理，因智慧擐甲正行之布施非智慧故。 |
1.34.38 དེས་ན་སྦྱིན་པ་དང་སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་ལ་མུ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། ཉན་རང་གི་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པ་ཡིན་ཀྱང་སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་མ་ཡིན་པའི་མུ། སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་ཀྱི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བཟོད་པ་སོགས་སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་ཡིན་ཀྱང་སྦྱིན་པ་མ་ཡིན་པའི་མུ། སྦྱིན་པའི་གོ་སྒྲུབ་ཀྱི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་པའི་སྦྱིན་པ་དེ་གཉིས་ཀའི་མུ་ཡིན་ཞིང༌། བུམ་པ་ལྟ་བུ་དེ་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་མུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.34.38 是故，「布施」與「布施擐甲正行」有四句:聲緣之布施，雖為布施然非布施擐甲正行之句;布施擐甲正行之中的持戒與忍辱等，是布施擐甲正行然非布施之句;布施擐甲正行之中的布施，乃二者皆是之句;譬如瓶子，乃非二者之句。 |
1.35 趣入正行 འཇུག་སྒྲུབ། | 1.35 趣入正行 趣入正行 |
1.35.1 འོ་ན་འཇུག་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་འཇུག་སྒྲུབ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.35.1 然則，何為廣大趣入之趣入正行? |
1.35.2 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། གོ་སྒྲུབ་སྟོན་པའི་མདོར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ཞེས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་བཀའ་སྩལ་བ་ལ་འཕྲོས་ནས། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་གང་པོ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་འཇུག་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་འཛེག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ། གང་པོས་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་འདི་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་དེ། དེ་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་འདོད་པས་དབེན་སྡིག་ཏོ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་དབེན་པ་རྟོག་པ་དང་བཅས་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་བསམ་གཏན་དང་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ་ཉེ་བར་གནས་སོ། །ཞེས་སོགས་དང་པོ་ལྔ་ཐེག་ཆེན་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ལྷག་མ་བཞི་ཐེག་ཆེན་ལ་འཛེག་པའི་སྒྲས་གསུངས། | 1.35.2 此復，若以經云，宣說擐甲正行之經中，以多異門宣說菩薩乘而延伸出:「舍利子言:『具壽滿慈子!云何菩薩摩訶薩正入大 乘?正登大乘?』如是問，滿慈子答言:『具壽舍利子!菩薩摩訶 薩行六波羅蜜多彼行布施波羅蜜多，離欲無貪，遠離罪惡不善法，有尋、有伺，因遠離生起歡喜、安樂，成就第一靜慮⋯⋯』[注]」等，於前五者言「正入大乘」之聲，於後四者說「正登大乘」之聲。 |
1.35.3 དེ་ཡང་འཇུག་པ་ནི་ཐོབ་པ་དང༌། འཛེག་པ་ནི་ཕྱིས་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་ལ་རྒྱན་སྣང་དུ་བཤད་ཅིང༌། ཉི་སྣང་དུ་དེ་གཉིས་རྣམ་གྲངས་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་འཇུག་པའི་སྒྲུབ་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་ལས་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཛེག་པའོ། ། | 1.35.3 此復，《莊嚴光明釋》中曰趣入是獲得，登上指之後逐漸增上 成為殊勝;然《二萬頌光明釋》言此二者僅是異名，彼云:「當言 趣入之正行，故彼有二:如是趣入大乘與登上大乘。 |
1.35.4 དེ་ལྟར་བྱས་ན་མདོ་ལས་ཀྱང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་གང་པོ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཛེག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལའང་དོན་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་འཇུག་པ་ནི་འཛེག་པ་ཡིན་ལ། འཛེག་པ་ཡང་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་མིང་གཅིག་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་བཞག་པས། རྣམ་པ་དགུར་འགྱུར་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡན་པའི་འཇུག་པ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་འཇུག་པ་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་འཇུག་པ་དང༌། ཚད་མེད་པའི་འཇུག་པ་དང༌། མི་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་འཇུག་པ་དང༌། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་འཇུག་པ་དང༌། ཆེད་དུ་བྱ་བའི་འཇུག་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པའི་འཇུག་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་འཇུག་པའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.4 若如是，則經中亦說:『具壽滿慈子，菩薩摩訶薩如何方能趣入於 大乘，登入於大乘。』於此復同義故，趣入即是登入，登入亦即趣 入。如是安立為一名。是故，如是成為九種:具有靜慮與無色等至 之趣入、六波羅蜜多之趣入、聖道之趣入、無量之趣入、具足不可 得之趣入、三輪清淨之趣入、所為之趣入、智證通之趣入、一切相 智之趣入。」 |
1.35.5 མདོའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་སྦྱིན་སོགས་དང༌། ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་གཉིས་གསུངས། | 1.35.5 為釋經之意趣，論中云:「靜慮無色定⋯⋯」等二偈頌。 |
1.35.6 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཆོས་ཅི་རིགས་པ་རྩེ་མོའི་སྦྱོར་བ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་འཇུག་སྒྲུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་དང༌། དེ་ལ་དབྱེ་ན་འཇུག་སྒྲུབ་དགུ་ཡོད་པའི་གནད་ཀྱིས་འཇུག་བྱ་དགུར་འགྱུར་ལ། དེ་དགུའི་ནང་ནས་བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་དང་ཚད་མེད་པ་བཞི་ལོགས་སུ་བཀོལ་ཏེ་བཤད་པར་བྱའོ། ། | 1.35.6 今此辨析，「以頂加行為主之門修持大乘因果隨一法之慧所攝 之菩薩瑜伽」，即趣入正行之體性，此可分為九種趣入正行，以 此關鍵故所趣亦有九種，另擇彼九者中之靜慮、無色與四無量而宣說。 |
1.35.7 དེས་ན་འདི་ལ་གཉིས། བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་བཤད་པ་དང༌། ཚད་མེད་བཞི་བཤད་པའོ། | 1.35.7 是故，於此有二:講說靜慮無色、講說四無量。 |
1.35.8 །དང་པོ་ལ་གཉིས། བསམ་གཏན་བཤད་པ་དང༌། གཟུགས་མེད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་བཤད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་བཤད་པའོ། | 1.35.8 初者有二:講說靜慮、講說無色。初者有二:講說因等至靜 慮、講說果所生靜慮。 |
1.35.9 །དང་པོ་ལ་བཞི། རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་དང་པོ་བཤད་པ་དང༌། གཉིས་པ་བཤད་པ་དང༌། གསུམ་པ་བཤད་པ་དང༌། བཞི་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་བཤད་པ་དང༌། དངོས་གཞི་བཤད་པའོ། ། | 1.35.9 初者有四:講說因等至初靜慮、講說第二靜慮、講說第三靜 慮、講說第四靜慮。初者有二:講說初靜慮近分、講說根本〔靜慮 等至〕。 |
1.35.10 དང་པོ་ལ་ཁ་ཅིག བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་ཐོག་མ་ཡིན་ཏེ། ཉན་ས་ལས། ཡང་དེ་ལ་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྗེས་སུ་ཐོབ་བོ། ། | 1.35.10 初者，有云:「初靜慮近分了相作意，乃初靜慮近分之初，如 〈聲聞地〉云:『為離欲界欲勤修觀行諸瑜伽師，由七作意方能獲 得離欲界欲。 |
1.35.11 བདུན་པོ་དེ་དག་ཀྱང་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་དང༌། མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དབེན་པ་དང༌། དགའ་བ་སྡུད་པ་དང༌། དཔྱོད་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐར་ཐུག་པའི་འབྲས་བུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་ཡིད་བྱེད་བདུན་གྱིས་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་གསུངས་ཤིང༌། བདུན་གྱི་ཐོག་མར་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་སྨོས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.35.11 何等名為七種作意?謂了相作意、勝解作意、遠離作意、攝樂作 意、觀察作意、加行究竟作意、加行究竟果作意。[注]』說以七作意 入定於初靜慮，且於七者之初曰了相作意。」 |
1.35.12 ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་ཏེ། ཞི་གནས་ཐོབ་མ་ཐག་པའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་ཐོག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་བྱེད་ཐོབ་པ་ལ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལས་དང་པོ་པ་ཐོབ་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.35.12 極不合理，因剛證得奢摩他之補特伽羅相續中的輕安所攝持之 平等攝持定，是初靜慮近分之初故;證得初靜慮近分了相作意，必 先證得初靜慮近分作意初修業者故。 |
1.35.13 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱན་ལས། དེ་གོམས་པ་ལས་འདུ་མི་བྱེད། །དེ་ནས་དེ་ཡི་ལུས་དང་སེམས། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཆེ་ཐོབ་ནས། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་བཅས་ཤེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.13 初者成立，如《大乘莊嚴經論》說:「由熏修無勤、以此即獲得， 身心大輕安，當名具作意。[注]」 |
1.35.14 གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ཉན་ས་ལས། དེ་ལ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱ་བ་ཉིད་ལ་ཇི་སྲིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ཐོབ་ཅིང༌། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་ལ་མ་རེག་གི་བར་དུ་ལས་དང་པོ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཐོབ་པ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ལས་སེམས་བྱང་བར་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་བརྩམས་ཤིང༌། ལེན་པ་ལ་གོམས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས། | 1.35.14 次者成立，如〈聲聞地〉云:「云何於作意初修業者?謂初修業補 特伽羅安住一緣勤修作意，乃至未得所修作意，未能觸證心一境 性。云何淨煩惱初修業者?謂已證得所修作意，於諸煩惱欲淨其 心，發起攝受正勤修習了相作意名淨煩惱初修業者。[注]」 |
1.35.15 ཁོ་ན་རེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་བྱེད་དེ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཡིན་ཏེ། ཉན་ས་ལས། མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་གིས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་སོ་སོར་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཅེ་ན། | 1.35.15 有駁云:「初靜慮近分了相作意非三摩呬多，是欲界地攝，如 〈聲聞地〉說:『即由如是非定地作意，於欲界中了為麁相，於初 靜慮了為靜相，是故名為了相作意。[注]』」 |
1.35.16 མི་འཐད་དེ། ཉན་སའི་ལུང་དེ་མ་དག་པའི་ཕྱིར། འགྲེལ་པ་རྒྱལ་སྲས་མ་ལས། མཉམ་པར་བཞག་པའི་ས་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དག་གིས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་དམིགས་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བས། རགས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱེད་པ་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་འདྲེས་མར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་བྱེད་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་ཞི་གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོགས་མེད་བསམ་གཏན་གྱི་ས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.35.16 〔此〕不應理，因〈聲聞地〉之文錯誤故。《王子疏抄》云: 「由諸三摩呬多地作意，觀諸欲過患等，故作意為粗相。無彼故， 謂於初靜慮作意為靜相，應知彼為聞思間雜。」有與初靜慮近分了 相作意相應之奢摩他，以及初靜慮近分未至定是靜慮地故。 |
1.35.17 འོ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.35.17 問:然則，何為初靜慮近分? |
1.35.18 ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཤིང་རང་གི་ཐོབ་བྱར་གྱུར་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་དགེ་བའི་རིག་པ་དེ་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.18 答:「近分所攝，且能證自所證根本初靜慮等至之方便之靜慮地攝善了別」，即初靜慮近分之能安立。 |
1.35.19 དེ་ལ་དབྱེ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལས་དང་པོ་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ལས་དང་པོ་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན། ཞི་གནས་ཐོབ་མ་ཐག་པའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ་དབྱེ་ན། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་བྱེད་སོགས་དྲུག | 1.35.19 此可分為:初靜慮近分作意初修業者及淨煩惱初修業者。初者，如 剛得奢摩他補特伽羅相續中輕安所攝持之平等攝持定。次者，可分 初靜慮近分了相作意等六者。 |
1.35.20 བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་སྦྱོར་བ་མཐའི་འབྲས་བུ་ཡིད་བྱེད་ནི་མེད་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྦྱོར་བ་མཐའི་འབྲས་བུ་ཡིད་བྱེད་ཡིན་ན། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སྦྱོར་བ་མཐའི་འབྲས་བུ་ཡིད་བྱེད་ཡིན་ན། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། | 1.35.20 無初靜慮近分加行究竟果作意，因若是初靜慮加行究竟果作 意，須是根本初靜慮等至故，因若是第四靜慮加行究竟果作意，須 是根本第四靜慮等至故。 |
1.35.21 དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ལས་ན། མཛོད་དུ། ས་གསུམ་རྒྱལ་བ་བསམ་གཏན་ནམ། །ཉེར་བསྡོགས་ལས་མཐའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ། །ཞེས་པ་དང༌། དེ་དག་ལ་ནི་ཉེར་བསྡོགས་བརྒྱད། །དག་པ་བདེ་མིན་སྡུག་བསྔལ་མིན། །ཅེས་གསུངས་པ་རྣམས་དང་འགྲིག་པ་ཡིན་ནོ། ། | 1.35.21 如是，故與《俱舍論》中:「近分離下染，初三後解脫。[注]」「近分八捨淨。[注]」所說吻合。 |
1.35.22 དེ་ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ལས་དང་པོ་པ་ནི་ཞི་གནས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་དང༌། ལྷག་མ་དྲུག་ནི་ལྷག་མཐོང་གིས་བསྡུས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་ཡིན་ཏེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་རིག་པ་ཡིད་བྱེད་ནི་འདོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་པ་དང་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཞི་བའི་རྣམ་པར་བལྟས་[注]ནས་ཐོས་བསམ་གྱིས་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་ལྷག་མཐོང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་དཔྱད་པ་བྱས་སྟོབས་ཀྱི་དྲངས་པའི་ལུས་སེམས་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་ལྷག་མཐོང་ཐོག་མར་ཐོབ་པའི་ཉེར་བསྡོགས་ནི་མོས་པ་ཡིད་བྱེད་དུ་འཇོག | 1.35.22 此復，初靜慮近分作意初修業者是奢摩他所攝之近分;餘六者 則為毘鉢舍那所攝之近分，因初靜慮了相作意，觀諸欲界為粗、初靜慮為靜，以聞思觀析，乃是成辦毘鉢舍那之方便，如是由觀析力 引生身、心輕安所攝之初證毘鉢舍那之近分，安立為勝解作意。 |
1.35.23 མོས་པ་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་སྐབས་འདིར་འདོད་ཉོན་ཆེ་འབྲིང་དགུ་གང་གིའང་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མ་ཐོབ་པས། རྟོག་དཔྱོད་ཡོད་ཀྱང་དེ་དག་གི་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ཏུ་མ་སོང༌། དེའི་མཇུག་ཏུ་དེ་འདྲའི་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་བསྒོམ་པར་བྱས་པས་འདོད་ཉོན་ཆེན་པོའི་ཆེན་པོའི་དངོས་གཉེན་བྱེད་ནུས་པ་ན་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཡིད་བྱེད་ཐོབ་སྟེ། གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་ཐོབ་པའི་ཐོག་མ་ཡིན་ནོ། ། | 1.35.23 於勝解作意此時，仍未獲得對治任何中、上等九品欲界煩惱之 能力，故雖有尋伺但仍未成彼等之對治支，此後修習如是止觀雙 運，若能直接對治上上品欲界煩惱之能力時，則獲得遠離作意，即得對治支之始。 |
1.35.24 དེའི་མཇུག་ཏུ་འདོད་ཉོན་ཆེན་པོ་བསྐོར་གསུམ་མངོན་འགྱུར་བ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྤངས་ནས། འབྲིང་བསྐོར་གསུམ་གང་རུང་གི་དངོས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ཐོབ་པ་ན་དགའ་བ་སྡུད་པ་ཡིད་བྱེད་ཅེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནས་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་དགའ་བདེས་ཅུང་ཟད་རེག་པ་ཡིན་ནོ། ། | 1.35.24 之後，漸次斷除上品三種欲界煩惱現行後，獲中品三種〔欲界 煩惱〕隨一之正對治時，名攝樂作意，從此稍微觸及利益支———喜樂。 |
1.35.25 དེ་ནས་འདོད་ཉོན་མངོན་འགྱུར་བ་དྲུག་པ་སྤངས་པ་ན་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་སྤངས་སམ་སྙམ་པ་འབྱུང་བས་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་སླ་བའི་མཚན་མ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་སོ་སོར་དཔྱོད་པར་བྱེད་པའི་དཔྱོད་པ་ཡིད་བྱེད་ཐོབ། | 1.35.25 爾後，斷欲惑第六品現前時，作是念:「似已斷一切煩惱」，故作意易生煩惱相，獲得別別觀擇之觀察作意。 |
1.35.26 དེ་ལྟར་དཔྱད་པས་འདོད་ཉོན་མངོན་འགྱུར་བ་ཆུང་ངུ་བསྐོར་གསུམ་མ་སྤངས་པར་མཐོང་བ་ན་དེའི་གཉེན་པོར་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་མཐའི་ཡིད་བྱེད་དོ། །མདོར་ན་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མོས་པ་ཡིད་བྱེད་ཐོབ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པ་དུས་མཉམ་པ་རྣམ་བཤད་ཀྱི་དགོངས་པར་སྣང་ཞིང༌། | 1.35.26 如此觀察後，見知尚未斷除下三品欲界煩惱現行，因而修習其對治止觀雙運瑜伽，是加行究竟作意。總之，顯見獲得初靜慮近分勝解作意與獲得初靜慮近分所攝毘鉢舍那同時，乃《心要莊嚴疏》意趣。 |
1.35.27 རབ་ཏུ་དབེན་པ་ཡིད་བྱེད་ལ་འདོད་ཉོན་ཆེན་པོ་བསྐོར་གསུམ་གྱི་དངོས་གཉེན་གསུམ་དང༌། དགའ་བ་སྡུད་པ་ཡིད་བྱེད་ལ་འདོད་ཉོན་འབྲིང་བསྐོར་གསུམ་གྱི་དངོས་གཉེན་གསུམ་དང༌། སྦྱོར་བ་མཐའི་ཡིད་བྱེད་ལ་འདོད་ཉོན་ཆུང་ངུ་བསྐོར་གསུམ་གྱི་དངོས་གཉེན་གསུམ་མོ། ། | 1.35.27 遠離作意有上品三種欲界煩惱之三種正對治;攝樂作意有中品 三種欲界煩惱之三種正對治;加行究竟作意有下品三種欲界煩惱之三種正對治。 |
1.35.28 འདོད་ཉོན་འདི་རྣམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་འདོད་ཉོན་ལ་གོ་དགོས་ཏེ། བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །ཞེས་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་ལམ་བཤད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེ ན་པ་ཡི་རྣམ་གྲོ ལ་དང༌། །བར་ཆད་མེ ད་ལམ་གོ་རིམས་བཞིན། །ཅེས་དེའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་དང་བར་ཆད་མེད་ལམ་བཤད་པས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདོད་ཉོན་དང་འདོད་ཉོན་མངོན་འགྱུར་བ་གང་སྤངས་ཀྱང༌། གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་སྤངས་དགོས་པ་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.35.28 須知此等欲界煩惱乃世間修所斷欲界煩惱，因「修道通二種。[注]」 表世間修道;「世無間解脫，如次緣下上。[注]」明解脫道與無間 道，已成立，以及如前已述，凡斷欲惑或欲惑現行，均須斷補特伽 羅我執故。 |
1.35.29 བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་བཤད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྲིད་རྩེའི་བར་གྱི་ཉེར་བསྡོགས་ལྷག་མ་རྣམས་ལའང་དེ་ལྟར་ཡོད་དེ། ཀུན་བཏུས་ལས། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཇི་ལྟ་བར་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དུའང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.35.29 如於初靜慮近分時所述，乃至有頂諸餘近分，亦應如是，《集論》 云:「謂由七種作意證入初靜慮。如是乃至非想非非想處。[注]」 |
1.35.30 ཁྱད་པར་ནི་ཁམས་གོང་མ་ན་སེམས་པར་རྩོམ་པའི་ཚེ་སེམས་ལོང་མེད་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་འགྲོ་བས། གོང་མའི་ས་ལ་བསམས་[注]བྱུང་དང༌། གཟུགས་མེད་ལ་ཐོས་བྱུང་མེད་པར་མངོན་པ་ནས་བཤད་པས། དེའི་ལྟར་ན་གཟུགས་མེད་ཀྱི་རྟེན་ལ་བསྒོམ་ན་ཡིད་བྱེད་དང་པོ་ལ་ཐོས་བསམ་གཉིས་ཀ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་རྟེན་ལ་བསྒོམ་ན་བསམས་བྱུང་མེད། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ཉེར་བསྡོགས་ནས་སྲིད་རྩེའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱི་བར་ལ་ཚོར་བ་དགའ་བདེ་མེད་པས་དགའ་བ་སྡུད་པ་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་དོན་སྤོང་བ་ལ་ཡོན་ཏན་དུ་མཐོང་བ་ཙམ་ལ་བྱ་སྟེ། ཕྱེད་དགོས་པ་ཡོད་དོ། ། | 1.35.30 差異在於，上界思惟時，立即轉為三摩地，因如《集論》言上界地無思所成與無色無聞所成，若如是，則於無色所依修行時，第 一作意無聞思二者，若在色界所依修行則無思所成，第四靜慮近分 乃至有頂近分無喜樂受，故攝樂作意之義，僅指見正斷為功德，須 區分。 |
1.35.31 འོ་ན་བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་རྣམས་དེ་དག་གི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། | 1.35.31 問:然則，諸靜慮與無色近分，是彼等等至否? |
1.35.32 ཡིན་པར་སེམས་ཏེ། བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བསམ་གཟུགས་ཡིན་ན་དངོས་གཞིའི་བསམ་གཟུགས་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.35.32 答:〔我〕認為是，因靜慮無色等至，不一定是彼二者之根本 等至故，因靜慮無色不一定是根本靜慮無色故。 |
1.35.33 བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་དག་པ་བ་དང་ཟག་མེད་གཉིས་ཡོད་ལ། ལྷག་མ་བདུན་ལ་དག་པ་བ་འབའ་ཞིག་ཡོད། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཟག་མེད་ཡོད་དེ། རྒྱུན་ཞུགས་སོགས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་ཐོབ་བྱར་གྱུར་པའི་འདས་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་ཅིང༌། ཉེར་བསྡོགས་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་འདས་ལམ་བསྐྱེད་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.35.33 初靜慮近分有淨定與無漏定二者，餘七者僅淨定。初靜慮近分 有無漏定，因預流等依初靜慮近分得自所證出世道，依諸餘近分生 起出世道無所為故; |
1.35.34 བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་ཐོབ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པས་ཁྱབ། ལམ་སླ་བ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་ནས་ལམ་དཀའ་བ་བསམ་གཏན་གྱི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་བརྟེན་ནས་འདས་ལམ་བསྐྱེད་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེར་བསྡོགས་ལྷག་མ་བདུན་ལ་ཟག་མེད་མི་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཤེས་པར་ནུས་སོ། །ཉེར་བསྡོགས་ཉོན་མོངས་ཅན་མེད་དེ། དེས་རང་གི་འོག་ས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། | 1.35.34 因若得第二靜慮近分周遍獲得根本初靜慮等至，已得「易道」根本 靜慮等至，再依「難道」靜慮近分生起出世道無所為故，由此能知 餘七近分不安立無漏定之理由。近分無雜染定，因彼未能遠離下地之貪故。 |
1.35.35 འོ་ན་ལྷག་མཐོང་གིས་བསྡུས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་དྲུག་གི་སྔོན་དུ་ཞི་གནས་འབའ་ཞིག་པས་བསྡུས་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཉེར་བསྡོགས་ལས་དང་པོ་བ་འགྲོ་དགོས་ན་དེའི་ཚུལ་དང༌། ཞི་ལྷག་གི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.35.35 問:然則，若毘鉢舍那所攝六近分前，須先有唯奢摩他所攝初 靜慮近分之作意初修業者，其理為何?何謂建立奢摩他與毘鉢舍 那? |
1.35.36 དེ་ཡང་ཞི་གནས་མ་ཐོབ་པར་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པ་མེད་དེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་བཙལ་བྱ། །ཞེས་དང༌། དཀོན་ཅོག་རྩེགས་པ་ལས། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ནི་གནས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་སྟེ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཤེས་རབ་སྒོམ་པར་བྱེད། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.36 答:此復，未獲得奢摩他不得毘鉢舍那，如《入行論》云:「當知具止、觀，能摧諸煩惱，故應先求止。[注]」《大寶積經》亦 云:「住戒後得定，得定亦修慧。[注]」 |
1.35.37 འོ་ན་ཀུན་བཏུས་ལས། ལ་ལ་ནི་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པ་ཡིན་གྱི། ཞི་གནས་ནི་མ་ཐོབ་སྟེ། དེ་ལྷག་མཐོང་ལ་བརྟེན་ནས་ཞི་གནས་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། | 1.35.37 問:然則，與《集論》云:「或有一類已得毘鉢舍那非奢摩 他。此類依毘鉢舍那進修奢摩他。[注]」成相違? |
1.35.38 མི་འགལ་ཏེ། ལུང་དེས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་བདེན་བཞི་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་བཞི་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིས་བསྡུས་པའི་ཞི་གནས་སྒྲུབ་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སའི་དངོས་གཞི་ལས། གཞན་ཡང༌། སྡུག་བསྔལ་ནས་ལམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་མ་ཐོབ་སྟེ། དེ་འདུག་མ་ཐག་ཏུ་སེམས་འཇོག་གི །ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷག་པའི་སེམས་ལ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.38 答:不相違。因此文謂依於初靜慮近分所攝之現證四諦毘鉢舍 那，得成辨現證四諦之根本初靜慮所攝之奢摩他故，如〈本地分〉 云:「又有苾芻。如實知苦。乃至知道。而未證得初靜慮等。彼便宴坐。不思諸法。如是行者。依增上慧。修增上心。[注]」 |
1.35.39 ཁ་ཅིག རྒྱུན་དུ་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་དགུ་པོ་དེ་ཞི་གནས་ཡིན་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ཞི་གནས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་ཉིད་ལ་སེམས་འཇོག་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་འཇོག་པ་དང༌། སླན་ཏེ་འཇོག་པ་དང༌། ཉེ་བར་འཇོག་པ་དང༌། དུལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་དང༌། མཉམ་པར་འཇོག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན། | 1.35.39 有云:等住定等九者是奢摩他，如《集論》云:「奢摩他者。謂於內攝心令住等住安住近住。調順寂靜最極寂靜。專注一趣平等攝持。[注]」 |
1.35.40 མ་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ནི་རྒྱུན་དུ་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་དགུ་ལ་ཞི་གནས་ཀྱི་མིང་གིས་བཏགས་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། ཞི་གནས་ཡིན་ན་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱིས་ཟིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དགོངས་འགྲེལ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཇི་སྲིད་དུ་སེམས་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ནང་དུ་ཡིད་ལ་བགྱིས་པ་ན་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་མ་ཐོབ་པ་དེའི་བར་དུ་ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བགྱི། བྱམས་པ་ཞི་གནས་ནི་མིན་གྱི་ཞི་གནས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མོས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། | 1.35.40 答:不周遍，因此乃對等住定等九種心假立「奢摩他」名而揭 示，若是奢摩他周遍為輕安所攝持故。如《解深密經》云:「慈氏菩薩復白佛言:『世尊!若諸菩薩緣心為境，內思惟心，乃至未得 身心輕安，所有作意，當名何等?』佛告慈氏菩薩曰:『善男子! 非奢摩他作意，是隨順奢摩他勝解相應作意。』[注]」 |
1.35.41 རྒྱན་ལས་ཀྱང༌། དེ་གོམས་པ་ལས་འདུ་མི་བྱེད། །དེ་ནས་དེ་ཡི་ལུས་དང་སེམས། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཆེ་ཐོབ་ནས། །ཡིད་ལ་བྱེད་དང་བཅས་ཤེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས། ཞི་གནས་ཡིན་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་དགོས་པ་དང༌། ལྷག་མཐོང་ཡིན་ན་ཤེས་རབ་ཡིན་དགོས་པར་བཤད་དེ། དཀོན་ཅོག་སྤྲིན་ལས། ཞི་གནས་ནི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའོ། །ལྷག་མཐོང་ནི་སོ་སོར་རྟོག་པའོ། །ཞེས་དང༌། | 1.35.41 《大乘莊嚴經論》亦云:「由熏修無勤、以此即獲得，身心大輕 安，當名具作意。[注]」闡述奢摩他定是三摩地，毘鉢舍那定是慧，如《寶雲經》云:「奢摩他者，乃心一境性，毘鉢舍那者，是各別觀擇。[注]」 |
1.35.42 རྗེ་བཙུན་གྱིས། ཆོས་ཀྱི་མིང་ནི་སྡོམ་པའང་འདི། །ཞི་གནས་ལམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ལྷག་མཐོང་ལམ་ནི་དེ་དོན་རྣམས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། ཡང་དག་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ལ་སེམས་ནི་འཇོག་ཕྱིར་དང༌། །ཆོས་རབ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.42 彌勒云:「執取諸法名，應知為止道，觀察彼等義，應知為觀 道。[注]」〔又云:〕「安心於正定，此即名為止，正住法分別，是 名為觀相。[注]」 |
1.35.43 ཁ་ཅིག ཞི་གནས་ཡིན་ན་ལུས་སེམས་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱི་བདེ་བས་ཟིན་པས་ཁྱབ་པར་འདོད་པ་མི་རིགས་ཏེ། | 1.35.43 有云:「若是奢摩他周遍是被身心輕安之樂攝持。」 |
1.35.44 གཟུགས་མེད་ན་ལུས་ཤིན་སྦྱངས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལུས་ཤིན་སྦྱངས་ཡིན་ན་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སློབ་དཔོན་བློ་བརྟན་གྱིས་ལུས་ཀྱི་རེག་བྱའི་ཁྱད་པར་དགའ་བས་ཟིན་ན་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡིད་དགའ་ན་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་མདོ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.44 不應理，因無色界無身輕安故，因身輕安必是觸處故，因安慧 阿闍黎說:「契經中有記載，身之妙觸，若為喜所攝，當知是身輕 安，若意喜則成心輕安。」 |
1.35.45 ལྷག་མཐོང་ཡིན་ནའང་ངེས་པར་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱིས་ཟིན་པ་དགོས་ཏེ། དགོངས་འགྲེལ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ཇི་སྲིད་དུ་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ཇི་ལྟར་ལེགས་པར་བསམ་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་བརྙན་[注]ནང་དུ་ཡིད་ལ་བགྱིད་པའི་ཡིད་ལ་བགྱིད་པ་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་བགྱི། བྱམས་པ་ལྷག་མཐོང་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ལྷག་མཐོང་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མོས་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཡིན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.45 縱為毘鉢舍那，亦須有輕安之攝持，如《解深密經》云:「『世 尊!若諸菩薩乃至未得身心輕安，於如所思所有諸法內三摩地所緣 影像作意思惟，如是作意，當名何等?』『善男子!非毘鉢舍那作 意，是隨順毘鉢舍那勝解相應作意。』[注]」 |
1.35.46 ལྷག་མཐོང་ཐོབ་ན་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་ཐོབ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ལམ་རིམ་ལས། ཟུང་འབྲེལ་ལ་ནི་དེ་གཉིས་ངེས་པར་ཐོབ་དགོས་སོ། །འདི་ཡང་ནམ་ལྷག་མཐོང་ཐོབ་པའི་ཐོག་མ་ནས་ཟུང་འབྲེལ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། ཞེས་གསུངས། | 1.35.46 若得毘鉢舍那，必得止觀雙運，如《菩提道次第廣論》云:「要得 毘鉢舍那乃有，故亦從此建立雙運。[注]」 |
1.35.47 དེ་ཡང་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་པ་ནི་ཡུལ་སྟོང་ཉིད་ལྟ་བུ་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་གནས་ཀྱི་ངང་ནས་རིགས་པས་དཔྱད་པ་བྱས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ལྷག་མཐོང་དྲངས། དེའི་རྗེས་སུ་སྟོང་ཉིད་ལ་མི་རྟོག་པར་གནས་པའི་སེམས་ཐོབ་པ་ལ་བེའུ་བུམ་སྔོན་པོ་དང་ལམ་རིམ་སོགས་ལས་བཤད། | 1.35.47 此復所謂止觀雙運三摩地，謂於緣境— 如空性之奢摩他當 下，以理觀析之力引出毘鉢舍那，隨後得於空性無分別安住之心，《藍色手冊》與道次第等皆如是說。 |
1.35.48 སྤྱིར་ན་ཞི་ལྷག་གཉིས་པོ་འདི་འགལ་བ་ཁོ་ནར་ཁས་བླངས་དགོས་པས། ས་ཐོབ་ནས་དེ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་འབྱུང་བ་སོགས་མི་འཐད་ཅིང༌། གང་ལྟར་ནའང༌། ཞི་གནས་ཡིན་ན་འཇོག་སྒོམ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་དང༌། ལྷག་མཐོང་ཡིན་ན་དཔྱད་སྒོམ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ནི་སྨྲ་ན། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང༌། རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཞི་ལྷག་གཉིས་ཀྱི་འཇོག་མཚམས་མཁྱེན་པར་མཛོད་ཅིག | 1.35.48 一般而言，須承許止觀二者唯是相違，故說登地後，此二者成為同 一體性等皆不應理。總之，若承許是奢摩他周遍是止修，毘鉢舍那 周遍是觀修，大乘見道無間道與最後流無間道所攝之奢摩他與毘鉢舍那，此二者的界限，應當了知。 |
1.35.49 གཉིས་པ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་བཤད་པ་ནི། ཡན་ལག་གི་སྒོ་ནས་རང་གི་འོག་ས་ལས་འདས་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་དགེ་བའི་རིག་པ། བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.49 第二、講說根本靜慮等至，「以支門逾越自下地靜慮地攝之善 了別」，乃根本靜慮等至之能安立。 |
1.35.50 བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་སྙོམས་འཇུག་གང་ཞིག རང་འབྲས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་འཁོར་བས་བསྡུས་པ་དེ་རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.50 「是根本靜慮等至，又是能生自果苦諦之輪迴所攝」，是因等至根 本靜慮之能安立。 |
1.35.51 བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གང་ཞིག འདོད་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པ་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཙམ་པོ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས། | 1.35.51 「是根本靜慮等至，又唯是遠離欲貪之住類」，是根本初靜慮等至 之能安立，此可分為:根本初靜慮等至但住者與勝進者二種。 |
1.35.52 བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གང་ཞིག ཚོར་བ་ཡིད་བདེའི་རིགས་སུ་གནས་པ་དེ། དང་པོའི་འཇོག་བྱེད། དེ་གང་ཞིག་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ས་པའི་རིགས་སུ་གནས་པ་དེ། གཉིས་པའི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.52 「是根本初靜慮等至，又是意樂受之住類」，是初者之能安立;「是彼，又是捨受地之住類」，是後者之能安立。 |
1.35.53 བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡན་ཆད་ལ་ཙམ་པོ་བ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་དེ། དེ་ཡན་ཆད་དུ་རང་ས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བར། རང་སའི་ཡན་ལག་ཁ་ཅིག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། | 1.35.53 第二靜慮以上無可分但住者與勝進者，因〔二地〕以上無能未離自 地貪，而離若干自地支貪故。 |
1.35.54 བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གང་ཞིག བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པ་དེ། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གི་མཚན་ཉིད། དེས་བཞི་པའི་བར་དུ་རིགས་འགྲེ། | 1.35.54 「是根本靜慮等至，又唯是遠離初靜慮貪之住類」，是根本第二靜慮等至之性相。以此類推乃至第四靜慮。 |
1.35.55 སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་བསམ་གཏན་བསྒོམས་པའི་རྣམ་སྨིན་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པ་དེ། འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་གྱི་འཇོག་བྱེད། དཔེར་ན་ཚངས་རིས་ནས་འོག་མིན་གྱི་བར་གྱི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལྟ་བུ། | 1.35.55 「他世修因等至靜慮之異熟與等流果隨一所攝」，是果所生靜 慮之能安立。如自梵眾天至色究竟天有情相續中俱生所得諸法。 |
1.35.56 གཉིས་པ་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་བཤད་པ་ནི། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་འོག་ས་ལས་འདས་པའི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་དགེ་བའི་རིག་པ་དེ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.56 第二、講說無色等至，「以所緣門逾越自下地之無色地攝之善了別」，是根本無色等至之能安立。 |
1.35.57 གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གང་ཞིག རང་འབྲས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་འཁོར་བས་བསྡུས་པ་དེ། རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ནས། སྲིད་རྩེའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གི་བར་བཞི་ཡོད། | 1.35.57 「是根本無色等至，又是能生自果苦諦之輪迴所攝」，是因等至根 本無色等至之能安立。此可分為根本虛空無邊等至，乃至根本有頂 等至四者。 |
1.35.58 གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གང་ཞིག བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་རིགས་སུ་གནས་པ་དེ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གི་འཇོག་བྱེད། དེས་འོག་མ་གསུམ་ལ་རིགས་འགྲེ། | 1.35.58 「是根本無色等至，又唯是遠離第四靜慮貪之住類」，是根本虛空 無邊等至之能安立。以此類推下三者。 |
1.35.59 སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་རྒྱུ་སྙོམས་འཇུག་གི་གཟུགས་མེད་བསྒོམས་པའི་རྣམ་སྨིན་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པ་དེ། འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་འཇོག་བྱེད། དཔེར་ན་གཟུགས་མེད་རིགས་བཞིར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལྟ་བུ། | 1.35.59 「於他世修因等至無色之異熟與等流果隨一所攝」，是果所生無色 之能安立。如投生於無色等四種有情相續中之俱生所得諸法。 |
1.35.60 བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་བཞི་ལ་དག་པ་བ་དང༌། ཟག་མེད་གཉིས་གཉིས་ཡོད་ལ། དེ་ཡང་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གང་ཞིག རང་སའི་ཉོན་མོངས་པས་མ་བསླད་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་དགེ་བའི་བསྡུས་པ་དེ། བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་དག་པ་བའི་འཇོག་བྱེད། དེ་ལ་དབྱེ་ན་བཞི་ཡོད་པ་ལས། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཉམས་པ་ཆ་མཐུན། གནས་པ་ཆ་མཐུན། ཁྱད་པར་ཆ་མཐུན། ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དང་བཞི། | 1.35.60 四靜慮與四無色各有淨定與無漏者二種。此復，「是根本靜慮 等至，又是未被自地煩惱所染之世間善所攝」，是根本靜慮等至淨 定之能安立。此可分為:分別是根本初靜慮等至順退分、順住分、 順勝進分、順決擇分四者。 |
1.35.61 བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་དག་པ་བ་གང་ཞིག རང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རང་ས་དང་འོག་སའི་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཉམས་པ་ཆ་མཐུན་གྱི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.61 「是根本初靜慮等至淨定，且於自隨後隨順生起自地與下地煩 惱」，是根本初靜慮等至順退分之能安立。 |
1.35.62 དེ་གང་ཞིག་རང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་རང་དང་ས་གཅིག་པའི་དག་པ་བ་གཞན་འདྲེན་པ་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་གནས་པ་ཆ་མཐུན་གྱི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.62 「是彼，且於自隨後引出與自同地之餘淨定」，是根本初靜慮等至順住分之能安立。 |
1.35.63 དེ་གང་ཞིག་རང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་གོང་སའི་དག་པ་བ་གཞན་འདྲེན་པ་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཁྱད་པར་ཆ་མཐུན་གྱི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.63 「是彼，且於自隨後能引上地餘淨定」，是根本初靜慮等至順勝進 分之能安立。 |
1.35.64 དེ་གང་ཞིག་རང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གཞན་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་གྱི་འཇོག་བྱེད། | 1.35.64 「是彼，且於自隨後引發餘出世間道」，是根本初靜慮等至順決擇 分之能安立。 |
1.35.65 དེ་ལྟར་ཡང་མཛོད་ལས། དག་པ་ཉམས་པའི་ཆ་མཐུན་སོགས། །རྣམ་བཞི་དེ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན། ། ཉོན་མོངས་སྐྱེ་དང་རང་ས་དང༌། །གོང་དང་ཟག་མེད་རྗེས་མཐུན་པ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.65 如是，《俱舍論》亦云:「淨定有四種，即順退分等，如次順煩惱，自上地無漏。[注]」 |
1.35.66 དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་བཞི་ལའང་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང་ཁྱད་པར་ནི་སྲིད་རྩེའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཁྱད་པར་ཆ་མཐུན་མེད་དེ། སྲིད་རྩེའི་གོང་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ས་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་མངོན་པ་གོང་འོག་ལྟར་ན། སྲིད་རྩེའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་ཡང་མེད་དེ། སྲིད་རྩེའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དམིགས་རྣམ་མི་གསལ་བ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་འདས་ལམ་གྱི་རྟེན་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྲིད་རྩེའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པའི་ཉན་ཐོས་འཕགས་པས་ཅི་ཡང་མེད་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་ཐོབ་བྱར་གྱུར་པའི་འདས་ལམ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། སྲིད་རྩེར་འཕགས་པས་ཅི་ཡང་མེད། །མངོན་སུམ་བྱས་ནས་ཟག་པ་ཟད། །ཞེས་དང༌། | 1.35.66 如是亦應了知於四無色，差異於根本有頂等至無順勝進分，因有頂之上無餘世間地故。若如上下部《阿毘達磨》〔之說〕，根本有頂等至亦無順決擇分，因根本有頂等至無無漏故，所緣行相不 清晰者，不容為極清晰出世道之所依，因得根本有頂等至之聲聞聖 者，依無所有心，而證自所證出世道，如《俱舍論》云:「唯生有頂聖，起下盡餘惑。[注]」 |
1.35.67 ཀུན་བཏུས་ལས། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཡོངས་སུ་མི་གསལ་བའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པ་ཉིད་དེ། དེའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་ཙམ་དུ་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཀུན་ཤེས་པ་རྟོགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.67 《集論》亦云:「非想非非想處唯是世間不明了想恆現行故。由此 道理故名無想。如世尊言。乃至有想三摩鉢底。方能如實照了通達。[注]」 |
1.35.68 བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞི་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་འོག་ས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་མི་དགོས་ཏེ། ཉེར་བསྡོགས་རྣམས་ཀྱིས་བྲལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དངོས་གཞི་ཟག་བཅས་རྣམས་ཀྱིས་རང་ས་དང་གོང་སའི་གཉེན་པོ་མི་བྱེད་ཅིང༌། ཟག་མེད་རྣམས་ཀྱིས་རང་ས་དང་གོང་སའི་གཉེན་པོ་བྱེད་ལ། རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་བསམ་གཟུགས་ཀྱི་ཉེར་བསྡོགས་དང༌། དངོས་གཞི་ཟག་བཅས་དང༌། ཟག་མེད་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱེད་པའི་ལམ་དང༌། མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་བདེ་བར་གནས་ཀྱི་ལམ་དང༌། ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། ། | 1.35.68 諸根本靜慮與無色無須離自下地貪，因以諸近分離故。諸根本 有漏不對治自地與上地，而諸無漏對治自地與上地，因此，靜慮無 色近分、根本有漏與無漏皆依次為作離貪道、住現世樂道、成辦功 德道。 |
1.35.69 འོ་ན་སྙོམས་འཇུག་ཉོན་མོངས་ཅན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། | 1.35.69 問:然則，雜染等至為何? |
1.35.70 དེ་ཡང་གང་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བའི་གཞི་ནི་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་དག་པ་བ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། མཛོད་ལས། འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་དགེ་བ་ནི། །དག་པ་དེ་ནི་དེས་མྱང་བྱས། །ཞེས་གསུངས། གང་གིས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ནི་སྒྲིབ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་སྲེད་པ་དང༌། ལྟ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། ཀུན་བཏུས་ལས། ཉོན་མོངས་པས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ལུང་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་བཞི་པོ་སྲེད་པ་དང་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་དང་མ་རིག་པ་སྟེ། ཞེས་དང༌། མཛོད་ལས། བཞི་ཞེས་ཉི་འོག་པ། །དེ་དག་སྲེད་ལྟ་ང་རྒྱལ་རྨོངས། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.70 答:此復，雜染之基，乃諸根本靜慮與無色等至淨定，如《俱舍論》說:「淨謂世間善，此即所味著。[注]」由何法雜染?即有覆無記愛、見、我慢與無明，如《集論》云:「何等雜染故。謂四無記根。一愛二見三慢四無明。[注]」《俱舍論》則說:「外方立四種，中愛見慢癡。[注]」 |
1.35.71 ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་ཚུལ་ནི། | 1.35.71 問:如何雜染? |
1.35.72 དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་དག་པ་བ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ན་བདེ་བ་ལ་རོ་མྱང་བའི་སྲེད་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང་སྔོན་གྱི་མཐར་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་བ་ངན་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པས་ལྟ་བ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་སེམས་ཁེངས་པས་ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། རང་ཉིད་ཐོབ་པ་དེ་ཐར་ལམ་ཡིན་ནམ་མིན་སྙམ་དུ་རྨོངས་པ་ཤས་ཆེ་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ། | 1.35.72 答:入於根本等至淨定時，味著樂之愛甚劇;生起觀見前邊等 惡見，故見甚盛;以靜慮自滿，故我慢甚強;疑自所證是否為解脫 道，故愚痴甚盛。 |
1.35.73 འོ་ན་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཉོན་མོངས་ཅན་རྣམས་སྙོམས་འཇུག་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། | 1.35.73 問:諸根本靜慮與根本無色雜染等至，是真實等至否? |
1.35.74 མཛོད་འགྲེལ་ལས། ཉོན་མོངས་ཅན་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་ཡིན་ཞེ་ན། ལོག་པར་སེམས་པའི་ཕྱིར་རོ། ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པ་ཁོ་ན་ལ་དེའི་མིང་དུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་ས་བོན་རུལ་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན་ན་དགེ་བ་ཡིན་དགོས། སྙོམས་འཇུག་ཉོན་མོངས་ཅན་དེ་ལུང་མ་བསྟན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དེ་སྙོམས་འཇུག་མཚན་ཉིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་དགའ་བདེ་དང༌། །རབ་དང་ཤེས་བཞིན་དྲན་པ་དང༌། །བཏང་སྙོམས་དྲན་པ་དག་པ་མེད། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.74 答:否，如《俱舍論釋》云:「若爾染污寧得此名。由彼亦能 邪審慮故。是則應有太過之失。無太過失。要相似中方立名故。 如敗種等。[注]」若是根本靜慮等至須是善，雜染等至是無記故。此 復，彼非真實等至，因彼不具靜慮支故，如《俱舍論》云:「染如次從初，無喜樂內淨，正念慧捨念，餘說無安捨。[注]」 |
1.35.75 བསམ་གཏན་རྣམས་གོང་མས་འོག་མའི་ཡན་ལག་རགས་པ་དག་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་ཞིང༌། ཡན་ལག་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པས་ཡན་ལག་གི་སྒོ་ནས་འདའ་བ་དང༌། གཟུགས་མེད་རྣམས་ལ་ཡན་ལག་མི་འདྲ་བའི་དབྱེ་བ་མེད་ཅིང་གོང་མ་རྣམས་འོག་མ་ལས་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་བས་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་འདའ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། | 1.35.75 諸靜慮上者定出離粗品下支等，因有不同支分之別，故以支門 逾越;無色等無不同支之分，上者皆以所緣門出離下地，故名以所緣門逾越。 |
1.35.76 འོ་ན་བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་ཡན་ལག་གང་ཞེ་ན། | 1.35.76 問:然則，何謂諸靜慮支? |
1.35.77 བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡན་ལག་ལ་རྟོག་དཔྱོད་དགའ་བདེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། གཉིས་པའི་ཡན་ལག་ལ་ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་དགའ་བདེ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། གསུམ་པའི་ཡན་ལག་ལ་དྲན་ཤེས་བཞིན་བཏང་སྙོམས་བདེ་བ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། བཞི་པའི་ཡན་ལག་ལ་དྲན་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ཡོངས་དག་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་རྣམས་ཡོད་དེ། མཛོད་ལས། དང་པོ་ལ་ལྔ་རྟོག་དཔྱོད་དང༌། །དགའ་དང་བདེ་དང་ཏིང་འཛིན་རྣམས། །གཉིས་པ་ལ་ནི་ཡན་ལག་བཞི། །རབ་དང་དང་ནི་དགའ་ལ་སོགས། །གསུམ་པ་ལ་ལྔ་བཏང་སྙོམས་དང༌། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་བདེ་དང་གནས། །ཐ་ན་བཞི་དྲན་བཏང་སྙོམས་དང༌། །བདེ་མིན་སྡུག་མིན་ཏིང་འཛིན་རྣམས། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.77 答:初靜慮支有尋、伺、喜、樂、心一境性;第二〔靜慮〕支 有內淨、喜、樂、心一境性;第三〔靜慮〕支有念、正知、捨、 樂、心一境性;第四〔靜慮〕支有念清淨、行捨清淨、捨受、心一 境性，如《俱舍論》說:「靜慮初五支，尋伺喜樂定，第二有四 支，內淨喜樂定，第三具五支，捨念慧樂定，第四有四支，捨念中 受定。[注]」 |
1.35.78 དེ་ཡང་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྟོག་པ་ནི་རང་ཡུལ་ལ་རྩིང་པའི་རྣམ་པས་འཇུག་པའི་སེམས་བྱུང་དང༌། དཔྱོད་པ་ནི་རང་ཡུལ་ལ་ཞིབ་པའི་རྣམ་པས་འཇུག་པའི་སེམས་བྱུང་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་དགའ་བདེ་ལ་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་ལྟར་ན། མཛོད་ལས། དང་པོ་ན། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་བདེ་བ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། ལུང་རྣམ་གཉིས་ཕྱིར་དགའ་ཡིད་བདེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དགའ་བ་ཚོར་བ་ཡིད་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང༌། བདེ་བ་ཤིན་སྦྱངས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་འདོད་ཀྱང༌། | 1.35.78 此復，初靜慮之尋支，乃以粗相趣入自境心所;伺〔支〕，則 以細相趣入自境心所。若依毘婆沙師，則初靜慮之喜支、樂支，即 如《俱舍論》云:「初二樂輕安。[注]」與「喜即是喜受。[注]」主張 喜乃意喜根受，樂乃是輕安之樂。 |
1.35.79 ཐེག་ཆེན་པ་རང་ལུགས་ནི། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཚོར་བ་སིམ་པར་མྱོང་བ་ཉིད་དགའ་བདེ་གཉིས་ཀར་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། རང་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་རྣམ་ཤེས་འཁོར་བཅས་དགའ་བདེ་རྣམས་ཀྱིས་ཚིམ་པར་བྱས་པའི་སྒོ་ནས། སེམས་ལས་རུང་དུ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དགའ་བ་དང༌། རང་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་དབང་པོ་རྟེན་བཅས་ལས་རུང་དུ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་བདེ་བར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཉན་ས་ལས། གཟུགས་ཀྱི་ལས་དང་ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱིས་ཚོར་བའི་བདེ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་བའི་བདེ་བ་སོ་སོར་མྱོང་བར་བྱེད་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་ལུས་ཀྱི་མྱོང་ལ་ཞེས་བྱ་བ་གསུངས་སོ། །ཞེས་དང༌། | 1.35.79 然大乘自宗:僅安立「初靜慮受支領納舒適」為喜樂二者，因以喜 樂滿足與自相應之識與其眷屬之門令心堪能，故安立為「喜」;令 相續具自之補特伽羅之根與其所依堪能，故安立為「樂」，如〈聲 聞地〉云:「彼於爾時色身意身領納受樂及輕安樂。是故說言有身受樂。[注]」 |
1.35.80 ཀུན་བཏུས་ཀྱི་འགྲེལ་པར། བསམ་གཏན་དང་པོ་གཉིས་ནི་ཡིད་ཤེས་འཁོར་གྱི་ཚོར་བ་སིམ་པར་མྱོང་བ་ཉིད་ཀྱིས་དབང་པོ་རྟེན་བཅས་ཀྱི་ལུས་ལས་སུ་རུང་བར་བྱས་པས་ལུས་དང༌། རང་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་ཡིད་ཤེས་འཁོར་བཅས་དགའ་བདེ་རྣམས་ཀྱིས་ཚིམ་པར་བྱས་པས་སེམས་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་བྱ་བ་གཉིས་བྱེད་པས་རིམ་པ་ལྟར་བདེ་བ་དང་དགའ་བ་ཞེས་འཇོག་གོ །ཞེས་གསུངས། | 1.35.80 《集論釋》云:「前二靜慮，乃由僅領納意知俱眷之舒適受，即能 令根、有依身得堪能，故是身;及由諸喜樂令與自相應之意知眷屬 滿足，故是心，作二饒益事，故如次安立，謂樂與喜。」 |
1.35.81 བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རང་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་སེམས་བྱུང་དམིགས་པ་གཅིག་ལ་སྡུད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། ། | 1.35.81 初靜慮之定支，令與自相應心心所，攝為一所緣。 |
1.35.82 བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་མཛོད་པ་ལྟར་ན། རབ་ཏུ་དང་བ་དད་པ་ཡིན་ཅེས་འབྱུང་བ་ལྟར་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་དད་པར་འདོད་ཀྱང༌། ཐེག་ཆེན་པ་རང་གི་ལུགས་ནི་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་དྲན་ཤེས་བཞིན་བཏང་སྙོམས་གསུམ། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་ཡིན་ཏེ། | 1.35.82 第二靜慮之內淨，若如《俱舍論》「內淨即信根。[注]」所言， 雖主張為相信從第一靜慮出離之信，然大乘自宗則〔承許〕:屬第 二靜慮念、正知、捨三支是第二靜慮內淨支， |
1.35.83 བསྡུ་བ་ལས། དེ་ལ་ནང་ཡོངས་སུ་དང་བའི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ་ཞེས་གསུངས། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་དགའ་བདེ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་པོ་ལྟར་རོ། ། | 1.35.83 如〈攝決擇分〉云:「問內等淨何法為自性。答念正知捨為自 性。[注]」第二靜慮之喜、樂支與定支如第一。 |
1.35.84 བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་བདེ་བ་ནི་དགའ་བས་དབེན་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའི་དབང་པོ་ཡིན་ལ། དྲན་པ་ནི། དགའ་བའི་ཀུན་དཀྲིས་ལྡོག་པའི་དམིགས་རྣམ་འཛིན་པ་དང༌། ཤེས་བཞིན་ནི་དགའ་བའི་ཀུན་དཀྲིས་ལྡོག་པའི་དམིགས་རྣམ་འཛིན་པ་དང་ལྡན་མི་ལྡན་བྱ་ར་བྱེད་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ནི་རྟོག་དཔྱོད་དང་དགའ་བའི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བས་དེ་གསུམ་གྱི་མི་མཉམ་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། | 1.35.84 第三靜慮之樂支，是遠離喜之樂受根;念是執持遮除喜纏之所 緣、行相;正知則審視是否具足執持遮除喜纏之所緣、行相;捨乃 是遠離尋、伺與喜過，無有彼三者之不平等。 |
1.35.85 །འོ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་དྲན་ཤེས་བཞིན་བཏང་སྙོམས་གསུམ་ཡོད་ཀྱང་ཡན་ལག་ཏུ་མ་སྨོས་པ་དང༌། གཉིས་པར་རང་མིང་གིས་མ་སྨོས་པར་རབ་ཏུ་དང་བའི་མིང་གིས་བསྟན་པ་དང༌། གསུམ་པར་རང་མིང་གིས་སྨོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ[注]། བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱིས་བསླད་པ་དང༌། གཉིས་པ་ན་དགའ་བའི་ཀུན་དཀྲིས་དང་བཅས་པ་དང༌། གསུམ་པ་ན་དགའ་བའི་ཀུན་དཀྲིས་དང་བྲལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.35.85 然則，初靜慮雖有念、正知及捨三者，但未說支;第二靜慮不 說自名，而示淨名;第三靜慮，宣說自名之理由，即第一靜慮為尋 伺所染，第二有喜纏，第三遠離喜纏，故如是宣說， |
1.35.86 བསྡུ་བ་ལས། དེ་ལ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ནི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་བཏང་སྙོམས་དག་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པའི་སྒོ་དག་གིས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་ཡོད་ཀྱང་མ་སྨོས་སོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཡང༌། སེམས་དགའ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་དཀྲིས་པ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ན་ཡོངས་སུ་དང་བའི་མིང་གིས་བསྟན་ཏོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་ནི་སེམས་ཀྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དེ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ནས་བསྟན་ཏེ། ཞེས་གསུངས། | 1.35.86 如〈攝決擇分〉云:「初靜慮中念正知捨。由尋伺門之所引發。是 故雖有而不宣說。第二靜慮由彼自性能有作業。又由踊躍心隨煩惱 之所纏縛。是故顯示內等淨名。第三靜慮心隨煩惱已遠離故顯彼自 相。[注]」 |
1.35.87 བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པའི་དྲན་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་གྱི་སྐྱོན་བརྒྱད་དང་བྲལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མཛོད་ལས། སྐྱོན་བརྒྱད་ལས་ནི་གྲོལ་བའི་ཕྱིར། །བཞི་པ་གཡོ་བ་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། སྐྱོན་བརྒྱད་ནི། རྟོག་དཔྱོད། ཡིད་བདེ། ཡིད་མི་བདེ། བདེ་སྡུག དབུགས་འབྱུང་རྔུབ་རྣམས་ལ་བརྗོད་དེ། རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་དབུགས་དག་དང༌། །བདེ་བ་ལ་སོགས་བཞི་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.87 第四靜慮之念支與捨支，名為清淨之理由，即因已遠離靜慮八 過患故如是稱，如《俱舍論》云:「第四名不動，離八災患故。[注]」 八災患謂:尋、伺、喜、憂、樂、苦、出息、入息。「八者謂尋 伺，四受入出息。[注]」 |
1.35.88 རྟོག་དཔྱོད་སོགས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་ལྟོས་ནས་གཡོ་བའི་སྐྱོན་དུ་བཞག་པ་ཡིན་གྱི། རང་ས་བསམ་གཏན་དང་པོ་སོགས་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བསྡུ་བ་ལས། གང་གི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དག བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ས་ལ་ཕན་འདོགས་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་ཡིན་ན། ཅིའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཡོ་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་བསྟན་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། གཞན་གྱི་ས་ལ་ལྟོས་ཏེ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། རང་གི་ས་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.88 觀待第四靜慮，安立尋伺等為動搖之過患，然觀待自地初靜慮等非 〔過患〕，如〈攝決擇分〉云:「問若尋伺等於初靜慮等中皆能攝 益勝三摩地。又能攝受自地靜慮皆令清淨。何因緣故世尊於彼顯示 動名。答此望他地不望自地。[注]」 |
1.35.89 འོ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། | 1.35.89 問:然則，初靜慮、第二靜慮、第三靜慮與第四靜慮有何差別? |
1.35.90 རིམ་པ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྫོགས་མ་རྫོགས་དང་ཕན་འདོགས་པ་རྫོགས་མ་རྫོགས་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་རྫོགས་མ་རྫོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། བསྡུ་བ་ལས། བསམ་གཏན་དང་པོ་དང་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པ་དང་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཕན་འདོགས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །བསམ་གཏན་གསུམ་པ་དང་བཞི་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། སྨྲས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ་རྫོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.90 答:依次有三摩地圓滿否、利益圓滿否、清淨圓滿否之差別， 〈攝決擇分〉云:「問初二靜慮有何差別。答第二靜慮中三摩地 圓滿有差別故。問第二第三靜慮有何差別。答第三靜慮饒益圓滿有 差別故。問第三第四靜慮有何差別。答第四靜慮清淨圓滿有差別 故。[注]」 |
1.35.91 བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་བསྡུ་ན་གསུམ་དུ་ཡང་འདུ་སྟེ། གནོད་པ་སྤོང་པ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་དང༌། ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་དང༌། རྩེ་གཅིག་པ་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་གསུམ་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཀུན་བཏུས་ལས། གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་དང༌། ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་དང༌། དེ་གཉིས་ཀའི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.91 諸靜慮支若攝，亦可攝為三:斷害之對治支、成辦利益之利益支，以及心一境性之安住支。《集論》云:「對治支故。利益支故。彼二所依自性支故。[注]」 |
1.35.92 དེའི་བསྡུ་ཚུལ་ཡང་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྟོག་དཔྱོད། ཕན་ཡོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བདེ། གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན། | 1.35.92 其歸攝之理，即初靜慮以對治支而言，立尋伺;以利益〔支〕 而言，立由遠離所生喜樂;以安住支而言，立三摩地。 |
1.35.93 བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་ཕན་ཡོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བདེ། གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན། | 1.35.93 第二靜慮以對治支而言，立內淨;以利益〔支〕而言，立定所生喜 樂;以安住支而言，立三摩地。 |
1.35.94 བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དྲན་ཤེས་བཞིན་བཏང་སྙོམས་གསུམ། ཕན་ཡོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དགའ་བས་དབེན་པའི་བདེ་བ། གནས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན། | 1.35.94 第三靜慮以對治支而言，立念、正知與捨三者;以利益〔支〕而 言，立離喜之樂;以安住〔支〕而言，〔立〕三摩地。 |
1.35.95 བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་གཉེན་པོའི་ཡན་ལག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དྲན་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ཡོངས་དག ཕན་ཡོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས། གནས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 1.35.95 第四靜慮以對治支而言，立念清淨與捨清淨;以利益支而言，立捨 受(不苦不樂受);以安住支而言，立三摩地故。 |
1.35.96 བསམ་གཏན་བཞིར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་འདི་རྣམས་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་གང་ཞིག ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཡིད་མི་བདེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བསམ་གཏན་དང་པོ་བཞག ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་གཉིས་པ་བཞག ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བདེ་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་གསུམ་པ་བཞག ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བདེ་དབང་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བསམ་གཏན་བཞི་པ་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 1.35.96 安立四靜慮之理由，即以出離有漏受分，而安立此諸靜慮;以 出離有漏憂受之分安立初靜慮;以出離有漏苦受根之分安立第二靜 慮;以出離有漏樂受之分安立第三靜慮;以出離有漏樂受根之分安 立第四靜慮。 |
1.35.97 ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བསམ་གཏན་ལྔ་པ་མི་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ནི་ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཡིན་པས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་དེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྲིད་རྩེའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པའི་ཕྱི་རོལ་པས་སྲིད་རྩེ་ལ་ཐར་ལམ་དུ་བཟུང་སྟེ་འོག་ཏུ་ལྟུང༌། སྟོན་པའི་རྗེས་འབྲང་རྣམས་ཀྱིས་སྲིད་རྩེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་རྟོགས་ཏེ་དེ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འདས་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། | 1.35.97 為何不以出離有漏捨受之分安立第五靜慮之理由，即有漏捨受乃是 細分行苦，世間道不能出離此故，因獲得根本有頂等至之外道，直 執有頂為解脫道而墮落，所有追隨世尊之聖弟子，了悟有頂亦是苦 性，且於自相續中生起出離彼之出世道故。 |
1.35.98 དེ་སྐད་དུ་ཡང་བསྔགས་འོས་བསྔགས་བསྟོད་ལས། ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི། །སྐྱེ་བོ་མ་རིག་གིས་ལྡོངས་པ། །སྲིད་རྩེའི་བར་དུ་སོང་ནས་ཀྱང༌། །སྡུག་བསྔལ་ཡང་འབྱུང་སྲིད་པ་སྒྲུབ། །ཁྱོད་ཀྱིས་བསྟན་པའི་རྗེས་འགྲོ་བ། །བསམ་གཏན་དངོས་བཞི་མ་ཐོང་ཀྱང༌། །བདུད་ཀྱི་མིག་རས་བཙའ་བཞིན་དུ། །སྲིད་པ་དག་ནི་ལྡོག་པར་བགྱི། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.98 如是《讚應讚》復云:「未入佛正法，癡盲諸眾生，乃至上有頂， 仍苦感三有;若隨佛教行，雖未得本定，諸魔勤看守，而能斷三有。[注]」 |
1.35.99 གཟུགས་མེད་ལ་བཞིར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྤང་བྱ་གཟུགས་དང་ཐོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཟུགས་མེད་དང་པོ་བཞག གཉེན་པོ་ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཉིས་པ་བཞག སྤང་བྱ་རྣམ་ཤེས་ལ་ཞེན་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུམ་པ་བཞག གཉེན་པོ་ཅི་ཡང་མེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཟུགས་མེད་བཞི་པ་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 1.35.99 安立為四無色之理由，即依出離所斷「色法與質礙想」安立第 一無色;依出離能對治「虛空想」安立第二;依出離所斷「於識耽 著」安立第三;依出離能對治「無所有想」安立第四無色。 |
1.35.100 བསམ་གཏན་བཞི་བསྒོམས་པ་ལ་འབྲས་བུའམ་ཕན་ཡོན་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་བསྒོམས་པ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་དུ། ཚངས་རིས་ཚངས་པ་འདུན་ན་འདོན། ཚངས་ཆེན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འགྲུབ། | 1.35.100 修四靜慮之果或勝利:修初靜慮下、中、上三品，依次受生於 梵眾天、梵輔天、大梵天。 |
1.35.101 བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཆུང་ངུ་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་བསྒོམས་པ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་དུ། འོད་ཆུང་ཚད་མེད་འོད་འོད་གསལ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འགྲུབ། | 1.35.101 修第二靜慮下、中、上三品，依次受生於少光天、無量光天、極光 淨天。 |
1.35.102 བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་བསྒོམས་པས་རིམ་པ་བཞིན་དགེ་ཆུང་ཚད་མེད་དགེ་དགེ་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འགྲུབ། | 1.35.102 修第三靜慮下、中、上三品，依次受生於少淨天、無量淨天、遍淨 天。 |
1.35.103 བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་བསྒོམས་པས་རིམ་པ་བཞིན། སྤྲིན་མེད་བསོད་ནམས་སྐྱེས་འབྲས་བུ་ཆེ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འགྲུབ། བསམ་གཏན་གྱི་སྤེལ་སྒོམ་ལྔ་བསྒོམས་པ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་མི་ཆེ་བ་མི་གདུང་བ་གྱ་ནོམ་སྣང་ཤིན་ཏུ་མཐོང་འོག་མིན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.35.103 修第四靜慮下、中、上三品，依次受生於無雲天、福生天、廣果天。憑修五雜修靜慮，依次受生於無煩天、無熱天、善現天、善見天、色究竟天。 |
1.35.104 གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་བསྒོམས་པ་ལ་འབྲས་བུའམ་ཕན་ཡོན་ཡོད་དེ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་མཐོ་དམན་དང་བཟང་ངན་ཅི་རིགས་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.35.104 修無色等至下、中、上品之果與勝利:能成就無色勝劣與好壞 之生隨一。 |
1.35.105 གཉིས་པ་ཚད་མེད་བཞི་བཤད་པ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། རྒྱུ། ངོ་བོ། དབྱེ་བ། སྒྲ་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.35.105 第二、講說四無量有四:因、體性、分類、釋名。 |
1.35.106 དང་པོ་རྒྱུ་ཡོད་དེ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྟེང་གི་ཚད་མེད་བཞི་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་དེ་ཚད་མེད་བཞིའི་རྒྱུའི་རྐྱེན། ཚད་མེད་བཞི་སྟོན་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་ཚད་མེད་བཞིའི་བདག་རྐྱེན། ཚད་མེད་བཞིའི་སྔ་རོལ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་བྱུང་བའི་ཚད་མེད་བཞི་སྐྱེད་པའི་རིག་པ་དེ་ཚད་མེད་བཞིའི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.35.106 初者，因即意識上之生四無量之能力，乃四無量之因緣;宣說 四無量之善知識，即四無量之增上緣;四無量前，無間發起之〔 能〕生四無量之了別，是四無量之等無間緣。 |
1.35.107 གཉིས་པ་ངོ་བོ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། སྤྱིའི་ངོ་བོ་དང་བྱེ་བྲག་གི་ངོ་བོ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.35.107 第二、體性有二:總體性、別體性。 |
1.35.108 དང་པོ་ཡོད་དེ། དེ་བཞིའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བའི་ཁྱད་པར། གཉེན་པོའི་ཁྱད་པར། དམིགས་པའི་ཁྱད་པར། བྱེད་ལས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། | 1.35.108 初者，彼四具有遠離所治品之差別、對治差別、所緣差別、作 用差別。 |
1.35.109 དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། རིམ་པ་ལྟར་གནོད་སེམས་དང་རྣམ་འཚེ་དང་མི་དགའ་བ་དང་འདོད་ཆགས་རྣམས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། དེ་བཞིན་སྤང་བྱ་དེ་དག་གི་གཉེན་པོ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.35.109 初者成立，因依次遠離損心、傷害、不喜及貪故。第二成立，因如 是四者獲得彼等所斷之對治故。 |
1.35.110 གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། དེ་བཞིས་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་གྲུབ་སྟེ། དེ་བཞིས་སེམས་ཅན་རྣམས་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་ལས། བརྟེན་པའི་ཚངས་པ་མི་མཐུན་སྤངས། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལྡན། །དམིགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་འཇུག །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོངས་སྨིན་བྱེད། །ཞེས་གསུངས། | 1.35.110 第三成立，因彼四者緣有情故。第四成立，因彼四者皆成熟有情 故。《大乘莊嚴經論》云:「堅梵斷違品，具無分別智，趣入三所 緣，熟一切有情。[注]」 |
1.35.111 གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་གི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཀུན་བཏུས་ལས། བྱམས་པ་གང་ཞེ་ན། བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང་ཕྲད་པར་ཤོག་ཅིག་པའི་བསམ་པའི་གནས་ཡང་དག་པར་འབྱོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་སོ། ། | 1.35.111 次者，別體性，如《集論》曰:「云何慈。謂依止靜慮於諸有 情與樂相應意樂住具足中。若定若慧及彼相應諸心心所。 |
1.35.112 སྙིང་རྗེ་གང་ཞེ་ན་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་ཤོག་ཅིག་པའི་བསམ་པའི་ཞེས་པ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། ། | 1.35.112 云何悲。謂依止靜慮於諸有情離苦意樂住具足中。若定若慧餘如前 說。 |
1.35.113 དགའ་བ་གང་ཞེ་ན་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་ཤོག་ཅིག་པའི་བསམ་པའི་ཞེས་པ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། ། | 1.35.113 云何喜。謂依止靜慮於諸有情不離樂意樂住具足中。若定若慧餘如前說。 |
1.35.114 བཏང་སྙོམས་གང་ཞེ་ན་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་བསམ་པའི་གནས་པ་ཡང་དག་པར་འབྱོར་བའི་ཞེས་བྱ་བ་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་ཚད་མེད་བཞི་བདག་རྐྱེན་དམིགས་པ་རྣམ་པ་ངོ་བོ་གྲོགས་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.35.114 云何捨。謂依止靜慮於諸有情利益意樂住具足中。若定若慧餘如前 說。[注]」此說四無量心時，以具有增上緣、所緣、行相、體性與助 伴之門而說故。 |
1.35.115 གསུམ་པ་དབྱེ་བ་ཡོད་དེ། བྱམས་པ་ཚད་མེད་ལ་སེམས་ཅན་ཙམ་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ཚད་མེད། ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ཚད་མེད། དམིགས་མེད་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་ཚད་མེད་དང་གསུམ་ཡོད་ཅིང༌། དེས་འོག་མ་ལ་ཡང་རིགས་འགྲེ་བའི་ཕྱིར། | 1.35.115 第三、分類，慈無量心有三:唯緣有情之慈無量心、緣法之慈 —3 無量心、緣無緣之慈無量心。此亦類推於後。 |
1.35.116 བཞི་པ་ཚད་མེད་ཞེས་པའི་སྒྲ་དོན་བཤད་དུ་ཡོད་དེ། འབུམ་གྱི་གནོད་འཇོམས་ལས། སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཚོགས་ཚད་མེད་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་ཚད་མེད་པ་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཚད་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.35.116 第四、無量之釋名，《十萬頌破妨難釋》云:「緣無量眾生、 成為無量資糧之因、成為得無量法之因、成為無量本智之行境，故名無量。」 |
1.35.117 སྨྲས་པ། ཚད་མེད་འཇིག་རྟེན་ལམ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དང༌།། ཚད་མེད་བྱམས་སོགས་བཞི་ཡི་རྣམ་གཞག་དག ། ཚད་མེད་ལུང་རིགས་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་ཏེ་བཤད།། ཚད་མེད་བློ་གསལ་བསམ་པས་དགའ་བར་བྱོས། ། | 1.35.117 如云: 無量世間道差別，建立慈等四無量， 無量教理莊嚴示，無量明慧當欣喜。 |
1.36 資糧正行 ཚོགས་སྒྲུབ། | 1.36 資糧正行 資糧正行 |
1.36.1 ༈ འོ་ན་ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་ཆེ་བ་ཚོགས་སྒྲུབ་དེ་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.36.1 問:然則，如何述說廣大二資糧之資糧正行? |
1.36.2 དེ་ཡང་མདོའི་འཕྲོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཚོགས་སྒྲུབ་དང་པོ་བཅུ་གོ་སྒྲུབ་ལས་འཕྲོས་པ་ཡིན་ཏེ། གོ་སྒྲུབ་ཀྱི་མདོར། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་པ་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་པ་ཞེས་བརྗོད་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གོ་ཆ་ཆེན་པོ་བགོས་ཞེས་བགྱི་བ་ནི་གང་ལགས། ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ་ཚོགས་སྒྲུབ་དང་པོ་བཅུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.2 答:此復，若以經所延伸而言，資糧正行前十者乃由擐甲正 行延伸而出，因於擐甲正行之經云:「復次，具壽善現白佛言: 『世尊!言菩薩摩訶薩被大乘鎧者，世尊!云何菩薩摩訶薩被大乘 鎧?』[注]」如是提問，答言前十資糧正行故。 |
1.36.3 ཕྱི་མ་བདུན་འཇུག་སྒྲུབ་ལས་འཕྲོས་པ་ཡིན་ཏེ། འཇུག་སྒྲུབ་ཀྱི་མདོར། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་རབ་འབྱོར་གྱིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་གང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པར་རིགས་པར་བགྱི་བ་ལགས། ཐེག་པ་དེ་གང་ནས་འབྱུང་བ་ལགས། ཐེག་པ་དེ་གང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་ལགས། ཐེག་པ་དེས་གང་ཞིག་འབྱུང་བ་ལགས། ཞེས་དྲི་བ་ལྔ་བྱས་པའི་ལན་དུ་ཚོགས་སྒྲུབ་ཕྱི་མ་བདུན་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.3 後七由趣入正行延伸而出，因趣入正行之經文:「爾時，具壽善現白佛言:『世尊!何等是菩薩摩訶薩大乘相?世尊!何以當知菩薩 摩訶薩發趣大乘合理?彼乘從何處出?彼乘住於何處?由彼乘生何 物?』[注]」如是五提問之答中宣說餘七種資糧正行。 |
1.36.4 དེ་གསུངས་པའང་ཡིན་ཏེ། དྲི་བ་དང་པོའི་ལན་དུ་ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་ནས་གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་ཀྱི་བར་དང༌། དྲི་བ་གཉིས་པའི་ལན་དུ་སའི་ཚོགས་སྒྲུབ་དང༌། དྲི་བ་གསུམ་པའི་ལན་དུ་མཐོང་སྤངས་གཉེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་བཞི་དང༌། དྲི་བ་བཞི་པའི་ལན་དུ་སྒོམ་སྤངས་རྟོག་པ་དང་པོའི་གཉེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་དང༌། དྲི་བ་ལྔ་པའི་ལན་དུ་སྒོམ་སྤངས་རྟོག་པ་ལྷག་མ་གསུམ་གྱི་གཉེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.4 誠如彼說，因於首問之答，宣說善巧方便資糧正行乃至陀羅尼資糧正行;於再問之答，宣說地資糧正行;於三問之答，宣說見 斷之對治四資糧正行;四問之答，宣說第一修斷分別之對治資糧正 行;最終問之答，宣說餘三修斷分別之對治資糧正行故。 |
1.36.5 དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། བརྩེ་དང་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་དྲུག །ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་གཉིས་ཀྱིས་ཚོགས་སྒྲུབ་བཅུ་བདུན་མདོར་བསྟན། ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་རྣམ་བཅུ་ཡི། །ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་ཉི་ཤ་རྩ་གསུམ་གྱིས་སའི་ཚོགས་སྒྲུབ་དང༌། མཐོང་དང་སྒོམ་པའི་ལམ་དག་ལ། །ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་གཅིག་གིས་གཉེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་འཆད་པ་ཡིན་ནོ།། | 1.36.5 為釋彼意趣，論云:「悲及施等六⋯⋯」等二偈頌，略說十七資糧正行;「由十種修治⋯⋯」等二十三偈頌，宣說地資糧正行; 「見修諸道中⋯⋯」等一偈頌，以別別講述門廣說對治資糧正行。 |
1.36.6 སྐབས་འདིར་མཐའ་དཔྱད་ན་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། ཚོགས་ཀྱི་ངོ་ཚོ བོ། དབྱེ་བ། སྙིང་རྗེ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར། ཚོགས་སྒྲུབ་གསུམ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.6 今此，辨析有四:資糧之體性、分類、三悲之差別、別說三資糧正行。 |
1.36.7 དང་པོ་ཡོད་དེ། ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་ཆེན་པོས་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་འབྲིང་མན་ཆད་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས་ཤིང༌། རང་འབྲས་བྱང་ཆེན་འབྱིན་པའི་སེམས་དཔའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་ཚོགས་སྒྲུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.7 初者，「由廣大二資糧所攝門超勝於大乘加行道世第一法中品 以下，且生自果大菩提之菩薩瑜伽」，乃是資糧正行之體性。 |
1.36.8 གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ཡོད་དེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་ནས་གཉེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་ཀྱི་བར་བཅུ་བདུན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.8 第二、分類，從大悲資糧正行乃至對治資糧正行有十七。 |
1.36.9 གསུམ་པ་སྙིང་རྗེ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་གཞིར་བཞག་པ་ལ། སེམས་ཅན་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དངོས་སུ་ཟིན་པ་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། སེམས་ཅན་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དངོས་སུ་ཟིན་པ་དམིགས་མེད་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། དེ་གཉིས་གང་གིས་ཀྱང་མ་ཟིན་པ་སེམས་ཅན་ཙམ་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.36.9 第三、三悲之差別，安立:「是大悲，被通達有情是無常慧所 直接攝持」，是緣法大悲;「是大悲，被通達有情無諦實之慧所直接攝持」，是緣無緣大悲;「是大悲，未被彼二者隨一所攝」，為 唯緣有情大悲。 |
1.36.10 སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་ལ་མུ་བཞི་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་མ་ཐོབ་པའི་བྱང་སེམས་ཚོགས་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་སྔ་མ་ཡིན་ལ་ཕྱི་མ་མ་ཡིན་པའི་མུ། ཉན་ཐོས་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་ལྟ་བུ་ཕྱི་མ་ཡིན་ལ་སྔ་མ་མ་ཡིན་པའི་མུ། བྱང་འཕགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་མུར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.36.10 大悲與悲無量有四句:未獲得根本靜慮等至之資糧道菩薩，其 相續之大悲，是前者而非後者之句;聲聞聖者相續之悲無量，是後 者而非前者之句;菩薩聖者相續之大悲，是二者皆是之句。 |
1.36.11 བཞི་པ་ཚོགས་སྒྲུབ་གསུམ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་བཤད་པ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་བཤད་པ། སའི་ཚོགས་སྒྲུབ་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.11 第四、別說三資糧正行有三:講說陀羅尼資糧正行、講說智資糧正行、講說地資糧正行。 |
1.36.12 དང་པོ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། ངོ་བོ། དབྱེ་བ། བྱེད་ལས། ས་མཚམས་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.12 初者有四:體性、分類、作用、界限。 |
1.36.13 དང་པོ་ཡོད་དེ། རང་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་ཞི་གནས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་ཞིང་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ཐོབ་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པའི་སེམས་བྱུང་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་གཟུངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་སྟེ། དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་གཟུངས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.13 初者，乃安立為「與自相應之奢摩他相應，且獲得遮止投生惡 趣之非擇滅之念與慧隨一所攝之心所」，如《莊嚴光明釋》云:「 陀羅尼之自性為念與慧，乃殊勝念慧名陀羅尼。」 |
1.36.14 གཉིས་པ་ཡོད་དེ། བཟོད་པའི་གཟུངས། གསང་སྔགས་ཀྱི་གཟུངས། ཚིག་གི་གཟུངས། དོན་གྱི་གཟུངས་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.14 第二(分類)有忍陀羅尼、密咒陀羅尼、字陀羅尼，與義陀羅尼。 |
1.36.15 དང་པོའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཨ་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་གེ་ཞེ་གཉིས་ཀྱི་དོན་ལ་དཔྱད་ནས། ཨ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་སྟེ་ཞེས་ཡི་གེའི་གནས་ལུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་བསྒོམས་པས་དེ་ལ་མི་སྐྲག་ཅིང༌། ལས་ཉོན་གྱི་དབང་གིས་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ཐོབ་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་གང་རུང་གི་བསྡུས་པའི་སེམས་བྱུང་ལྟ་བུ་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.36.15 安立忍陀羅尼之體性:「觀擇『阿』等四十二字義後，謂『阿』字 為一切法之門，〔如是〕修字之實相空性義，於此無畏，且獲得遮止由業煩惱力投生惡趣之非擇滅之念與慧隨一所攝之心所」。 |
1.36.16 གཉིས་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ཡི་གེའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་སྐྱོབ་པར་ནུས་པའི་སྔགས་བརྩོམ་ནུས་ཤིང༌། ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ཐོབ་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པའི་སེམས་བྱུང་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.36.16 安立密咒陀羅尼之體性:「通達字之實相力能造息滅罪等以救護 他者之咒，且獲得遮止投生惡趣之非擇滅之念與慧隨一所攝之心 所」。 |
1.36.17 གསུམ་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་བསྐལ་པའི་བར་དུ་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་ནུས་ཤིང༌། ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ཐོབ་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པའི་སེམས་བྱུང་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.36.17 安立字陀羅尼之體性:「至言之文句能持以不忘乃至長劫，且獲得 遮止投生惡趣之非擇滅之念與慧隨一所攝之心所」。 |
1.36.18 བཞི་པའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། གསུང་རབ་ཀྱི་དོན་བསྐལ་པའི་བར་དུ་མི་བརྗེད་པར་འཛིན་ནུས་ཤིང༌། ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ཐོབ་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པའི་སེམས་བྱུང་ཞིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.36.18 安立義陀羅尼之體性:「至言之義理能持以不忘乃至長劫，且獲得 遮止投生惡趣之非擇滅之念與慧隨一所攝之心所」。 |
1.36.19 གསུམ་པ་གཟུངས་བཞིའི་བྱེད་ལས་ཡོད་དེ། དམ་པའི་ཆོས་རང་གིས་འཛིན་ཞིང་གཞན་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་བྱེད་ལས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.19 第三、四陀羅尼之作用:具足自持妙法，且為他宣說之作用。 |
1.36.20 བཞི་པ་ས་མཚམས་ཡོད་དེ། གཟུངས་བཞི་ཀ་སྦྱོར་ལམ་བཟོད་པ་ནས་འཇོག་པར་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མཁས་པ་ཁ་ཅིག རྣམ་བཤད་ལས་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་གཞུང་འདིའི་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཟུངས་ལ་དགོངས་ཀྱི། རྣམ་སྨིན་གྱི་གཟུངས་ལ་སོགས་པ་ལམ་མ་ཞུགས་ནས་ཡོད་པར། བློ་ལྡན་མ་ཞུགས་ཞུགས་པ་དང༌། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བསྟན་གསུངས། | 1.36.20 第四、界限，四陀羅尼如《心要莊嚴疏》所說，皆從加行道忍 位立。有學者說:「《心要莊嚴疏》作如是說，慮及此文主要所 詮之菩薩陀羅尼，但異熟陀羅尼等於未入道有，如云:『具慧入未 入⋯⋯』等文所示。」 |
1.36.21 གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བཤད་པ་ལ་གསུམ་དུ་ཡོད་དེ། ཡུལ་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤ་བཤད་པ། ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བཤད་པ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་དོགས་པ་དཔྱད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.21 第二、講說智資糧有三:講說對境二十空性、講說有境智資 糧、對本智所緣解疑釋惑。 |
1.36.22 དང་པོ་ཡོད་དེ། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ནས། གཞན་གྱིས་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་པ་འདིར། སྨྲས་པ། ཞེས་པ་ནས། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཉི་ཤུར་འདོད། ཞེས་པའི་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.22 初者，即從內空乃至他性空，如《明義釋》:「贊曰」乃至「 許空為二十」。 |
1.36.23 གཉིས་པ་ཡོད་དེ། ཡུལ་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤ་རྟོགས་པའི་ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེ། ས་ཉི་ཤ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འགྲེལ་པར། དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི། ནང་དང་ཕྱི་དང་དེ་གཉིས་ཀ་དང་སྟོང་པ་དང་ཆེན་པོ་དང་དོན་དམ་པ་དང་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་དང་མཐའ་ལས་འདས་པ་དང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་དང་དོར་བ་མེད་པ་དང་རང་བཞིན་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་མི་དམིགས་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དང་རང་གི་ངོ་བོ་དང་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་བྱེ་བྲག་གི་རྣམ་པ་ཉི་ཤའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.23 第二(講說有境智資糧)，通達對境二十空性之有境本智有二 十，如《明義釋》云:「其中，智慧資糧:內空、外空、內外空、 空空、大空、勝義空、有為空、無為空、無際空、畢竟空、無散 空、本性空、一切法空、自相空、不可得空、無性自性空、有性 空、無性空、自性空、他性空，共分二十類。」 |
1.36.24 འདི་ལ་ཨར་ལ་སོགས་པའི་མཁས་པ་ཁ་ཅིག དེ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་འདིས་ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེས་ཉི་ཤ འི་ས་མཚམས་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། སྟོང་པ་ཉིད་གསུམ་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ནས། སྟོང་ཉིད་ཐ་མའི་སྐབས་སུ་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སས་བསྡུས་སོ། །ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཞེད། | 1.36.24 於此，阿爾等智者云:「『彼智慧資糧是⋯⋯』等文宣說二十 有境本智之界限，如《莊嚴光明釋》云:『三空性乃勝解行地攝』 乃至『最後空時，此即佛地攝。』如此主張。」 |
1.36.25 མི་ལེགས་ཏེ། ཚོགས་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤ་དོན་སྤྱིའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། མཐོང་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བཞག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.25 非善，因可安立資糧道攝以義總方式通達二十空性之智資糧， 與見道攝現前通達二十空性之智資糧。 |
1.36.26 ཡང་ཁ་ཅིག འགྲེལ་ཆེན་དུ་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ནི་ས་བཅུའི་མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་སུ་ཡུལ་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤ་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་བཤད་ཅེས་གསུངས་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། | 1.36.26 又有云:「《莊嚴光明釋》如是言，乃以十地根本定時於境二 十空性由不同方式引出定解而說。」 |
1.36.27 ས་དང་པོར་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ངེས་ཤེས་འདྲེན་ནུས་ལ། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ངེས་ཤེས་འདྲེན་མི་ནུས་པའི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.27 不應理，因初地能於大空引生定解而不能對勝義空引生定解之 差別，不應理故。 |
1.36.28 འོ་ན་སའི་ཚོགས་ཀྱི་འགྲེལ་ཆེན་དུ། དེ་ལ་གང་གི་ཚེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བསྒོམས་པས་ཆ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྟོགས་སུ་ཟིན་ཀྱང་ངེས་པ་བསྐྱེད་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་དོན་གྱིས་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པས་མཐོང་བའི་ལམ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་མི་འགལ་ལམ་ཞེ་ན་མི་འགལ་ཏེ། | 1.36.28 問:然則，地資糧之《莊嚴光明釋》中云:「於此，爾時修一 切法無我，雖皆已通達此無分界，然就觀待生起定解，別別通達遍 行義故，將生起極明了之知覺，現前了知一切法無性，彼時，正趣 入菩薩無過，故將得見道。」與前述不相違否? |
1.36.29 ལུང་དེའི་དོན་ས་དང་པོར་ཆོས་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་རྟོགས་པ་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་པ་དང༌། གཉིས་པར་ཆོས་དབྱིངས་མཆོག་གི་དོན་དུ་རྟོགས་པ་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། ས་བཅུའི་མཉམ་གཞག་ཏུ་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་རྟེན་འབྲེལ་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ངེས་ཤེས་འདྲེན་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.29 答:不相違。因其文中謂於初地時，對通達法界為遍行義，能 引生定解;於二地時，通達法界為最上義之差異，於十地根本定 中，憑現前通達空性，於後得時，對種種緣起引生如幻之定解故。 |
1.36.30 ཆ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཅེས་པ་ཡང་སྔོ་སེར་ལྟར་མངོན་སུམ་ལ་འཆར་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་མེད་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི་ཆ་བཅས་འགོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཆ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.30 所謂「無分」乃無如青、黃於現前顯現時有不同之差別，非破有 分，因有法有幾許，彼即具足幾許分故。 |
1.36.31 འོ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་གསུམ་ནི་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་སས་བསྡུས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་གོང་དུ་དྲངས་པའི་ལུང་དོན་གང་ཞེ་ན། | 1.36.31 問:然則，上引「三空性乃勝解行地攝⋯⋯」等文義為何? |
1.36.32 དེའི་དོན་ནི་སྐབས་འདིའི་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤ་སྟོན་པའི་མདོ་དེས་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བར་གྱི་ཚོགས་ཉི་ཤ་འཕངས་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དེས་སྦས་དོན་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཅིག་བསྟན་པ་གང་ཞིག དེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཉི་ཤ་པོ་འདི་ལམ་དང་སྦྱར་ནས་མ་བཤད་ན་སྦས་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.32 答:其義即今此宣說二十空性之經，牽引顯示從大乘資糧道乃 至佛地之二十資糧，因彼經是宣說隱義現觀本智，且若不將二十智資糧與道結合而說，則未通達隱義現觀智資糧故。 |
1.36.33 འཕངས་ནས་བསྟན་ཚུལ་ཡོད་དེ། སྐབས་འདིའི་སྟོང་ཉིད་དང་པོ་གསུམ་སྟོན་པའི་མདོས་ཚོགས་ལམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕངས་པ་དང༌། | 1.36.33 牽引顯示之理，即今此宣說前三空之經，牽引顯示資糧道時之智資糧; |
1.36.34 སྟོང་ཉིད་བཞི་པ་སྟོན་པའི་མདོས་སྦྱོར་ལམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕགས་པ་དང་སྟོང་ཉིད་ལྔ་པ་ནས་བཅུ་གཅིག་པ་སྟོན་པའི་བར་གྱི་མདོས་མ་དག་ས་བདུན་གྱི་སྐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕངས་པ་དང༌། | 1.36.34 宣說第四空性之經，牽引顯示加行道位之智資糧;說第五空性乃至十一空之經，牽引顯示七不淨地位之智資糧; |
1.36.35 སྟོང་ཉིད་བཅུ་གཉིས་པ་དང་བཅུ་གསུམ་པ་སྟོན་པའི་མདོས་ས་བརྒྱད་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕངས་པ་དང༌། སྟོང་ཉིད་བཅུ་བཞི་པ་དང་བཅོ་ལྔ་པ་སྟོན་པའི་མདོས་ས་དགུ་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕངས་པ་དང༌། | 1.36.35 說第十二空與第十三空性之經，牽引顯示第八地時之智資糧;說第 十四空性與第十五空性之經，牽引顯示第九地時之智資糧; |
1.36.36 སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་པ་དང་བཅུ་བདུན་པ་སྟོན་པའི་མདོས་ས་བཅུ་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཕངས་པ་དང༌། སྟོང་ཉིད་ཐ་མ་གསུམ་སྟོན་པའི་མདོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་གསུམ་སྦས་དོན་ལ་འཕངས་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.36 說第十六空性與第十七空性之經，牽引顯示第十地時之智資糧;說最後三空性之經，牽引顯示三種佛地智資糧之隱義。 |
1.36.37 གསུམ་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་དོགས་པ་དཔྱད་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། དྲི་བ་དང་ལན་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.37 第三、對本智所緣解疑釋惑有二:問與答。 |
1.36.38 དང་པོ་ཡོད་དེ། མཉམ་གཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་དྲི་བའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་འདིའི་དམིགས་པ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། ཞེས་གསུངས། | 1.36.38 初者，問:何謂根本定無分別本智之所緣，如《莊嚴光明釋》云:「復，此無分別本智之所緣為何?」 |
1.36.39 གཉིས་པ་ལན་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། དབུ་སེམས་ཀྱི་ལུགས་གཉིས་འགོད་པ། དབུ་མ་པའི་ལུགས་འཐད་པར་སྒྲུབ་པ། དེ་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་ཀླན་ཀ་སྤང་བ། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་དགག་པ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཞན་མ་སྨོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.39 次者，答有五:講說中觀與唯識宗、成立中觀派應理、斷唯識 對此提出之諍難、破唯識宗、不說本智其餘分類之理由。 |
1.36.40 དང་པོ་ཡོད་དེ། སེམས་ཙམ་པས་གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱི་སྟོང་པའི་བདེན་གྲུབ་དེ་ལ་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པར་འདོད་ཅེས་པ་དང༌། དབུ་མ་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་སྟོང་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པར་འདོད་ཅེས་བཞེད་པ་བཀོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཁ་ཅིག་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། གཞན་དག་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པར་འདོད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.40 初者，講說唯識師承許依他起能所異質空之諦實成立，乃聖者根本智之所緣，以及中觀師承許一切法諦實空，乃聖者根本智所緣 之說。如《莊嚴光明釋》云:「有許是空性。」與「諸餘則許緣一 切法性空。」 |
1.36.41 གཉིས་པ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ་གང་ཤེས་པ་ཡིན་ན་རང་གི་ཤེས་བྱ་ཡིན་ན་བདེན་སྟོང་ཡིན་པས་ཁྱབ། དཔེར་ན་རྨི་ལམ་གྱི་རྟ་གླང་སྣང་བའི་ཤེས་པ་བཞིན། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་སྒྲུབ་ངག་དེ་སྒྲུབ་ངག་ཡང་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.36.41 第二、中觀派應理，即因「凡是知覺，自之所知周遍是諦實 空，如夢中顯現象馬之知覺，無分別本智亦是知覺。」此能立語是 正能立語故， |
1.36.42 དེ་ཉིད་ལས། འདི་ཉིད་རིགས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་དང་གང་ཤེས་པ་ཡིན་པ་དེ་དང་དེ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རྨི་ལམ་དུ་རྟ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ལྟ་བུའོ། །རྩོད་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་འདི་ཡང་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་སོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.42 《莊嚴光明釋》曰:「唯此應理，任何知覺，彼乃緣一切法自性空，如:夢中緣馬等性空。諍處之無分別本智，此復是知覺，此乃自性因。」 |
1.36.43 ཤེས་པ་དེ་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་སུ་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཤེས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དེ་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་ཁོངས་སུ་འདུ་བ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ནི་རང་བཞིན་ནང་འདུས་ཕྱིར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། | 1.36.43 揭示知覺為成立彼之自性因之理由，即因慮及以知覺因成立彼之 因、法之相屬攝於自性因之因、法之相屬中故，如云:「此自性中攝。[注]」 |
1.36.44 དེ་སྐད་སྨྲ་བར་བྱ་ཡི། འབྲས་རང་མ་དམིགས་པའི་གཏན་ཚིགས་གསུམ་གྱི་ནང་ཚན་དུ་གྱུར་པའི་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་སུ་བཞེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བསྒྲུབ་བྱ་དགག་པ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟགས་སྦྱོར་དེའི་ཕྱོགས་ཆོས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤེས་པ་ཡིན་པར་གྲུབ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.36.44 雖如是云，然不主張其為果、自性、不可得三因中之自性因，因是 成立遮遣所立之因故。此因論式之宗法乃無分別本智是知覺，因〔其〕於法性是能現前緣之了知故。 |
1.36.45 དེ་ཉིད་ལས། དམིགས་པ་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་ན། དོན་མཐོང་རབ་ཏུ་གྲུབ་མ་ཡིན། ཅེས་བྱ་བས། གཏན་ཚིགས་མ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ལ། ཞེས་གསུངས། | 1.36.45 如《莊嚴光明釋》云:「以『若緣非現證，即不成見義。』非是因 不成。」 |
1.36.46 རྟགས་སྦྱོར་དེའི་ཁྱབ་པ་འགལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་པ་དེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཡིན་ན་བདེན་སྟོང་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་སྒྲུབ་པའི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.36.46 此因論式之周遍非相違，因知覺於成立無分別本智之所知周遍是諦實空之同品中有故。 |
1.36.47 དེ་ཉིད་ལས། མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པས་འགལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། རྟགས་སྦྱོར་དེའི་ཁྱབ་པ་མ་ངེས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བདེན་གྲུབ་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཡོད་པ། གཞི་མེད་འགྲོ་མེད་སྐྱེ་མེད་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ནི་ཕྱིས་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མ་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.47 如《莊嚴光明釋》云:「於同品有，故非相違。」彼因論式之周遍非不決定，〔講述〕「無跡、無去、無生⋯⋯」等文之時，將遮有 諦實成立之所知故，如《莊嚴光明釋》云:「一切法的自性於真實 中有，此後將破除故，亦非不決定。」 |
1.36.48 གསུམ་པ་དེ་ལ་སེམས་ཙམ་པའི་ཀླན་ཀ་སྤང་བ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་ན་རེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་སྟོང་ཆོས་ཅན། བདེན་སྟོང་ཡིན་པར་ཐལ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཟླ་གཉིས་བཞིན། འདོད་ན། དངོས་པོ་བདེན་གྲུབ་ཡིན་པར་ཐལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་སྟོང་བདེན་པས་སྟོང་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་ཁས་བླངས་ཞེས་ཟེར་དེ་ཉིད་ལས། གང་དམིགས་པ་དེ་ནི་མེད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དཔེར་ན་ཟླ་བ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་འདི་ཡང་དམིགས་པ་ཡིན་པས་མེད་པར་འགྱུར་ལ་དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.48 第三、斷唯識對此提出之諍難，唯識師云:「一切法諦實空為有法，理應是諦實空，因是識所緣故，如:二月，若許，事物理應是諦實成立，因一切法諦實空是諦實空故，若許，當承許。」《莊嚴光明釋》云:「彼所緣豈非無?例如:二月等。此一切法性空亦是所緣，故成無，是故，一切法將成有。」 |
1.36.49 ཐལ་འགྱུར་ཕྱི་མ་ལ་མ་ཁྱབ་སྟེ། བདེན་གྲུབ་དེ་བདེན་སྟོང་གི་ཁྱབ་བྱེད་དང་བདག་གཅིག་པའི་ཆ་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་གསོད་བྱེད་མཆོད་སྦྱིན་དེ་ཉིད་བསད་བྱ་ལྷས་བྱིན་བསད་པའི་ཆ་མ་ཡིན་པས། མཆོད་སྦྱིན་བསད་པས་ལྷས་བྱིན་སླར་མི་འབྱུང་བ་བཞིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཉེས་པ་འདི་ནི་མེད་དེ་གང་གི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ། སྐུར་པ་འདེབས་པའི་མཐའ་ལྷས་བྱིན་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་དེ་གསོད་པར་བྱེད་པ་རང་གི་ངོ་བོར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་མཆོད་སྦྱིན་དང་འདྲ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བསད་པ་ན་སླར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.49 於後應成不周遍，因諦實成立非諦實空之能遍或同體性之分 故，譬如:殺者祠授並非殺天授之分，故殺祠授，天授不將復回， 如《莊嚴光明釋》云:「無彼過失，以彼無事減損邊如天授，能殺 彼之自體增益邊如祠授;以若由空性殺，非再復回故。」 |
1.36.50 གཞན་ཡང་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་ན། དོན་དམ་པར་གྲུབ་དགོས་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པ་འགལ་ལོ་ཞེས་ཉེས་པ་བརྗོད་མི་རིགས་པར་ཐལ། མཉམ་བཞག་གི་དམིགས་པ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཐ་སྙད་པའི་མངོན་སུམ་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་རྫུན་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདེན་གྲུབ་རྫུན་པའི་བདག་ཉིད་དུ་བརྟེན་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། གཞན་ཡང་དམིགས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡུལ་གནས་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་པས་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.50 又，「若勝義諦，則定是勝義成立，則與名言有相違。」如此指責理應不合理，因根本定之所緣勝義成立不合理故，因彼是依於名言現量成立之如幻欺誑故，而諦實成立依於欺誑體性成相違故，如《莊嚴光明釋》云:「『復次，所緣安住於真實不成立之世俗境上，乃領納究竟，故是相違。』不言如是等過失。」 |
1.36.51 བཞི་པ་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་དགག་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་བདེན་གྲུབ་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཆོས་ཅན། རྫས་སུ་གྲུབ་པར་ཐལ། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། | 1.36.51 第四、破唯識宗，若空性諦實成立是聖者根本智所緣，則無分 別本智與能所異質空為有法，理應是實質成立，因是諦實成立故。 |
1.36.52 འདོད་ན། རྫས་གཅིག་དང་རྫས་ཐ་དད་གང་རུང་དུ་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་རྫས་ཐ་དད་ཡིན་ནམ་རྫས་གཅིག་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། གཞན་དབང་དང་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱིས་སྟོང་པ་རྫས་ཐ་དད་ཡིན་པར་ཐལ། དམ་བཅའ་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་གཞན་དབང་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་ཡན་འགར་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་དུ་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་དབང་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སྒྲོ་འདོགས་མི་གཅོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.52 若許，理應是一同質或異質隨一，因許故。若許，是異質或同質隨 一，若如初者，依他起與能所異質空理應是異質，因彼承許故。若 許，無分別本智理應是與依他起無相屬之單一空性之行境者，因許 故。若許，無分別本智理應不斷除對依他起之顛倒增益，因許故。 |
1.36.53 གཉིས་པ་ལྟར་ན། གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱི་སྟོང་པ་འདུས་བྱས་སུ་ཐལ། དམ་བཅའ་དེའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་ལས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་དང་སྟོང་པ་ཉིད་འདུས་བྱས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། གོ་རིམས་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་དང་དེའི་སྟོང་ཉིད་དག་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པ་དང་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། | 1.36.53 若如次者，能所異質空理應是有為法，因彼承許故。如《莊嚴光明 釋》云:「於緣空之方，應成具本智空行境、空性應成有為，因觀 擇本智與其空性，如其順序配合事與無事，互相為異與非互相為異 故。」 |
1.36.54 ལྔ་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཞན་མ་སྨོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། འདིར་སྟོང་ཉིད་ལ་དངོས་སུ་དམིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་གྲངས་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་འདོད་པ་ཡིན་གྱི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གསལ་བའི་དབྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པས། འདིར་བསྟན་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་སྐབས་དོན་ངེས་པའི་གེགས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མང་དུ་ཡོད་དེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཕྱོགས་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི་ཞར་ལ་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། དེ་ལྟ་ཁོ་ནར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མ་ལུས་པར་སྟོན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གོ་རིམས་ལྷག་མ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.54 第五、不說本智其餘分類之理由，因於此僅欲示直接緣空性智 資糧之總數量，然大圓鏡智等本智分類則無量，故若於此揭示，將 阻礙了知今《現觀莊嚴論》當下應了悟義故，如《莊嚴光明釋》: 「大圓鏡智等分類有多可言，清淨智資糧僅一方，分類則順帶而 說，僅如此，非無餘宣說智資糧，因揭示餘現觀次第故。」 |
1.36.55 གསུམ་པ་སའི་ཚོགས་སྒྲུབ་བཤད་པ་ལ། མདོ་འཕྲོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་གོང་དུ་བརྗོད་ཟིན་པ་ལྟར་ཚོགས་སྒྲུབ་ཕྱི་མ་བདུན་ཀ་འཇུག་སྒྲུབ་ལས་འཕྲོས་པ་ཡིན་པས། སའི་ཚོགས་ཀྱང་དེ་ལས་འཕྲོས་པ་ཡིན་ཏེ། འཇུག་སྒྲུབ་ཀྱི་མདོར་དྲི་བ་ལྔ་བྱས་པའི་དྲི་བ་གཉིས་པ་ཇི་ཙམ་གྱིས་ན་བྱང་ཆེན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པར་ཡང་དག་པར་རིག་པར་བགྱི་བ་ལགས། ཞེས་ཞུས་པའི་ལན་དུ་སའི་ཚོགས་སྒྲུབ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.55 第三、講說地資糧正行，以經延伸而言，如上已述，後七資糧 正行由趣入正行而延伸，故地資糧亦由彼延伸，因宣說趣入正行之 經中，五問之第二問「何以了知菩薩正入大乘?」如是提問，答言 地資糧正行故。 |
1.36.56 མདོ་ནི། ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆེན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཟེར་བ་ནི། རབ་འབྱོར་འདི་ལ་བྱང་ཆེན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་དག་ལ་སྤྱོད་པས་ས་ནས་སར་འཕར་ཏེ། ཞེས་གསུངས། | 1.36.56 經云:「所謂『何時正入菩薩大乘?』善現!大菩薩行六波羅蜜多，由地登地。[注]」 |
1.36.57 དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་རྣམ་བཅུ་ཡི། ཞེས་སོགས་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། ཉི་ཁྲི་སྣང་བར། གང་གི་ཕྱིར་དྲི་བ་གཉིས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། རབ་འབྱོར་གང་ཡང་ཁྱོད་ཇི་སྐད་དུ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་དག་ལ་སྤྱོད་པས་ས་ནས་སར་ཇི་ལྟར་འཕར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཕོ་བ་མེད་པའོ། །ཅེས་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱིས་འགྲེལ་ཆེན་དུའང་འདི་དང་མཐུན་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། | 1.36.57 為釋彼意趣，論云:「由十種修治⋯⋯」等文，如《二萬頌光明釋》云:「是故就第二問而言。善現汝!菩薩正入大乘開始，行六波羅蜜多，何以地趣入地?如是一切法無可趣入。」阿闍黎於《莊嚴光明釋》亦與此相順而說。 |
1.36.58 འོ་ན་ཚོགས་སྒྲུབ་བཅུ་བདུན་གྱི་ནང་ནས་ས་དང༌། གཉེན་པོའི་ཚོགས་སྒྲུབ་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.36.58 問:然則，十七資糧正行中，為何別說地與對治資糧正行之理由? |
1.36.59 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་དེ་གཉིས་རྟོགས་དཀའ་བ་ལ་དགོངས་ཏེ་ཟུར་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.59 答:彼理由，即慮及彼等中此二者難以理解，而另外廣說故。 |
1.36.60 སྐབས་འདིར་སའི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་ལྔ་ཡོད་དེ། སའི་ངོ་བོ། དབྱེ་བ། ཁྱད་ཆོས། འཕོ་ཚུལ། ངེས་ཚིག་བཤད་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.60 今此，地之辨析有五:地之體性、分類、差別、趣入之理、訓 詞。 |
1.36.61 དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱིའི་ངོ་བོ་དང༌། སོ་སོའི་ངོ་བོ་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.61 初者有二:總體性、各別體性。 |
1.36.62 དང་པོ་ཡོད་དེ། སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཟིན་པའི་བྱང་འཕགས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་དེ་བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་སའི་ངོ་བོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འཇུག་འགྲེལ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པས་ཟིན་པ་ནི་ཆར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་ས་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཐོབ་སྟེ། ཡོན་ཏན་གྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.62 初者，安立「現前通達空性之慧與大悲所攝之菩薩聖者智」， 乃聖者菩薩之地之體性，《入中論善顯密意疏》:「菩薩無漏為悲 等所攝持，各別分位，名之為地。是功德所依故。[注]」 |
1.36.63 ས་བཅུའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་རྣམ་དག་མཐོང་ཚུལ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་དེ། མདོ་ལས། ཇི་ལྟར་བར་སྣང་བྱ་རྗེས་མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །བརྗོད་པར་ནུས་མ་ཡིན་ཞིང་མི་མཐོང་ལྟར། །དེ་བཞིན་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱི་ས་ཀུན་ཡང༌། །བརྗོད་མི་ནུས་ན་མཉན་པར་ག་ལ་ནུས། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.63 諸十地根本智，於見法性自性清淨之方式無有差異，經云:「 如空中鳥跡，智者難思議，菩薩地亦爾，難說能聞況。[注]」 |
1.36.64 དེ་ལྟར་ནའང་རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་སྟེང་དུ་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གྱི་ཆ་སྔར་མ་མཐོང་བ་གསར་དུ་མཐོང་བ་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ས་བཅུ་པའི་བར་དུ་ཡོད་དེ། མདོ་ལས། སྤྲིན་མཐོང་མཁའ་ལ་ཉིན་བཞིན་འདིར་ཁྱོད་བློ་གྲོས་ཕྱོགས་གཅིག་ཅན། །བློ་མིག་དག་པའི་འཕགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཐོང་མ་ལགས། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁྱོད་ཆོས་སྐུ་གང་དག་བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས་པས། །ཤེས་བྱ་མཐའ་མེད་མཁའ་དབྱིངས་ཁྱབ་པ་དེ་རྣམས་ན་བུན་བཞིན་དུ་མཐོང༌། །ཅེས་གསུངས། | 1.36.64 雖如是，然於自性清淨之上，新見昔未見離客塵垢之分，乃至十地有廣大小之別。經云:「如見雲空日此汝具一分慧，慧眼清淨勝聖亦非見諸相，凡諸世尊法身智慧無邊際，所知無邊等空見此如薄霧。」 |
1.36.65 ལུང་དོན་འཆད་ཚུལ་འདི་རང་རྒྱུད་པའི་སྐབས་འདིར་ཁས་མི་བླངས་ཏེ། རྣམ་བཤད་དུ། ས་བཅུའི་མཉམ་གཞག་ལ་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་ཆོས་སྐུ་མཐོང་བ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་ཅེས་པ། འགོག་བདེན་དོན་དམ་བདེན་པར་བཞེད་པའི་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ལ་སྦྱར་བའི་ཕྱིར། | 1.36.65 此講述經義方式於自續派此時不承許，如《心要莊嚴疏》云:「於 十地等持中見法性雖無差別，見法身卻有差別。」此解說為主張滅 諦是勝義諦之應成派故。 |
1.36.66 གཉིས་པ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ། ས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཡུལ་རྟོགས་ཚུལ་དང་ཡོན་ཏན་ཐོབ་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་བཞག་པའི་ཕྱིར། | 1.36.66 次者，各別體性，以不同之通達門與證得功德門，而安立此等十地。 |
1.36.67 གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ཡོད་དེ། སྤང་བྱ་སེལ་བ་དང་ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པའི་ནུས་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཁྱད་ཞུགས་པའི་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བ་ལ་ས་བཅུར་ཡོད་ཅིང༌། བཅུ་པོ་དེར་གྲངས་ངེས་པའང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གྲངས་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡོངས་སྦྱོངས་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་དེར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། མཐོང་བ་དང་སྒོམ་པའི་ལམ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་བཅུར་རྣམ་པར་བཞག་གོ །ཞེས་གསུངས། | 1.36.67 第二、分類，斷除所斷與成辦功德之能力，後後者較前前者殊勝之分類有十地，且定數為十故。是定數，因以不同遍淨門而定數為十故，如《莊嚴光明釋》云:「安立見道、修道之修治法分類， 可分為:歡喜等十地。」 |
1.36.68 ས་བཅུར་ཕྱེ་བ་ལ་དགོས་པའང་ཡོད་དེ། ཐེག་ཆེན་ལ་ས་བཅུའི་རྣམ་བཞག་མི་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོག་རྟོག་དགག་པར་བྱ་བའི་ཆེད་དུ་ཐེག་དམན་རང་ལ་གྲགས་པའི་དམན་པ་ས་བརྒྱད་ཡོད་པ་དཔེར་བཀོད་ནས། ཐེག་ཆེན་ལ་ས་བཅུའི་དབྱེ་བ་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བར། ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ཐེག་པ་ལ། །དམན་པ་ས་ནི་བརྒྱད་བཤད་པ། །དེ་བཞིན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.68 復分為十地之目的，乃遮除不承許安立大乘十地之顛倒分別， 而以有小乘自己共許之小乘八地為喻，並作大乘十地分類，如《中觀寶鬘論》云:「如聲聞乘中，說小乘八地，如是大乘中，說菩薩十地。[注]」 |
1.36.69 དམན་པ་ས་བརྒྱད་ཡོད་དེ། རིགས་ཀྱི་ས། བརྒྱད་པའི་ས། མཐོང་བའི་ས། སྲབས་པའི་ས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ས། བྱས་པ་རྟོགས་པའི་ས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཡོད་དེ། ཞི་བ་བགྲོད་པ་གཅིག་པུ་བའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་སོགས་བརྒྱད་པོ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.69 有小乘八地:種性地、第八地、見地、薄地、離欲地、已辦地、聲聞地、獨覺地[注]。彼等之事相:乃一向趣寂聲聞之加行道等八者。 |
1.36.70 གསུམ་པ་སའི་ཁྱད་ཆོས་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། སྤང་བྱ་སྤོང་བའི་ཁྱད་པར་དང༌། ཡོན་ཏན་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར་དང་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.70 第三、地之差別有二:斷所斷之差別、功德超勝之差別。 |
1.36.71 དང་པོ་ཡོད་དེ། ས་དང་པོར་ཉོན་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས། ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་ཞིང་སྒོམ་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ས་དང་པོ་ནས་བཅུ་པའི་བར་དུ་ཉོན་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་བཅུ་དྲུག་དང༌། ཤེས་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་བའི་ཕྱིར། | 1.36.71 初者(斷所斷之差別)，於初地，斷除一百一十二分別煩惱障與一百零八分別所知障之種子，且於修道所攝之初地至十地，斷除 十六俱生煩惱障與一百零八俱生所知障之種子。 |
1.36.72 ཉོན་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཉིས་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་དམིགས་པའི་ལྟ་བ་དང་ལྟ་མིན་ལྔ་ལྔ་སྟེ་བཞི་བཅུ་དང༌། གཟུགས་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་བདེན་པ་བཞི་ལ་དམིགས་པའི་འདོད་ཆགས་སོགས་བཅུའི་ནང་ནས་ཁོང་ཁྲོ་བཞི་བཞི་བཏོན་ནས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་རྩ་དྲུག་སྟེ་དོན་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.72 分別煩惱障一百一十二，即欲地攝緣四諦之見與非見各五者，共四十。色、無色地攝緣四諦貪等十，其中各去四瞋，餘三十六加三十六，共七十二。 |
1.36.73 འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདིར་ཡང་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ཁམས་ན་བདེན་པ་བཞིའི་དབྱེ་བས་བཞི་བཅུར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལས་བདེན་པ་བཞི་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་ཁོང་ཁྲོ་བརྒྱད་བཏོན་ནས་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་སོ། །སྤྱིར་བསྡོམས་ན་མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་གཉིས་སྤོང་སྟེ། ཞེས་གསུངས། | 1.36.73 《莊嚴光明釋》云:「此中，有貪、瞋、慢、無明、疑、壞聚見、 邊見、邪見、見取見、戒禁取見，以欲界四諦分類而為四十;如是，色、無色界中由彼等中，除去四諦見所斷瞋八種，而為七十二，一般而言，總合斷除一百一十二見所斷煩惱。」 |
1.36.74 ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་སོ་དྲུག གཟུགས་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་སོ་དྲུག གཟུགས་མེད་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་བརྟགས་སོ་དྲུག་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་མཐོང་སྤངས་སུ་གྱུར་པའི་ཤེས་སྒྲིབ་འཇུག་པ་གཟུང་རྟོག་དགུ། ལྡོག་པ་གཟུང་རྟོག་དགུ། རྫས་འཛིན་རྟོག་པ་དགུ། བཏགས་འཛིན་རྟོག་པ་དགུ་རྣམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེས་གཞན་གཉིས་ལའང་རིགས་འགྲེ། | 1.36.74 分別所知障一百零八，乃欲地攝分別所知障三十六，有色界地 攝分別所知障三十六，有無色界地攝分別所知障三十六。初者成立，有欲地攝見斷所知障九種轉趣所取分別、九種退還所取分別、 九種實有能取分別、九種假有能取分別。當以此類推餘二。 |
1.36.75 ཉོན་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་བཅུ་དྲུག་ཡོད་དེ། འདོད་པའི་སས་བསྡུས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་ང་རྒྱལ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་འཇིག་ལྟ་མཐར་འཛིན་ཏེ་དྲུག་དང༌། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱི་སས་བསྡུས་ཀྱི་ཞེ་སྡང་བཏོན་ནས་གཞན་ལྔ་ལྔ་སྟེ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.36.75 俱生煩惱障十六，即欲界地攝貪、瞋、我慢、染污無明、薩迦耶見及邊見六種，以及除上二界地攝瞋外，諸餘各五，共十六。 |
1.36.76 འགྲེལ་ཆེན་ལས། བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ས་དང་པོའི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ནི་མཐོང་བའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུར་བརྗོད་པའི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་གང་ལས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཀུན་ཏུ་འོད་ཐོབ་པའི་བར་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མཆོག་གི་དོན་ལ་སོགས་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སྒོམ་པའི་ལམ་ཡིན་པར་བཤད་དོ། ། | 1.36.76 《莊嚴光明釋》云:「諸諦之現觀即一故，是故初地之第一剎那乃見道，除此，第二剎那等乃至由名如金剛之無間道，無間獲得遍光佛地，此諸一切乃以勝之義等別別通達法界故，宣說為修道。 |
1.36.77 དེ་ལ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་བཅུ་དྲུག་ཅི་རིགས་པར་རིམ་གྱིས་སྤོང་ངོ༌། །འདི་ལྟ་སྟེ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་ང་རྒྱལ་དང་མ་རིག་པ་དང༌། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་སྟེ། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་དྲུག་གོ །དེ་དག་ཉིད་ལས་ཞེ་སྡང་བཏོན་ནས་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་ན་སྤྱོད་པ་བཅུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.77 彼亦漸斷十六煩惱隨一，如是，貪、瞋、我慢、無明、壞聚見與邊見，是行欲界之六者，由彼等取出瞋，乃行於色、無色之十者。」 |
1.36.78 གཉིས་པ་ཡོན་ཏན་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར་དྲུག་ཡོད་དེ། རྟེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར། ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར། རྣམ་སྨིན་གྱི་སྐྱེ་བ་འཛིན་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར། བསླབ་གསུམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལྷག་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ངེས་ཤེས་འདྲེན་ཚུལ་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར། ས་ཐོབ་པའི་རྟགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.78 第二、功德超勝之差別有六:以所依功德而言超勝之差別、波 羅蜜多超勝之差別、如何執持異熟受生之差別、三學與其果如何超 勝之差別、於後得如何引生定解之超勝差別、得地之相(徵兆)差 別。 |
1.36.79 དང་པོ་ཡོད་དེ། ས་དང་པོ་བས་ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་ཐོབ་པ་དང༌། གཉིས་པ་བས་ཡོན་ཏན་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། གསུམ་པ་བས་ཡོན་ཏན་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། བཞི་པ་བས་ཡོན་ཏན་བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། ལྔ་པ་བས་ཡོན་ཏན་བྱེ་བ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། | 1.36.79 初者(以所依功德而言超勝之差別)，初地者證得十二百功德，二地者證得十二千功德，三地者證得十二百千功德，四地者證 得十二百俱胝功德，五地者證得十二千俱胝功德， |
1.36.80 དྲུག་པ་བས་ཡོན་ཏན་བྱེ་བ་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། བདུན་པ་བས་ཡོན་ཏན་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། བརྒྱད་པ་བས་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་དང༌། དགུ་པ་བས་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་འབུམ་ཕྲག་བཅུའི་རྡུལ་གྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་དང༌། བཅུ་པ་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པའི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པར་དབུ་མ་འཇུག་པ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། | 1.36.80 六地者證得十二百千俱胝功德，七地者證得十二百千俱胝那由他功德，八地者證得量等三千大千世界極微塵數功德，九地者證得量等 百萬阿僧祇三千大千世界極微塵數功德，十地者證得量等不可說不 可說佛剎極微塵功德，如《入中論》所說， |
1.36.81 དེ་ཉིད་ལས། བློ་ལྡན་རབ་ཏུ་དགའ་བར་གནས་པས་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ནི། །ཐོབ་པར་གྱུར་ནས་དེ་བཞིན་ཁོ་ནར་དྲི་མ་མེད་གནས་པས། །དེ་དག་སྟོང་ནི་ཡང་དག་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་ས་ལྔ་པོ། །འདི་དག་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིས་ནི་འབུམ་ཕྲག་དང༌། །བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་འཐོབ་ཅིང་དེ་ཡིས་བྱེ་བ་སྟོང་འགྱུར་འཐོབ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.81 彼論云:「如極喜地諸功德，如是住於無垢地，當得功德各千種。 餘五菩薩得百千，得百俱胝千俱胝。」 |
1.36.82 གཉིས་པ་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། ས་བཅུར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཕར་ཕྱིན་བཅུའི་ཉམས་ལེན་ཆེས་ལྷག་པ་ཐོབ་པ་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། ཕར་ཕྱིན་བཅུ་ཀའི་ཉམས་ལེན་ཡོད་པ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། དབུས་མཐའ་ལས། ཁྱད་པར་ཅན་དང་ཁྱད་མེད་ནི། །ས་བཅུ་དག་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.82 第二、波羅蜜多超勝之差別，十地依次證得十波羅蜜多之極勝 修持，是超勝;於具足十波羅蜜多之修持，則無有差別，如《辨中 邊論》說:「差別無差別，應知於十地。[注]」 |
1.36.83 གསུམ་པ་རྣམ་སྨིན་གྱི་སྐྱེ་བ་འཛིན་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། ས་བཅུ་ལ་གནས་པའི་བྱང་སེམས་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་དབང་བ་དང༌། གླིང་བཞི་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང༌། འཐབ་བྲལ་དང༌། དགའ་ལྡན་དང༌། འཕྲུལ་དགའ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་བདག་པོ་དང༌། སྟོང་སྤྱི་ཕུད་དང༌། སྟོང་གཉིས་པ་བར་མ་དང༌། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོར་སྐྱེ་བ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། | 1.36.83 第三、如何執持異熟受生之差別，住十地諸菩薩依次統治南贍 部洲、四大洲、三十三天、夜摩天、覩史多天、樂變化天、他化自 在天、小千世界、中千世界、三千大千世界，且投生為王。 |
1.36.84 བཞི་པ་བསླབ་གསུམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཐོབ་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། ས་དང་པོར་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྟེན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཐོབ། གཉིས་པར་ལྷག་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། གསུམ་པར་ལྷག་པ་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཐོབ་པ་དང༌། བཞི་པ་དང་ལྔ་པ་དང་དྲུག་པ་རྣམས་སུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཐོབ་ཅིང༌། ས་ལྷག་མ་བཞིའི་ཡོན་ཏན་ཀྱང་བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་འདུ་བའི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.36.84 第四、有獲得三學與其果等之差別，即初地以現證空性門獲得行三學之所依功德，二地證得增上戒學，三地證得增上定學，四、 五、六地獲得增上慧學，且獲得餘四地之功德亦攝三學之差別。 |
1.36.85 ལྔ་པ་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ངེས་ཤེས་འདྲེན་ཚུལ་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་ཏེ། ས་བཅུར་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་མཉམ་བཞག་ལས་ལངས་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་རྟེན་འབྲེལ་བདེན་སྟོང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་འཆར་བ་ལ་ངེས་ཤེས་འདྲེན་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་བཅུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། | 1.36.85 第五、於後得如何引生定解之超勝差別有:從十地現證法性根 本定起之後得，於顯現緣起如幻諦實空，獲得十種不同引生定解的 方式。 |
1.36.86 དྲུག་པ་ས་བཅུ་ཐོབ་པའི་རྟགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་པར་ས་བཅུ་ཐོབ་པའི་རྨི་ལམ་གྱི་རྟགས་མི་འདྲ་བ་བཅུ་ཐོབ་པར་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.86 第六、得地之相差別，《十地經》言，證十地得十種不同夢兆。 |
1.36.87 བཞི་པ་སའི་འཕོ་ཚུལ་ཡོད་དེ། ས་བཅུ་པོ་གང་དང་གང་གིས་ཡོངས་སྦྱོངས་མ་རྫོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ས་དེ་ཡིན་ལ། ཡོངས་སྦྱོངས་རྫོགས་ནས་ས་གཞན་དུ་འཕོས་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལ་ས་གང་གི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་གྱུར་པ་མ་རྫོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ས་དེ་ཡིན་ལ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ནི་ས་གཞན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.87 第四、趣入地之理，安立十地任一遍淨乃至未圓滿，即此地; 遍淨圓滿，方移至他地，如《莊嚴光明釋》云:「乃至彼地之遍淨 未圓滿，是彼地;當知圓滿後是他地。」 |
1.36.88 འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ས་བཅུ་ཀ་ལ་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་མཉམ་བཞག་རེ་རེ་ཁས་བླངས་དགོས་ཏེ། ས་དེའི་ཡོངས་སྦྱོངས་མ་རྫོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ་ས་གཞན་དུ་མ་འཕོས་པར་བཤད། ས་དེའི་ཡོངས་སྦྱོངས་རྫོགས་པ་ལ་དེའི་རྗེས་ཐོབ་ཐོབ་དགོས་ཤིང༌། ས་འོག་མ་འོག་མ་ནས། ས་གོང་མ་གོང་མར་འཕོ་བའི་ཚེ་མཉམ་བཞག་ནས་མཉམ་བཞག་ཏུ་འཕོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཆེན་པོ་ནས་ས་དང་པོར་འཕོ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ་རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ནས་རྣམ་མཁྱེན་སྐད་ཅིག་དང་པོར་འཕོ་བའི་བར་དེ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.88 依此，必承許十地均有非無間道與解脫道隨一之根本定，因宣說乃至彼地之遍淨未圓滿不移至他地，且圓滿彼之遍淨須獲得彼之後得，從下下地趣入上上位時，乃從根本定趣入根本定，因自大乘加行道世第一法趣入初地始，直至最後流無間道趣入一切相智第一剎那，皆如是故。 |
1.36.89 འོ་ན་ས་དང་པོ་དགུ་ཡོངས་སྦྱོངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཤད་ནས་བཅུ་པ་དེའི་སྒོ་ནས་མ་བཤད་པར་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.36.89 問:然則，前九地以遍淨門闡述，然第十地不以此門講說，而 以相門揭示之理由為何? |
1.36.90 དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ས་བཅུ་པ་དེ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པས་དེ་ཉིད་རྫོགས་པར་རྟོགས་ནུས་པ་དང༌། དགོས་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་གྲུབ་སྟེ། ས་བཅུ་པ་དེ་ལ་འདའ་བྱ་ས་དགུའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཡར་འཕེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་ལྡན་པ་དང༌། ས་བཅུ་པའི་གོང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་གཞན་མེད་པར་རྟོགས་པའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འདའ་བྱ་ས་དགུ་ཡང་ཡོད་དེ། དམན་པ་ས་བརྒྱད་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དགུ་ལ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ས་ཞེས་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། | 1.36.90 答:其理由即，十地以相門宣說，故能令圓滿了證此，亦有其 他所為故。後者成立，因十地以增上方式具足所逾越之九地功德， 而令了知十地之上無諸餘菩薩地之目的故。所逾越之九地:即小乘 八地，及菩薩九地— 攝為一「大乘地」。 |
1.36.91 ལྔ་པ་ངེས་ཚིག་ཡོད་དེ། སའི་སྐད་དོད་བྷུ་མི་ཞེས་པ་ཡི་གེ་བསྣན་པའི་ངེས་ཚིག་གིས་བཤད་ན་འབྱུང་པོ་དཔག་མེད་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་སམ། ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་གོང་ནས་གོང་དུ་འགྲོ་བས་ན་ས་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱན་ལས། འབྱུང་པོ་དཔག་མེད་འཇིགས་མེད་ཕྱིར། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་དག་ལ། །ཕྱིར་ཕྱིར་གོང་དུ་འགྲོ་ལྡན་ཕྱིར། །དེ་དག་ཉིད་ནི་སར་འདོད་དོ། །ཞེས་གསུངས། | 1.36.91 第五、訓詞，地之對字，稱為「菩密」;若加字而作訓詞，可釋為「能令無數部多無有怖畏」，或無量功德倍倍增上，故名「 地」，如《莊嚴經論》說:「無邊眾無畏，於此諸無數，後後具轉 增，故此許為地。[注]」 |
1.36.92 དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ། གཉིས་པ་དྲི་མ་མེད་པ། གསུམ་པ་འོད་བྱེད་པ། བཞི་པ་འོད་འཕྲོ་བ། ལྔ་པ་སྦྱངས་དཀའ་བ། དྲུག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ། བདུན་པ་རིང་དུ་སོང་བ། བརྒྱད་པ་མི་གཡོ་བ། དགུ་པ་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས། བཅུ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ངེས་ཚིག་སྦྱར་བར་བྱའོ། ། | 1.36.92 如是所分之初地極喜地、第二無垢地、第三發光地、第四焰慧 地、第五難勝地、第六現前地、第七遠行地、第八不動地、第九善 慧地、第十法雲地，當如是加上訓詞。 |
1.36.93 དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་སྤྱིར་ཚོགས་ཡོད་ཀྱང་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་མེད་པས་ཚོགས་སྒྲུབ་མ་བཤད་ལ། ས་བཅུའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་རྣམས་སྒྲིབ་པ་ཐག་སྲིང་བའི་གཉེན་པོ་དང་ཚོགས་སྒྲུབ་ཀྱི་གཞི་མཐུན་ཡིན་ཀྱང༌། འདིར་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཚོགས་སྒྲུབ་ཏུ་མི་བཞག་སྟེ། འདིར་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་ཚོགས་སྒྲུབ་ལ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་ཁྱབ་པ་འགྲེལ་པ་གཉིས་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།། | 1.36.93 此復，一般而言，佛地雖有資糧，但無有正行之修持，故不說 資糧正行;十地解脫道等，雖是遠離障礙之對治與資糧正行之同 位，然不安立為此直接顯示之資糧正行，因二釋本均言，此直接顯 示之資糧正行，周遍是無間道故。 |
1.37 出生正行 ངེས་འབྱུང་སྒྲུབ་པ། | 1.37 出生正行 出生正行 |
1.37.1 འོ་ན། རྣམ་མཁྱེན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ངེས་འབྱུང་སྒྲུབ་པ་དེ་འཆད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། | 1.37.1 問:然則，如何述說無疑決定出生一切相智之出生正行? |
1.37.2 དེ་ཡང་མདོའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་སྔར་གསུངས་པ་དང༌། འཆད་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྙམ་པའི་ཁོང་ན་གནས་པའི་དྲི་བའི་ལན་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བགྱི་བ་འདི་ནི་ལྷ་དང་མི་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དང་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེའི་སླད་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བགྱིའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་དགོངས་པ་བསྟན་བཅོས་སུ་འགྲེལ་བ་ལ། ཆེད་དུ་བྱ་དང་མཉམ་ཉིད་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཤླཽཀ་གཉིས་གསུངས། | 1.37.2 答:此復，若以經而言，前已述大乘性相，作是念:「何故後 述者名大乘?」如是設問。彼所問之答，具壽善現如是白佛言: 「世尊!言大乘，大乘者超勝一切世間天、人、阿素洛等，最尊最 勝、最上最妙。[注]」為釋彼意趣，論云:「所為及平等⋯⋯」等二 偈頌。 |
1.37.3 སྐབས་འདིར་ངེས་འབྱུང་སྒྲུབ་པའི་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། ངོ་བོ། དབྱེ་བ། ས་མཚམམ་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.37.3 於此，辨析決定出生正行有三:體性、分類、界限。 |
1.37.4 དང་པོ་ཡོད་དེ། རྣམ་མཁྱེན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་དག་སའི་ཡེ་ཤེས་ཅིག་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.37.4 初者，即安立為「無疑決定出生一切相智之清淨地本智」。 |
1.37.5 གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ཡོད་དེ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་འབྱུང་ས་ལ་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ཆ་ནས་ངེས་འབྱུང་སྒྲུབ་པའང་བརྒྱད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། | 1.37.5 第二、分類，因從何處決定出生可分為八地，以此分決定出生 正行亦有八故。 |
1.37.6 གསུམ་པ་ས་མཚམས་ཡོད་དེ། དག་པ་ས་གསུམ་ནས་འཇོག་པའི་ཕྱིར། | 1.37.6 第三、界限，安立自清淨三地始。 |
偈頌 སྨྲས་པ། ཕུལ་བྱུང་རྣམ་དཔྱོད་པིར་གྱི་འདུ་བྱེད་ལས།། ངོ་མཚར་ཆོས་བཅུའི་རི་མོ་གསལ་བ་ཡིས།། ཡུལ་ཅན་ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་མཚོན་པ་འདི།། རྒྱལ་བའི་སྐུ་ལ་མཚན་དཔེས་བརྒྱན་པ་བཞིན།། | 偈頌 頌曰: 勝慧筆傳寫，十法圖清奇， 表有境遍智，似佛相莊嚴。 |
終 ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་བཤད་སྙིང་པོ་རྒྱན་གྱི་དོན་ལེགས་པར་བཤད་པ་ཡུམ་དོན་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་སྐབས་དང་པོའི་རྣམ་པར་བཤད་པའོ།། །། | 終 般若波羅蜜多教授現觀莊嚴論俱釋解心要莊嚴疏義善說—顯明般若義之燈·第一品釋。 |
